Theorieën Flashcards

Question

Essayisme & aforismen

Answer 1

Michel De Montaigne = persoonlijke beschouwing, zonder wetenschappelijke onderbouwing, heel verzorgde taal (stijlfiguren) = essay is niet serieus, boodschap wel = vaak met aforismen: korte boodschappen (zoals Tweets)

Answer 2

Francis Bacon INDUCTIE => voorspelling doen voor toekomst gebaseerd op feiten in het heden => objectieve observaties doortrekken naar toekomst, maar letten op steekproef. niet zomaar alles doortrekken als er niet voldoende bewijs is PROBLEEM => gaat ervan uit dat natuur uniform is in ruimte en tijd => MAAR dan is iets uit het verleden altijd en overal geldend

Answer 3

Francis Bacon = objectieve, gedeelde observaties en ervaringen > persoonlijke meningen of subjectieve interpretaties = wetenschappen en experimenten aan de grondslag -> dat door anderen bevestigd en herhaald kan worden (peer review)

Answer 4

Galilei Galilei = wiskundige formules en natuurwetten kunnen de werkelijkheid precies beschrijven

Answer 5

Thomas Hobbes = geen scheiding tussen lichaam en geest = menselijke gedachtes kunnen verklaard worden door materiële oorzaken en natuurwetten

Answer 6

René Descartes = geest en het lichaam hebben verschillende eigenschappen en bestaansniveaus = geest staat los van de fysieke wereld

Answer 7

=> MECHANISTISCHE OORZAAK: alles staat in oorzakelijke relatie tot elkaar HOBBES => Mechanisering wereldbeeld: menselijk leven is wel gedetermineerd (MONISME), tenzij sociale tussenkomst! => mensen zijn als wolven --> oorlog allen tegen allen vermijden --> HIËRARCHIE EN SOCIAAL CONTRACT => empirist: bij geboorte zijn we een onbeschreven blad: alle kennis opdoen door empirische waarnemingen ------------ DESCARTES => bewustzijn is niet gedetermineerd, de rest van de wereld wel = DUALISME => alle wetenschappen moeten uit een mechanistisch model vertrekken (axiomatiek) => EMPIRIE IS NIET VOLDOENDE om alles te verklaren! => rationalist: enige kennis is gegeven voor de geboorte (instincten, reflexen, aangeboren ideeën, ...) => DEDUCTIE: vanaf bestaande kennis nieuwe kennis afleiden => subjectieve component: denken is individueel

Answer 8

Isaac Newton UNIVERSALISERING => streven om UNIVERSELE NATUURWETTEN te formuleren die gelden voor het gehele universum => wetten van de beweging en de universele gravitatiewet (zwaartekracht) => Newtoniaanse mechanica: wetten rond planeten = objecten in nabijheid van Aarde => vervanging Aristoteles taxonomie

Answer 9

George Berkeley WEERLEGGING IN DISCUSSIE => als we in een discussie iets willen weerleggen, gaan we aantonen dat het onmogelijk is => MAAR is moeilijk! Je kan moeilijk het niet-bestaan van iets aantonen => DUS dat zou erop wijzen dat het wel bestaat (argumentum ad ignorantiam) REDUNDANTIE => je kan wel overbodigheid van iets aantonen => als er geen reden is om iets te veronderstellen / er geen enkele reeds bewezen stelling hierop steunt, nemen we de motivatie om er wél in te geloven weg => scheermes toegepast: verklarende theorie is eenvoudiger dan de theorie die het "bestaan" nodig heeft => werkelijkheid is altijd afhankelijk van waarneming door een geest => objecten alleen bestaan in de geest van een waarnemer -> is niet de werkelijkheid => "objectieve" werkelijkheid heeft geen meerwaarde als we niet waarnemen

Answer 10

David Hume => Anomalie = fenomeen dat buiten een bepaald patroon valt --> OF regel afzwakken zodat er plaats komt in het patroon om deze toe te voegen --> OF aantonen dat het niet in contradictie is met het huidige patroon en als uitzondering beschouwd moet worden

Answer 11

S. Kierkegaard 1) ABSURDISME VAN HET GELOOF => Christelijke doctrine: Jezus is zowel onsterfelijk/alwetend/almachtig als sterfelijk/niet alwetend/niet almachtig => Logica: paradoxen en absurd! => Irrationaliteit is geen tekort, maar een sterkte! je kan op andere manieren interpreteren => om te geloven, moet je de moed hebben om ratio in te ruilen voor absurditeit => GELOVEN IN IETS DOE JE ALLEEN OMDAT HET ABSURD IS => verschil weten en geloven => zinloos om religie vanuit de rede te gaan verklaren => Kierkegaard = afkeer van rede! 2) ALLES IS ABSURD => rede < individuele visie => leven nooit ten volle begrijpen, behalve in de dood, maar dan ben je dood en kan je niet meer reflecteren => accepteren van het zinloze van het leven ---- pseudo-wetenschap => beweringen die men wetenschappelijk wil aantonen, maar die absurd zijn (vb. Homeopathie: mensen beweren er beter van te worden, maar nog geen bewijs van)

Answer 12

= Pythagoras = Relatie tussen intervallen van toonladders en wiskundige verhoudingen = Stelling: a2 + b2 = c2 = natuur kan begrepen worden adhv wiskunde

Answer 13

Empedokles = hebben elkaar nodig, maar zijn ook gevaarlijk samen

Answer 14

Xenophanes = "als dieren konden schilderen, zouden ze goden afbeelden als hun eigen diersoort" --> afbeelden wat je kent => waarheid = mening

Answer 15

Herakleitos = verandering is reëel: alles is altijd in beweging vb. rivier altijd in beweging, maar toch gezien als een geheel => ultieme eenheid = kosmos: gestructureerde chaos

Answer 16

Twee objecten x en y zijn identiek als ze exact dezelfde eigenschappen hebben als we veronderstellen dat tijd en plaats eigenschappen zijn van objecten, dan is de RIVIER GEEN GEHEEL. Want t1 is verschillend van t2, waardoor het niet hetzelfde object is => 2 rivieren!

Answer 17

Eubulides 1) LEUGENAARSPARADOX => De leugenaar zegt dat hij liegt = onwaar 2) SORITOS-PARADOX => beetje bij beetje verwijderen van elementen => vb. steeds van een hoop wegnemen. in het begin is het nog een hoop, maar vanaf wanneer niet meer? 3) FALAKROS PARADOX (= kaal) => beetje bij beetje toevoegen van elementen => vanaf wanneer is een man niet meer kaal? 4) PARADOX VAN DE GEHOORDE MAN => je kan niet verliezen wat je nooit had

Answer 18

= schoonheid van de wiskunde = dingen horen tot een verzameling door eigenschappen of het behoren tot verzameling is de eigenschap

Answer 19

Jean-Paul Satre => nadruk bestaan van de mens => existentie > essentie: we komen eerst op de wereld en dan pas vinden we essentie => wat/wie we zijn, ligt op voorhand niet vast: aan ons om dat te bepalen “L’enfer, c’est les autres” (1943): We kunnen niet zonder de anderen, we hebben de anderen nodig omdat zij als een spiegel ons bewustmaken van onszelf

Answer 20

Epicurus => verderbouwend op epochè => Gedrag draait om het bereiken van genot, want dat is het hoogste goed (hedonisme) => het kwade is er altijd, dus streven naar het goede voor een bevredigend gevoel GOD BESTAAT NIET => God is alwetend, almachtig en moreel perfect => DUS moet kwaad kunnen verdrijven MAAR er is toch kwaad => niet alwetend, almachtig of moreel perfect => bestaat niet! Francis Bacon: als het aangenaam is om geluk te hebben, is het nog fijner om het anderen te kunnen geven

Answer 21

Zeno Van Kition => voorganger Stoïcijns denken => verderbouwend op Epochè => mensheid heeft geen instituten nodig (wetten, geld, religie) => man en vrouw op gelijke voet => niets staat de vrije seksuele omgang in de weg => Respect voor de waardigheid en integriteit van de andere volstaat => wie wijs is, weet wat wel en niet kan

Answer 22

Spinoza AANPAK 1) kennis in vraag stellen 2) reduceren naar basis 3) vanuit basis terug opbouwen 4) basis = tautologisch (onweerlegbaar) en evident (contextafhankelike redenering) BASIS => axioma's, definities en postulaten van Euclides BEVINDING => axiomatisering = reductie => complex geheel herleid tot eenvoudige basisregels => als waar aanvaard door evidentie/noodzakelijkheid/logica

Answer 23

René Descartes => verderbouwend op Augustinus => "ik denk dus ik ben": denken=zijn

Answer 24

Dionysos de Areopagiet => richten tot MYSTIEKE = loslaten cognitieve (ratio) en zintuiglijke (empirische) waarnemingen => beweringen die men wetenschappelijk wil aantonen, maar die ABSURD zijn (vb. Homeopathie: mensen beweren er beter van te worden, maar nog geen bewijs van)

Answer 25

I. Kant ANALYSTISCH OORDEEL = A PRIORI => moet waar zijn! => wat over het object gezegd wordt, zit al in het woord zelf (vb. diamant is hard, veer is licht, ...) ANALYSTISCHE UITSPRAAK => brengt iets nieuws => object ontrafelen voor een predicaat (object: vrijgezel --> predicaat: ongetrouwde man) SYNTHETISCH OORDEEL = A POSTERIORI => meer informatie nodig dan enkel de stelling om iets als (on)waar te beschouwen (vb. Volkswagen zijn ecologischer --> is dat echt zo?) A priori = dingen voorafgegeven aan de waarneming A posteriori = dingen die je na de waarneming moet achterhalen

Answer 26

Marx & Hegel = kennis verkrijgen door dialoog Marx => KRITIEK VAN DE ZUIVERE REDEN => menselijk denken kan niet de ultieme werkelijkheid vatten en dus niet tot waarheid komen => dialectiek leidt tot ILLUSIES ----------- HEGEL (reactie op Marx) => alle waarheid is dialectisch en kan dus via dialectiek bekomen worden => HEGELIAANSE DIALECTISCHE PROCES VAN THESE EN ANTITHESE NAAR SYNTHESE 1) These (iemand stelt iets) 2) Antithese (iemand anders gaat erop in) 3) Synthese (herhaald) => IDEALISTISCHE DIALECTIEK: het absolute weten van de mens is pas op het einde van de geschiedenis -> geschiedenis is niet dialectisch, sociale werkelijkheid wel => *DIALECTISCH MATERIALISME*: einde van de geschiedenis is de perfecte, klasseloze maatschappij (communisme)

Answer 27

Samuel Hanemann Gebaseerd op MISVATTING: stof waarvan wordt beweerd het een direct verband te hebben met symptomen van een ziekte/aandoening => DROGREDENEN ter "bewijs": "het werkt voor mij, dokters schrijven het voor, apothekers verkopen het, ..." => iets kan niet én absurd én wetenschappelijk zijn = pseudo-wetenschap

Answer 28

Ernst Mach 1 - SENSUALISME => het geheel van feiten is de enige werkelijkheid => werkelijkheid = reeks sensaties die onafhankelijk van elkaar bestaan, maar een coherent (samenhangend) beeld geven 2 - MACHIAANSE DENECONOMIE => wetenschappelijke kennis van de wereld = elementen = eenvoudigdst mogelijke verklaring => doel wetenschap = begrip van elementen dmv kleinst mogelijke intellectuele inspanning + vaststellen wat niet telkens onderzocht moet worden (= axioma's) => UITBREIDING SCHEERMES: wetenschap enkel beperken tot zintuiglijke waarnemingen + beseffen dat er geen absolute waarheid is in wetenschap 3 - METAFYSICA => geen meerwaarde: intrinsiek en ontologisch => steunt niet op wetenschappelijke kennis 4 - INSTRUMENTALISME => theorieën gebruikt om te verklaren + zo eenvoudig mogelijk (denkeconomie) => theorieën worden niet getest, dus de fysicus heeft vrijheid bij maken van theorie = middel om probleem op te lossen (kan in een bepaalde richting duwen die voor hem uitkomt) 5 - ANTI-METAFYSICA => eliminaties van metafysica door wetten van Newton => Het POSITIVISTISCHE CREDO: enkel vanuit empirie vertrekken, wat je daaruit afleidt, wordt gebruikt als instrument voor de volgende generaties (theorie)

Answer 29

F. Nietzsche A - PLATOONS-CHRISTELIJKE DENKERS ZIJN NIHILISTEN, want: => transcendentie centraal: God > alles => verzwakt essentiële dingen => maakt leven ONWAARDIG => "onmogelijk om waarheid te vinden", dus mensen spannen zich niet meer in => De traditie brengt ons tot zelfhaat, defaitisme en nihilisme => nihilisme = "God is dood" => CONCLUSIE: door transcendentie wordt het zelf gelijkgesteld aan nihilisme = God bovenop stellen resulteert in geen God! B - DRIE UITWEGEN/FICTIES 1. ‘Amor fati’, de liefde voor het lot => Geluk: leven dat we steeds hebben geleid, steeds opnieuw en exact hetzelfde => argument van de eeuwige wederkeer van het gelijke 2. We moeten de sterken volgen of zelf de sterken zijn. 3. Perspectivisme omarmen (meerdere visies > 1 visie) C - ANTITRADITIONALISME => sloopt de westerse tradities, hij is ‘de filosoof met de hamer’ => "We moeten blij zijn dat God of de absolute waarheid en moraliteit dood zijn" D - ANDERE FICTIES => Sociaal contract van J.J. Rousseau => A Theory Of Justice van John Rawls: als je niet van tevoren weet hoe je geboren wordt, zal je een maatschappij verkiezen waarin iedereen hetzelfde is om op zeker te spelen => The Selfish Gene van Richard Dawkins: gaat uit van soorten mensen en genen die het moeten overleven in evolutie --> mensen dachten destijds dat genen bewustzijn hadden = fictie

Answer 30

T. Nagel The View From Nowhere => Bestaat zuivere objectiviteit? => View from nowhere (objectief), maar nowhere bestaat niet Elke visie is een visie vanuit een bepaald standpunt = perspectivisme Objectiviteit valt niet 100% na te streven!

Answer 31

E. Husserl => 1 exclusieve wetenschappelijke methode vinden => kennis = combinatie van directe waarneming en intuïtieve beschouwing FENOMENOLOGIE => bewustzijn onderzocht door fenomenen die men "voor ogen heeft" (verschijnen in directe ervaring, zonder vooroordelen of aannames) => maakt niet uit dat ze niet extern bestaan INTENTIONALITEIT => Cartesiaanse dualisme (res cogitans en res extensa) overbruggen door intentionaliteit => bewustzijn gericht op de wereld: om wereld te verkennen

Answer 32

M. Heidegger EXISTENTIONALISME => fenomenologie + absurdisme + nihilisme => vertrekken vanuit bestaan (existentie), dan betekenis koppelen (essentie) => dwz vertrekken vanuit fenomenologie: zuivere bestaan voorstellen in eigen vorm in bewustzijn => mens in het leven geworpen: niet twijfelen aan het algemen Zijn, wel aan het individuele zijn VERWORTELING => verbondenheid met woonplaats is van levensbelang om vervreemding tegen te gaan (individuen weten de essentie van hun bestaan niet meer) => als men een lange tijd ergens woont, raakt men verworteld. Als men verhuist, moeten die nieuwe wortels zetten. Niets is zo pakkend als de geboortegrond: Heimat’

Answer 33

Hannah Arendt The Human Condition => in massamaatschappij dreigt het persoonlijke leven zinloos te worden => 3 vormen van "zijn" doorheen arbeid 1) Labour: louter om te overleven 2) Work: skills leren 3) Action: politieke handelen The life of the mind => iedereen kan nadenken, maar niet iedereen wil het HOLOCAUST => Arendt kijkt op naar Socrates (onwetendheid is ondeugd), Kant (durf te denken) en Augustinus => verwijt naar A. Eichmann (Nazi): geen hoge rol, maar wel verantwoordelijk voor tijdstabellen treinen etc --> kon nadenken en beseffen dat het fout was Proces van Eichmann => Arendt: geen monster, maar laf mannetje => de banaliteit van het kwaad: iedereen kan kwaad doen, het is heel gemakkelijk, hoef je geen sociopaat voor te zijn => regimes kunnen een hele hoop mensen dingen laten doen, omdat de mensen niet nadenken!

Answer 34

1) Anaximander: apeiron 2) Anaximenes: lucht 3) Thales: water 4) Demokritos: atomen

Theorieën Flashcards

(58 cards)