sveppir Flashcards
(260 cards)
1
Q
hvernig er frumuveggur sveppa?
A
frumuveggurinn er stífur veggur utan um sveppin. frumuveggurinn er úr peptíðum og fjölsykrunum glúkan, kítín og mannan
2
Q
hvernig er frumuhimna sveppa?
A
innan við frumuveggin er frumuhimnan og hún inniheldur ergosteról í stað kólesteról eins og í mönnum
3
Q
hvað gera Echinocandin sveppalyf?
A
það hindar myndun glucans í frumuvegg
4
Q
dæmi um Echinocandin sveppalyf?
A
Caspofungin
anidulafungin
micafungin
(gefin í æð)
5
Q
hvaða sveppalyf hafa áhrif á ergósteról og hvernig áhrif
A
Polyene lyf (áhrif á himnu)
Azole lyf (hindrar myndun)
Allylamine lyf (hindrar myndun)
6
Q
hvað er stærsti sýklalyfjaflokkurinn við sveppum
A
Azole lyf - hindrar myndun ergósteról
7
Q
hver er algengasta Candida tegundin sem sýkir
A
C. albicans algengust
C. glabrata, C. tropicalis og C. parapsilosis fylgja
8
Q
hvað eru til margar tegundir af candidad gersveppum og hversu margir sýkja menn
A
yfir 300
en aðeins 30 sýkja menn
9
Q
hvaða tegundir hafa lyfjaónæmi gegn Fluconazole og fleirum lyfjum
A
annars er lyfjanæmi oftast gott hjá hinum tegunudunm
- C. auris: oft fjölónæm; “spítalasveppur” sem breiðist út um heiminn
– C. glabrata: oft í þvag- og kynfærum
– C. krusei : aðallega djúpar sýkingar
10
Q
gersveppir einkennast af
A
kremkenndar þyrpingar
- Gersveppafrumum sem fjölga sér með knappskotum sem losna frá móðurfrumunni
- gersveppaþræðir, raun bara keðjur af aflöngum gersveppafrumum og knappskot myndast á mótum frumnar
11
Q
hvaða sveppagerð er algengust til að valda mann sýkingum í Evrópu
A
Gersveppur
12
Q
hvað einkennir þráðsveppi
A
Loðnar/púðurkenndar þyrpingar
13
Q
í hvað skiptast þráðsveppir
A
myglu og húðsveppi
14
Q
á hverju nærast húðsveppir
A
keratíni manna og dýra
15
Q
á hverju nærast myglusveppir
A
á lífrænum leifum úti í náttúrunni
16
Q
dæmi um mikilvæga myglusveppi sem valda djúpum sýkingum
A
Aspergillus og Mucor
17
Q
dæmi um mikilvæga húðsveppi
A
Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton
18
Q
dæmi um mikilvæga gersveppi sem valda djúpum sýkingum
A
Candida, Malassezia, Cryptococcus
19
Q
hver eru vaxtarskilyrði sveppa
Næring
Öndun
Gerjun
Hitastig
Vaxtarhraði
A
Næring - Úr lífrænum efnum (geta vaxið á agar)
Öndun - loftháðar eða val-loftfælnar
Gerjun - geta gerjað sykur og framleiða etanól
Hitastig - flestir vaxa við 5-37° (ræktað við 27-37°)
Vaxtarhraði - hægari en hjá bakteríum (tvöföldunart. 1,5 klst - ræktun getur veirp nokkrar vikur)
20
Q
hvernig er ræktað sveppa sýni
A
með sérstökum sveppaætum sem innihalda sýklalyf sem bæla bakteríur
Sabouraud + chloramphenicol: öll sýni
Mycobiotic agar: valæti fyrir hornvef
21
Q
hvernig er greint gersveppi
A
MALDI-TOF
22
Q
hvernig er greint þráðsveppi
A
Útlit þyrpinga og smásjárskoðun
23
Q
hver er uppspretta sveppa sýkinga
A
eigin líkamsflór
náttúran
menn og dýr
24
Q
candida getur sýkt alla vefi líkamanns nema einn, hver er þá?
A
hárið
25
hvaða gersveppir eru hluti af eðlilegri líkamsflóru í meltingarveg og kynfærum
Candida albicans
aðrar Candida spp
sjaldgæfari gersveppir
26
hvaða gersveppir eru hluti af eðlilegri líkamsflóru á húð
- Candida spp.
– Malassezia spp.
– sjaldgæfari gersveppir
þessi finnst sjaldan á húðinni - Candida albicans
27
hvaða sveppir eru hluti af náttúrunni
Aspergillus, Penicillium, Mucor
þeir eru oft saklausir ferðalangar á líkamshlutum á húð, nöglum og meltingarveg
28
segðu frá Pneumocystis jirovecii
einfrumusveppur sem er ekki hægt að rækta
meðhöndlaður með bakteríulyfjum en ekki sveppalyfjum
liggur í dvala í lungum á heilbrigðum einstaklingum
þegar að ónæmskerfið fer að hraka þá fer hann á stjá
smitast með úðasmiti snemma á ævinni
29
í hvað skiptast húðsveppir
eftir því hvaðan menn smitast
mannsæknir (sýkjast á milli manna)
dýrsæknir (dýr sýkja menn)
jarðsæknir
30
dæmi um húðsveppi sem sýkjast aðeins á milli manna
- Trichophyton rubrum,
– Trichophyton interdigitale
– Epidermophyton floccosum
31
dæmi um húðsveppi sem eru dýrsæknnir
dýr í menn
- Trichophyton mentagrophytes
– Microsporum canis
– Trichophyton verrucosum
32
sveppir eru tækifærssinnar, þeir sýkja þegar að varnir líkamanns veikjast
33
hvað er algengasti myglusveppurinn í lungum
Aspergillus fumigatus
kemst alla leið niður í lugnablöðrurnar
34
hvar sýkja sveppa agnir lungun ef agnirnar eru stærri en 5 míkrómettrar
stöðvast í efri öndunarvegum
35
hvar sýkja sveppagnir lungun ef agnirnar eru minni en 2 míkrómettrar
komast ofan í alveoli (lugnablöðrurnar)
36
dæmi um mikilvæga tvíbreyttasveppi sem valda djúpum sýkingum
Histoplasma og Coccidioides
eru í norður ameríku
37
hvað eru helstu sveppasýkingarnar utan sjúkrahúsa á íslandi
Candida sýkingar í leggöngum
Húðsveppasýkingar í nöglum og táfitjum
38
hvað eru helstu sveppasýkingarnar innan sjúkrahúsa á íslandi
Candida slímhúðasýkingar hjá ónæmisbældum
Candida sýkingar í blóði og innri líffærum
39
Sveppir smita 3 gerðir hornvefs, hvaða vefir eru það
húð, hár og neglur
40
hvaða sveppir sýkja húð
húðsveppirnir - Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton
gersveppirnir - Candida og Malassezia
41
hvaða sveppir sýkja neglur
húðsveppirnir - Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton
gersveppurinn - candida
42
hvaða sveppir sýkja hár
húðsveppirnir - Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton
43
hvaða 3 ættkvíslar eru af húðsveppum
Trichophyton
Microsporum
Epidermophyton
44
hvaða húðsveppir eru lang algengast á íslandi
Trichophyton - T. rubrum og T. interdigitale
Microsporum - M. canis
Epidermophyton - E. floccosum
45
áhættuþættir fyrir sýkingar af völdum Candida og húðsveppir í húð
húðraki í öllum aldurshópum
húðraki = t.d. að vera í lokuðum skóm allan daginn
46
áhættuþættir fyrir sýkingar af völdum Húðsveppir í hári/hársverði
Aldur vegna fitusamsetningu, oftast ókynþroska börn
47
áhættuþættir fyrir sýkingar af völdum Malassezia í húð
ekki nógu mikið vitað um áhættuþættina
virðist vera sól, húðraki og kannski einhverjir undirliggjandi sjúkdómar
oftast eftir kynþroska
48
segðu frá Malassezia húðsveppnum
býr á húðinni og er fitusækin þannig hún vill vera á fituríkum svæði sem eru:
- efri hluti bols
- andlit
- hársvörður
veldur 3 sýkingar birtingamyndir :
- litbrigðamygla (hvítir og brúnir blettir á bol og handleggjum)
- hárslíðurbólga
- flösuþref (oft í andliti og hársverði)
49
segðu frá Candidad húðsýkingum
á svæðum þar sem er mikill húðraki
- nári
- bleijusvæði
- húðfellingu
birtingamynd er Rauð útbrot eða roðahella, Kláði og “satellite” bólur
49
Algengustu húðsveppir í
húðsýkingum
T. rubrum,
T. interdigitale,
M. canis,
E. floccosum
50
hvernig sýking verður á
- höndum og fótum
- nára og spöng
- slétt húðsvæði
- Tinea manum og Tinea pedis
- Tinea cruris
- Tinea corporis
51
Erythrasma (bakteríusýking)
Líkist húðsveppasýkingum í húðfellingum
52
hvaða sveppir sýkja neglur
candida og húðsveppir
53
segðu frá candida naglasýkingum
veldur naglgerðisbólga (paronychia) og
naglsýking
oftar í fingunöglum heldur en í tánöglum
sýking byrjar í naglrót og vext síðan fram
S. aureus veldur bráðri naglgerðisbólgu
54
segðu frá húðsveppa naglsýkingum
Sýking byrjar oftast í naglbrún og vex í átt að naglrót
veldur Tinea unguium = onychomycosis
algengir sveppir eru T. rubrum, T.interdigitale
55
segðu frá húðsveppa sýkingum í hári og skeggi
ekki algengt á ísl því þessir sveppir eru ekki landlægir á ísl
veldur
- Tinea capitis: hársvörður og hár
- Tinea barbae: húð og skegg
56
segðu frá húðsveppasýkingum á Íslandi
Oftast mannsæknir húðsveppir
Oftast táfitjar eða neglur, sjaldan hár
algengt að smitast af Húðsveppir á gólfum sundlauga
57
57
hvað er einföld húðsveppa sýking
þegar að húðsveppir komast í heilbrigða táfit sem er í viðvarnadi raka
einkennist af Hreistrun, sprungur,
ekki roði/bólga
58
hvað er Margslungin sýking
þegar að bakteríur komast í laskaða táfit eftir einfalda húðsveppa sýkingu
erum þá með sveppasýkingu og fáum ofan á hana bakteríu sýkingum
einkennist af Roði, bólga, verkur
59
hvaða bakteríur setjast að hjá húðsveppum í táfitjum
Staphylococcus aureus , Streptococcus
pyogenes og fleiri streptokkar
60
hvernig greinum við Malassezia húðsýkingar
greint með því að horfa á einkenni
-Hárslíðurbólga og flösuþref
- Litbrigðamygla (límbandspróf)
61
hvernig er greint aðrar húðsýkingar ef það er ekki grunur um Malassezia
Skafa úr bletti hjá jaðarinum eða öllu sýkt svæðinu ofan í sterílt glas
Ekki nota strokpinna nema
– Sýking sé rök
62
hvernig er tekið sýni af nöglum og hári/hársverði
Sýni tekið úr sýktu naglsvæði með skæralíkum naglklippum og sköfu
Skafa hársvörð og kippa upp sýktum hárum
63
hvaða sveppir úr eigin flóru eru Uppsprettur sýkinga í slímhúðum
candida
64
hvaða sveppir úr ytra umhverfi eru Uppsprettur sýkinga í slímhúðum
Microsporidia
65
hvaða sveppir úr eigin flóru eru Uppsprettur sýkinga í djúpum vefjum
Candida
Sjaldnar aðrir gersveppir
66
hvaða sveppir úr ytra umhverfi eru Uppsprettur sýkinga í djúpum vefjum
Myglusveppir
Cryptococcus (gersveppur)
Tvíbreytisveppir
67
hvað eru algengust áhættuþættirnir fyrir djúpri candida sýkingu
candida er í eigin flóru
ónæmisbæling í formi hvítkornafæða
ífarandi aðgerðir sem hleypa sveppum inn í örveirufrí líffæri
nýburar úr fæðingarveg móður vegna óþroskaðs ónæmiskerfi
68
hvað eru algengust áhættuþættirnir fyrir djúpri sýkingu vegna umhverfissveppa
Ónæmisbæling eins og Hvítkornafæð
ónæmislyf eins og Barksterar
Langt gengið alnæm
69
hvað er þruska
candida sýking sem einkennist af hvítri skán á tungu og hvítum skellum á slímhúð í munnholi
70
candida getur valdið sýkingum í munni,
hvernig sýkingum
þruska
Roði og rýrnun
Munnvikabólga
71
hvaða hópar fólk eru í áhættuhópum fyrir munnholssýkingum
ungabörn með þrusku
fólk með gervitanngóma
sykursýkissjúklinga
alnæmis sjúklingar
72
á fyrstu árum alnæmis faraldsins fengu 90% af smituðum einstaklingum candida sýkingu í munni
73
hvar verður candida sýkinga í meltingarvegi
verður í vélinda með eða án sýkingar í munnholi
Mjög sjaldgæft neðar í meltingarvegi þrátt fyrir að flestir hafi Candida í meltingarveginum
74
hvernig er staðfest candida sýkingu í meltingarvegi
með ristil speglun
og Þarf vefjasýni úr slímhúðinni til greiningar því saur sýni er erfitt að greina
75
hver eru einkenni candida sýkingu í meltingarvegi
niðurgangur og stundum blóðugar hægðir eða kviðverkir
76
hvað candida sýkingar verða í kynfærum
sýking í skeið og sköðum
eða húfubólga á kynfærum karla
77
segðu frá candida sýkingum í kynfærum karla
fá gjarnan roða og útbrot á húfu og forhúð
Önnur möguleg einkenni: fleiðurmyndun eða þruskulíkir blettir (hvítir blettir)
Áhættuþættir: sykursýki, maki sýktur (þarf ekki að vera)
78
segðu frá candida sýkingu í þvagblöðru
Aðallega á sjúkrahúsum
Einkenni óaðgreinanleg frá bakteríusýkingum
* Miðbunuþvag til ræktunar
áhættuþættir eru Ónæmisbæling, þvagleggir, sykursýki
Candida í þvagi táknar ekki alltaf sýkingu, sérstaklega ef þvagleggur er til staðar (örverufilma) vegna þess að það getur verið bakteríur og gersveppir í þvagleggnum
79
hvernig er greint candida slímhúðarsýkingu
Stroksýni
– Tunga og munnhol
– Kynfæri kvenna (þurfum að taka hátt skeiðarsýni)
– Kynfæri karla
Þvagsýni: miðbunuþvag
80
Hversu algengt er að Candida valdi blóðsýkingum á sjúkrahúsum
Candida finnst í allt að 10% blóðsýkinga á sjúkrahúsum
81
Hverjir eru í mestri áhættu á að fá djúpar Candida sýkingar?
Sjúklingahópar í mestri áhættu eru þeir sem liggja á gjörgæslu, hafa gengist undir meltingarvegs- eða hjartaaðgerðir, krabbameinssjúklingar og fyrirburar.
82
Hve alvarlegar eru blóðsýkingar af völdum Candida?
Blóðsýkingar af völdum Candida eru mjög alvarlegar; 20–40% sjúklinga með blóðsýkingu fá blóðsýkingarlost
og um 20–50% þeirra deyja.
83
hvernig er greint Candida sýkinga í innri líffærum
Blóðræktun
ræktun á sýnum
- Aðrir vökvar
- Kviðarhol
- Mænuvökvi ofl.
- Vefjasýni
Myndgreining- Tölvusneiðmynd af kvið
sýnir litla sýkingahnúta í lifur
84
hvernig smitast myglusveppir
með úðasmiti
85
hvar er algengast að mygluveppir valda sýkingum í mönnum
Sýkingar oftast í skútum og lungum
Sjaldan smit beint í önnur líffæri
86
hvað er algengast myglusveppurinn í djúpum sýkingum
Aspergillus
87
það eru til þrjár sýkingar í lungum af völdum aspergillus
bráð lífshættulegar lugnasýking
hægfara lugnasýkingar
sveppabolti
88
segðu frá bráð lífshættulegri lugnasýkingu af völdum aspergillus
eru einkum hjá sjúklingum með hvítblæði, krabbamein eða í kjölfar líffæraflutninga
einkennast af hraðri útbreiðslu og drep í lugnavef
sveppurinn getur komist úr lugnavefinum inn í blóðrásina og borist með blóðinu til annarra líffæra og þá vernsa lífslíkur sjúklings
89
segðu frá hægfara lugnasýkingu af völdum aspergillus
þær geta varað mánuðum saman en svara betur meðferð heldur en bráðu sýkingarnar
sjást oftast í sjúklingum með bráða lugnasjúkdóma og ef einstaklingur hefur reykt
90
segðu frá sveppabolta lugnasýkingu af völdum aspergillus
myndast oftast í gamalli berkjaholu í lugunum
boltinn er afmarkaður inní holunni en vex ekki inní lugnavefinn
stækkar smám saman og þæ stækkar holan
aðalhættan er að þegar að boltan stækkar að þá geta æðar í lugunum rofnað og valdið bráðri lífshættulegri blóðspíu
91
Hvað er Allergic bronchopulmonary aspergillosis og hvernig birtist það?
llergic bronchopulmonary aspergillosis er ofnæmissjúkdómur sem orsakast af Aspergillus sýklun í berkjum (ekki sýking). Hann veldur ofnæmiseinkennum með áhrifum á lungun.
92
segðu frá skútubólug af völdum aspergillus
Ífarandi sýking inn í slímhúð og jafnvel bein
Afmarkaður sveppabolti í skúta
- Ekki ífarandi sýking inn í lungnavefinn
Ónæmisbældir sjúklingar í áhættuhóp
93
hvernig er greint aspergillus sýkingar
berkjuskol, hráki eða vefjasýni í ræktun og smásjársk.
Myndgreining: CT, MRI
Blóðvatnspróf
- Mótefnaleit: ef
sveppabolti í lungum
- Mótefnavakaleit ef
ífarandi sýkingar
94
segðu frá Cryptococcus neoformans
Gersveppur með fjölsykruhjúp
Finnst í dúfnaskít og jarðvegi
Sveppir í öndunarvegi ➔ lungu ➔heilahimnubólga
Há dánartíðni ef ekki meðferð
Sjúklingahópar
– Alnæmissjúklingar, líffæraþegar, Barksterameðferð
95
hvernig er greint Cryptococcus neoformans
Í mænuvökva og blóði
Smásjárskoðun, ræktun og mótefnavakar (antigen)
96
hvernig er greint Pneumocystis jirovecii
PCR á Sýni: hráka eða berkjuskol
Tölvusneiðmynd
Berkjuspeglun
97
hvað er sníkill
Lífvera sem aflar sér næringar í eða á annarri lífveru
ef það verður einhver röskun á hýslinum að þá getur sýkill nýtt það og sýkt
valdið Vefjaskaði, næringarmissir og áhrif á ónæmiskerfið
98
mörg snýkjudýr þurfa 2 hýsla
einn aðalhýsil og einn millihýsil
ef snýkjudýrið hefur bæði kynæxlun og kynlausaæxlun að þá á:
kynæxlun sér stað í aðalhýsil
kynlausaæxlun sér stað í millihýsli
99
Mörg sníkjudýr beinlínis þurfa manninn í hringrás sinni, og hann getur verið aðalhýsill eða millihýsill allt eftir sníkjdýrategnd.
100
hvernig smitast snýkjudýr
í gegnum munn
- Sýkt kjöt/fiskur
- Menguð Fæða/vat
í gegnum húð
Flugnabit
101
dæmi um snýkjudýr sem smitast með sýktu kjöti/fisk
Toxoplasma
Taenia
Clonorchis
102
dæmi um snýkjudýr sem smitast með mengaðri fæðu/vatn
Giardia
Entamoeba
Ascaris
Trichuris
103
dæmi um snýkjudýr sem smitast með flugnabit
Plasmodium (veldur malaríu)
Leishmania
Loa loa
104
dæmi um snýkjudýr sem smitast í gegnum húð
Ancylostoma
Strongyloides
Schistosoma
105
í hvaða 3 flokkar er hægt að skipa frumdýrum í mönnum í?
svipudýr
Amöbur
gródýr/ hnýslar
106
segðu frá svipudýrum
geta hreyft sig og hafa til þess eina eða fleiri svipur.
Þau eru viðkvæm og geta ekki lifað af utan líkamans.
Önnur svipudýr, geta myndað harðgerða þolhjúpa í meltingarveginum. Þeir skiljast út með saur, geta lifað í takmarkaðan tíma utan líkamans og borist í aðrar manneskjur.
Sum svipudýr þurfa vektora í hringrásinni en önnur ekki.
107
segðu frá amöbum
Amöbur hreyfa sig með svokölluðum sýndarfótum.
Flestar hafa bæði hreyfanleg stig og þolhjúpastig (E. gingivalis myndar ekki þolhjúpa, óvíst um meinvirkni hennar þó). Amöbur hafa ekki vektora í lífsferlum sínum.
108
segðu frá gródýrum/hnýslum
Gródýr hafa engin hreyfifæri. Sum mynda harðgerð form sem í þessu tilviki kallast eggblöðrur eða oocysts, og önnur ekki.
Gródýr hafa sannanlega kynæsxkun
109
dæmi um sýklalyf sem virka á svipudýr og amöbur
Metronidazole
110
dæmi um sýklalyf sem virka á gródýr/hnýsla
Chloroquine (Plaquenil®) og proguanil (Malarone®),
111
ormar skiptast í hvaða 3 gerðis?
þráðorma
bandorma
ögður
112
segðu frá þráðormum
Fyrst eru þráðormar sem geta verið allt frá 3 mm og upp í 80 cm að lengd.
Þeir hafa sívalan líkama og flestir hafa ekki neina millihýsla.
Kvendýr þráðormanna losa egg eða lirfur.
113
segðu frá bandormum
Bandormar eru flatormar með liðum sem geta verið allt frá 3 mm og upp í 25 metra langir. J
Þeir hafa flatan líkama sem er liðskiptur.
Ólíkt þráðormunum þá hafa flestir bandormar millihýsla sem geta verið maðurinn, húsdýr, vatnadýr eða skordýr.
Tveir bandormar geta þó viðhaldið sýkingu í manninum með svokölluðu sjálfssmiti, þ.e. sjúklingurinn smitast af sjálfum sér. Kvendýr bandorma losa egg.
114
segðu frá ögðum
Ögður eru líka flatormar án liða og þeir eru allt frá 1 mm upp í 7 cm að stærð. Ögður eru ekki liðskiptar. Þær hafa alltaf millhýsla sem eru einhverskonar vatnadýr. Kvenormarir losa egg.
115
dæmi um lyf gegn þráðormum
Mebendazole (Vermox®) og Ivermectin
116
dæmi um skotmörk ormalyfja
meltingarvegurinn, tauga- og vöðvamót og yfrihúðin sem kallast cuticle
117
hvaða frumdýr eru landlæg á íslandi
Giardia lamblia
Cryptosporidium tegundir
Toxoplasma, Acanthamoeba
118
hvaða ormar eru landlægir á íslandi
Enterobius vermicularis
Toxocara canis, T. cati , Ascaris suum
119
hvaða liðfætlur eru landlægar á íslandi
höfuð- og flatlús, kláðamaur
120
hvernig er greint sníkjudýrasýkingar í djúpum vefjum þegar að við sjáum þau ekki
Mótefnamælingar í blóðsýni
121
hvernig er greint sníkjudýrasýkingar í djúpum vefjum, meltingarvegi og húð/hári þegar að við sjáum þau
sjáum það í smásjá eða með berum augum
djúpir vefir - blóðsýni eða saur-, þvagsýni
meltingarvegi - saursýni
húð og hár - sjáanleg dýr sem er hægt að skoða í smásjá
122
hvernig sýni er tekið til að greina njálg
og hvernig er það framkvæmt
límbandspróf
að njálgurinn leggur eggin sín á húðina kringum endaþarminn og því leitum við ekki í saur. Tekið er glært límband sem er þrýst létt á húðina kringum endaþarminn að morgni, fyrir þvott og hægðalosun, og síðan límt á smásjárgler.
123
hvaða tvö sníkjudýr í saur þarf að biðja sérstaklega um á beiðninni fyrir
Entamoeba histolytica sem veldur blóðkreppusótt því það þarf nýtt, volgt sýni
Strongyloides stercoralis vegna sérstakrar meðferðar á sýni
124
hvernig virkar baermann aðferðin
Sýnið er sett í vatn og litlu lirfurnar synda þú úr saurnum í vatnið sem er svo skoðað í smásjá.
125
hvað eru helstu leiðirnar sem eru notaðar til að leita að snýkjudýrum í saur
Smásjárskoðun og PCR
126
hvernig er greint snýkjudýr sem greinast illa í saursýni
þarf að skoða amk 3 saursýni sem eru tekin með uþb 3 d milliblil
127
hvers vegna þurfum við að passa meðgöngutíman áður en að saur sýni fyrir snýkjudýrum er tekið
Þegar sjúklingar koma til læknis með einkenni og ferðasögu sem vekja grun um sníkjudýrasýkingu sem má greina með saursýni þá þarf að þekkja meðgöngutíma sýkinganna áður en sýnið er tekið.
Skýringin er sú að tíminn frá smiti þar til búast má við útskilnaði ormaeggja eða lirfa í saur getur verið allt að 3 mánuðir, og ef saursýni er skoðað of snemma þá finnst ekkert.
128
hvernig smitast malaría
moskítóflugan stingur manninn og smitar hann af Plasmodium
129
hvaða líffæri sýkjast í malaríu sýkingum
Frumdýrið fer nú til lifrarinnar þar sem það fjölgar sér í 1 – 4 vikur
Þegar lifrarfasanum lýkur kemst Plasmodium út í blóðið og sýkir þá Rauð blóðkorn
130
hvernig sníkjudýr er malaría
gródýr
131
hver eru einkenni malaríu
hiti, hrollur, skjálft, höfuðverku og ógleði
einkenni allt að 3 mánuðu ef engin meðferð
132
er malaría landlæg á íslandi
NEIII, er mest í afríku
133
hvað eru til margar tegundir af malaríu sem sýkja menn
5 Plasmodium tegundir sýkja menn
- P. falciparum: algengust, hættulegust, lyfjaónæmi +++
- P. vivax: næstalgengust, lyfjaónæmi (+)
- P. ovale sjaldgæf
- P. malariae sjaldgæf
- P. knowlesi: algeng í S-A Asíu
134
hvernig er greint malaríu
Smásjárskoðun á blóðsýni
Skyndigreiningaraðferðir - í notkun á spítölum
Mótefnamælingar - Ekki til greiningar á sýkingu
135
ALLTAF, ALLTAF leita að malaríu hjá
Ferðalöngum frá malaríusvæðum m/hita
136
hvaða fyrirbyggjandi meðferðir eru gegn malaríu
hindrar ekki smit. Einstaklingur smitast við moskítobit og sníkjudýr fara til lifrar
hindrar blóðsýkingu (eftir lifrarstig) ef sníkjudýrið er næmt fyrir viðkomandi lyfi
137
hvernig sníkjudýr er Toxoplasma gondii
gródýr
138
hver eru einkenni Toxoplasma gondii
Hjá fólki með heilbrigt ónæmiskerfi er sýkingin oftast einkennalaus, þ.e. sýking í kjölfar fyrsta smits.
En 10 – 20% einstaklinga fá þó einkenni eins og eitlastækkanir, hita og þreytu.
Það er mjög sjaldgæft að fá einkenni frá augum í sýkingunni en chorioretinitis hefur þó verið lýst
Ef ónæmiskerfið veikist seinna í lífi sjúklings þá fara vefjaþolhjúparinr að stækka og einkenni koma fram frá MTK eða augnbotnum
139
er Toxoplasma gondii landlæg á íslandi
JÁAAA! alls staðar í heimninum:(((
140
hvernig smitast Toxoplasma gondii
kettir:
dýr:
getum smitast af köttum þegar að þeir losa Toxoplasma eggblöðrur með saur og þær geta svo komist ofan í smádýr eins og mýs og fugla og í húsdýr.
Kettir smitast svo þegar þær éta sýkt smádýr eða eggblöðrur sem aðrir kettir hafa skilið út með sau
Menn geta sýkst:
eggblöðrum (úr kattasaur) eins og smádýr og húsdýr
neyslu á illa soðnu sýktu kjöti af sömu dýrum. Ekki er vitað hvaða húsdýr eru oftast sýkt á Íslandi, en í BNA eru svín, kjúkingar og lömb talin mikilvægustu uppspretturnar þegar kjöt er annars vegar. Nautgripir virðast ekki sýkjast á sama hátt og hin dýrin.
frá móður til fósturs, gegnum fylgjuna, og með blóðgjöfum.
141
hvaða líffæri sýkjast í Toxoplasma gondi sýkingum
Heila og miðtaugakerfi
Augu
Beinagrindarvöðva og hjartavöðva
Lungu
Lifur og meltingarveg
142
hvaða áhættuhópur eru í hættu við Toxoplasma gondii
þungaðar konur / nýburar
ónæmisbældum einstaklingi
langvarandi sjúkdómar
143
hvernig er greint Toxoplasma gondii
mótefnamælingar. Flestar rannsóknastofur leita að IgG og IgM en sumar leita einnig að IgA og IgE
Aðrar greiningaraðferðir í sérstökum tilvikum
- PCR*: blóð, legvatn, mænuvökvi
Gagnlegt á meðgöngu og hjá ónæmisbældum
- Ræktun*: blóð (naflastr.blóð), bíopsíur, legvatn
- Gagnlegt á meðgöngu
Smásjárskoðun vefjasýna: sjaldan notað
144
hvernig snýkjudýr er Trichomonas vaginalis
svipudýr
145
hvernig smitast Trichomonas vaginalis
Smitast við kynmök, mun sjaldnar óbeint smit
146
hvaða líffæri sýkjast við Trichomonas vaginalis
Konur: leggöng/legháls og þvagrás
Karlar: blöðruháskirtill, þvagrás, sáðblöðrur
147
hvaða einkenni fylgja Trichomonas vaginalis
Konur:
- Einkennalaust eða illa lyktandi útferð og kláði
- Tíð þvaglát, sársauki við þvaglát
karlar
- Oft einkennalaust,
- þvagrásar- eða blöðruhálskirtilsbólga
148
er Trichomonas vaginalis landlægt á íslandi
JÁA
Allsstaðar í heiminum
Algengasti læknanlegi kynsjúkdómurinn
149
hvernig er greint Trichomonas vaginalis
Smásjá: < 30 mín., þolir illa flutning og geymslu
Ræktun: næm rannsókn en tekur nokkra daga
PCR: langbesta rannsóknin; næm og skjót
150
hvernig snýkjudýr Acanthamoeba, Naegleria
umhverfisamöbur
151
hvernig smitast Acanthamoeba, Naegleria
lifa fríar í ytra umhverfi
Acanthamoeba finnst í vatni, jarðvegi og jafnvel andrúmslofti
Naegleria finnst einkum í vatni, og smitast í gegnum nef
152
hvaða líffæri sýkjast við Acanthamoeba, Naegleria sýkingar
Acanthamoeba :
Hún myndar sár í hornhimnu augans sem eru mjög erfið í meðferð (vegna linsunotkunar)
Heilabólga -> oft banvæn
Naegleria
kemst hún upp í heila og veldur heila- og heilahimnubólgu, eða meningoencephalitis. Sýkingin er nær alltaf banvæn
153
er Acanthamoeba, Naegleria landlægt á íslandi
JÁA
Mjög sjaldgæfar sýkingar en alvarlegar!
154
hvernig er greint Acanthamoeba, Naegleria
Amöbusýkingar eru greindar með smásjárskoðun og rætkun
Tekin eru sýni frá hornhimnu og þá helst vefjabiti eða gott skrap, en ekki stroksýn
Ef sýkingar eru í heila þá er reynt að fá vefjasýni úr heilavef og mænuvökva
155
hvaða svipudýr í vefjum valda sýkingum úti heimi
Trypanosoma. brucei: Afríka
Afrísk svefnsýk
Trypanosoma cruzi: S-M-N-Ameríka
Chaga’s disease: hjartabilun, megacolon, megaesophagus
156
hvernig snýkjudýr er Giardia
svipudýr
157
hvernig smitast Giardia
saur og munn smit
(með harðgerðum þolhjúpunm eða eggblöðrum)
158
giardia sýkir ...
menn og dýr
ekki talið að dýr geti smitað menn
bara smit á milli manna
159
er giardia landlæg á íslandi
Já
160
hvað líffri sýkir Giardia
skeifugörn og smáþarma
161
hver er meðgöngutími Giardia
1-4 vikur
Ógl/uppköst kviðverkir, blóðlaus NG,
fitusaur vegna skerts fitufrásogs í görninni
162
hver eru einkenni Giardia
getur verið einkennalaus
163
hvernig er greint Giardia
Saur: hreyfanleg svipudýr eða þolhjúpar sjást en nú notað PCR
164
hvernig snýkjudýr er Crypto-sporidium
gródýr
165
hvernig smitast Crypto-sporidium
saur og munn smit
(með harðgerðum þolhjúpunm eða eggblöðrum)
Vatnstengdar hópsýkingar algengar
Drykkjarvatn mengast fyrir slysni
Veikir sundlaugargestir geta mengað vatnið
166
Crypto-sporidium sýkir...
menn og dýr
dýr geta smitað menn
167
er Crypto-sporidium landlæg á íslandi
Jáa
168
hvað líffri sýkir Crypto-sporidium
þarma og ristill
169
hver er meðgöngutími Crypto-sporidium
1-4 vikur
þessi hefur styðasta mepgöngutíman oftast um vika
170
hver eru einkenni Crypto-sporidium
blóðugur niðurgangur, einstaklingar oft hitalausir
171
hvernig er greint Crypto-sporidium
Saur – litun: eggblöðrur sjást en nú notað PCR
172
hvernig snýkjudýr er Entamoeba histolytica
amaba
173
Entamoeba histolytica
sýkir...
bara menn
174
hvernig smitast Entamoeba histolytica
saur og munn smit
(með harðgerðum þolhjúpunm eða eggblöðrum)
175
er Entamoeba histolytica
landlæg á íslandi
nei
Aðallega í þróunarlöndunum
176
hver er meðgöngutími Entamoeba histolytica
1-4 vikur
176
hvernig er greint Entamoeba histolytica
Saur: hreyf. amöbur, þolhjúpar sjást en nú notað PCR
Utan meltingarv (í lifur): mótefni og myndgreining
176
hvað líffri sýkir Entamoeba histolytica
ristil
getur borist með blóði till lifrar
177
hver eru einkenni Entamoeba histolytica
Lausar hægðir/verkir
Blóðkreppusótt (blóðugur NG)
hiti getur fylgt
geta myndast kýli í lifur
með hita, kviðverkjum og megrun
178
hvað er algengasta snýkjudýrið í meltingarvegi
Giardia duodenal
179
hvernig smitast Enterobius vermicularis (njálgur)
saur/munn smit með höndum, ryki í andrúmslofti og hlutum
(2) egg klekjast við endaþarm (ef hinn sýkti þvær sér lítið og sjaldan!) og lirfur skríða aftur inn
180
er Enterobius vermicularis (njálgur) landlægt á íslandi
já
181
hvernig smitast Ascaris
Saur/munn smit
182
er Ascaris landlægt á íslandi
nei
en Ascaris suum í svínum er landlægt á ísl
183
hvernig ormur er Enterobius vermicularis (njálgur)
Lítill þráðormur:
184
í hvaða líffæri sýkja Enterobius vermicularis (njálgur)
Fullorðnir ormar setjast að í neðsta hluta ileum og ristli þar sem þeir geta lifað í nokkra mánuði áður en þeir drepast
Kvk ormar ferðast að endaþarmsopi á nóttunni og verpa eggjum á leiðinni, aðallega á húðina kringum endaþarm -> deyja síðan
185
hver eru einkenni Enterobius vermicularis (njálgur)
oftast kláði, einkennalaus sýking í 1/3 tilfella
186
hvernig er greint og er meðferð við Enterobius vermicularis (njálgur)
greint með límbandsprófi
Meðferð: t.d. mebendazole (Vermox®)
Meðhöndla alla fjölskylduna og endurtaka skammt eftir 2 vikur
187
Njálgur finnst ekki í hundum og köttum
188
segðu frá Ascaris lumbricoides
lifir í smáþörmum
stór ormur allt að 35cm
Þegar Ascaris egg berast í meltingarveg og losa lirfurnar þá fara þær inní í bláæðakerfi slímhúðarinnar, og þaðan til hjarta og lungna
189
segðu frá Strongyloides stercoralis
þráðormur sem á bæði sjálfstætt líf utan hýsils og sníkjulífi í hýsli
þrífast vel í Saurmengaðum jarðvegi
meyfæðing - kvenormar eingöngu framleiða egg án frjóvgunar frá karlormi
190
hver eru einkenni Strongyloides stercoralis
Oft einkennalaus sýking
Einkenni frá húð, lungum og meltingarvegi
191
hvaða líffæri sýkir Strongyloides stercoralis
er aðalega í meltingarfærum
Þær geta síðan borað sér í gegnum meltingarveginn eða húðina gegnum endaþarm og komist inn í blóðrásina
192
hvað gerist ef sjúklingar sem nota barkstera eða eru ónæmisbældir smitast af Strongyloides stercoralis
getur leitt til þess að lirfurnar fara í massavís í gegnum meltingarveginn til annarra innri líffæra eins og lungna, lifrar og miðtaugakerfis. Af þessu hlýst svokölluð “hyperinfection” sem er lífhættulegt ástand
193
hvað er larva currens
útbrotum sem orsakast af Stronglyloides lirfum á harðaspretti í húðinni
194
hvernig smitast Taenia og er hún landlæg á íslandi
smitast með sýktu kjöti eða fiski og sýkja meltingarveg
ekki landlægt
195
hvernig smitast Diphyllobothrium
og er hún landlæg á íslandi
smitast með sýktu kjöti eða fiski og sýkja meltingarveg
finnst í ferskvatnsfiski hér á landi og er því landlæg
196
hvernig smitast Anisakis -
Pseudoterranova
og er hún landlæg á íslandi
smitast með sýktu kjöti eða fiski og sýkja meltingarveg'
Anisakis og Pseudoterranova finnast í sjávardýrum umhverfis landið og teljast því “landlægir” ormar
197
hvað er næst lengsti ormurinn sem sýkir menn og hvað getur hann orðið stór
Taenia
Hann er venjulega um 3 – 5 m að lengd en getur í stöku tilfellum náð 25m!
198
hvernig smitast Taenia saginata
hrátt eða illa soðið nautakjöt
199
hvernig smitast Taenia solium.
hrátt eða illa soðið svínakjöt
200
hvar lifir Taenia
smáþörmum
201
hvernig smitast nautgripir og svín af Taenia
sem smituðust af eggjum eða ormaliðum úr mannasaur.
Eggin losa ormalirfur sem koma sér fyrir inní vefjum dýranna, þ.á.m. rákóttum vöðvum
202
segðu frá T. saginata sýkingu
finnst bara í görn og sýkingar eru oft einkennalausar
203
segðu frá T. solium
heldur sig líka í görninni
sjúklingur getur smitast af ormaeggjum úr sjálfum sér eða öðrum mynda cysticercus lirfur inní vefjum mannsins, t.d. í heila
algeng orsök flogaveiki í þróunarlöndunum
204
hvað er algengasti sníkjudýrasjúkdómur í heila
Taenia solium - cysticercosis
205
hvaða aukakvilla geta fylgt ormasýkingum í görnum
Ferðalög orma í meltingarvegi og aðliggjandi líffæri, geta borða sig inn í gallveg(Ascaris)
útbreidd lífshættuleg sýking (Strongyloides)
lirfur í heila og öðrum innri líffærum
206
hvernig smitast Diphyllobothrium
Smit úr ferskvatnsfiski (t.d. silungi)
en lirfur ormsins finnast aðallega í innyflum fisksins
207
Diphyllobothrium latum meinvaldandi, hverju getur hún valdið?
Meltingarvegsóþægindi
B-12 vít. skortur - blóðleys
208
hvað eru Anisakis og Pseudoterranova
Hringormar úr fiski
. Þeir eru í sjávarfiski og smokkfisk
209
hvaða sjúkdómar eru af völdum Anisakis og Pseudoterranova
Sjúkdómar af völdum ormanna eru ýmist miklir magaverkir út af lifandi lirfum í maga, og þá úr hráum fiski, eða ofnæmi fyrir lifandi eða dauðum lirfum í fiskmetinu
210
hver eru einkenni ormasýkinga í görn
Niðurgangur ekki höfuðeinkenni ormasýkinga
Einkenni háð staðsetningu
-lystarleysi, ógleði, kviðverkir, niðurgangur, blóðleysi, vannæring, blóð og slím í hægðum, tenesmus,
-einkenni frá lungum ef lirfuflakk (Ascaris, Strongyloides ofl.)
-kláði við endaþarm ef njálgur
Eósínofílía
aðallega þráðormar með lirfuflakk
211
hvernig ormur er Echinococcus
bandormur
212
hvernig smitast Echinococcus
berst í menn úr hundaskít
hundar éta kindainnyfli með sullablöðrum í og þá verða til fullornir ormar í hundagörninni. Ormarnir losa egg sem berast í húsdýr og þannig má viðhalda hringrásinni.
213
hvaða sjúkdómi veldur Echinococcus
veldur sullaveiki
214
Er Echinococcus granulosus landlægt á íslandi
nei, ekki lengur
215
hvaða meðferð er við Echinococcus granulosus
skurðaðgerð
- sullablöðru sem hefur verið fjarlægð í skuraðgerð. Við skurðaðgerðir þarf að gæta þess mjög að rjúfa ekki blöðruna þvi að þá losnar aragrúi af lirfum út í vefina umhverfis. AF því getur hlotist lost vegna ónæmisviðbragða líkamans og dreifing á sulli til annarra liffæra
albendazole
216
hvernig ormur er Toxocara canis/cati
þráðormur
217
hvaða sjúkdómi veldur Toxocara canis/cati
visceral larva migrans
218
hvernig smitast Toxocara canis/cati
berst í menn úr hunda- og kattaskít, og oftar úr hvolpum og kettlingum sem
smitast í móðurkviði gegnum fylgju (hvolpar) eða með móðurmjólkinni (kettlingar)
219
hvapa líffæri sýkjast í Toxocara canis/cat sýkingum
Eggin losa lirfur í meltingarveginum og þær byrja hefðbundið lirfuflakk. Enn þar sem maðurinn er ekki rétti hýsillinn fyrir þennan dýraorm komast þær aldrei á leiðarenda til að þroskast í fullorðinn orm í görninni heldur flækjast um rammvilltar í innri líffærum þangað til ónæmiskerfið lokar þær af inní vefjunum.
220
er Toxocara canis/cati landlægt á íslandi
Já
221
hver eru einkenni Toxocara canis/cati
Engin einkenni - geta verið hiti, megrun, hósti og útbrot en það er einkenni fyrir fleiri sjúkdóma og því er þetta ekki oft greint
eða frá viðkomandi líffæri
222
hvernig er greint Toxocara canis/cati
með blóðvatnsprófi
223
hvernig ormur er Schistosoma
flatormur
224
hverju veldur Schistosoma
sundmannakláða
225
hvernig smitast Schistosoma
lirfur úr fuglunum losna í ferskvatn og finna þar litla snigla sem þær þroskast í. Lirfurnar losna svo aftur út í vatnið eins og sést efst fyrir miðju og verða smitandi fyrir fuglana. Þegar menn fara í þetta mengaða vatn þá reyna lirfurnar líka að smita þá, með því að bora sér gegnum húðina, en maðurinn er ekki rétti hýsilinn fyrir þessar ormategundir sem hafa aðlagað sig fuglunum og því deyja lirfurnar í húð mannsins eftir að ónæmiskerfið hefur ráðist á þær með tilheyrandi útbrotum og kláða
226
hver eru einkenni Schistosoma
Fáir ormar: oft einkennalaust
Margir ormar: alvarlegir sjúkdómar (lifur, nýru ofl.)
227
er Schistosoma landlægt á íslandi
þeir sem komast ekki inn um húðina eru landlægir
ekki þeir sem ná að bora sig í gegnum húðina og komast í blóðrás
228
hvaða líffæri sýkja Schistosoma
Í manninum fara þær með blóði til lifrar og þroskast í fullorðna orma í portal æðakerfi lifrarinnar. Fullorðnir ormar í pörum, þ.e. karl- og kvenormur ferðast síðan á móti blóðstraumnum niður í mesenteric bláæðar þarma, ristils og þvagblöðru.
Þar lifa þau sínu ormalífi, og kvenormurinn losar egg inní smærri bláæðar þessarar hollífæra. Eggin losna svo út í holið og skiljast út með saur eða þvagi.
229
hvernig er greint Schistosoma
með því að skoða saur/þvag sýni (þótt að ormarnir séu í blóði)
230
hvernig smitast Trichinella spiralis
við að borða hrátt eða illa soðið kjöt af sýktum dýrum
menn smitast oftast af svínakjöti
231
hvaða líffæri sýkir Trichinella spiralis
Eftir neyslu á sýktu kjöti með lirfum í þá verða til fullorðnir ormar í görn hýsils og æxlun þeirra getur af sér lirfur sem ferðast til rákóttra vöðva
232
hvaða sjúkdómi veldur Trichinella spiralis
Trichinella spiralis vasculitis og bjúgur. Lífshættuleg sýking
233
hvernig smitast Pediculus humanus capitis (höfuðlús)
berst á milli manna með snertingu og klæðum
234
hver eru einkenni Pediculus humanus capitis(höfuðlús)
kláði í hársverði
235
hvers vegna klæjar okkur í hársvörð útaf Pediculus humanus capitis (höfuðlúsinni)
sygur blóð úr hársverði og okkur klæjar vegna ofnæmisviðbragpa gegn munnvatni lúsarinnar
236
hvernig er greint Pediculus humanus capitis (höfuðlús)
lús á labbi í hársverði (sést með berum augum), nit (0,8 mm) (er límd við neðsta hluta hársins) á hári sést með berum augum en vissara að staðfesta með smásjárskoðun
Nota lúsakamb við leit
237
hvaða meðferð er við Pediculus humanus capitis (höfuðlús) og hvað er gert ef hún finnst í fjölskyldumeðlim
EF lús finnst í einum fjölskyldumeðlim þá þarf að leita í öðrum því að á heimilum eru margar smitleiðir eins og greiður, koddar ofl
Tenutex®, Ivermectin lausn, olíur?, heitt loft*
Meðhöndla bara þá sem greinast með lifandi lús
Mismikil áhrif á nit. Má endurtaka Rx eftir 7-10d
238
hveru lengi lifir Pediculus humanus capitis (höfuðlús) utan líkamans
í 1-2 daga
239
er Pediculus humanus capitis (höfuðlús) landlæg á íslandi
JÁAA:(((((
240
hvar lifir Pediculus humanus humanus (fatalús)
lifir á þöktum líkamshlutum, festir nit á fatatrefjar
241
hvaða sjúkdóma getur Pediculus humanus humanus (fatalús)
. Fatalúsin getur borið sjúkdóma af völdum Rickettsia prowazeki, Borrelia recurrentis og Bartonella quintana á milli manna. Rickettsia prowazeki veldur typhus faröldrum og átti sök á dauða Önnu Frank í fangabúðum nasista þar sem slíkur faraldur geisaði
242
hveru lengi lifir Pediculus humanus humanus (fatalús) utan líkamans
allt að vika utan líkamans
243
er Pediculus humanus humanus (fatalús) landlægt á íslandi
nei :)
244
hvernig smitast Pthirus pubis (flatlús)
við kynlíf, sjaldnar með fötum eða rúmfötum
245
hvar finnst Pthirus pubis (flatlús) á líkamanum
Flatlús má finna á öllu grófu líkamshári s.s. yfr lífbeini, í holhönd, á augabrúnum, í skeggi og bringuhárum
246
ber Pthirus pubis (flatlús) sjúkdóma
nei
247
hverni er meðhöndlað Pthirus pubis (flatlús)
Priodemr og Tenutex.
248
er Pthirus pubis (flatlús) landlæg á íslandi
já
249
hvernig smitast Sarcoptes scabiei var. hominis (kláðamaur)
Kláðamaur berst venjulega á milli manna með snertismiti en óbeint smit gegnum föt og rúmfatnað sést stöku sinnum
Hann er ekki bráðsmitandi og þarf nána snertingu
250
hver eru einkenni Sarcoptes scabiei var. hominis (kláðamaur)
útbrot og kláði (ofnæmi fyrir maurnum) oftast á höndum, bol, kynfærum kk og ökklum.
Smábörn geta fengið útbrot allsstaðar, jafnvel í lófa, iljar og andlit.
251
hversu lengi lifir Sarcoptes scabiei var. hominis i (kláðamaur) utan líkama
Maurarnir geta lifað í 2-3 d utan líkama, þola ekki þvott við 50°C í 10 mín
252
er Sarcoptes scabiei var. hominis (kláðamaur) landlægt á íslandi
já, ojji
253
hvað er norwegian scabies
þegar ónæmisbældir sjúklingar fá útbreidda sýkingu með miklu magni af Sarcoptes scabiei var. hominis (kláðamaur)
254
hver er meðferð Sarcoptes scabiei var. hominis (kláðamaur)
Meðferð við kláðamaur er með útvortis lyfjum eins og permethrin og disulfiram-benzylbenzoat sem eru á markaði hér sem Tenutex®. Til að tryggja fullan árangur má endurtaka meðferðina viku síðar.
Einnig má nota ivermectin töflu til að meðhöndla kláramau
255
Kláðamaurar dýra geta bitið menn, en fjölga sér ekki á þeim
256
segðu frá Demodex folliculorum
áttætlu sem fáir vita af en er algeng á fólki
lifir í hársekkjum og fitukirtlum í andliti.
Oft má finna hana á augnhárarótum
Demodex ber ekki sjúkdóma
landlæg á íslandi
