sociologie

Question 1

durkheim

Answer 1

als collectieve welvaart stijgt, zal individueel welzijn dalen (iets hyperpersoonlijks is toch iets maatschappelijks!)

collectieve bewustzijn

sociale werkelijkheid

sociale contexttherorie (deviantie)

la division du travail

Question 2

collectieve bewustzijn (durkheim)

Answer 2

we vormen samen met anderen een gemeenschap → moreel verplicht de eisen vd gemeenschap te erkennen

verzwakte collectief bewustzijn = maatschappelijke desintegratie en anomie

Question 3

sociale werkelijkheid (durkheim)

Answer 3

eigen werkelijkheid die niet kan worden herleid tot de som van individuele eigenschappen, behoeften of neigingen

Question 4

sociale feiten

Answer 4

overstijgend (collectief karakter)
voorgegeven
dwingend

Question 5

CW Mills

Answer 5

sociologische verbeelding

Question 6

sociologische verbeelding (mills)

Answer 6

het kunnen zien vd relatie tussen individuele ervaring en de ruimere SL

Question 7

alles is contingent, maar niet arbitrair

Answer 7

sociale structuren, verwachtingen, normen zijn niet vaststaand. ze zijn afhankelijk van specifieke contexten
Dit wil niet zeggen dat er geen reden is voor het bestaan van die structuren, verwachtingen en normen!

// Alles hangt af van verwachtingen: we baseren op een verwachting, maar een verwachting is geen WET!

→ maakbaarheid vd sl is beperkt

Question 8

latente deprivatiemodel (jahoda)

Answer 8

manifeste functies (duidelijk zichtbaar)
en latente functies (verborgen)

Question 9

N. Elias: civilisatieproces

Answer 9

externe dwang wordt interne dwang

Question 10

goffman: interacties

Answer 10

beleefde inattentie
frontstage <> backstage
afbakenen van persoonlijke ruimte
afbakenen van begin tot einde
(on)gerichte interacties
tact en beleefdheid

Question 11

statuscongruentiethese

Answer 11

Sl verwacht dat statusniveaus congruent zijn met elkaar → verschillende posities, personen zoeken posities op met zelfde status als de status vd persoon zelf

Question 12

Dahrendorf: verschillende rollenstellen zorgt voor sociale stabiliteit

= 3 soorten verwachtingen

Answer 12

moet-verwachtingen
zal-verwachtingen
kan-verwachtignen

Question 13

bourdieu

Answer 13

cultureel kapitaal
sociaal kapitaal
economisch kapitaal

socialisatie: interiorisatie vd externaliteit

Question 14

miner

Answer 14

gedrag is gebonden aan contexten

Question 15

linton: normen bepalen cultuur

Answer 15

Universals: geldt voor iedereen
Specialties: enkel in sommige sociale groepen van belang
Alternatives: actoren kunnen kiezen

Question 16

merton

Answer 16

types van sociaal handelen
1) conformisme
2) innovatie
3) ritualisme
4) retraitisme
5) rebellie

perverse effecten (mattheuseffect)

Question 17

conformisme T1 merton

Answer 17

je gedraagt je zoals de sl dit verwacht, ookal heb je geen succes

Question 18

innovatie T2 merton

Answer 18

zoeken naar andere middelen om doel toch te bereiken
baanbrekende kunstenaars, zwart werkers, spiekers

Question 19

ritualisme T3 merton

Answer 19

houden zich aan middelen, zonder aandacht voor achterliggende doelen
“ik doe enkel wat er van mij verwacht wordt”
vb: bureaucraten

Question 20

retraitisme T4 merton

Answer 20

afstand van alles nemen
vb: dakloze, monnik, …

Question 21

rebellie T5 merton

Answer 21

nieuwe doelen en middelen formuleren
= revolutionairen, GAIA, …

Question 22

sociale contexttheorie: deviantie (durkheim)

Answer 22

zelfdoding verklaren uit sociale context
- egoïstische zelfdoding: geïsoleerde mensen
- altruïstische zelfdoding: sl-verbanden met een te sterke cohesie (zelfmoordterroristen, kamikazepiloten)
- anomische zelfdoding: als je geen waarden en normen meer bezit → elk moment bepalen hoe je je moet gedragen (na echtscheiding)

• fatalistische zelfdoding: hopeloosheid (geen maatschpapelijk gevolg)

Question 23

labelingstheorie: deviantie

Answer 23

deviant gedrag is enkel afwijkend als anderen vinden dat dit afwijkend is. helpt niet altijd naar ‘juiste pad’
→ vicieuze cirkel: deviant gedrag laat een stigma achter die bvb het krijgen ve job bemoeilijkt

→ blaming the victim: zichzelf vrijpleiten van alle schuld (leraren: kind is te dom, ipv vooroordelen te analyseren)

Question 24

learned deviance: deviantie

Answer 24

andere socialisatie in verschillende subculturen waardoor dit id dominerende cultuur als deviant wordt gezien
(criminele subcultuur: kicks, lichamelijke kracht, absolute vrijheid, straatwijsheid, …)

→ gedragen volgens subculturele normen, ookal wijken die af van dominante cultuur

Question 25

conflicttheorie: deviantie

Answer 25

verschillende groepen willen macht, kapitaal en status id SL. maar niet elke groep heeft legitieme middelen om die doelen te bereiken. dus deviantie als strijd tussen groepen om doelen te bereiken

Question 26

functies van deviantie:

Answer 26

- stimuleert conformisme + legt basis voor verandering - versterkt samenhorigheid door veroordeling van deviant gedrag - sanctionering bevestigt overtuiging

Question 27

diversiteit van organisaties:

Answer 27

door structurele differentiatie steeds meer en verschillende organisaties

Question 28

kenmerken organisatie

Answer 28

bewust geplande configuratie opgericht om specifieke, veranderende (contingent!) doelen te bereiken via - regels - een vaste verdeling van macht, rollen en verantwoordelijkheid is verbonden met externe omgeving! → zo wordt voorspelbaar, verwacht gedrag gecreëerd

Question 29

organisatie: doelen

Answer 29

primaire/ officiële doelen: voortbestaan vd organisatie opperationele doelen = kwaliteitsvolle output → hieruit volgt een strategie om dat doel te bereiken = interactie met externe omgeving - concurrentiebereik: veel of weinig concurrentie - concurrentievoordeel: uniek/normaal product (prijs)

Question 30

contingent karakter ve organisatie door open systeem

Answer 30

open systeem dus aandacht voor externe omgeving. die is contingent! dat brengt mogelijkheden, maar ook beperkingen → beïnvloedt de doelen vd organisatie. Dus: aanpassen aan mogelijke veranderingen id externe omgeving (slecht weer → weinig grondstoffen = aanpassen!) taakomgeving: directe invloed (concurrenten, arbeidsmarkt, technologie, ...) ruimere omgeving: indirecte invloed (conjunctuur, OH, ...) VUCA-omgeving: volatiel, onzeker, complex, ambigu - aanpassingsvermogen - onderbouwde besluitvorming - voldoende veranderinspotentieel

Question 31

contingentiebenadering (organisaties)

Answer 31

als een organisatie wil overleven, moet die een goede relatie onderhouden met zijn omgeving

Question 32

Gehlen

Answer 32

mengelwesen

Question 33

mangelwesen:

Answer 33

individu is onlosmakelijk verbonden ad SL: gebrek aan instincten die tonen welk gedrag in welke situatie gepast is → gebrek in nature wordt gecompenseerd door nurture = socialisatie = nature vs nurture debat: de mens wordt pas een mens in een sociale context door socialisatie

Question 34

JP Sartre:

Answer 34

de mens is veroordeeld om vrij te zijn en zich te ontwikkelen → voortdurende verandering id SL → CONTINGENTIE!

Question 35

la division du travail

Answer 35

traditionele vs moderne sl = strong ties (solidariteit en vertrouwen) <> weak ties (individualisering en superdiversiteit)

Question 36

weber:

Answer 36

onttovering vd werkelijkheid grondcategorieën van sociaal handelen

Question 37

onttovering vd werkelijkheid

Answer 37

tonen dat god niet diegene is die alles bepaalt → tonen wat werkelijk id sl speelt

Question 38

grondcategorieën van sociaal handelen

Answer 38

affectief: vanuit emotie doelrationeel: met een bepaald doel voor ogen traditioneel: bijna automatisch, neemt af waarderationeel: handeling heeft bepaalde waarde

Question 39

sociale posities

Answer 39

plaatsen die actoren innemen, knooppunten van sociale relaties

Question 40

sociale relaties

Answer 40

verbindingen tussen posities primaire relatie: gevoelsgeladen secundaire relatie: doelrationeel handelen

Question 41

sociale status

Answer 41

waardering bij een sociale positie

Question 42

sociale stratificatie

Answer 42

rangorde tussen verschillende lagen id sl - klasse → elite, middenklasse, arbeidersklasse - economische status - etniciteit - geslacht ...

Question 43

sociale rol

Answer 43

verwachtingen bij een sociale positie

Question 44

putnam: netwerken en sociaal kapitaal

Answer 44

bonding: strong ties = in eigen groep sterke bindingen aangaan bridging: weak ties = groepen overbruggen == moeilijk! the strength of weak ties: weak ties kunnen waardevoller zijn dan strong ties (bij het vinden van een job)

Question 45

sociaal kapitaal (bourdieu)

Answer 45

het geheel van sociale relaties binnen sociale netwerken

Question 46

economisch kapitaal (bourdieu)

Answer 46

materiële middelen

Question 47

cultureel kapitaal (bourdieu)

Answer 47

culturele kennis/ competenties die iemand bezit - kunnen bijdragen aan sociaal succes en mobiliteit binnen een samenleving

Question 48

typologie maatschappelijke grondvormen (groepen)

Answer 48

primaire groep collectiviteit samenzijn sociale categorie

Question 49

sociale categorie (groepen)

Answer 49

geen interactie, waarden normen → betekenisvolle sociale realiteiten voorbeeld: tieners, 65+ers, gender

Question 50

samenzijn (groepen)

Answer 50

interactie, maar geen gedeelde waarden/normen voorbeeld: concert

Question 51

primaire groepen (groepen)

Answer 51

interactie en gedeelde waarden en normen voorbeeld: het gezin

Question 52

groepen:

Answer 52

vormen door gelijke waarden en normen

Question 53

netwerken:

Answer 53

vormen door interactie en communicatie

Question 54

collectiviteit (groepen)

Answer 54

gedeelde waarden en normen zonder interactie voorbeeld: het middenveld, etnische gemeenschappen (wij-zij visie) , sociale bewegingen

Question 55

referentiegroepen

Answer 55

groepen waaraan mensen hun waarden refereren comparatief: voorbeeldfunctie voor sociaal handelen normatief: groep waar we lid van willen worden

Question 56

groepen en conflict:

Answer 56

binnengroepsconflict: interne solidariteit daalt, vermindert opgestapelde spanningen mag niet gaan over principiele waarden tussengroepsconflict: verhoogt interne solidariteit, meer polarisatie tussen groepen, eigen waarden en normen worden bevestigd, afwijkers worden verstoten

Question 57

cultural lag

Answer 57

als waarden en normen niet gelijklopen met feitelijke ontwikkelingen id sl voorbeeld: covid en knuffels geven

Question 58

cultuur:

Answer 58

geheel van opvattingen, sturend en zingevend voor gedrag waarden normen doeleinden verwachtingen

Question 59

kenmerken cultuur:

Answer 59

wordt door sl gedragen specificatie en verduurzaming vh sociale gedrag bestendigt sl-verband socialisatie: aanleren en doorgeven van cultuur

Question 60

model van Parsons: patroonvariabelen

Answer 60

A: expressieve waarden B: doelgerichte waarden = functionalistische benadering: cultuur moet de sociale cohesie verstevigen en de maatschappelijke orde in stand houden

Question 61

patroonvariabele A: expressief

Answer 61

- toewijzing rollen - diffuse, primaire relaties - particularisme: persoonlijke en specifieke relaties - affectiviteit - collectieve oriëntatie vd groep (gedeelde belangen)

Question 62

patroonvariabele B: doelgericht

Answer 62

- rollen obv achievement - specifieke secundaire relaties - universalisme - instrumentalisme: zakelijkheid! - zelf georiënteerd (identiteit vh individu)

Question 63

sociologische visies:

Answer 63

structureel functionalisme sociale ruiltheorie conflictsociologie symbolisch interactionisme

Question 64

symbolisch interactionisme

Answer 64

verschillen tussen gedrag en intenties bestuderen

Question 65

structureel functionalisme

Answer 65

functies van instituties en processen bestuderen + wat zorgt voor sociale cohesie?

Question 66

sociale ruiltheorie

Answer 66

bedoelde en onbedoelde effecten vh individuele handelen id sl bestuderen

Question 67

conflictsociologie

Answer 67

bevoordeling, benadeling, privileges en achtergestelde groepen bestuderen

Question 68

functionele differentiatie

Answer 68

steeds meer specialisatie door te differentieren in verschillende functies

Question 69

soorten normen

Answer 69

positief <> negatief formeel <> informeel

Question 70

positieve <> negatieve normen

Answer 70

+ geboden - verboden

Question 71

formele <> informele normen

Answer 71

formeel: wetten/ universals informeel: beleefde inattentie, persoonlijke afstand, ...

Question 72

socialisatie

Answer 72

van groter sl-verband naar individu → socialisatie van een persoon

Question 73

acculturatie

Answer 73

tussen 2 of meerdere groepen → socialisatie van groepen

Question 74

socialisatieproces:

Answer 74

waarden, normen, verwachtingen en doelstellingen overdragen aan nieuwe leden socialisatie <> acculturatie

Question 75

cultuur en beschaving

Answer 75

cultuur = doel op zich beschaving = middelen om doel te bereiken (waarden en normen)

Question 76

institutionalisering

Answer 76

individuele menselijke handelingen worden vaste, normatieve en collectieve handelingspatronen → strikte traditionele normen en regels // formele structuur maken - overstijgend - dwingend karakter

Question 77

interdependentie tussen verschillende instituties

Answer 77

verschillende instituties hebben effect op elkaar!

Question 78

institutie

Answer 78

manier waarop sociaal leven georganiseerd en gewaardeerd wordt voorbeeld: OH, nationale banken, universiteiten, ...

Question 79

functies instituties

Answer 79

- zekerheid en voorspelbaarheid → anticiperen = mogelijk - striktheid beperkt verandering er is een impliciete consensus: iedereen gaat er mee akkoord

Question 80

totale instituties

Answer 80

alle handelen van leden wordt gereguleerd: geen eigen waarden en normen / persoonlijkheid meer

Question 81

de institutionalisering

Answer 81

terug naar een 'vloeibare' maatschappij → meer mogelijkheden, minder strikte normen

Question 82

functies van socialisatie

Answer 82

- integratie in een nieuwe groep - identiteit verwerven - bevestigt stereotypes, sociale ongelijkheid, tegenstellingen - specificatie (welke sl, welk gedrag) en verduurzaming (door verwachtingen worden normen sterker) van sociaal gedrag - faciliteert sociaal gedrag: voorspelbaarheid - beperkt handelingsruimte: sociale controle en disciplinering (do's en dont's) - deviantie = sl grijpt in

Question 83

socialisatie volgens bourdieu

Answer 83

interiorisatie vd externaliteit: cultuur wordt ervaren als iets van jezelf → °habitus: referentiekader van gedrag → exteriorisatie vd internaliteit: door geinternaliseerde waarden uit te voeren wordt deze verwachting versterkt

Question 84

primaire socialisatie

Answer 84

door primaire groepen (gezin) informeel leren door 'doen' → °basishabitus

Question 85

secundaire socialisatie

Answer 85

leren gedragen id sl/ schikken naar cultuur die heerst hidden curriculum: informele socialisatie tijdens schooltijd = leren samenwerken, uitvoeren van taken, omgaan van gezag overgangsrituelen: beklemtoont traditie van ene naar andere positie - persoonlijk: vorig HS afsluiten en nieuw HS instappen met duidelijke waarden en normen - collectief: samenhorigheid versterken (vb: nieuwjaarsreceptie/ zondag nd mis/ carnaval)

Question 86

teriaire socialisatie

Answer 86

socialiseren via voorbeeldgedrag door massamedia - context bepaalt of het een stimulerende of remmende invloed heeft op primaire of secundaire socialisatie

Question 87

klasse als differentiele socialisatie

Answer 87

vorm van georganiseerde ongelijkheid bepaalt kansen die je krijgt opwaartse of neerwaartse mobiliteit

Question 88

michiels: de ijzeren wet van oligarchie

Answer 88

de neiging van organisaties om zich te ontwikkelen naar een geconcentreerde machtsstructuur

Question 89

taylorisme: scientific management

Answer 89

- scheiding tussen doen en denken (juiste persoon op juiste plaats) - fragmentering en specialisatie - standaardisatie (massaproductie obv maximale productiviteit)

Question 90

de associatie

Answer 90

vorm van vrijwillige verenigingen. hebben gemeenschappelijke klachten, interesses, ... voorbeeld: coöperatie

Question 91

prebureaucratie

Answer 91

informeel organogram toegewezen positie bevoegdheden door gezagsdrager verdelen willekeurige regels mondelinge communicatie

Question 92

bureaucratie

Answer 92

formeel organogram positie obv achievement hierarchische bevoegdheden strikte voorschriften schriftelijke communicatie

Question 93

Weber: bureaucratie als ideaaltype

Answer 93

nauwkeurig, ondubbelzinnig, discreet, snelle werking, weinig wrijving → efficientie ten top!

Question 94

bauman: bureaucracy's darkest hour

Answer 94

- hierarchisch, functioneel georganiseerd arbeidsproces met zorgvuldige en precieze arbeidsdeling - de mens telt niet - bewust gecreeerde afstand tussen uitvoerders en slachtoffers → menselijke geweten verdwijnt - bevelstructuur als norm: blinde gehoorzaamheid - verantwoordelijkheid afschuiven naar het systeem

Question 95

bureaucratische persoonlijkheid

Answer 95

zich beschermen tegen druk die hen wordt opgelegd door zich te houden aan strikt formeel gedrag vb: de paraplu opentrekken = mensen doorverwijzen naar anderen omdat dit buiten hun functie valt

Question 96

lidmaatschap:

Answer 96

grens tussen in en uit verzekering van goede stabiele taakuitvoering van leden door organisatielidmaatschap: - arbeidscontract: belofte van gehoorzaamheid + aanduiding van wg = enkel essentie! - arbeidsregulering: contingent karakter = aanvulling van arbeidscontract vb: uren, plaats, nodige opleiding, omgeving, ...