Tentamen Ethiek Flashcards
(19 cards)
Wat zijn de drie proposities van Kant?
- Alleen een handeling omwille van de plicht heeft morele waarde
- Morele van een handeling hangt af van de maxime die eraan ten grondslag ligt, niet het doel dat ermee bereikt wil worden
- De plicht is de noodzaak van een handeling omwille van achting voor de wet
Wat zijn de drie formuleringen van de Categorisch Imperatief?
- Handel alleen volgens de maxime waarvan je tegelijkertijd kunt willen dat het een algemene wet wordt.
- Handel zo dat jij het mens zijn nooit louter als middel maar ook tegelijkertijd als doel beschouwt.
- Handel volgens maximes van een lid dat algemene wetten maakt voor een slechts mogelijk rijk der doelen.
Wat zijn de twee soorten vrijheid?
- Wilsvrijheid = manier waarop we een handeling verrichten
- Sociale vrijheid = omstandigheden waarin we die handeling verrichten.
Wat zijn de twee soorten autonomie?
- Morele autonomie = morele competentie. Je bent in staat morele afwegingen te maken (Kant)
- Persoonlijke autonomie = dingen waar iemand zich mee identificieert
Wat is het verschil tussen positieve en negatieve vrijheid? Geef een voorbeeld van een belemmering hiervan.
Positieve vrijheid = aanwezigheid van controle over besluit of keuzemogelijkheden.
vb belemmering: discriminatie, armoede, dwang
Negatieve vrijheid = afwezigheid van belemmeringen die gevolg zijn van menselijk handelen.
Vb belemmering: niet toegelaten worden, niet mogen stemmen
Wat zijn de twee verschillende verantwoordelijkheden?
- Attributieve verantwoordelijkheid = je schrijft een handeling toe aan iemands persoonlijkheid.
- Substantiële verantwoordelijkheid = diepere vorm, sancties gaan verder dan een sociaal oordeel.
Waarom is autonomie een voldoende voorwaarde voor het toeschrijven van attributieve verantwoordelijkheid?
Iemand die moreel competent is kun je verantwoordelijk houden. Bijv: een peuter die iets stuk maakt heeft nog geen moreel besef en kun je dus niet daarvoor verantwoordelijk houden.
Wat zijn de drie belangrijkste welzijnstheorieën en wat houden ze in?
- Hedonisme -> zoveel mogelijk genot en zo min mogelijk pijn
- Verlangenstheorie -> hoe meer verlangens vervuld, hoe beter
- Objectieve lijsttheorie -> welzijn komt uit objectieve zaken, ongeacht verlangens
Wat zijn de kritieken van het (sensorisch) hedonisme?
- er zijn vormen van genot of pijn die niet sensorisch zijn.
- houdt geen rekening met verschil objectieve en ervaren werkelijkheid
- houdt geen rekening met verschillende bronnen geluk.
- nozick’s ervaringsmachine: mensen hechten ook waarde aan authenticiteit en identiteit, ook al gaat dit ten koste van hun geluksgevoel
Wat zijn de kritieken van de verlangenstheorie?
- niet duidelijk of het op korte termijn niet vervullen van verlangens welzijns- verhogend of verlagend is.
- trapstructuur -> vervullen van verlangens creëert nieuwe verlangens, kan minder genot geven
- vraag of het over welzijn zelf gaat en niet over het idee van ernaar verlangen
- verlangens kunnen vervuld worden zonder dat we het doorhebben
- adaptieve voorkeuren -> je voorkeur aanpassen nadat een verlangen onbereikbaar is.
Wat zijn de kritieken van de objectieve lijsttheorie?
- hoe bepalen wat er op de lijst komt?
- theorie gaat niet over welzijn, maar over de bronnen of oorzaken ervan.
- Welzijn is subjectief, mensen moeten zelf kunnen bepalen wat goed voor ze is.
Wat zijn de twee vormen van utilisme?
- Handelingsutilisme -> de gevolgen van een handeling is wat het moreel (on)juist maakt.
- Regelutilisme -> we moeten handelen volgens een set regels.
Wat is het verschil tussen de waardetheorie van Bentham en die van Mill?
Bentham -> het totale genot is belangrijk, ongeacht hoe het verdeeld is.
Mill -> onderscheid tussen hoger en lager genot
Wat zijn de kritiekpunten van het utilisme?
- Te complex id praktijk
- Contra-intuïtief:
1. Beperkte aandacht verdeling welzijn (reactie: verdeling is wel relevant, intuïties zijn niet betrouwbaar)
2. Afschuwelijke handelingen (reactie: bite the bullet) - veeleisend (reactie: theorie kan worden aangepast)
- gebrek respect individu
Wat houdt het satisficing consequentialisme in van Michael Slote? En wat is het probleem dat hiermee omzeild wordt en een probleem waar het tegenaan loopt?
Satisficing consequentialisme -> maximaal genot niet altijd nodig, voldoende is ook genoeg.
Omzeild probleem: veeleisendheidskritiek
Probleem: mensen kunnen te makkelijk kiezen voor het voldoende genot en halen er niet meer alles uit.
Wat houdt het hybride consequentialisme in van Samual Scheffler? Welk probleem wordt omzeild?
Hybride consequentialisme -> niet alle gevolgen van een handeling zijn relevant. Het moet in verhouding zijn met de eigen waarden van genot, dan mag het genuanceerd worden.
Omzeild probleem: probleem van satisficing consequentialisme, namelijk dat iemand te snel voor voldoende kiest
Wat is de relatie tussen handelen volgens morele plicht en zelfrespect?
Sterke relatie. Moreel handelen betekent niet alleen het respecteren van anderen maar ook het respecteren van jezelf als iemand die in staat is tot moreel handelen (morele autonomie).
Deontologen omarmen bij uitstek liberalisme. Waarom?
Deontologen geloven in de waarde en autonomie van het individu, net als het liberalisme dat doet. §
Wat zijn de 4 basisstellingen van het moreel intuïtionisme?
- Zesde zintuig
- Intuïties basis voor morele opvattingen
- Intuïties rechtvaardig zolang ze rationeel zijn
- Gerechtvaardigde morele intuïties vormen basis voor fundering van morele kennis (funderingsdenken).
