translation lectures Flashcards

(82 cards)

1
Q

tłumaczeń dokonuje się na..

A

23 języki i 3 alfabety

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

miesięcznie tłumaczy się około..

A

100 k stron

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

transkreacja

A

tłumaczenia stron internetowych i komunikacji reklamowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

3 najczęściej tłumaczone książki na świecie

A

mały książę (francuski,300), pinokio (włoski,260), alicja w krainie czarów (ang,174)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Teoria przekładu zakłada istnienie lub zbudowanie wyabstrahowanego i …….. komunikacji przekładowej.
Jako tłumacze powinniśmy być świadomi tego, ……………..

A

świadomego modelu; jak zachodzi proces tłumaczenia, jakie czynniki wpływają na jego przebieg i co decyduje o jego jakości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

najstarszy przekład

A

Odyseja Homera na łaciński

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

na ile języków przetłumaczono biblię

A

3658

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

przekład to ….
tłumaczenie to ….

A

tłumaczenie
przekład

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

przekład co to

A

działanie, proces, praca albo jej efekt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

przekład przysięgły czy tłumaczenie przysięgłe

A

tłumaczenie przysięgłe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

przekład literacki czy tłumaczenie literackie

A

przekład literacki (or both)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

tłumaczenie definicja

A

procedura lingwistyczna polegająca na zastąpieniu tekstu w języku wyjściowym testem w języku docelowym przy zachowaniu relacji ekwiwalencji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

pośrednictwo językowe heterowalentne vs pośrednictwo językowe ekwiwalentne

A

1) działalność osoby bilingwalnej w komunikacji międzyjęzykowej, w wyniku której powstaje tekst docelowy nieadekwatny do tekstu wyjściowego
2) działalność osoby bilingwalnej w komunikacji międzyjęzykowej, w wyniku której powstaje tekst docelowy adekwatny do tekstu wyjściowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

4 cechy przekładu:

A

1)operacja na wypowiedziach
2)obecność min 2 języków (l1 i l2)
3)l1 i l2 łączy więź rownowartosciowosci (ekwiwalencji)
4)dwuznaczność terminologiczna: działanie i rezultat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

translacja interlingwalna vs intralingwalna

A

inter- tłumaczenie między 2 różnymi językami
intra- tłumaczenie w obrębie jednego języka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

osoba bilingwalna

A

posługująca się biegle dwoma językami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

językoznawstwo konfrontatywne

A

ustala i bada relacje między językami, symetryczne, skupia się na różnicach między językami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

przekladoznawstwo

A

ustala i bada relacje miedzy tekstami, asymetryczne, skupia się na podobieństwach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

TYPOLOGIA
Teksty-oryginały
Teksty-przekłady
Teksty quasitranslacyjne

A

Teksty-oryginały - tworzone przez nadawcę inicjalnego
Teksty-przekłady - powstają w wyniku translacji
Teksty quasitranslacyjne - utworzone z myślą o tłumaczeniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

OPERACJA PRZEKŁADU NIE DOTYCZY POZIOMU LANGUE, A POZIOMU PAROLE (konkretne użycie języka w praktyce)

A

KONTEKST JEST MEDIATOREM SENSU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

hipoteza Sapira-Whorfa RELATYWIZM JĘZYKOWY

A

przekład jest zupełnie niemożliwy, niemożliwe jest przenoszenie pojęć i kultur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Zgodnie z założeniami szkoły manipulistow:

A

należy wyeliminować wpływ nauki o języku na dziedzinę przekładu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Przyczyną fałszywych przekładów

A

interferencja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Nadrzędnym celem teorii przekładu jako dyscypliny naukowej jest

A

wykrycie prawidłowości rządzących procesem tłumaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Wybór właściwej i zarazem optymalnej strategii tłumaczenia powinno zależeć od
profilu odbiorcy przekładu
26
przekład na język kolonizatora..
jest postrzegany jako zamach dokonany na kulturze skolonizowanej
27
KONCEPCJA LAWRENCE’A VENUTIEGO TŁUMACZ NIEWIDOCZNY VS TŁUMACZ WIDOCZNY
TŁUMACZ NIEWIDOCZNY jedynie przepisuje tekst oryginalny TŁUMACZ WIDOCZNY zaznacza swoją obecność w tekście przekładu
28
TŁUMACZENIA USTNE 1) konsekutywne 2)symultaniczne 3) á vista
1) tłumacz przekłada wypowiedź po jej zakończeniu lub po fragmencie, podczas krótkiej przerwy mówcy 2) tłumacz przekłada wypowiedź w czasie rzeczywistym, jednocześnie z mówcą 3) tłumacz odczytuje tekst napisany w jednym języku i na bieżąco przekłada go ustnie na inny język
29
„hic et nunc”
tu i teraz
30
TŁUMACZENIE UŻYTKOWE
~na zamówienie ~wykorzystane do konkretnego celu społecznego ~często stają się aktem prawnym ~uzależnione od znajomości dziedziny
31
funkcja stanowiąca
funkcja sprawcza
32
funkcja perswazyjna
funkcja przekonująca
33
funkcja ludyczna
komiczność
34
funkcja magiczna
kreacja
35
funkcja emotywna
nadawca
36
funkcja poznawcza
kontekst
37
funkcja poetycka
komunikat
38
funkcja fatyczna
kontakt (utrzymanie komunikacji)
39
funkcja metajezykowa
kod (wyjaśnienie znaczenia używanych słów)
40
funkcja konatywna
odbiorca
41
postulaty modelu O.Kadego
włączenie języków oryginału i przekładu wskazanie podstawy doboru ekwiwalentów
42
TRANSLAND
odcinek tekstu oryginalnego,któremu w procesie tłumaczenia tłumacz przyporządkowuje określony odcinek tekstu w języku przekładu
43
TRANSLAT
odcinek tekstu przekładu, który powstaje w procesie tłumaczenia określonego odcinka tekstu w języku oryginału
44
SUBSTYTUCJA
zastępowanie jednego elementu innym, który pełni podobną funkcję
45
INTERPRETACJA
polega na zrozumieniu i przekazaniu ogólnego sensu tekstu, często uwzględniając kontekst kulturowy, emocjonalny lub intencje autora
46
PARAFRAZA
polega na przekształceniu tekstu, zachowując jego główny sens, ale używając innych słów i struktury
47
ETAP DEWERBALIZACJI
polega na usunięciu elementów językowych, które są zbyt dosłowne lub trudne do przetłumaczenia, a następnie wyrażeniu sensu w sposób bardziej ogólny lub uproszczony
48
ETAP REEKSPRESJI
to proces, w którym tłumacz ponownie wyraża to samo znaczenie, ale w innej formie
49
ETAP ZROZUMIENIA
tłumacz mobilizuje całą swoją wiedzę do interpretacji
50
konwencje stylistyczne
cechy tekstu o wartości estetycznej wynikające z działań i intencji artystycznych TESKST PRZEKŁADU MUSI NALEŻEĆ DO TEJ SAMEJ KO
51
tłumaczenie interpretacyjne opiera się na…
ekwiwalentach
52
tłumaczenie lingwistyczne opiera się na…
odpowiednikach
53
tłumaczenie ma postać sekwencji czyli
przechodzenia od segmentu do segmentu
54
funkcjonalna jednostka tłumaczenia
fragment tekstu tłumaczony jako całość np. wyraz,zwrot,zdanie
55
AKTY ROZUMIENIA TEKSTU 1)akt odnajdywania(identyfikacji) 2)akt dopełnienia (komplementacji) 3)akt wykrywania (interpretacji) 4)akt chybiony
1)zdań i znaczeń słów segmentów oryginału 2)sensów zdań i znaczeń słów na podstawie wiedzy 3)sensów niełatwo dostępnych 4) wprowadzają do tekstu przekładu sens i znaczenie obce oryginałowi
56
predyktatywy leksykalne
grupa jednostek leksykalnych, które z uwagi na swoją specyficzną semantykę pełnią nadrzędną funkcję predyktatywna wyłącznie w konstrukcjach bezosobowych
57
typy predyktatyw (5)
1) modalne (można,trzeba,nie wolno) 2)oceniające (emocjonalne:wspaniale, estetyczne:przepięknie, moralne:wstyd, racjonalne:łatwo) 3)stanu wewnętrznego tj. komfortu/dyskomfortu (wesoło/przykro) 4)stanu fizycznego (boleśnie) 5)stanu zewnętrznego (ciepło,deszczowo)
58
jednostki językowe
rezultat podziału (fonemy,morfemy,zdania)
59
części wyodrębniane w tekście dla celów praktycznych
fragment zdania,zdanie,cytat
60
właściwe jednostki tłumaczenia wyróżniane w oparciu o kryterium semantyczne
np. aforyzm można uznać za jedną jednostkę i próbować przełożyć sens całości lub podzielić go na mniejsze jednostki
61
dla tłumacza przekład to
tekst wtórny
62
adekwatność przekładu
zgodność tekstu przekładu i tekstu oryginału pod względem treści i stylu
63
ekwiwalencja
relacja równoważności treściowo-stylistycznej między tekstem przekładu a tekstem oryginału
64
tłumaczenie adekwatne
tłumaczenie zachowujące pełną ekwiwalencję tekstu wyjściowego i docelowego
65
adekwatność vs ekwiwalencja
Ekwiwalencja → relacja między tekstami: przekład- oryginał Adekwatność → relacja wobec sytuacji komunikacyjnej w odniesieniach tekstowych, ale bez odniesienia do oryginału (!)
66
uniwersalia tłumaczeniowe
to cechy językowe, które są typowe dla tekstów tłumaczonych i które występują w nich niezależnie od pary języków biorących udział w procesie tłumaczenia
67
TYPOLOGIE UT (8)
1) Wydłużanie tekstu (ang 1,4 więcej wyrazów niż pol) 2) Norma interferencji (wpływ języka źródłowego na docelowy) 3) Norma standaryzacji (przystosowanie tekstu tłumaczonego do norm języka docelowego) 4) Normalizacja dialektu 5)Eksplicytacja (wykazywanie znaczeń w tekście przekładu w sposób jawny) 6) Normalizacja leksyki kreatywnej 7) Redukcja powtórzeń 8) Hipoteza o retranslacji (późniejsze tłumaczenia są bliższe oryginałowi)
68
UDOMOWIENIE
tłumacz stosuję płynny styl, tak aby czytając przetłumaczony tekst odbiorca miał wrażenie,że czyta oryginał napisany w jego ojczystym języku (donuts->paczki, Winnie the Pooh->Kubuś Puchatek)
69
EGZOTYZACJA
w przeciwieństwie do udomowienia ma to na celu zachowanie specyficznych dla kultury nazw (paella->paella, donuts->donaty)
70
transformacje przekładowe (obligatoryjne/opcjonalne)
tłumaczenia mające na celu osiągnięcie maksymalnego stopnia ekwiwalencji
71
transformacje przekładowe strukturalne
*dodanie elementu do przekładu (amplifikacja) *usunięcie elementu *zamiana elementów (…z tym człowiekiem/z nim) *laczenie/dzielenie elementów (obecny/był on obecny) *upraszczanie struktur składniowych (mieszkanie nr69/ to mieszkanie)
72
transformacje przekładowe semantyczne
*generalizacja (zastosowanie translatu o szerszym zakresie znaczeniowym) *konkretyzacja (zastosowanie translatu o węższym zakresie znaczeniowym) *aproksymacja (przekład przybliżony ) *modulacja (zamiana metonimiczna np wznieśli szklanki/napełnili kieliszki) *peryfraza (przekład opisowy np stworzenie leśne/dzikus…) *konwersja (zamiana wektorowa np pochodzi/była zbudowana w) *przeklad antonimiczny (don’t be long/wracaj szybko) *kompensacja (więzieniu/w pierdlu)
73
INTERFERENCJA
błąd tłumaczeniowy wynikający z niewiedzy lub złej techniki przekładowej polegający na zastosowaniu w tekście l2 formy językowej charakterystycznej dla l1
74
FAŁSZYWY SENS
błąd tłumaczeniowy wynikający z podobieństwa form w obu językach
75
SENS PRZECIWNY
błąd wynikający ż tłumaczenia, które zmienia intencje autora (purple->fioletowy *purpurowy)
76
NONSENS
błąd wynikający z braku zrozumienia intencji oryginału (absurdalne wypowiedzi)
77
ZBYT MAŁA ILOŚĆ INFO
VS NADMIAR INFO
78
PRZEKŁAD WOLNY
tłumacz oddala się od tekstu oryginału przez opuszczenia w jednych miejscach i dodawanie info w innych
79
ZBĘDNE PARAFRAZOWANIE
błąd wynikający ze stosowania zbędnych peryfraz
80
BŁĘDNY WYBÓR STRATEGII TŁUMACZENIOWEJ
WIELOZNACZNOŚĆ
81
BARBARYZMY
błąd polegający na tworzeniu neologizmów, które nie są zgodne z zasadami slowotworczymi
82
BEŁKOT
niepoprawne użycie środków językowych, niezrozumiałe dla odbiorcy