sociologische visie in meervoud

Question 1

Belangrijke conflictsociologen

Answer 1

- Eerste generatie (1950-1970)
→ Reinhard Bendix
→ Charles Wright Mills
→ Ralf Dahrendorf
- Tweede generatie (1970-nu)
→ Randall Collins
→ Pierre Bourdieu

Question 2

Conflictsociologie =

Answer 2

= de studie van sociale ongelijkheid of bestaan van groeperingen die in een duurzame relatie van onder- en bovenschikking staan en daarom uiteenlopende belangen hebben,wat onderlinge conflicten genereert.

Question 3

algemene uitgangspunten conflictsociologie

Answer 3

1. Streven naar algemene verklaringen voor duurzame objectieve en subjectieve ongelijkheid tussen groeperingen
2. Ongelijkheid creëert structurele belangenconflicten tussen meer en minder geprivilegieerden
   → Verdelingsstrijd
   → Vaste basis voor belangenconflicten
3. Ongelijkheid is een veelvormig fenomeen
   → Niet enkel economische ongelijkheid (↔Marx), maar ook qua diploma’s, kennis, toegang tot overheidsposities, media gebruik, intieme relaties
   → Blik verruimen tot alle mogelijke schaarse en hooggewaardeerde goederen wier ongelijke distributie potentieel conflictgeladen is
4. Conflicten en verdelingsstrijd zijn te verwachten bij duurzame ongelijkheid: niet conflict maar harmonie vraagt om verklaring
5. Macht is dé cruciale verklaringsfactor → duurzame ongelijkheid = duurzame machtsverhoudingen of duurzaam heerschappij

Question 4

Macht, versie Weber =

Answer 4

de kans om binnen een sociale betrekking de eigen wil door te zetten, ook tegen weerstand in, onverschillig waarop deze kans berust.
→ Naargelang de situatie of het sociale verband vormen fysieke dwang, geld, liefdes, seksualiteit, gespecialiseerde kennis, confidentiële info of getalssterkte het middel om wilsbeschikking door te duwen.
→ Machtsbron = basis voor het vermogen om macht uit te oefenen, dus anderen te laten instemmen bij een kenbaar gemaakte wil.

Question 5

macht geordende verhoudingen worden in principe eenzijdig gestructureerd: MAAR

Answer 5

MAAR:
- er kan ruimte voor overleg zijn
- Onderhorige kan ook tegenwerken of verzet plegen
→ Machtsrelaties zijn hoe dan ook intrinsiek conflictgeladen.
→ Kans op een conflict = groter wanneer de ondergeschikte partij over een minimum aan tegenmacht beschikt
→ kans op conflict verkleint bij gezag of autoriteit = geldige of legitieme macht

Question 6

Drie vormen van gezag (Max Weber)

Answer 6

• Legaal gezag
• Traditioneel gezag
• Charismatisch gezag

Question 7

Volgens Dahrendorf trekt Marx twee dingen samen die beter gescheiden kunnen blijven

Answer 7

• Juridische betekenis: rechtmatige zeggenschap van de kant van bv een ondernemer over geld, machines, gebouwen enz.
• Feitelijke controlemacht: van productiemiddelen via investeringsbeslissingen of het dagelijkse management van de arbeid.

Question 8

klassenverhouding, versie Dahrendorf =

Answer 8

het verschil tss de bekleders en niet-bekleders van gezagsposities in economie en politiek.

Question 9

Pierre Bourdieu → drie klassen

Answer 9

• Burgerij/hoge (dominante) klasse
• Kleinburgerij/middenklasse
• Arbeidersklasse

Question 10

onderscheiden zich van mekaar in meerdere dimensies: ( pierre bourdieu’s klassen)

Answer 10

• In iedere klasse vinden we beroepen die onderling vergelijkbaar zijn vanuit het oogpunt van
  inkomen, eigendomstitels, … → economisch kapitaal
• Professionele titels zijn gekoppeld aan verschillen in vereist diplomaniveau → onderwijskapitaal → cultureel kapitaal

Question 11

Kapitaalsvolume =

Kapitaalstructuur =

Answer 11

• de globale hoeveelheid aan economisch en cultureel kapitaal → bepaalt je klasse
• het relatieve aandeel van economisch dan wel cultureel kapitaal bij een beroep of in een cluster van vergelijkbare beroepen → het onderscheid tss economisch en cultureel kapitaal binnen iedere klasse.

Question 12

onderscheidt Bourdieu binnen de hoogste en de

middenklassen telkens twee klassenfracties of subklassen:

Answer 12

→ De economische klassenfractie met vooral economisch kapitaal
→ De culturele fractie die haar klassenpositie vooral dankt aan het behaalde onderwijsniveau

Question 13

Esthetische habitus =

Answer 13

De esthetische habitus illustreert hoe een geheel van gewoonten, of een stel ‘neigingen’ om zus en zo te
handelen, een intern consistente levensstijl genereert.

Question 14

verschillende habitussen

Answer 14

• persoonlijk habitus: individueel karakter en een persoonlijke stijl van handelen.
• De tweede habitus = neerslag van de secundaire socialisatie
• derde habitus maakt iemand zich eventueel eigen in een professionele context of in werkverband.

Question 15

dominante klasse/burgerij valt zoals gezegd uiteen in een economische en culturele
fractie

Answer 15

o Culturele burgerij → aristocratisch ascetisme: hoge consumptie van moeilijke poëzie en exquise theorie, van politieke essays en vooruitstrevende kunstevenementen, of van relatief goedkope en ecologisch verantwoorde natuurwandelingen.
o Economische burgerij → goût de luxe/luxehabitus

Question 16

kleinburgerij heeft welke habitus

Answer 16

puriteins-ascetische habitus.

Question 17

verschillende burgerijen in middenklassen

Answer 17

• Dalende burgerij: ambachtslui, kleine middenstand
• Stijgende burgerij: middenkaders en bedienden
• Nieuwe kleinburgerij: beroepen die vanaf de ’60 aan belang wonnen en zich in het algemeen binnen de sfeer van dienstverlening en presentatie situeren, de maatschappelijke vooruitzichten zijn vrij onzeker

Question 18

levensstijl arbeidsklasse

Answer 18

realistische burgerij

Question 19

kanttekeningen klassenhabitus en cultuur

Answer 19

1) Het klassenschema berust op een tweedimensionaal model dat de verschillen in organisatiegebonden beslissingsmacht negeert. Bourdieu focust enkel op verschillen in economisch en cultureel kapitaal, terwijl beroepsposities zich ook onderscheiden naar de
mate waarin ze veel of weinig gezag geven en, deels daarmee samenhangend, veel of weinig
ondergeschikten kennen.
2) culturele omnivorisering. Het algemene prestige van de kunsten en participatie daaraan lijken serieus gedaald te zijn.
3) Het model is blink voor de geslachtsstratificatie en de etnische stratificatie.

Question 20

Talcott Parsons →

Answer 20

bracht basisinzichten van Durkheim en Weber samen in één enkel theoretisch kader voor de studie van het sociale handelen. Parsons = grondlegger van de systeembenadering of de systeemtheoretische visie binnen de sociologie.

Question 21

systeemtheoretische visie

Answer 21

KORTOM →positiegebonden rolhandelingen, dus door verwachtingen geleide handelingen van positiebekleders, zijn de basiselementen van een sociaal systeem, versie Parsons.

Question 22

geïnstitutionaliseerde rollen =

Answer 22

het ontstaan (institutionalisering) en voorhanden zijn (geïnstitutionaliseerd) van sociale of collectieve manieren van handelen en denken die individuen dwingend zijn voorgegeven en waarvan de naleving daarom via sancties wordt bewaakt.

Question 23

sociale orde, versie Parsons =

Answer 23

institutionalisering van + socialisatie in rollen of

verwachtingen.

Question 24

collectiviteit =

Answer 24

delen van gemeenschappelijke waardenpatronen creëert dan een solidariteit tss hen die wederzijds zijn georiënteerd op de gemeenschappelijke waarden

Question 25

verschil Parsons en Durkheim

Answer 25

Parsons: verschillende waarden in verschillende functiesystemen
↕
Durkheim: idee van overkoepelende waarden en normen op niveau van een nationale/regionale
samenleving.

Question 26

functie, versie Parsons =

Answer 26

het positieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor de ordening of het evenwicht binnen een sociaal systeem

Question 27

functies en disfuncties (R.K. Merton)

Answer 27

• Een sociaal verschijnsel kan functioneel of disfunctioneel zijn
  → Functie = het positieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor een
  ander sociaal verschijnsel of sociaal verband.
  → Disfunctie = het negatieve gevolg van een sociaal fenomeen, in brede zin, voor een
  ander sociaal verschijnsel of sociaal verband.
  → Verschil tss positieve of negatieve gevolgen van een sociaal fenomeen
• Of het positieve of negatieve gevolg al dan niet is bedoeld door de betrokken actoren
  → Manifeste (dis)functie = gewilde en bekende consequentie
  → Latente (dis)functie = onbedoeld gevolg

Question 28

kanttekeningen functies en disfuncties

Answer 28

• Iets kan zowel functionele als disfunctionele gevolgen hebben, dat doet het probleem rijzen
  van de evoluerende standaarden voor het beoordelen van de netto balans van het geheel
  van gevolgen → netto balans = geheel van gevolgen van een sociaal fenomeen dat slaat op
  het totaal van manifeste en latente functies of disfuncties dat eraan verbonden is.
• De bepaling van manifeste of latente (dis)functies veronderstelt altijd specifieke sociale
  referentiepunten van waaruit positieve of negatieve gevolgen worden geobserveerd.

Question 29

Equivalentenfunctionalisme (N. Luhmann)

Answer 29

De actuele en mogelijke oplossingen voor het weerhouden referentieprobleem zijn onderling equivalent.

Question 30

symbolisch interactionisme

Answer 30

→ Weber: mensen zijn actieve betekenisgevers of interpretatoren.
→ Blumer: begrijpen is een algemener menselijk basisfeit: alles wat we zien/waarnemen wordt voortdurend van een betekenis voorzien.

Question 31

Samenhandelen, versie Blumer =

Answer 31

1) Iedere actor interpreteert een globale sociale situatie waarin hij zich bevindt . Dit verschaft een actor de eerste informatie voor verdere interpretatie van de handelingen van anderen en geeft hem tevens een algemene richtlijn voor de interactie met hen. Bij het definiëren van de situatie speelt achtergrondkennis uit eerder opgedane interacties een rol. Cruciaal is dat de andere actoren de eigen situatiedefinitie door hun handelen bevestigen.
2) Indicatie = een aanwijzing die te kennen geeft hoe een actor zal gaan handelen
3) Indicaties en handelingen van anderen worden in het eigenhandelen meegenomen door dat aan te passen of te reorganiseren → wederzijdse afstemming van individuele handelingslijnen

Question 32

Kritiek van Blumer op Durkheim

Answer 32

• Durkheims sociale feiten leveren een frame of kader dat een dynamisch samenhandelen mogelijk maakt en vereist.
• Sociale feiten (à la Durkheim) zijn dus hooguit uitganspunten voor, en geen determinanten van samenhandelen. Daarbinnen moeten eerdere situatiedefinities of omgangsvormen moeten voortdurend bevestigd worden, zo niet, dan werken ze niet langer als conditionerend kader. Schijnbare ‘vaste’ sociale patronen, situatiedefinities bestaan dankzij hun herhaaldelijke bevestiging

Question 33

Verschillen tussen sociocentrisme en actorcentrisme:

Answer 33

• Agency vs. structur of het handelingsvermogen vs. stuctuur: het vertrekpunt bij de benadering van het samenhandelen is ofwel het persoonlijk gemotiveerde
  handelingsvermogen van individuen ofwel de bepaling daarvan door sociale structuren of maatschappelijke structuurkenmerken.
• Begrijpen vs. verklaren: bij de studie van het sociale primeert ofwel het begrijpen van binnen uit (actorcentrisme), ofwel het verklaren vanuit externe factoren (sociocentrisme). Loopt in de pas met het onderscheid tussen kwalitatief (actorcentrisme) en kwantitatief
  onderzoek (sociocentrisme).
• Micro vs. macro: het verschil in focus binnen onderzoek en theorievorming op ofwel de
  kleinschalige interactie tussen individuele actoren (actorcentrisme) ofwel de structuurkenmerken van samenlevingen (sociocentrisme).
• Cultuur vs. structuur: socioloog richt zich bij de studie van het sociale op de structurerende
  kracht van ofwel ideeëngoed of kaders van betekenisgeving (=cultuur → actorcentrisme),
  ofwel sociale structuren en structuurkenmerken (=structuur → sociocentrisme).
  → Beide benaderingen worden geassocieerd met het woord ‘cultuur’, maar wordt door
  sociologen op twee manieren gebruikt:
   Cultuur als synoniem voor collectief gedachtegoed (Durkheim) → socio
   Cultuur als zaak van actieve interpretatie, waarbij individuele actoren putten
  uit onderling gedeelde bronnen, zoals een taal, om betekenis te geven aan
  symbolen (Weber en zijn volgelingen) → actor