VOW's week 4

Question 1

juist/onjuist: RNA moleculen zijn stabieler dan DNA moleculen

Answer 1

onjuist

Question 2

geef een omschrijving van tumorsupressorgen

Answer 2

een gen dat codeert voor een eiwit dat celdeling remt

Question 3

geef een omschrijving van proto-oncogen

Answer 3

gen dat codeert voor een eiwit dat celdeling stimuleert

Question 4

wat gebeurt er bij een gemuteerde tumor-supressor gen en een proto-oncogen

Answer 4

de gemuteerde tumor-supressor gen werkt niet meer, de proto-oncogen blijft “aanstaan”. hierdoor gaan cellen in een abnormale celcyclus waardoor kankercellen ontstaan

Question 5

wat gebeurt er bij een gemuteerde proto-oncogen en een normaal tumorsupressor gen

Answer 5

de tumorsupressorgen wordt geïnactiveerd door de overactivatie van de gemuteerde proto-onco gen (gain of function), waardoor cellen in een abnormale celcyclus komen en kankercellen ontstaan

Question 6

wat is het verschil tussen een proto-oncogen en een oncogen

Answer 6

een proto-oncogen functioneert in normale cellen en stimuleert celdeling en groei

een oncogen is gemuteerd en functioneert met een gain of function, wat kankercellen maakt

Question 7

geef een omschrijving van APC

Answer 7

functioneert in de stamcellen in de darm om celdeling te controleren via de WNT pathway. APC is een tumorsupressor, beide allelen moeten worden uitgeschakeld in de carcinogenese

Question 8

geef de signaling pathway van WNT

Answer 8

WNT - remt > APC - remt > Beta-catenine

Question 9

geef de signaling pathway van JAK

Answer 9

EPO -activeert> JAK - activeert > Stat

Question 10

geef een omschrijving van knudson’s 2-hit hypothesis

Answer 10

een persoon heeft 2 chromosomen (1 vader, 1 moeder), er al een mutatie in een tumorsupressorgen waardoor er nog 1 gezond gen over is. dit is voldoende voor remming celdeling. bij de 2-hit hypothesis, is er een tweede mutatie in het andere chromosoom, waardoor er verlies van remming is op de celdeling

Question 11

geef een omschrijving van CNV’s

Answer 11

copy number variations, er zijn geen 2 kopiën van het gen, maar een afwijkend hoeveelheid door een teoname/afname van het aantal kopiën. kan meerdere genen/chromosoom arm/geheel chromosoom zijn

Question 12

geef een omschrijving van CN-LOH

Answer 12

Copy neutral loss of heterozygosity; twee identieke kopieën zijn aanwezig op het mutante gen, zonder verlies van dit andere onaangedane allel. Er zijn twee allelen aanwezig, maar is op beide allelen dezelfde mutatie aanwezig waardoor er volledig functieverlies ontstaat

Question 13

geef een omschrijving van FAP

Answer 13

familiaire adenomateuze polyposis, erfelijke vorm van coloncarcinoma waarbij afwijkingen zijn in het adenomateuze polyposis colon (APC) gen

Question 14

geef een omschrijving van adenoom

Answer 14

Goedaardige woekering van klierbuizen (klierepitheel) of van endocriene cellen (bijvoorbeeld hypofyse adenoom of bijnieradenoom).

Question 15

geef een omschrijving van premaligne/precancereus

Answer 15

Dat er een risico is op het ontstaan van een adenocarcinoom uit dit adenoom

Question 16

waar komen poliepen vaak voor

Answer 16

Vooral holle organen: neus, bijholten, blaas, darm en cervix

Question 17

geef de correlatie tussen FAP en k-RAS

Answer 17

k-RAS functioneert in controle van de celcyclus en apoptose.
het is een proto-oncogen. in gemuteerde toestant (FAP) zorgt het gen voor activatie mitose en voorkomt apoptose

Question 18

geef de correlatie tussen FAP en TP53

Answer 18

TP53 functioneert in controle van de celcyclus, om te voorkomen dat cellen met DNA schade doorgaan met celdeling. indien cellen onrepareerbare DNA schade hebben opgelopen, zorgt dit gen dat deze cellen in apoptose gaan. TP53 is een tumorsupressorgen, en in gemuteerde toestand, is het geïnactiveerd, en gaat de cel de cyclus door terwijl er DNA schade is. De cellen met DNA schade gaan niet meer in apoptose

Question 19

Wat is het verschil tussen een coloncarcinoom <50e levensjaar en een coloncarcinoom tussen 60-70e levensjaar?

Answer 19

<50: genetisch, overerfbare ziekte; FAP
60-70: gedurende leven van patiënt eerste mutatie in APC in somatische darmcel

Question 20

Geef een omschrijving van Hallmark 1: sustain cell proliferation

Answer 20

groeifactoren buiten de cel + groeifactor receptoren = celdeling. EGFR is zo’n groei receptor met RAS signaling. bij kanker zit er een mutatie in de receptor, waardoor deze zonder ligand ook een signaal kan afgeven dat leidt tot celprofliferatie

Question 21

geef een omschrijving van Hallmark 2: remming ontwijken

Answer 21

wanneer RAS geactiveerd is, vindt er proteïne synthese plaats en wordt apoptose geïnhibeert. bij kanker mist RAS de “uitknop” waardoor de cel blijft prolifereren

Question 22

geef een omschrijving van hallmark 4: oneindige celdeling

Answer 22

in normale celdeling wordt bij elke deling de telomeerketen verkort. Wanneer de telomeerketen te kort is, wordt de cel niet meer gedeeld. bij kanker wordt de temolmeerverlenging weer ingeschakeld door telomerase tot expressie te brengen in gedifferentieerde cellen

Question 23

geef een omschrijving van hallmark 7: genoom instabiliteit en mutaties

Answer 23

in normale cellen voorkomt DNA schade reparatie veel mutaties. een cel moeten veel mutaties ophopen om het een tumorcel te laten worden. bij kanker zijn er mutaties in de DNA reparatiegenen en leiden deze tot tumor predispositie syndromen

Question 24

geef een omschrijving van stroma in kanker

Answer 24

stroma bevat bindweefsel, ontstekingscellen (fibroblasten, macrofagen, lymfocyten) en bloedvaten. ligt vaak om tumorcellen heen ter ondersteuning van de groei

Question 25

noem een aantal oorzaken van DNA schade

Answer 25

- chemische instabiliteit - chemische verbindingen - biologische stoffen - endogene stoffen - fysische agentia - uv straling - foutieve replicatie

Question 26

noem aan aantal soorten DNA beschadigingen

Answer 26

- Chemische adducten - Intrastreng crosslinks - Interstreng crosslinks - Dna strengbreuken - Basepaar mismatches

Question 27

geef een omschrijving van BER

Answer 27

base excision reperation. herstelt kleine fouten in dna, zoals: * Oxidatieve DNA schade * Deaminatie van base * ssDNA breuken - Herkenning (DNA glycosylase) -> excisie (AP-endonuclease) -> herstel (DNA polymerase en ligase)

Question 28

geef een omschrijving van NER

Answer 28

nucleotide excision reparation

Question 29

wanneer treed homologe recombinatie op en hoe kan het hersteld worden

Answer 29

Homologe recombinatie treed op in geslachtscellen en andere cellen in het lichaam, heeft template nodig Herstel kan alleen na DNA verdubbeling in de S fase, voordat de cel zich gedeeld heeft in mitose

Question 30

geef een omschrijving van NHE

Answer 30

Niet-homologe end joining (NHE) repareert de meeste breuken in het DNA van somatische cellen zonder template - Kunnen nucleotiden verloren gaan Kans op mutaties is groot

Question 31

geef het verschil en omschrijving tussen necrose en apoptose

Answer 31

Necrose = afsterving van weefsel door trauma of gebrek aan bloedtoevoer - Facotoren buiten cel/weefsel - Ongereguleerd -> ontstekingsreactie Apoptotse = intracellulaire celdood - Geprogrammeerd, een schone dood - Geeft vorm aan handen en voeten Verwijdert cellen die abnormaal of disfunctioneel zijn

Question 32

wat kan er gebeuren bij disfunctie van apoptose

Answer 32

bijdrage ontwikkelen tumor (ophoping van cellen)

Question 33

geef een omschrijving van intrinsieke en extrinsieke apoptose

Answer 33

- Extrinsieke apoptotische pathway: binding van een pro-apoptotische ligand aan specifieke receptor - Intrinsieke apoptotische pathway geactiveerd door oa DNA schade en afwezigheid groeifactoren

Question 34

geef een omschrijving van de intrinsieke pathologische pathway van pro-apoptose

Answer 34

verminderde groeifactoren/DNA schade/ verkeerde vouwing eiwitten -> BH3-only proteïns - (antagoneren BCL2)> activatie Bax/Bak kanaal in mitochondrië -> release cytochrome c -> activatie procaspase 9 -> activatie caspases 3 & 7 -> apoptose door nuclear fragmentation/breakdown cytoskeleton

Question 35

welke regulatoren reguleren de apoptose in een cel

Answer 35

de anti-apoptose regulators BCL2 en BCLx

Question 36

geef een omschrijving van de extrinsieke pathologische pathway van pro-apoptose

Answer 36

op celmembraan bindt ligand TNF aan TNFR of FasL aan Fas -> procaspase 8 -> caspase 8 ->caspases 3 & 7 -> apoptose door nuclear fragmentation/breakdown cytoskeleton

Question 37

zijn de volgende kenmerken van apoptose of/en necrose: 1- zwelling cytoplasma 2- fagocytose van dode cel 3- veroorzaakt ontstekingsreactie 4- chromatine condensatie 5- plasma membraan ruptuur 6- plasma membraan blebbing 7- vorming apoptotische lichamen

Answer 37

1- necrose 2- apoptose 3- necrose 4- necrose en apoptose 5- necrose 6- necrose en apoptose 7- apoptose