Wat is cultuur?

Question 1

interculturele communicatie

Answer 1

1. definitie
   - bewust worden + (h)erkennen van basiswaarden van jezelf en andere culturen;
   - hier rekening mee houden
2. intercultureel vakmanschap
   - houding
   - kennis
   - vaardigheden

Question 2

opvoeden in Vlaanderen

Answer 2

1. algemeen
   - waarden en normen > ruggengraat van ons bewuste en onbewuste opvoedingsproject
   - opvoedingsenquête (2008): zelfvertrouwen, eigen mening hebben, aardig zijn
2. website: Atlas of European Values
   - onderzoeken over waarden en normen:
   - European Values Study;
   - World Values Study over normen en waarden in Europa en de wereld

Question 3

identiteit

Answer 3

1. algemeen
   - elk mens = soort unieke combinatie van verschillende ‘subculturen’
   - afh van hoe we kijken naar ‘sociale context’ waarbinnen we geprogrammeerd worden
   - vb. etnische cultuur, cultuur van sociale klasse, cultuur binnen een hobby, …
2. meervoudige identiteit
   - verschillende deeltjes van onze identiteit > overlappen en beïnvloeden elkaar

Question 4

cultuur en diversiteit

Answer 4

1. algemeen
   - mens = unieke combinatie van aangeboren en aangeleerd gedrag
   - link met diversiteit > meervoudige identiteit en allemaal verschillend van elkaar + verbinding;
   - midden tussen een ‘groepsbenadering’ en doorgedreven ‘individuele benadering’
2. toepassing
   - groepsbenadering > top-down, vanuit de dominante groep = gevolg: stigmatisering + negatief wij-zij verschil
   - kleurenblindheid = verschillen betekenisloos > belangrijke sociale en culturele invloeden van geen tel

Question 5

sociaal-cultureel bewustzijn

Answer 5

1. algemeen
   - respectvolle manier omgaan met alle gezinnen en alle ouders
   - cruciaal: bewust zijn dat het gedrag, het denken en het voelen > mee bepaald door sociale contexten;
   - waarin ze zijn opgegroeid en leven, en (sub)culturen

Question 6

interculturele gespreksvoering en communicatie

Answer 6

1. algemeen
   - boeken: culturen analyseren op basis van kenmerken (vb. machtsafstand, verschil mannen en vrouwen)
   - geen kant-en-klare handvaten voor communicatie > wel inzichten
2. aandachtspunten
   - cultuur is geen vaststaand gegeven (geen enkele ouder > reduceren tot één cultuur)
   - veel ouders = meerdere culturen + diverse referentiekaders
   - kinderen van migranten (Third Culture Kids/Adults): combinatie culturele identiteiten + vaak flexibel referentiekader
   - communicatie moet open en dynamisch blijven (zonder één cultureel perspectief)

Question 7

onderverdeling in basiswaarden

Answer 7

1. algemeen
   - voordeel: fundamentele zaken, zoals het verschil tussen mannen en vrouwen, of de machtsafstand tussen verschillende mensen;
   - op verschillende manieren benaderd
2. cultural humility
   - ondersteunen in de communicatie tussen mensen met verschillende culturele identiteiten
   - bewust van eigen basiswaarden + nieuwsgierig naar deze van anderen

Question 8

cross-cultureel en intercultureel

Answer 8

1. cross-cultureel
   - focus: het vergelijken van verschillende culturen
   - bewust zijn van gelijkenissen en verschillen tussen culturen
   - onderzoek in psychologie: ‘WEIRD’ (westelijke landen, educatie, industrie, rijke landen en democratie)
2. intercultureel
   - daadwerkelijke interactie en relatie tussen individuen en groepen met andere cultuur

Question 9

waarden

Answer 9

1. definitie
   - opvattingen of overtuigingen: wat iemand belangrijk en wenselijk vindt
   - vaak een oordeel over gedrag
   - normen = ongeschreven verwachtingen
2. waarden in de psychologie
   - belangrijke drijfveren van psychologisch functioneren
   - hoe men de wereld om zich heen begrijpt > bewust en onbewust beïnvloed
   - conclusie: in crossculture psychologie spelen culturele waarden een grote rol > verklaring verschillen tss culturele groepen

Question 10

wat zijn culturele waarden?

Answer 10

1. definitie
   - als bepaalde waarde in een maatschappij, regio, of land wordt gedeeld en het psychologisch functioneren van de individuen beïnvloedt
   - literatuur: onderscheid ‘cultuurspecifieke’ en ‘universele culturele’ waarden
2. cultuurspecifieke waarden:
   - cultuurgebonden: in cultuur opgegroeid of cultuur grondig eigen maken
   - vb. genderspecifieke eerwaarden (in mediterrane, Midden-Oosterse en Zuid-Amerikaanse culturen)
3. universele culturele waarden:
   - in iedere cultuur > door ieder individu begrepen
   - ieder individu in bepaalde mate, of in bepaalde situatie, belang aan hecht
   - verschillen in hoeverre die waarden gemiddeld op voorgrond staan

Question 11

algemeen individualisme en collectivisme

Answer 11

1. individualisme
   - individu en zijn persoonlijke belangen centraal
   - het vooropstellen van individuele vrijheid, zelfstandigheid en persoonlijke doelen
   - assertiviteit, jezelf kunnen zijn
2. collectivisme
   - sociale groep en belangen van die groep centraal
   - sociale verantwoordelijkheid, groepssolidariteit en sociale verplichtingen
   - loyaliteit, gehoorzaamheid en groepsharmonie

Question 12

valkuilen

Answer 12

1. etnocentrisme (≠ etnorelativisme)
   - eigen cultuur als maatstaf/normaal en andere beoordelen
   - eigen referentiekader als ‘juist’ en ander als abnormaal
2. stereotiepe verwachtingen
   - vermijd veralgemening over groep mensen
   - wees je bewust van individuele verschillen

Question 13

genuanceerde kennis en cultureel nederige houding

Answer 13

1. algemeen
   - universele waarden (komen in elke cultuur voor) > mensen verschillen in hun waardeoriëntaties
   - waarden zijn dynamisch en veranderen over tijd
   - vraag wat iemand belangrijk vindt (veronderstel niet)
2. cultureel nederige houding
   - je bent geen expert, wees nieuwsgierig
   - wees je bewust van je eigen waarden, normen, opvattingen en gedragingen
   - je bent nooit uitgeleerd, want cultuur is dynamisch
   - erken privileges en discriminaties

Question 14

vergelijking individualisme en collectivisme

Answer 14

1. Hofstedes individualisme-collectivisme
   - onderzoek naar werkattituden van de werknemers
   - eendimensionale benadering
   - belangrijke eerste aanzet naar culturele verschillen in waardeoriëntatie
   - focus: individualistische waarden op landniveau (dus hogere score op individualisme > automatisch lagere score op collectivisme)
2. tweedimensionale benadering
   - twee afzonderlijke dimensies: belang van zowel individualistische als collectivistische waarden;
   - fundamentele behoeften van de mens
   - universeel en beide in iedere cultuur

Question 15

de invloed van de omgeving op individualisme en collectivisme

Answer 15

1. algemeen
   - landniveau: omgeving cruciale rol > ene cultuur meer individualistisch-georiënteerd en ander meer collectivistisch-georiënteerd
   - modernisatie en burgerlijke emancipatie > de individualistische waarden hoog ≠ minder economische welvaart > afh van directe omgeving
2. zijn culturen onveranderbaar?
   - nee, samenlevingen en hun economieën veranderen door de tijd heen
   - dynamisch en niet statisch

Question 16

individualistische en collectivistische waarden op individueel niveau

Answer 16

1. algemeen
   - het leven in een individualistisch- of collectivistisch-georiënteerde cultuur;
   - rol van ouders, leerkrachten en de media in de waardeontwikkeling van kinderen
   - zowel bewuste als onbewuste socialisatie > geleerd wat hoort en wat belangrijk is
   - individualistisch: nadruk unieke eigenschappen, zelfredzaamheid en eigen interesses ≠ collectivistisch: welzijn en harmonie
2. experimenteel onderzoek
   - mate waarin mensen waarden hechten aan individualisme en collectivisme = flexibel + mee veranderen met de omstandigheden
   - crossculturele literatuur: bijna alle aandacht nr individualisme en collectivisme > ook andere zoals ‘waarden van Schwartz’

Question 17

waarden van Schwartz

Answer 17

0. algemeen
   - grootschalig vragenlijstonderzoek
   - doel: universele menselijke waardeoriëntaties in kaart brengen
   - 3 universele vragen;
1. wat is de relatie tussen een individu en groep?
   - conservatisme: belang van sociale orde en vermijden van gedrag die de groepssolidariteit kunnen schade
   - autonomie: uiten van eigen ideeën en onafhankelijk gedrag

Question 18

waarden van Schwartz (2-3)

Answer 18

2. hoe kan de mens zich op verantwoordelijke wijze gedragen?
   - hiërarchie: belang van machtsverschillen tussen mensen
   - egalitarisme: belang van gelijkwaardigheid
3. hoe verhoudt de mens zich tot de natuur en de sociale wereld?
   - harmonie: belang van in harmonie leven met de natuur en anderen
   - heerschappij: bedwingen van anderen

Question 19

eer

Answer 19

1. eerculturen
   - mensen in het Middellandse zeegebied, Midden-Oosten, Zuid-Amerika en zuiden van de Verenigde Staten
   - universele waarden
   - belang aan integriteit, moraliteit, sociale status en sociale reputatie;
   - eerlijk, betrouwbaar en respectvol en het juiste proberen doen in allerlei situaties;
   - onderzoekers: waarde van persoon in eigen ogen, maar ook van anderen en samenleving
2. verschillende domeinen
   - universele domeinen: vormen van integriteit en sociale reputatie
   - domeinen die cultuurspecifiek zijn: familiale eer, feminiene en masculiene eer

Question 20

hoe reageren mensen als hun persoonlijke eer wordt bedreigd?

Answer 20

1. algemeen
   - beledigd of vernederd? > gevoelens van schaamte en boosheid;
   - cortisol levels omhoog + neiging zich te verdedigen door (verbaal) agressief gedrag en wraak
   - extreme situaties = eergerelateerd geweld
2. niet bedreigd?
   - moreel en sociaal gedrag > constructieve manier reageren
   - niet-beledigende conflictsituaties, samenhangen met verminderende intentie > voor eigen belang vechten
   - integriteitsdomein van eer, nadruk = moreel, eerlijk en loyaal handelen

Question 21

wat is het zelf?

Answer 21

1. algemeen
   - William James: onderscheid 2 vormen van zelf;
   - ik-zelf = gecompliceerd begrip > de ziel (lastig te onderzoeken);
   - mij-zelf = zelfkennis, zelfregulatie, zelfwaardering > meest onderzocht in sociale psychologie + centraal in crosscultureel onderzoek
2. twee typen zelfkennis:
   - declaratieve zelfkennis = wat we bewust weten + kunnen beschrijven (vb. beeld van onszelf > zelf-schema’s;
   - evaluatie van onszelf oftewel ons zelfvertrouwen
   - procedurele zelfkennis = impliciete, onbewuste kennis (vb. relaties met anderen, hoe we reageren > aangeleerd uit jeugd)

Question 22

wat is de functie van het zelf?

Answer 22

1. algemeen
   - verschillende doelen of functies:
   - zelfregulatie = vermogen om een gedachte, gevoel of handeling te controleren of aan te passen;
   - focus: langetermijndoelen en directe impulsen bedwingen of negeren
   - gevoel van identiteit = sociale identiteiten vb. vrouwen, studenten, Belgen
2. informatieverwerking
   - idee van onszelf > beter categoriseren en verwerken van informatie (relevant voor het zelf)
   - stimulatie: perspectief innemen van ander + meevoelen (empathie)

Question 23

uniek of deel van de groep

Answer 23

1. algemeen
   - Twenty statement test: instrument om zelfconcept te meten
   - zelfconcept of zelfconstructie = zichzelf zien in relatie tot anderen of hoe iemand zich onderscheidt
   - culturen kijken anders naar het zelf > onafhankelijke en interafhankelijke zelfconstructie
2. onafhankelijke zelfconstructie
   - focus: unieke individu
   - eigen keuzes, creatief en origineel > persoonlijke controle
   - culturele met ‘meer’ onafhankelijke = positief gezien om ‘anders’ te zijn
   - analytische manier van informatieverwerking: stimuli meer los van context

Question 24

interafhankelijke zelfconstructie

Answer 24

1. algemeen
   - focus: onderdeel zijn van gemeenschap, aanpassen aan doelen van groep
   - meer geneigd aan te passen aan doelen en waarden van de groep;
   - meer contextgebonden > hangt af van situatie en sociale relaties
   - holistische manier van informatieverwerking: context betrekken
2. type persoon:
   - meer redeneren vanuit de groep
   - minder onderscheiden + willen opvallen > in groep willen opgaan (vb. bedrijven: 7 van de 10 gebruiken dit product)

Question 25

crossculturele verschillen in zelfvertrouwen

Answer 25

1. algemeen - belangrijke rol: dagelijks functioneren en relaties met anderen - culturele verschillen met betrekking tot invulling: - mensen met onafhankelijke > scoren gemiddeld hoger op zelfvertrouwen (dan meer interafhankelijke zelfconstructie) 2. andere manier van kijken naar positief zelfbeeld: - in meer individualistische landen: goed - in meer collectivistische landen: onbelangrijk of bedreigend (groepsharmonie)

Question 26

strategieën om met zelfbeeldbedreiging om te gaan

Answer 26

1. algemeen - leidt tot verschillen in motivatie na falen en succes - kanttekening: toch universele neiging tot zelfversterking? > maar (denken in andere termen positief over zichzelf); - individual. vs. coll. eigenschappen 2. andere strategieën - onafhankelijke zelfconstructie: zelfversterking = positieve aspecten benadrukken en negatieve verdoezelen - interafhankelijke zelfconstructie: zelfwegcijfering = mogelijkheid tot groei zien, zichzelf willen verbeteren (kritisch zijn)

Question 27

persoonlijkheid

Answer 27

1. definitie - neiging van personen tot bepaalde gedragingen, gevoelens en gedachten; - zijn relatief consistent in verschillende situaties - persoonlijkheidstests bij personeelsselectie 2. dimensies van persoonlijkheid - Big Five-persoonlijkheidsfactoren (extraversie, vriendelijkheid, gewetensvolheid, neuroticisme en openheid voor ervaringen) - de HEXACO (model): zesde factor 'integriteit' - onderzoek uitgevoerd in niet-westerse landen, zoals China en Zuid-Afrika > focus: sociaal-relationele oriëntatie

Question 28

culturele relatiemodellen

Answer 28

0. algemeen - dominante relatiemodel = wat het betekent om een goede relatie te hebben - sommige culturen = combinatie van onafhankelijkheid en interafhankelijkheid (vb. sommige culturen in China, Turkije, Korea en Griekenland > materiële onafhankelijkheid + psychologische interafhankelijkheid 1. onafhankelijke relatiemodel - individuen staan los van elkaar + wie je bent wordt bepaald door jezelf; - relatiewaarden zoals autonomie, authenticiteit en positief gevoel van eigenwaarden - benadrukt in westerse culturele contexten, zoals de Verenigde Staten 2. interafhankelijke relatiemodel - individu is sterk verbonden met anderen > dus: anderen belangrijk deel van wie het individu is - relatiewaarden zoals harmonie, stabiliteit en eenheid centraal - benadrukt in Oost-Aziatische en Latijns-Amerikaanse culturele contexten, zoals Japan en Mexico

Question 29

amae

Answer 29

1. definitie - Japans concept dat centraal staat in verschillende sociale relaties - gevoel dat interactiepartners hebben als de ene persoon een aan de situatie of leeftijd onaangepast verzoek doet en de ander dat verzoek inwilligt - focus: wederzijdse afhankelijkheid en connectie tussen interactiepartners - uitdrukking van onderlinge interafhankelijkheid die specifiek lijkt te zijn voor Japan

Question 30

relationele mobiliteit

Answer 30

1. definitie - de kans en vrijheid in een bepaalde cultuur om nieuwe sociale relaties te kiezen en oude te verbreken 2. toepassing - culturen met onafhankelijke relatiemodel (zoals Noord-Amerika): hoge relationele mobiliteit > relaties flexibel en gemaakt op basis van persoonlijke voorkeur - culturen met interafhankelijke relatiemodel (zoals Noord-Afrika en Zuidoost-Azië): lage relationele mobiliteit > relaties grotendeels vast en gevormd op basis van omstandigheden

Question 31

ouder-kind relaties

Answer 31

1. betekenis - de relatie met ouder(s) en/of andere zorgfiguren > belangrijke sociale relatie die men vanaf start van leven aangaan - ouders leren hoe in wereld kunnen navigeren + wat wenselijk en geaccepteerd is binnen cultuur - verschillende ouderschapsdoelen (hangt samen met culturele relatiemodellen) en ouderschapsstrategieën 2. toepassing: omgaan met meningsverschillen - culturele verschillen in de mate waarin conflict voorkomt; - uiten van emoties en ideeën gestimuleerd > onafhankelijke relatiemodel (ten koste van warmte in ouder-kind relatie) ≠ interafhankelijke relatiemodel (warmte van ouder, ook indien conflict)

Question 32

relaties aangaan en onderhouden

Answer 32

1. algemeen - verschilt per cultuur - onafhankelijke relatiemodel: familie minder invloed > idee: gelukkig huwelijk doordat partners zelf voor elkaar kiezen (vb. op basis van aantrekkelijkheid, verliefdheid of persoonlijke eigenschappen) ≠ interafhankelijke relatiemodel: familie kiest partner 2. de liefdesdriehoek van Sternberg - drie ingrediënten van liefde; - toewijding - intimiteit - passie

Question 33

meningsverschillen (en scheiding)

Answer 33

1. algemeen - omgaan met meningsverschil = verschilt van cultuur tot cultuur - andere ideeën over 'goede' manieren om daarmee om te gaan - Belgische partners: meningsverschillen onvermijdelijk en noodzakelijk voor gezonde relatie; - Japanse partner: te vermijden, door zich aan te passen of onderhandelbare onderwerpen laten rusten 2. begrijpen vanuit relatiemodellen - onafhankelijke cultuur, zoals België: meningsverschil = persoonlijke behoefte uitspreken en autonomie te onderhandelen - interafhankelijke cultuur, zoals Japan: harmonie in relatie bewaren

Question 34

(meningsverschillen) en scheiding

Answer 34

1. onafhankelijke cultuur: - relatie verbreken als niet voldoet aan de behoeften of verwachtingen van partner; - weinig liefde of veel conflicten - scheiding komt regelmatig voor 2. interafhankelijke cultuur - moeilijkheden en conflicten vermijden > harmonie en stabiliteit te garanderen - behouden van relatie wordt aangemoedigd en opgelegd door groter sociale netwerk - scheiding wordt doorgaans afgekeurd en minder dikwijls voor; - relationele mobiliteit heeft ook een invloed