Unia kalmarska

Question 1

Kalmar

Answer 1

Miasto w Szwecji, gdzie w 1397 roku zawarto unię kalmarską.

Question 2

unia kalmarska

Answer 2

Związek Danii, Norwegii i Szwecji pod wspólną koroną, zawarty w 1397 roku.

Question 3

królowa Małgorzata

Answer 3

Duńska królowa, inicjatorka unii kalmarskiej, rządziła trzema królestwami.

Question 4

Eryk Pomorski

Answer 4

Pierwszy formalny król unii kalmarskiej, adoptowany syn Małgorzaty.

Question 5

Gustav Vasa

Answer 5

Król Szwecji, który zakończył unię kalmarską w 1523 roku.

Question 6

Dalarna

Answer 6

Region w Szwecji, gdzie Gustav Vasa zdobył poparcie ludu przeciw Danii.

Question 7

reformacja

Answer 7

Ruch religijny w XVI w., który zmienił religię państw nordyckich na protestantyzm.

Question 8

sztokholmska krwawa łaźnia

Answer 8

Masakra szwedzkich elit przez Duńczyków w 1520 roku – impuls do zerwania unii.

Question 9

Olaus i Laurentius Petri Bracia

Answer 9

liderzy reformacji w Szwecji

Question 10

Biblia Gustava Vasy Pierwsze pełne tłumaczenie Biblii na język szwedzki (1541)

Answer 10

symbol reformacji w Szwecji.

Question 11

spotkanie w Västerås Zgromadzenie Riksdagu w 1527 r.

Answer 11

podczas którego zatwierdzono przejęcie dóbr kościelnych przez króla.

Question 12

ora et labora „Módl się i pracuj” – hasło benedyktyńskie

Answer 12

zastępowane w reformacji ideą bezpośredniego kontaktu z Bogiem.

Question 13

ikonoklazm Niszczenie obrazów religijnych podczas reformacji

Answer 13

jako protest przeciwko kultowi świętych i ozdobnym kościołom.

Question 14

Carta Marina Rewolucyjna mapa Skandynawii z 1539 r.

Answer 14

sporządzona przez O. Magnusa

Question 15

Eryk XIV Szalony Król Szwecji (1560–1568)

Answer 15

syn Gustawa Vasy

Question 16

zamek Gripsholm Rezydencja królewska

Answer 16

miejsce uwięzienia Eryka XIV przez jego brata.

Question 17

Katarzyna Jagiellonka Polska księżniczka

Answer 17

żona Jana III Wazy

Question 18

mord rodu Sturów (Sturemordet) Zabójstwo arystokratów Sturów przez Eryka XIV w 1567 r.

Answer 18

które pogłębiło jego izolację.

Question 19

Michael Agricola Fiński reformator

Answer 19

twórca pisemnego języka fińskiego i tłumacz Nowego Testamentu.

Question 20

6 czerwca Dzień Narodowy Szwecji – upamiętnia elekcję Gustava Vasy na króla (1523) i ogłoszenie konstytucji z 1809 r.

Question 21

Dominium Maris Baltici

Answer 21

Idea szwedzkiej dominacji nad Bałtykiem w XVII wieku.

Question 22

Inflanty

Answer 22

Tereny dzisiejszej Łotwy i Estonii, o które toczyły się walki między Szwecją, Rzeczpospolitą i Rosją.

Question 23

Gustaw II Adolf

Answer 23

Król Szwecji, reformator armii i bohater wojny trzydziestoletniej, zginął w bitwie pod Lützen.

Question 24

polscy Wazowie (Zygmunt Waza, Jan II Kazimierz, Władysław Waza)

Answer 24

Polscy królowie z dynastii Wazów, spokrewnieni z władcami Szwecji, rywalizowali o tron i wpływy na Bałtyku.

Question 25

klasztor jasnogórski

Answer 25

Twierdza w Częstochowie broniona przed Szwedami podczas potopu w 1655 r.

Question 26

paulini

Answer 26

Zakon mnichów opiekujących się Jasną Górą, symbol oporu wobec najeźdźcy.

Question 27

o. Augustyn Kordecki

Answer 27

Przeor klasztoru jasnogórskiego, dowódca obrony przed Szwedami.

Question 28

wielka wojna północna

Answer 28

Konflikt (1700–1721) między Szwecją a koalicją państw, zakończony upadkiem szwedzkiej potęgi.

Question 29

Jan Zamoyski

Answer 29

Polski hetman i polityk, uczestnik wojen z Inflantami, przeciwnik Zygmunta III Wazy.

Question 30

Zamość

Answer 30

Miasto-twierdza w Polsce, które skutecznie broniło się przed Szwedami w czasie potopu.

Question 31

Jan Karol Chodkiewicz

Answer 31

Hetman wielki litewski, zwycięzca w bitwie pod Kircholmem (1605) z wojskami szwedzkimi.

Question 32

Axel Oxenstierna

Answer 32

Szwedzki kanclerz, twórca nowoczesnej administracji i polityki ekspansji.

Question 33

Wojna o ujście Wisły

Answer 33

Konflikt o kontrolę nad Gdańskiem i handlem zbożem; strategiczne znaczenie dla Szwecji i Polski.

Question 34

okręt Vasa

Answer 34

Szwedzki okręt wojenny, który zatonął podczas dziewiczego rejsu w 1628 r.; dziś muzeum w Sztokholmie.

Question 35

potop szwedzki

Answer 35

Najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660, wielkie zniszczenia i okupacja kraju.

Question 36

Karol X Gustav

Answer 36

Król Szwecji (1654–1660), prowadził wojny z Polską i Danią, zdobywca Warszawy.

Question 37

Arvid Wittenberg i Magnus de la Gardie

Answer 37

Szwedzcy dowódcy wojskowi w czasie potopu i okupacji Polski.

Question 38

Ujście nad Notecią

Answer 38

Miejsce, gdzie pospolite ruszenie poddało się Szwedom w 1655 r. bez walki.

Question 39

Skokloster

Answer 39

Barokowy pałac pod Sztokholmem, zbudowany przez de la Gardie z łupów wojennych z Polski.