Veriu og berklalyf

Question 1

Eru veirulyf gagnleg við inflúensu?

Answer 1

Þau eru gagnleg ef meðferð er hafinn innan 24 klst frá upphafi einkenna. Gagnsemi þeirra er lítil sem engin eftir 48 klst.

Question 2

í hvaða tilfellum ætti að meðhöndla inflúensu með lyfjum (4) og hvaða lyfjum? (2)

Answer 2

• Veikindi sem þarfnast innlagnar á sjúkrahús,
• Alvegrlegur sjúkdómur vesnandi,
• Einstaklingurinn í aukinni hættu á fylgikvillum,
• Þungaðar konur eða 2 v eftir barnsburð.

Lyf sem hamla neuraminidasa = Oseltamivir og Zanamivir.

Question 3

Hvernig virkjast lyf við herpes simplex og varicella zoster veiru?

Answer 3

Það er virkjað með veirueinsími, veiran sjálf byrjar að virkja lyfið með því að bæta fosfathóp á það og svo tekur líkaminn við í frammhaldinu.

Question 4

Acyclovir (3)
og
Valaciclovir (1)

Answer 4

A =

• Notað við herpex simplex og varicella zoster veiru.
• Frásogast illa (10-20%, þarf að gefa 5-6x á dag)
• Í ALVARLEGUSTU sýkingum þarf að gefa í æð (annars yfirleitt staðbudnið á húð eða augndropa)

V= virkar alveg eins og acyclovir nema frásogast betur, það verður alveg eins og acyclovir við að komast inn í líkamann.

Question 5

Á hvaða ferli veirunar virka HIV-lyf?

Answer 5

HIV hefur erfðaefnið RNA, það þarf að breyta því yfir í DNA til þess að geta fjölfaldað sig.
Lyfin innihalda ensím sem er kallað bakriti sem kemur í veg fyrir þetta skref og að hún geti fjölfaldað sig.

Question 6

Hvert er markmið HIV-lyfjameðferðar?

Answer 6

Marmiðið er að veirumagn HVERFI úr blóði.

Question 7

Hver eru 3 algengustu HIV-lyfin?

Answer 7

1. Bakritahemlar af flokki núkleótíða. NRTIs
2. Bakritahemlar af flokki ekki-núkleóíða. NNRTIs.
3. Hemlar á innlimun veiruerfðaefnis innri erfðamegni hýsils. ISTIs

(líka til: prótein kljúfs hemlar, CCR5-viðtaka hemlar pg Samruna hemlar)

Question 8

3 mismunadni markmið lyfjameðferðar HIV

Answer 8

1. Virk sýking (3 lyf sett saman í 1 töflu, 2 bakritahemlar og 3 lyfið er annaðhvort innlimunar hemill eða prófteiknisklúfs hemill, 1 tafla á dag ævilangt)
2. Eftir útsetnignu (t.d. stunguslys, meðferð í 28 daga til að koma í veg fyrir hugsanelgt smit)
3. Varnarmeðferð fyrir útestningu (samkynheigðir karlmenn sem stunda óvarið kynlíf, annaðhvort tekin lyf daglega eða tímabundið í kringum áhætthegðun)

Question 9

Hversu margir af þeim sem sýkjast af berklum fá virka sýkingu?

Answer 9

Bara 10%,

90% verða ekki veikir en bera bakteríuna með sér.

Question 10

Í hvaða lög skiptist frumuveggur berklabakteríu? (4)

Answer 10

1. Ytra lag,
2. Þykkt lag af mycolic sýru,
3. Fjölsykrulag (arabinogalactan)
4. Peptidoglycan lag.

Question 11

Berklalyf (4)

Answer 11

1. Rifampisin (hindrar myndun á erfðaefni)
2. Isoniazid (hindrar myndun á mycolinsýru)
   Þessi tvö mest notuð, en svo eru líka:
3. Pyrazinamide,
4. Ethambutol

Question 12

Hvaða lyf er alltaf gefið með Isoniazid og af hverju?

Answer 12

Er alltaf gefið með B6 vítamíni til þess að minnka úttaugaskaða.

Question 13

Hvaða lyf litar allann líkamsvökva appelsínugulann?

Answer 13

Berkalyfið Rifampin.

Þarf að vara fólk við þessu fyrir inntöku

Question 14

Hvaða berklalyf er líklegast til þess að valda lifraskaða?

Answer 14

Pyrazinamide
Eykur einnig líkur á þvagsýrugigt.

(öll berklalyf valda í rauninni lifraskaða nema ethambutol)