Untitled Deck Flashcards

(70 cards)

1
Q

Wat is ‘n ekonomiese stelsel?

A

Dit dien as ‘n metode wat die regering en gemeenskappe kan gebruik om hulpbronne, goedere en dienste in die land te versprei en te organiseer.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is skaarste?

A

Skaarste verwys na die beperkte beskikbaarheid van hulpbronne in teenstelling met die onbeperkte behoeftes en wil van mense.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is entrepeneurs se rol in skaarste?

A

‘n Entrepreneur moet kan besluit watter behoeftes die belangrikste is en moet dan ‘n produk ontwikkel wat in die verbruikers se behoeftes voorsien.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is die 4 produksiefaktore?

A

Arbeid, entrepreneurskap, natuurlike hulpbronne en kapitaal.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is arbeid?

A

Die fisiese en intelektuele bydrae van werkers in ‘n besigheid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is entrepeneurskap?

A

Die entrepreneur se vermoë om die produksiefaktore in ‘n besigheid om ‘n wins te maak.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is natuurlike hulpbronne?

A

Enige natuurlike hulpbronne wat die besigheid kan gebruik of enige eiendom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is kapitaal?

A

Die geld (of toerusting) wat die eienaar in die besigheid sit om die besigheid te begin of te onderhou.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is die 3 soorte ekonomiese stelsels?

A

Die drie soorte ekonomiese stelsels is beplande ekonomie, mark ekonomie en gemengde ekonomie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is ‘n beplande ekonomie?

A

Die regering is verantwoordelik vir die neem van alle ekonomiese besluite binne die land.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat staan ‘n beplande ekonomie as bekend?

A

Sosialisme

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Kenmerke van ‘n beplande ekonomie?

A

Regering besluit watter goedere en dienste die burgers van die land het en stel die pryse vas vir daardie produkte en dienste.
Regering besit die fabrieke, myne en besighede. Die winste wat besighede maak uit die verkoop van produkte en die lewer van dienste behoort aan die regering.
Regering beheer alle internasionale handel met ander lande.
Indien die beplande ekonomiese stelsel in die uiterste toegepas word, staan dit bekend as kommunisme.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Watter lande is kommunisties?

A

Kuba, China, Noord-Korea

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hoe het die beplande ekonomie ontstaan?

A

Dis gegrond op die Comunist Manifesto wat in 1848 deur die Duitse filosoof Karl Marx geskryf was. Die publikasie van Das Kapital, deur Karl Marx in 1867, het veroorsaak dat baie mense die beplande ekonomiese stelsel begin gebruik het.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Voordele van die beplande ekonomie

A

Regering voorsien aan die basiese behoeftes van die landsburgers.
Hulpbronne word meer eweredig versprei.
Minder inflasie as in ander ekonomieë.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Nadele van ‘n beplande ekonomie?

A

Werkers is minder produktief; aangesien die wins van die verkoop van die produkte aan die regering behoort.
Landsburgers verloor stadig maar seker hul individuele vryheid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is ‘n mark ekonomiese stelsel?

A

‘n Mark ekonomiese stelsel is ‘n stelsel waarin individue die grond of natuurlike hulpbronne en sakeondernemings besit en hierdie eienaars betaal die werkers om goedere te maak en dienste te lewer.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Kenmerke van ‘n mark ekonomie?

A

Individue besit grond, hulpbronne en besighede in hierdie ekonomiese stelsel.
Die besighede se eienaars kry die wins van produkte of dienste wat verskaf word aan verbruikers.
Eienaars is gewoonlik ryker as die werknemers wat vir hulle werk.
Daar is groot finansiële ongelykheid.
Pryse word deur vraag en aanbod bepaal.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

‘n Ander woord vir mark ekonomie is?

A

Kapitalisme.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Lande wat ‘n mark ekonomie het?

A

Australië, Nieu-Seeland, Singapoer.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hoe het die mark ekonomie begin?

A

Adam Smith het in 1776 The Wealth of Nations geskryf. Hy het hierdie ekonomiese stelsel gekritiseer. Hy was later bekend as die Vader van die ekonomie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Voordele van die mark ekonomie?

A

Hoë vlak van ekonomiese vryheid.
Groot verskeidenheid van produkte.
Produkte is van hoë gehalte.
Hulpbronne wat skaars is, word spaarzaam gebruik en bewaar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Nadele van die mark ekonomie?

A

Werkloosheid kom voor.
Hoë inflasie kom voor.
Reklame skep vals behoeftes.
Monopolies ontstaan en kan pryse van produkte opjaag.
Eienaars is gewoonlik baie ryk en die werknemers is gewoonlik arm.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat is die gemengde ekonomiese stelsel?

A

Die regering en individue neem besluite oor die ekonomie. Die gemengde ekonomiese stelsel bevat eienskappe van albei ekonomiese stelsels.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Kenmerke van die gemengde ekonomiese stelsel?
Die regering en individue besit besighede, grond en natuurlike hulpbronne. Die regering lewer dienste aan die landsburgers en besighede soos bv. sanitasie, water en elektrisiteit. Die privaat sektor betaal belasting aan die regering.
26
Watter lande het 'n gemengde ekonomiese stelsel?
Suid-Afrika, Swede, Frankryk.
27
Voordele van 'n gemengde ekonomiese stelsel?
'n Gemengde ekonomie is meer stabiel as 'n mark ekonomie, omdat die regering regulasies inflasie kan verhoed. Landsburgers vind baat by regerings toelaes en subsidies en gratis dienste.
28
Wat is die nadele vir 'n gemengde ekonomiese stelsel?
Hoër reguleringsfooie en belasting laat pryse styg. Maatskappye wat goed vaar, word meer belas. Monopolies kan gevorm word.
29
Wat is globalisering?
Die toename in internasionale handel en integrasie.
30
Wat is die dryfkrag agter globalisering?
Die internet laat toe dat kommunikasie tegnologie gebruik kan word om die integrasie van internasionale ekonomieë te vergemaklik.
31
Wat is die 2 soorte ekonomiese stelsels?
Oop ekonomie en geslote ekonomie.
32
Wie is die deelnemers van 'n oop ekonomie?
Huishoudings, Besighede, Regering, Buitelandse sektor.
33
Wie is die deelnemers aan 'n geslote ekonomie?
Huishoudings, Besighede, Regering.
34
Wat is die 2 tipes markte?
Goedere en dienste mark, Faktor mark.
35
Wat is die goedere en dienste mark?
'n Mark waar besighede goedere en dienste aan huishoudings verkoop.
36
Wat is die faktormark?
Die mark waar produksiefaktore verkoop word. Dit bestaan uit 3 markte.
37
Wat is die 3 tipes faktormarkte?
Arbeid mark, Eiendomsmark, Geld en finansiële mark.
38
Wat is 'n arbeid mark?
Arbeiders doen by besighede en die regering aansoek vir werk.
39
Wat is die eiendomsmark?
Die grootte, ligging en kwaliteit van 'n eiendom bepaal die prys of huur van die eiendom. Hierdie geld word in die mark bepaal.
40
Wat is die geld en finansiële mark?
SARS bestudeer rentekoerse. Rente word in hierdie mark bepaal.
41
Wat is die reële vloei?
Huishoudings verskaf produksiefaktore aan besighede en besighede verskaf goedere en dienste aan huishoudings.
42
Wat is die geld vloei?
Besighede betaal salarisse of lone aan huishoudings in ruil vir arbeid. Huishoudings koop goedere en dienste by besighede.
43
Wat is vraag in prysteorie?
Die hoeveelheid van 'n produk wat die verbruikers bereid is om te koop of kan bekostig om te koop.
44
Faktore wat vraag beïnvloed?
Prys: Teen hoë pryse is daar minder verbruikers wat die produk wil koop. Verbruikersinkomste. Verbruikers se kooppatrone: beïnvloed deur faktore soos die weer, modes en reklame. Die beskikbaarheid en prys van substituut- vervangingsprodukte. Die beskikbaarheid en prys van komplimentêre produkte. Aard van die produk: basiese behoefte of luukse item.
45
Wat is aanbod in prysteorie?
Die hoeveelheid wat deur produsente aangebied word teen verskillende prysvlakke.
46
Faktore wat aanbod beïnvloed?
Prys: Die verband tussen prys en die hoeveelheid wat verskaf word, word in die Wet van Aanbod gesien. Teen hoër pryse word meer verskaf en teen laer pryse word minder verskaf. Produksiekoste: As pryse daal, sal aanbod toeneem. Verbeteringe in tegnologie en produksiemetodes: As tegnologie verbeter, sal aanbod toeneem. Prys van substituut- en komplimentêre produkte. Regeringsbeleide: Bv. 'n toename in belasting of invoerregte, ens.
47
Wat is die wet van vraag? (Indirek)
As die prys van 'n produk toeneem dan sal die vraag na daardie produk afneem. As die prys afneem sal die vraag na daardie produk ook afneem.
48
Wat is die wet van aanbod? (Direk)
As die prys van 'n produk toeneem sal die aanbod van daardie produk ook toeneem EN as die prys van daardie produk afneem sal die aanbod ook afneem.
49
Wat is markewewig?
Wanneer aanbod van 'n produk en die vraag na daardie produk gelyk is.
50
Wat is 'n ewewigsprys?
Die prys waarteen vraag en aanbod gelyk is.
51
Wat is ewewigshoeveelheid?
Die hoeveelheid aangevra en verskaf teen ewewigsprys.
52
Wat is 'n tekort?
Wanneer die vraag na 'n produk meer is as die aanbod van die produk. Oplossing: Maak die prys van die produk hoër.
53
Wat is 'n surplus?
Wanneer die aanbod van die produk meer is as die vraag van die produk. Oplossing: Verlaag die produk se prys.
54
Waarvoor staan BBP?
Bruto Binnelandse Produk.
55
Wat is BBP?
Verwys na die waarde van klaarprodukte (goedere wat in die tersiere sektor verkoop is) en dienste wat binne 'n spesifieke tydperk (gewoonlik 'n jaar) in 'n land geproduseer word.
56
Wat beïnvloed die BBP negatief?
Loadshedding.
57
Wat is die 3 soorte sektore?
Primêre sektor, Sekondêre sektor, Tersiêre sektor.
58
Wat is die primêre sektor?
Alle nywerhede en besighede wat grondstowwe uit die natuurlike omgewing ontgin. Bv. Visserye, landbou, bosbou en mynbou.
59
Wat is die sekondêre sektor?
Alle nywerhede en besighede wat grondstowwe verwerk en goedere vervaardig. Bv. Konstruksiewerk, olieaffinaderye, vervaardiging en voedselverwerking.
60
Wat is die tersiêre sektor?
Alle nywerhede en besighede wat dienste verskaf of goedere verkoop. Bv. Kleinhandel, restaurante, finansiële dienste en toerisme.
61
Volhoubare gebruik in hulpbronne in die primêre sektor?
Ontbossing en oorbevissing word 'n groot probleem. 10-20 jaar sal die Amasone reënwoud leeg wees a.g.v. ontbossing. Hulpbronne moet tyd gegee word om te herstel.
62
Volhoubare gebruik in hulpbronne in die sekondêre sektor?
Dra by tot lugbesoedeling, waterbesoedeling en besoedeling van die omgewing. Besighede moet bewus wees van hul CO2 voetspoor.
63
Volhoubare gebruik in hulpbronne in die tersiêre sektor?
Oormatige gebruik van produkte en dienste het gelei tot oormatige besoedeling van ons omgewing. 2kg vullis/dag.
64
Wat is die 3 R's?
Reduce, re-use en recycle.
65
Wat is reduce?
Verminder verpakking waarin produkte verkoop word.
66
Wat is re-use?
Gebruik plastiek of glas produkte weer. Bv. Gebruik 'n plastiek waterbottel weer om water in te gooi.
67
Wat is recycle?
Verander die produk na 'n nuwe produk, wat weer vir 'n nuwe doel gebruik kan word. Bv. 'n koeldrank bottel te verander in ecobricks en gebou daarmee te bou.
68
Wat is arbeid in die primêre sektor?
Meestal ongeskoolde werkers (plaaswerkers, mynwerkers, ens.). A.g.v. toenemende tegnologie is daar meer halfgeskoolde werkers in die primêre sektor wat masjienerie gebruik.
69
Wat is arbeid in die sekondêre sektor?
Werkers spesialiseer op een spesifieke gebied of voer een taak herhaaldelik uit (fabriekwerkers).
70
Wat is arbeid in die tersiêre sektor?
Werkers is hoofsaaklik hoogs geskoold en opgelei vir 'n wye verskeidenheid take. Het gewoonlik 'n naskoolse kwalifikasie. Bv. Sjef met 'n diploma wat 5-ster maaltye voorberei.