termen

Question 1

klaring (Cl)

Question 2

area under the curve (AUC)

Question 3

Tmax

Answer 3

tijdstip waarop maximale plasmaconcentratie is bereikt

Question 4

Cmax

Answer 4

maximale plasmaconcentratie

Question 5

zuur

Answer 5

Ongeladen stof die een H+ kan afstaan

Question 6

Basen

Answer 6

ongeladen stof die een H+ kan opnemen

Question 7

pKa

Answer 7

geeft aan de pH waarde waarbij er evenveel geladen als ongeladen stof is van een zuur of base.

Question 8

pH

Answer 8

Zuurgraad

Question 9

Zouten

Answer 9

Beter oplosbaar dan zuren of basen
zout van zuur - H+ vervangen met Na+ of K+
zout van base - HCL toegevoegd. (hydrochloride)

Question 10

ADME

Answer 10

Absorptie
Distributie
Metabolisme
Eliminatie

Question 11

Verdelingsvolume (definitie)

Answer 11

• het volume waarover de stof zich op basis van de plasmaconcentratie lijkt te verdelen. – Dit zegt wat over of het in de lichaamsvloeistof zit of in de weefsels.
• afhankelijk van stofsoort en diersoort
• formule Vd=Dosis/C0

Question 12

Halfwaardetijd (definitie)

Answer 12

De tijd waarin de plasmaconcentratie met de helft is afgenomen.
- eliminatie loopt via lever en nieren
- sprake van eerste orde kinetiek

Question 13

eerste orde kinetiek

Answer 13

er wordt dan per tijdseenheid een percentage van de stof uit het lichaam gehaald

Question 14

nulde orde kinetiek

Answer 14

er wordt per tijdseenheid een absolute hoeveelheid geëlimineerd. Dus bv altijd 100 ml/u ongeacht of je 2 liter in je lichaam hebt of 20 ml.

Question 15

biologische beschikbaarheid

Answer 15

de fractie van de dosis die onveranderd in de bloedbaan komt. (na iv 100%)
oorzaken lagere biologische beschikbaarheid
- slechte absorptie
- afbraak in de maag
- gedeeltelijke metabolisatie in de darm of lever
- lage farmaceutische beschikbaarheid

Question 16

farmaceutische beschikbaarheid

Answer 16

bij orale toediening. is het deel dat voor absorptie beschikbaar komt, ofwel als losse moleculen beschikbaar is voor opname.
afhankelijk van kwaliteit van de tablet (niet goed uit elkaar vallen zorgt voor minder absorptie)

Question 17

dosering

Answer 17

de hoeveelheid die per keer aan een dier gegeven wordt mg of mg/kg

Question 18

concentratie

Answer 18

een vloeistof heeft een bepaalde concentratie actieve stof per ml. dit wordt gegeven in mg/ml

Question 19

doseringsinterval

Answer 19

de tijd tussen twee giften.
wordt bepaald door
- de therapeutische breedte
- de halfwaardetijd
- praktische haalbaarheid

Question 20

stapeling

Answer 20

wanneer een nieuwe dosis wordt gegeven voordat alle werkzame stof uit het lichaam verdwenen is zal er stapeling optreden. Na 4-5x de halfwaardetijd is de overgebleven stof uit je lichaam.

Question 21

Steady state

Answer 21

wordt na 5x de halfwaardetijd bereikt bij steeds opnieuwe toediening. is de staat waarin de onderconcentratie en de piekconcentratie tussen de toedieningen niet van elkaar verschillen.

Question 22

tablet

Answer 22

gevuld met poeder 3 soorten
- gewoon tablet
- tablet met gereguleerde afgifte
- kauwtablet
hulpstoffen
- vulmiddel (meestal carboxymethylcellulose of lactose)
- bindmiddel (vaak zetmeel)
- desintegratiemiddel (vaak zetmeel)
- Glijmiddel (meestal siliciumdioxide)

Houdbaarheid
- lang soms enkele jaren. kunnen wel gevoelig zijn voor licht en vocht

Biofarmacie
- moet vrijkomen voor absorptie waarna het eerst langs de lever komt. de biologische beschikbaarheid is vaak lager dan 100%

Question 23

capsule

Answer 23

gevuld met droogpoeder
omhulsel gemaakt van bv gelatine.
hulpstoffen
- vulmiddel
- soms glijmiddel

Houdbaarheid
- lang soms enkele jaren. kunnen wel gevoelig zijn voor licht en vocht

Biofarmacie
- moet vrijkomen voor absorptie waarna het eerst langs de lever komt. de biologische beschikbaarheid is vaak lager dan 100%

Question 24

vloeibare orale toediening

Answer 24

vormen
- oplossingen
- emulsies
- suspensies

Hulpstoffen
- oplosmiddel/dispergeermiddel (water of olie)
- buffer (voor stabiliteit ph en smaak beïnvloeding)
- conserveermiddel (Methyl- en propylparahydroxybenzoaat, sorbinezuur en benzoëzuur)
-smaakcorrigentia (suiker(stroop), fruitsmaken, valeriaandruppels)
- verdikkingsmiddel (bij suspensie tegen uitzaken deeltjes)
- emulgator (tween of span)

stabiliteit/houdbaarheid
- wordt onderscheidt gemaakt tussen de houdbaarheid voor en na openen door invloed van lucht en bacterien.

biofarmacie
- farmaceutische beschikbaarheid oplossing is 100% (suspensie en emulsie kan lager)
- biologische beschikbaarheid kan lager door slechte absorptie of first pass effect in de lever.

Question 25

injectievloeistof

Answer 25

IV, IM, Subcutaan. Kan een oplossing, emulsie of suspensie zijn. suspensie niet IV. Hulpstoffen - oplosmiddel (water of olie) - Buffer --> strenge pH eisen bij injectie - Stof om osmotische waarde te verhogen (meestal NaCl) -Conserveemiddel (benzylalcohol, chloorbutanol en fenol) - Verdikkingsmiddel - emulgatoren Houdbaarheid - in verpakking meestal minstens een jar - na openen/aanprikken beperkt -- geen conserveermiddel direct toepassen (in praktijk 24 uur) -- wel conserveermiddel is het afhankelijk per product biofarmacie - IV is Biologische beschikbaarheid 100% - IM en subcutaan is bb lager.

Question 26

zalven en cremes

Answer 26

is een disperse systeem(net als suspensie) = twee fase gemengd die niet mengbaar zijn. hier is dat hydrofiel en lipofiel stof hulpstoffen -basis (vaseline, cetomacrgol, lanettte) -emulgator -conserveermiddel houdbaarheid - hoeven niet steriel (wel bij oog) - oogzalven ongeveer en maand - huidzalven ongeveer 6 maanden biofarmacie - het is voor lokaal gebruik

Question 27

O/W creme

Answer 27

olie als druppeltjes verdeeld in waterfase, makkeljik afwasbaar

Question 28

W/O creme

Answer 28

water als druppeltjes verdeeld in olie, moeilijk af te wassen

Question 29

oogdruppels

Answer 29

oplossing of suspensie bij irritatie wordt het door traanproductie uit het oog gespoeld. om dit te voorkomen strenge eisen aan - pH (7,4) - osmotische waarde - grensvlakspanning - buffercapaciteit Hulpstoffen - oplosmiddel (water of olie) -viscositeitverhogend middel (veelal hypromellose) - conserveermiddel (vaak benzalkoniumchloride) - pH aanpassern (borax/ boorzuur, citroenzuur/natriumacetaat, fosfaat) - stof om osmotische waarde te verhogen (meestal NaCl) houdbaarheid - zeer beperkt max 1 maand biofarmacie - kan systemisch komen via conjunctivaalzakken

Question 30

inschatten blootstellingsniveau (punten)

Answer 30

- toedieningsvorm - werkzame stof - eliminatie via excreta - toediener/ omgeving

Question 31

blootstelling toedieningsvorm

Answer 31

vaste stof meer blootstelling dan bij vloeistof omdat tablet vaak met blote handen wordt aangeraakt. verstuiven zorgt voor grotere blootstelling

Question 32

blootstelling werkzame stof

Answer 32

risico's - mogelijke overgevoeligheidsreacties bij huidcontact - resistentievorming - opname via huid en/of inademing - effecten bij inslikken van (kleine) hoeveelheden - een stof op de CMR lijst (carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen

Question 33

blootstelling eliminatie

Answer 33

blootstelling kan plaatsvinden via speeksel, huid, urine en ontlasting van patienten

Question 34

blootstelling toediener/ omgeving

Answer 34

gevaarlijk voor zwangere vrouwen en YOPI.

Question 35

altijd voorzichtig omgaan met

Answer 35

- antibiotica - corticosterioden - immunosuppresiva - hormonen - cytostatica

Question 36

bereiding in de praktijk

Answer 36

niet meer dan 10 mg voor max 1,5 uur per dag. gevarenklasse 1 en 2 geen maatregelen. bij klassen 3 P2 stofmasker en handschoenen. Gevarenklasse 4 moet in stof of zuurkast. stoffen van klasse 5 mogen niet in de praktijk bereid worden.

Question 37

ATC code (begrip)

Answer 37

Anatomische therapeutische chemisch. universele manier voor geneesmiddel classificatie. Actieve stoffen kunnen meerder ATC codes hebben als ze voor meer medicaties geregistreerd zijn.

Question 38

de ATC niveaus

Answer 38

1. anatomische hoofdgroep (1 letter voor 14 groepen, zoveel mogelijk conform eerste engelse letter) 2. therapeutische hoofdgroep (twee cijfers) 3. therapeutische/ farmacologische subgroep (1 letter) 4. Chemische/ therapeutische/ farmacologische subgroep (1 letter) 5. subgroep voor chemische stof (2 cijfers)