Samfunn Flashcards
Hvilke fire funkter består «limet» i eit samfunn av?
- det blir fødd barn, og barna blir passa på og får ei oppdraging.
- det blir skaffa mat, drikke og vern mor vær og vind.
- menneska kan søkje tryggleik i ein familie eller hos andre dei har nære band til.
- somme lager lover og reglar som gjeld heile samfunnet, altså driv «politikk»
Hvorfor tror du at dei fleste menneskene følger lovene som er satt, sjølv om dei kanskje ikkje er enige med dei?
Fordi dei er redde for å bli straffa
Kva er forskjellen mellom formelle og uformelle lover/normer?
Dei formelle normene er skrivne ned, og dei viktigaste av dei er lovene. Trafikkreglar er óg formelle normer og det er óg ordensreglane i eit burrettslag eller reglane som seier korleis medlemmene av eit musikkorps skal oppføre seg, så lenge desse reglane er skrivne ned. Dei uformelle normene er vanskeligare å gjere greie for. Dei er ikkje skrivne ned, og ofte følgjer vi dei utan eingong å tenkje over at det er reglar vi følgjer. Vi tek dei for gitt, og syntes kanskje at desse reglane er naturlege. Feks å pusse tennene og vaske seg.
Hvilke endringer har kommet innenfor dei uformelle lovene/normene?
Dei fleste menneska i Noreg pusser tennene kvar dag, vasker håret med sjampo eit par gonger i veka. Før andre verdskrig fanst det ikkje sjampo og tannbørsten var ikkje vanleg før eit stykke ut på 1900-tallet. Varme bad var ein luksus, nå badar me ein gong i veka å vaksne dusjar nesten kvar dag. Her har det skjedd ei endring i dei uformelle normene som sier kva som er god kroppspleie. I det norske samfunnet i dag er det uformelle former som seier at folk har godt av mosjon men slik var det ikkje får 200 år sidan.
Kva er sosialisering?
å lære det som trengs for å fungere i eit samfunn.
Forklar i korte trekk hva som er vanlig barneoppdragelse i dag.
Vanleg at barn veks opp saman med anten begge eller ein av foreldra. Barna lerer å snakke av foreldra, ete sjølv, å gå på do og kle på seg. Nyttige ting og kunne seinare i livet. Så byrjar de på skulen og gradvis blir andre enn foreldra viktige. Lærere og venner er viktigare. Utforsker verda med venner og ikkje vaksne. I vårt samfunn i dag prøver både skulen og foreldra å oppdra barn til og vere sjølvstendige og ta egne val og tru på deg skjøl.
Forklar i korte trekk hva som var vanlig barneoppdragelse for to hundre år siden.
For 200 år sidan skulle barn oppdragas til lydnad. Dei skulle være lydige mot foreldre, lærarar, presten og gud. Gjorde dei noko gale risikerte dei og få bank. Foreldra hadde ikkje mykje tid til og leke med barna. Ofte hang mindre barn saman med foreldra som jobba i nærleiken av heimen. Og utanom dei rike måtte barna vare med og hjelpe i heimen. Skulegang fekk dei av og til men bare i nokre få år. Viktige menn fekk høgare utdanning.
Forklar i korte trekk hva som er vanlig barneoppdragelse i indianersamfunnet i Amazonas.
I Amazonas legg dei vekt på at barn skal lære nyttige ting så tidleg som mogleg. Gutar i femårsaldrene øver seg på å jakte med blåserør eller pil og boge, og små jenter lærer å veve og flette. I trettenårsalderen må dei gjennom ein seremoni altså eit ritual. Etter det blir dei rekna som vaksne. Gutane blir krigarar og jentene kan gifte seg og få barn. Det finst ingen skular ingen utdanning.
På hvilke måter kan man markere innvielsen til voksenlivet?
Nesten alle kulturar har måtar å markere overgangen mellom livsfaser på. I vårt samfunn er dåp, konfirmasjon, bryllup og gravferd dei viktigaste. I mange tradisjonelle samfunn er den viktigaste seremonien inviinga til voksenlivet. Jentene lærer ofte om medisinar og matlaging , barnepass, og husstell. Gutar må gjennom testar der motet blir sett på prøve. Dette skjer ofte i trettenårsalderen. Etter rituala får sei ansvar og plikter som vaksne. Om og tåle fysisk smerte.
Hva menes med togenerasjonsfamilie?
Togenerasjonsfamilie betyr at dei fleste familiar i noreg består av berre to generasjonar far og barn, mor og barn eller far, mor og barn. Kjærnefamilien består av to foreldre og barn.
Hva menes med en tregenerasjonsfamilie?
Tregenerasjonfamilie: den typiske norske familien på tideleg 1800 talet var ein storfamilie på tre generasjonar. Besteforeldre, foreldre og barn og kanskje ein ugift onkel eller ei ugift tante. På større gardar var det gjerne ein gardgut og kanskje ei budeie og.
Hva er shabono, og hvordan fungerer familien hos yanomamiene?
Hos yanomamiane fungerer familien på ein heilt annan måte enn i det gamle bondesamfunnet og k det nye informasjonssamfunnet vårt. For det første kan ein mann ha fleire koner. Heile lokalsamfunnet, som kan bestå av fleire hundre menneske ,bur i ein stor bygning, eit langt hus utan vegger. Som er din shabono. Alle har faste soveplasser, men barn søv ofte saman med fetrar og kusiner. Hos yanomiane er dei fleste i slekt med kvarandre. Foreldrene der er like glade i barna sine som det vi er hos oss.
Hva menes med at Norge har et uhyre spesialisert samfunn?
I vårt samfunn Fins det ei nær sagt uendeleg mengd ulike jobbar. Arbeidsdelinga i samfunnet er stort. Ein kan bli alt frå arkeolog til ålefiskar , det fins tusenvis av ting og velje mellom. Dette betyr at ingen har full oversikt over arbeidslivet i famfunnet vårt, og ingen kan alt av det som trengs for at samfunnet skal fungere. Det er derfor vi har eit uhyre spesialisert samfunn.
Hvilke tre næringer har vi, og hvilke arbeidsområder går inn under hver av dem?
primærnæringar er jord-og skogbruk, fiske og gruvedrift. Der er det lita tilatbeiding av varer.
Sekundærnæringer er industri. Der er det mykje tilarbeiding av varer.
Tertinærnærimgar er service-og tjenesteyting. Alt som ikkje fell inn under dei første to, høyrer med her frå politi til dataprogrammering.
Hvordan ligger religion an i Norge i dag?
Litt over halvparten av det norske folket seier at dei trur på ein gud., men det er berre eit mindretal som går regelmessig i kyrkja. Ein del høyrer til mindre trussamfunn, som pinsekyrkelydane, muslimske trussamfunn eller den katolske kyrkja. Mange er medlemer av statskyrkja utan å ha noko aktivt forhold til religion.dei fleste norske bruker statskyrkja til dåp, brullyp og gravferd.
