Sedmica 2

Question 1

Kako nastaju ćelije?

Answer 1

Ćelije nastaju iz ćelija čime se stvara neprekinuti niz prijenosa nasljedne informacije iz generacije u generaciju.

Question 2

Kako dijelimo organizme prema količini ćelija koje posjeduju?

Answer 2

Jednoćelijske i više organizme sa više od jedne ćelije.

Question 3

Kakav je oblik ćelija?

Answer 3

Oblik i struktura ćelije su u direktnoj vezi sa njenom ulogom u organizmu, pa se ne može govoriti o uniformnosti ćelija.

Question 4

Kako dijelimo organizme prema specifičnoj unutrašnjoj građi?

Answer 4

Na prokariote i eukariote.

Question 5

Koja je razlika između prokariota i eukariota?

Answer 5

Prokariotski organizmi evolucijski nisu dobili diferencijaciju u samoj ćeliji pa se nasljedna informacija u obliku DNK nalazi slobodna u citoplazmi. Imaju mali broj ćeljskih organela.
Eukariotski organizmi evolucijski su dobili diferencijaciju unutar ćelije pa su jasno uočljive organele i jezgra u kojoj se nalazi glavna nasljedna informacija.

Question 6

Koja je uloga citologije a koja citogenetika?

Answer 6

Citologija izučava uloge ćelije i njezinih organela, a citogenetika izučava nositelje te genetičke informacije.

Question 7

Od čega se sastoji tipična biljna ćelija?

Answer 7

Sastoji se od živog sadržaja protoplasta koji je okružen ćelijskom membranom.

Question 8

Šta je protoplast?

Answer 8

Protoplast je glavni dio žive stanice i obuhvaća sljedeće komponente:
citoplazmu, jezgru, plastide, mitohondrije, entoplazmatski retikulum, Golgijev aparat, lizosome, ribosome i dr.

Question 9

Koje su razlike između biljne i životinjske ćelije?

Answer 9

Biljna ćelija ima ćelijski zid, stvaranje diobenog vretena je bez centromera, posjeduje plastide, posjeduje centralnu vakuolu i ne posjeduje centrosome.
Životinjska ćelije nema ćelijski zid, stvaranje diobenog vretena je sa centromerama, nema plastide, nema centralnu vakuolu, posjeduje centrosome.

Question 10

Koja 2 tipa ćelija imamo?

Answer 10

Parenhimske i prozenhimske.

Question 11

Šta je citoplazma?

Answer 11

Citoplazma je bezbojna prozračna materija koja ispunjava unutrašnjost mladih meristemskih ćelija. Grade je 3 dijela, plazmalema, mezoplazma i tonoplast.

Question 12

Šta je plazmalema, tonoplast i mezoplazma?

Answer 12

Plazmalema gradi uski pojas citoplazme uz ćelijski zid.
Tonoplast je vezan za uski pojas oko vakuola, a mezoplazma je smještena u srednjim dijelovima i u njoj su organele.

Question 13

Koja je uloga elektrolita u citoplazmi?

Answer 13

Kao elektroliti u citoplazmi se pojavljuju mnoge soli a uloga im je regulacija vodnog kapaciteta citoplazme.

Question 14

Kakva je citoplazma po pitanju pokretljivosti, koja 2 tipa kretanja postoje?

Answer 14

Citoplazma je pokretljiva te se u raznim stadijima ćelije kreće. Kretanje može biti rotacijsko i kružno.

Question 15

Šta je ćelijska membrana?

Answer 15

Membrana obavija ćeliju i omogućuje njenu vezu sa okolinom. Hranjive tvari ulaze preko membrane, koja čini posebnu fosfornu lipidnu strukturu u ćeliji.

Question 16

Koje postoje ćelijske citoplazmatske organele?

Answer 16

Plastidi, mitohondrij, ribosomi, endoplazmatski retikulum, Golgijev aparat, lizozomi, centrosomi, jezgro i jedarce.

Question 17

Šta su plastidi i kako se dijele?

Answer 17

Plastiti su citoplazmatske organele većine biljnih ćelija. Imamo nekoliko tipova tj leukoplasti, hromoplasti i hloroplasti.

Question 18

Šta su hloroplasti i koja im je uloga?

Answer 18

Hloroplasti sadržavaju genetički materijal u vidu dvolančane molekule DNK sa oko 110 gena. Uloga im je biosinteza bjelančevina i čine genetički i biohemijski autonomnu organelu.

Question 19

Gdje se dešava sinteza DNK, RNK i bjelančevina?

Answer 19

Sinteza DNK, RNK i bjelančevina dešava se u izoliranim plastidima, ali za razliku od mitohondrija, taj je sistem stimuliran svjetlošću preko bjelančevina kao što je RNK polimeraza.

Question 20

Šta su mitohondrije?

Answer 20

Mitohondrije su male ćelijske organele veličine oko 2um i promjera oko 0,2um.
Nalaze se i u biljnim i u životinjskim stanicama. To su tjelašca koja su najčešće elipsasta, trakasta ili diskolika obavijena dvojnom membranom (unutrašnjom i vanjskom).

Question 21

Prostor između opni opis?

Answer 21

Prostor između opni naziva se perihondrijski prostor, ispunjen je tekućinom a širok je 10nm.

Question 22

Hemijska građa mitohondrija?

Answer 22

Osnovnu hemijsku građu mitohondrija čine lipoproteini zajedno sa fosfornim lipidima, RNK strukturama i DNK. Genetički je materijal predstavljen cirkularnom molekulom DNK koja sadrži 60-80 gena.

Question 23

Šta su kriste?

Answer 23

Kriste su izrasline na unutrašnjoj membrani kod mitohondrija.

Question 24

Kakva je mitohondrijska DNK?

Answer 24

Mitohondrijska DNK sastavljena je od dvojnog polinukleotidnog landa u obliku prstena kao u plastida. Po odnosu baza se razlikuje od jedrove DNK.

Question 25

Šta su ribosomi?

Answer 25

Ribosomi su ribonukleinske čestice u citoplazmi koje se mogu obojiti osmijem. Kod ćelija kod kojih je završeno diferenciranje vezani su za membranu endoplazmatskog retikuluma, a nalaze se i u mitohondijama i plastidima. Kod meristemskih ćelija ribosomi su slobodni u citoplazmi.

Question 26

Kakav je hemijski sastav ribosoma i koja im je uloga?

Answer 26

Hemijski sastav ribosoma je 50% bjelančevine, 50% RNK, uz malu količinu DNK koja kodira nekoliko bjelančevina. Ribosomi su mjesta sinteze bjelančevina što je dokazano upotrebom radioaktivnih izotopa.

Question 27

Šta je endoplazmatski retikulum?

Answer 27

Endoplazmatski retikulum je sistem cjevastih ili spljoštenih šupljina ili cisterni, ovijenih jednostavnom, jednoslojnom membranom. Čini ga sistem kanala, vezikula i cisterni međusobno povezanih u citoplazmi. Na membranama ER nalaze se sitne granule tj ribosomi pa je to granularni endoplazmatski retikulum.

Question 28

Koja je uloga ER?

Answer 28

Nije potpuno razjašnjena, ali hipoteza je da je mjesto važnih hemijskih procesa u citoplazmi, da je mjesto povezivanja jedra i citoplazme.

Question 29

Od čega se sastoji Golgijev aparat?

Answer 29

Golgijev aparat sastoji se od serije paralelno i uvijeno položenih membrana koje zatvaraju vrlo male prostore kojisu individualni.

Question 30

Koja je uloga Golgijevog aparata?

Answer 30

Uloga Golgijevog aparata je sinteza određenih sekreta. Izdvojene vezikule na periferiji aparata sadrže hemicelulozu za izgradnju ćelijske ploče za vrijeme diobe ćelije.

Question 31

Šta su lizozomi i koja im je uloga?

Answer 31

Lizozomi su vrlo sitne čestice citoplazme i iz citoplazme se izdvajaju centrifugiranjem. Imaju lipoproteinsku membranu, gusto granuliranu stromu i veliku vakuolu u sredini. U ćelijama sa fagozomima stvaraju hranjive vakuole.

Question 32

Šta su centrosomi i koja im je uloga?

Answer 32

Centrosomi su ćelijske organele u nižih biljaka. Uloga im je sudjelovanje u stvaranju diobenog vretena u procesu mitoze i mejoze te u odlaženju hromosoma na polove ćelije.

Question 33

Šta je jedro (nucleus)?

Answer 33

Jedro je ćelijska organela koju imaju sve žive stanice, te se obično u njima nalazi samo jedno jedro. Sadržaj jedra membranom je odvojen od citoplazme i njihovi sadržaji se ne miješaju. Najčešće je okruglog ili elipsoidnog oblika.

Question 34

Kakvo je jedro u hemijskom smislu, od čega je izgrađeno?

Answer 34

Jedro je u hemijskom smislu slično citoplazmi, ali sadrži veliku količinu DNK za razliku od nje. Izgrađeno je od kariolimfe i vanjske membrane.

Question 35

Šta su končaste tvari u kariolimfi?

Answer 35

Končaste tvari su hromosomi koji sadržavaju DNK.

Question 36

Šta se obavlja u jedru tj koja mu je uloga?

Answer 36

Jedro je mjesto gdje se obavljaju velike biohemijske reakcije, sinteza DNK, tj transkripcija RNK i sinteza novih lanaca DNK. U jedru se nalaze hromosomi izgrađeni od DNK, jednostavnih bjelančevina (histona), RNK i kiselih bjelančevina. Jedro je osnovna ćelijska struktura u kojoj su smješteni nosioci nasljednih informacija.

Question 37

Šta je jedarce (nucleolus), od čega je građeno i koja mu je uloga?

Answer 37

Jedarca su tjelašca koja se nalaze u svakom jedru. Može ih biti 1 ili 3. Okruglog ili elipsoidnog su izgleda i smještene su u kariolimfi od koje se razlikuju fizičkohemijskim sastavom. Najgušći je dio jedra i ima veću specifičnu težinu od ostatka jedra. Jedarca su bogata i bjelančevinama i RNK što znači da su to mjesta sinteze tih materija, pogotovo nukleoprotein.