week 1

Question 1

wat zijn de verschillen van een rol als arts en een rol als onderzoeker?

Answer 1

patienten - proefpersonen
individu - populatie
hulpvraag - toetsen hypothese
behandeling - generaliseerbare kennis

Question 2

hoe kan het dat er pas in de 19e eeuw numerieke methodes en systematisch onderzoek gebruikt werd?

Answer 2

daarvoor waren er geen ziekenhuizen. de arts moest naar de patiënt dus het overzicht was er niet

Question 3

wat is de calculus van leed?

Answer 3

weegt het niet schaden op tegen het weldoen, oftewel wegen de risico’s af tegen de voordelen

Question 4

wat is de kern van alle verklaringen en schriften die gemaakt zijn over onderzoek doen?

Answer 4

er moet een balans gevonden worden tussen vooruitgang in de medische wetenschap dat kan zorgen voor gezondheidswinst, en het beschermen van de proefpersonen tegen de risico’s en bezwaren van onderzoek

Question 5

hoe zijn de ethische prinicipes terug te vinden in wetenschappelijk onderzoek?

Answer 5

weldoen –> gezondheidswinst
niet schaden –> minimaliseren van schade
respect voor autonomie –> vrijwillig informed consent
rechtvaardigheid –> selectie onderzoekspopulatie/post-trial access

Question 6

waar kijkt de METC naar?

Answer 6

• nieuwe inzichten
• subsidiariteit
• juiste methodologie
• werving/informed consent procedures
• proportionaliteit

Question 7

wat is proportionaliteit?

Answer 7

de afweging van het belang van het onderzoek met de belasting en risico’s van het onderzoek

Question 8

wat is hallmark 1?

Answer 8

blijven delen: eigen groeifactoren aanmaken of geen groeifactoren nodig hebben om te groeien

Question 9

wat is hallmark 2?

Answer 9

remming ontwijken: groeiremmers worden uitgezet

Question 10

wat is hallmark 3?

Answer 10

celdood weerstaan: uitzetten van de apoptose

Question 11

wat is hallmark 4?

Answer 11

oneindige celdeling: telomeerverlenging zorgt voor oneindige celdeling

Question 12

wat is het verschil tussen hallmark 1 en hallmark 4?

Answer 12

zie het als een gaspedaal en een brandstoftank: het gaspedaal moet ingedrukt zijn om vooruit te gaan, en een brandstoftank heeft gewoon genoeg brandstof nodig

Question 13

wat is hallmark 5?

Answer 13

vorming van nieuwe bloedvaten om ervoor te zorgen dat de tumor genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt

Question 14

wat is stroma?

Answer 14

stromacellen ondersteunen de tumor. het is endotheel, met fibroblasten en ontstekingscellen.

het zorgt voor de aanvoer van zuurstof en de angiogenese ten behoeve van de tumorgroei

Question 15

wat is de angiogene switch

Answer 15

de angiogene switch is als er genoeg angiogene groeifactoren zijn dat er daadwerkelijk bloedvaten gevormd gaan worden voor de tumor

Question 16

wat is hallmark 6?

Answer 16

invasie en metastasie: het doorbreken van het basaalmembraan (invasie) en het transporteren naar een ander gebied (metastasering)

Question 17

wat is EMT?

Answer 17

epitheliale mesenchymale transitie: het proces dat optreedt na invasie bij epitheliale tumoren

Question 18

wat is MET?

Answer 18

mesenchymale epitheliale transitie: nodig voor uitgroei op een metastase plek

Question 19

wat is hallmark 7?

Answer 19

genoom instabiliteit en mutaties: een mutatie in het systeem wat DNA repareert, waardoor er veel mutaties in het DNA komen

Question 20

wat is hallmark 8?

Answer 20

deregulatie van de energievoorziening, waarbij de tumorcellen ATP halen uit de aerobe energievoorziening, waarbij lactaat aangemaakt wordt

Question 21

wat is hallmark 9?

Answer 21

tumor-bevorderende ontsteking: tumoren gebruiken immuuncellen om stroma naar hun hand te zetten (vooral macrofagen en granulocyten)

Question 22

wat is hallmark 10?

Answer 22

ontsnapping aan het immuunsysteem: tumoren activeren mechanismen die het immuunsysteem minder actief maken (immune evasion)

Question 23

wat zijn eigenschappen van (bloedcelvormende) stamcellen?

Answer 23

• zelfvermeerdering
• pluripotentie
• hoge delingspotentie, lage delingsfrequentie
• relatief ongevoelig voor genotoxische invloeden
• verantwoordelijk voor lange termijn herstel van beenmerg en bloedcelvorming bij transplantatie

Question 24

wat zijn de eigenschappen van voorlopercellen?

Answer 24

• geen/beperkt vermogen tot zelfvermeerdering
• beperkt in ontwikkeling tot 1 of enkele bloedceldifferentiatielijnen
• hoge delingsfrequentie, lage delingspotentie
• gevoelig voor genotoxische invloeden
• verantwoordelijk voor korte termijn herstel van bloedcelvorming bij stamceltransplantatie

Question 25

welke klinische toepassingen voor stamceltransplantatie onderscheiden we?

Answer 25

1. beenmergherstel na totale lichaamsbestraling/chemotherapie bij ziekten van het hematopoietisch systeem (allo-SCT) 2. beenmergherstel bij solide tumoren die zware chemotherapie hebben ondergaan (auto-SCT) 3. expirimenteel: auto-SCT - behandeling van auto-immuunziekten - gentherapie bij immuundeficiënties/stollingsziektes/rode bloedcel aandoeningen

Question 26

wat is de functie van de niches waar de hematopoietische stamcellen in liggen?

Answer 26

- regulatie van de stamceleigenschappen - bescherming tegen toxische invloeden

Question 27

hoe vinden stamcellen hun weg naar hun niche?

Answer 27

door chemoattractie: stamcel homing

Question 28

welke groeifactoren zijn nodig om tot verschillende soorten bloedceltypen uit te groeien?

Answer 28

rode bloedcel = EPO witte bloedcel = G-CSF bloedplaatjes = thrombopoietine

Question 29

hoe zou leukemie omschreven kunnen worden?

Answer 29

een kwaadaardige ontsporing van de bloedcelvorming, waarbij er een ongecontroleerde aanmaak en gereduceerde afbraak van niet- of verminderd functionele bloedcellen is.

Question 30

welke 4 verschillende typen leukemie onderscheiden we?

Answer 30

1. chronische leukemie 2. acute leukemie 3. myeloide leukemie 4. lymfoide leukemie

Question 31

wat zijn de kenmerken van chronische leukemie?

Answer 31

chronische aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen, veroorzaakt door een ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen, die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen defect in groeiregulatie

Question 32

wat zijn de kenmerken van acute leukemie?

Answer 32

acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet-functionele cellen (blasten) die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken defect in groeiregulatie EN uitrijping

Question 33

wat zijn de kenmerken van myeloide leukemie?

Answer 33

leukemiecellen die de kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroide of megakaryoblastaire cellen hebben

Question 34

welke factoren kunnen meespelen in het ontstaan van leukemie?

Answer 34

- radioactieve straling - mutagene stoffen - erfelijke factoren

Question 35

hoe wordt leukemie gediagnosticeerd?

Answer 35

4 disciplines: - morfologie (basis) - immunofenotypering (oppervlakte-eiwitten op tumorcellen: myeloid of lymfoid) - cytogenetica (karyotype maakt prognose, hoe complexer de abnormaliteit, hoe ongustiger de prognose) - moleculaire diagnostiek (mutaties zijn belangrijke indicatoren voor prognose)

Question 36

wat is het verschil tussen overall survival, disease-specific survival en relative survival?

Answer 36

overall survival: van diagnose/start behandeling tot dood disease-specific survival: hoe lang blijft een patiënt ziektevrij relative survival: overleving van patiëntenpopulatie, gecorrigeerd voor sterfte algehele populatie

Question 37

wat is de incidentie?

Answer 37

het aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een specifieke tijd binnen een bepaalde populatie

Question 38

wat is de prevalentie?

Answer 38

het totale aantal bestaande gevallen van een ziekte op een specifiek moment binnen een bepaalde populatie

Question 39

welke 4 vragen (fases) moet een studie langsgaan om er achter te komen of het een goede studie is?

Answer 39

1: is het veilig 2: werkt het middel 3: werkt het beter dan andere dingen 4: komt het de populatie ten goede