Systeemtherapie in de dermato Flashcards

(80 cards)

1
Q

Wanneer systeemtherapie (algemeen)?

A

Indien niet onder controle met lokale behandeling

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is de eerste vraag die we ons stellen bij systeemtherapie?

A

Inflammatoir?
Infectieus?
Maligne?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Indien inflammatoir, welke vragen stellen we ons dan?

A

Acuut en/of zeer ernstig?

Chronisch of matig ernstig?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Indien inflammatoir en acuut en/of zeer ernstig: welke behandeling(en)?

A

Cortico’s

Cycolosporine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is het belangrijkste verschil tussen cortico’s en cyclosporines?

A

Cortico’s werken snel maar mogen maar kort worden gebruikt, cyclosporines mogen langer worden gebruikt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wanneer meten we cortisol?

A

Rond 8u ‘s morgens (piek cortisol door bijnier)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Indicaties cortico’s?

A

Ernstige inflammatoir aandoeningen waarbij snelle verbetering nodig is.
Indien onvoldoende reactie op andere behandelingen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Werking cortico’s?

A

Immuunsuppressie

Anti-inflammatoir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

CI’s cortico’s?

A

infectieuze + maligne huidaandoeningen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hoe kunnen cortico’s worden toegediend?

A

Intralesioneel (inspuiten)
oraal
intramusculair
intraveneus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wanneer moeten corticoïden worden afgebouwd?

A

Vanaf meer dan 3 weken gebruik.

Bij minder dan 3 weken: stop zonder afbouw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Op welke aandoeningen controleren we alvorens cortico’s toe te dienen?

A

Osteoporose
Diabetes
Hypertensie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke zaken monitoren we tijdens cortico toediening?

A

gewicht
bloeddruk
glucose
infecties

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat zijn de bijwerkingen van cortico’s?

A
maaglast (zeker in combi met NSAID)
opgejaagd gevoel
slapeloosheid
huidatrofie
ecchymosen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat met cortico’s in zwangerschap?

A

Passeren placenta maar niet teratogeen
Monitoring bijniersuppressie en groei baby
Meer risico op prematuriteit en lager geboortegewicht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Complicaties cortico’s

A

osteoporose + fracturen
myopathie
GI-complicaties
Hypertensie
Suppressie van hypothalame-hypofysaire as
Hyperglycemie en unmasking van genetische predispositie voor DM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat zijn de VD en ND van cyclosporine?

A

VD: werkt snel en krachtig
ND: zeer sterk immunosuppresief

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Werking cyclosporine?

A

Blokkeert calcineurine waardoor inhibitie van activiteit en proliferatie van T-cellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is calcineurine?

A

Factor die T-cellen activeert

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wat is de dosering van cyclosporine?

A

2-3mg/kg lichaamsgewicht!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Bijwerkingen cyclosporine?

A

hypertensie
nefrotoxisch
hyperlipidemie
leukopenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

CI’s cyclosporine?

A

Ongecontroleerde hyperT
ernstig nierfalen
ernstige infecties
maligniteiten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat monitoren we bij de toediening van cyclosporines?

A

bloeddruk

bloedwaarden van lever en nier + PBO

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat zijn indicaties voor cyclosporine?

A

Psoriasis
Eczeem
Veel andere inflammatoire aandoeningen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Hoe lang cyclosporine?
liefst <6maand
26
Wat is de volgende vraag die we ons stellen bij een chronisch inflammatoir, matig ernstig letsel?
``` Niet-hyperkeratotisch? Hyperkeratotisch Urticaria Lupus Acneiform ```
27
Als we te maken hebben met een niet-hyperkeratotisch letsel, welke systeemtherapie kunnen we dan gebruiken?
groep van immunosuppresiva: cyclosporine mycofenolaat mofetil methotrexaat
28
Welke immunosuppressiva bestaan er?
Methotrexaat Mycofenolaat mofetil Cyclosporine
29
Wat is doel van immunosuppresiva?
Vermindering van ontstekingsprocessen
30
Wat zijn de bijwerkingen van immunosupp?
Korte termijn: verhoogd risico op infecties | Lange termijn: verhoogd risico op maligniteit
31
Methotrexaat is een ...
foliumzuurantagonist
32
Hoe werkt een foliumzuurantagonist?
Remt de celdeling van zowel ontstekingscellen als huidcellen
33
Dosering methotrexaat?
7,5-15mg/week -> niet per kg LG! (itt tot cyclosporine)
34
Toediening methotrexaat?
1X/week | suppletie met foliumzuur (op dagen waarop methotrexaat niet wordt ingenomen)
35
Indicaties methotrexaat?
Ernstige psoriasis | Eczeem
36
Wat zijn absolute CI's van methotrexaat?
Zwangerschap en borstvoeding | Zwangerschapswens (mannen en vrouwen!)
37
Bijwerkingen methotrexaat?
GI | Frequentere infecties
38
Waarvoor gebruiken we mycofenolaat mofetil vooral?
Vooral bij blaarziekten (antilichamen uit B-lymfo's slaan neer in de huid)
39
Werking van mycofenolaat mofetil?
Remt T-cellen en B-cellen
40
Dosering van mycofenolaat mofetil?
1-2g/dag
41
Bijwerkingen mycofenolaat mofetil?
GI | hogere gevoeligheid voor infectie
42
Welke systeemtherapie bij een chronisch en matig ernstig acneïform inflammatoir letsel?
Tetracyclines AB
43
Duur behandeling tetracyclines?
Meestal kuren tot maximum 3 maand
44
Waarop letten bij tetracyclines?
Niet met melk innemen | Zonovergevoeligheid
45
Effect van tetracyclines?
Antibacterieel | Anti-inflammatoir
46
CI tetracyclines?
Kinderen <8jaar Zwangerschap Borstvoeding
47
Tetracyclines worden best gecombineerd met
Lokaal niet-ab product om resistentie tegen te gaan: | Bv. benzoylperoxide of retinoïde
48
Welke retinoïden zijn er?
Acitretine | Isotretinoine
49
Waarvoor isotretinoïne?
Acne | Rosacea
50
Werking isotretinoïne?
vermindert sebum productie | beperkt anti-inflammatoir effect
51
Indicaties acitretine?
``` Psoriasis Hydradenitis suppurativa Comedonen in oksels en liezen Hyperkeratosen Preventie huidtumoren ```
52
Werking acitretine?
Remmen overmatige celgroei van de huid | Beperkte anti-inflammatoire werking
53
Bijwerkingen van retinoïden?
``` Droge lippen Droge mond Sneller verbranding Spier- en botpijn Depressieve klachten ```
54
Absolute CI voor retinoïden?
zwangerschap
55
Hoelang stoppen met retinoiden mbt zwangerschap?
Isoretinoïne: tot 3 maand wachten na stop | Acitretine: tot 2 jaar wachten na stop
56
Welke combinatie met retinoïden is verboden?
tetracyclines: verhoogde intracraniële druk
57
Welke medicatie bij hyperkeratotische inflammatoire letsels?
Methotrexaat Cyclosporine Acitretine
58
Welke medicatie bij urticaria?
Antihistaminica
59
Bijwerkingen anti-histaminica
sedatie (eerste generatie H1-antihistaminica) maag-darm effecten anticholinerge effecten (droge mond, ortost. hypot, urineretentie) duizeligheid troebel zicht
60
Welke medicatie voor lupus?
Antimalaria middelen
61
Indicaties hydroxychloroquine?
malaria sarcoïdose dermatomyositis bescherming tegen uv-straling (dus ook voor huidaandoeningen die verslechteren in de zon)
62
Dosering hydroxychloroquine
100-200mg/dag
63
Werking hydroxychloroquine?
werking niet goed gekend, vermoedelijk modulerend effect op bepaalde delen van afweersysteem waardoor ontstekingsremmend effect
64
Bijwerkingen antimalaria
maagdarm visusstoornissen huidpigmentatie
65
Wat is een uitzondering op de flowchart?
Indien er antistoffen voor gluten of lineaire IgA zijn
66
Wat geven we bij antistoffen gluten of lineaire igA?
Dapsone
67
Werking dapsone?
Inhibeert de neutrofielen
68
Indicaties voor dapsone?
oorspronkelijk AB voor lepra nu voor dermatitis herpetiformis (coeliakie) bepaalde blaarziekten (lineaire igA)
69
Bijwerkingen dapsone?
hemolyse | methemoglobine (kan geen 0² transporteren)
70
Dosering dapsone?
25-200mg/dag
71
Wat testen we voor dapsone op te starten?
glucose-6-fosfaat dehydrogenase
72
Voor welke huidaandoeningen zijn biologicals terugbetaald?
``` Psoriasis Hidradenitis suppurativa Urticaria Blaarziekten Eczeem ```
73
Welke biologicals bij psoariasis?
Anti- TNFalfa Anti- IL23 Anti- IL17
74
Welke biological bij hydradenitis suppurativa?
Anti-TNFalfa
75
Biologicals voor urticaria
anti-IgE
76
Biologicals eczeem
anti-IL4 en anti-IL 13
77
Mnemotechnisch il's voor psoariasis en eczeem
eczeem: IL<13 psoriasis: IL>13
78
Welke medicaties voor schimmel/gist?
terbinafine itraconazole fluconazole
79
Werking van de verschillende immunosupressiva
Mythotrexaat: foliumzuurantagonist Mycofenolaat mofetil: remt T en B-cellen Cyclosporine: inhibeert calcineurine en daarmee de activiteit en proliferatie van T-cellen
80
Biologicals
``` anti-Tnfalfa: adalimumab Anti-igE: omalizumab anti-il23: guselkumab anti-il17: secukinumab anti il4 + anti il13: dupilumab anti il 13: tralokinumab ```