Week 1

Question 1

Wat is epidemiologie?

Answer 1

De studie van het vóórkomen en verspreiden van ziekten binnen en tussen populaties.

Question 2

Wat is de epidemiologische breuk?

Answer 2

Aantal ziektegevallen / populatie

Question 3

Wat is prevalentie?

Answer 3

Het aantal bestaande ziektegevallen op een bepaald moment.

Question 4

Wat is incidentie?

Answer 4

Het aantal nieuwe ziektegevallen in een bepaalde tijdsperiode.

Question 5

Wat is cumulatieve incidentie?

Answer 5

Incidentie binnen een vast cohort over een bepaalde periode.

Question 6

Wat is het incidentiecijfer?

Answer 6

Incidentie binnen een open cohort, uitgedrukt per geleefde persoonsjaren.

Question 7

Wanneer gebruik je het incidentiecijfer?

Answer 7

In statistisch onderzoek, omdat je de populatiesamenstelling kunt corrigeren.

Question 8

Wat is een prevalentiecijfer?

Answer 8

Prevalentie gedeeld door het aantal onderzochte personen, vaak per 100 of 1000 mensen.

Prevalentiecijfer: prevalentie / aantal onderzochte personen

Question 9

Wat zeggen prevalentiematen wel en niet?

Answer 9

Ze geven de hoeveelheid ziekte in een populatie weer, maar zeggen niets over het moment of de oorzaak van ontstaan.

Question 10

wat is een cohort?

Answer 10

Een cohort is een groep waarvan de samenstelling gelijk blijft, er komen dus geen nieuwe mensen bij. Door gebeurtenissen, zoals overlijden en emigreren, kan het zo zijn dat het cohort kleiner wordt.

Question 11

wat is een regiment?

Answer 11

Bij een regiment blijft de groep qua frequentie gelijk. Wanneer iemand in de groep overlijdt, komt er een nieuwe persoon voor in de plaats. De samenstelling van de groep verandert dus wel.

Question 12

wat kun je makkelijk berekenen met een cohortpopulatie?

Answer 12

Cumulatieve incidentie en incidentie cijfer.

Question 13

Welke termen worden gebruikt inplaats van regiment?

Answer 13

De term regiment wordt vrij weinig gebruikt binnen de epidemiologie. In plaats daarvan wordt er gebruikgemaakt van de termen stationaire populatie of dynamische populatie

Question 14

wat kan er wel en niet berekend worden uit stationaire en dynamische populaties?

Answer 14

Uit een stationaire of dynamische populatie kunnen rechtstreeks incidentiecijfers worden berekend, maar geen cumulatieve incidenties. Er is namelijk geen gemeenschappelijk startpunt van de observatie.

Question 15

waar worden associatiematen voor gebruikt? En wat zijn een paar voorbeelden.

Answer 15

Associatiematen worden gebruikt om de sterkte van een verband tussen een determinant en een ziekte aan te geven. Voorbeelden van associatiematen zijn het relatieve risico, het risicoverschil, het absolute risico, het attributief risico, en het populatie-attributief risico.

Question 16

wat betekent determinanten? En wat is het verschil tussen causaal en niet causaal?

Answer 16

Determinanten zijn factoren die de uitkomst (zoals de ziektefrequentie) beïnvloeden

(Een determinant is een fenomeen dat aan het optreden van een bepaalde ziekte voorafgaat).

Causaal determinanten zijn risicofactoren

Niet causaal determinanten zijn risico-indicatoren en hebben geen direct effect op de ziektefrequentie.

Question 17

Wat is absoluut risico (Rx) en wat is de formule?

Answer 17

De kans (in %) dat een individu een ziekte krijgt, gebaseerd op ziektefrequentie.

Rx = aantal ziektegevallen ÷ populatie

bv:
R0 = aantal ziektegevallen / populatie = 8 / 200= 0,04 * 100% = 4%.

Iemand heeft 4% kans om levercirrose te krijgen wanneer diegene niet-alcoholverslaafd is..

Question 18

Wat is de formule voor relatief risico (RR)?

Answer 18

RR = R1 ÷ R0
(R1 = risico in blootgestelde groep, R0 = risico in niet-blootgestelde groep)

bv:
RR= R1 / R0 = 0,1 / 0,04 = 2,5

Het risico voor alcoholisten op het krijgen van levercirrose is tweeënhalf keer zo hoog als voor niet-alcoholisten.

Question 19

Wat is observer bias (informatie bias)?

Answer 19

Als de patholoog weet dat een patient aan een bepaalde determinant blootgesteld is. Hierdoor zal het relatieve risico overschat worden.

Question 20

Wat is Attrition bias (selectie bias)?

Answer 20

Als je tijdens een onderzoek mensen verliest die de ziekte hebben gekregen dan krijg je selectie bias. Dit is selectieve uitval.

Question 21

Wat is het doel van block randomisatie?

Answer 21

Het doel is om vergelijkbare aantallen te krijgen in beide groepen.

Question 22

Wat doe je bij gestratificeerd randomiseren?

Answer 22

Je randomiseert bij verschillende leeftijdsgroepen. Dit kan je bijvoorbeeld doen als leeftijd een belangrijke rol speelt bij de ziekte.

Question 23

Wat is risicoverschil (RV) en hoe bereken je het?

Answer 23

Het verschil in risico tussen twee groepen.
Formule: RV = R1 - R0
(R1 = risico in blootgestelde groep, R0 = risico in niet-blootgestelde groep)

bv:
R1 (alcoholisten) is 0,1 en R0 (niet-alcoholisten) is 0,04. Het risicoverschil kan dan als volgt berekend worden:

RV = 0,10 - 0,04 = 0,06 * 100% = 6%

Question 24

Wat is attributief risico (AR) en hoe bereken je het?

Answer 24

AR geeft aan welk deel van het risico bij blootgestelden komt door de blootstelling zelf.
Formule: AR = (R1 - R0) ÷ R1
→ Dus: hoeveel procent van het risico in de blootgestelde groep is te wijten aan de blootstelling?

bv:
Bij gebruik van de eerder genoemde absolute risico’s (R1 = 10% en R0 = 4%) is het attributieve risico:

AR= (R1-R0) / R1 = (0,10-0,04) / 0,10 = 0,6 * 100% = 60%

Bij 60% van de groep mensen die een alcoholverslaving en levercirrose hebben, is de ziekte te wijten aan het overmatige alcoholgebruik.

Question 25

Wat is populatie-attributief risico (PAR) en hoe bereken je het?

Answer 25

PAR laat zien welk deel van de ziektegevallen in de totale populatie te wijten is aan een bepaalde blootstelling. Formule: PAR = (R - R0) ÷ R → R = risico in de hele populatie → R0 = risico in niet-blootgestelde groep bv: Bij gebruik van de eerder genoemde absolute risico van de niet-blootgestelden (R0 = 2%) is het populatie-attributieve risico: PAR = (R - R0) / R = (0,07 - 0,02) / 0,07 = 0,714 0,714 * 100% = 71,4% Onder de mensen met levercirrose, wordt 71,4% verklaard door het overmatige alcoholgebruik.

Question 26

Wat is Number Needed to Treat (NNT) en hoe bereken je het?

Answer 26

NNT geeft aan hoeveel mensen je moet behandelen om bij 1 persoon een positief effect te bereiken. Formule: NNT = 1 ÷ risicoverschil (R1 - R0) → Hoe kleiner de NNT, hoe effectiever de behandeling. → Bij negatieve effecten noemt men dit Number Needed to Harm (NNH). bv: Stel dat het risico op overlijden binnen 24 uur na acuut leverfalen gelijk is aan 25%, maar dit door een levertransplantatie verlaagd wordt naar 5%. Het risicoverschil is dan 20%. NNT= 1 / 0,20 = 5 Dit betekent dus dat vijf mensen een levertransplantatie moeten ondergaan om één acuut overlijden te voorkomen.

Question 27

wat zijn continue variabelen?

Answer 27

Continue variabelen zijn variabelen zoals gewicht en lengte en kunnen dus een oneindig aantal waarden hebben.

Question 28

wat zijn dichotome variabelen?

Answer 28

Alleen ja/nee of 0/1 – zoals "ziek/niet ziek", "overleden/niet overleden".

Question 29

wat zijn categoriale variabelen?

Answer 29

Je zit in een bepaalde groep – zoals beroep of opleidingsniveau.

Question 30

Wat betekent het gemiddelde als centrummaat en wat zijn de voor en nadelen hiervan? Bonus vraag: wanneer zou je dit kunnen gebruiken?

Answer 30

Alles optellen en delen door het aantal getallen. ➤ Voordeel: gebruikt alle data. ➤ Nadeel: wordt verstoord door uitschieters. 🧠 Gebruik dit als je data ongeveer symmetrisch zijn.

Question 31

Wat betekent de mediaan als centrummaat en wat zijn de voor en nadelen? en wat is een formule hiervoor?

Answer 31

Het middelste getal als je alles op volgorde zet. ➤ Voordeel: niet gevoelig voor uitschieters. ➤ Nadeel: negeert de rest van de data. (n+1) / 2 n = aantal getallen --> Hierbij moet je kijken naar dat getal dus bv (3+1) /2 = 2 dus je moet kijken naar het tweede getal!

Question 32

wanneer kun je geen mediaan uitrekenen?

Answer 32

Wanneer de getallenreeks even is, is er strikt gezien geen mediaan. Echter wordt deze dan vaak alsnog berekend als het gemiddelde van de twee middelste observaties.

Question 33

wat is modus?

Answer 33

➤ Het getal dat het vaakst voorkomt. ➤ Niet vaak gebruikt in onderzoek.

Question 34

wanneer gebruik je Geometrisch gemiddelde?

Answer 34

Het geometrisch gemiddelde wordt gebruikt wanneer de dataset scheef verdeeld is naar rechts.

Question 35

hoe wordt een geometrisch gemiddelde uitgerekend?

Answer 35

Om het geometrische gemiddelde uit te rekenen wordt een logaritmische transformatie van de oorspronkelijke variabele toegepast. Deze logtransformatie is alleen succesvol als deze een normaalverdeling creëert. De verdeling is na de logtransformatie normaal verdeeld als het geometrische gemiddelde gelijk is aan de mediaan en minder is dan het gemiddelde van de ruwe data. Het geometrische gemiddelde is dus alleen van toepassing als de logtransformatie een normaalverdeling creëert.

Question 36

hoe bereken je geometrische verdeling?

Answer 36

Stel, je hebt de volgende percentuele groeifactoren Waarden: 1.10, 0.95, 1.05, 1.20 🔹 Stap 1: Neem van elk getal de natuurlijke logaritme (ln) Bijvoorbeeld: ln(1.10) ≈ 0.095 ln(0.95) ≈ -0.051 ln(1.05) ≈ 0.049 ln(1.20) ≈ 0.182 🔹 Stap 2: Bereken het gemiddelde van die log-waarden ( 0.095+(−0.051)+0.049+0.182 ) / 4 = 0.275 / 4 = 0.069 🔹 Stap 3: Neem de exponent (e^) van dat gemiddelde e^0.069 ≈ 1.0715 Dus het geometrisch gemiddelde is ongeveer 1.0715, oftewel een gemiddelde groei van 7.15% per stap.

Question 37

Wat betekent het gewogen gemiddelde en hoe bereken je dit?

Answer 37

Bij het gewogen gemiddelde wordt gekeken naar de belangrijkheid van de variabelen. Als bepaalde variabelen belangrijker zijn, wegen deze meer mee. Elke variabele (v) wordt vermenigvuldigd met het gewicht (w) Dus in plaats van alleen percentages gemiddeld te nemen doe je dit keer het aantal mensen per percentage dus 90 * 85% geslaagden vwo'ers

Question 38

Wat betekent: Range, percentielen, kwartielen en interkwartielafstand (IQR)

Answer 38

Range = hoogste - laagste waarde Percentielen = verdelen de data in 100 stukjes Kwartielen = verdelen de data in vier gelijke stukken Interkwartielafstand (IQR) = verschil tussen 25e en 75e percentiel ➤ Dit is de 'midden 50%' van je data.

Question 39

Wat betekent standaard deviatie en hoe bereken je dit?

Answer 39

Laat zien hoeveel de waardes gemiddeld afwijken van het gemiddelde. SD = √(variantie² ) = √[som van alle (afwijking)² gedeeld door (n-1)] bv: Stel er zijn zeven personen in een dataset met leeftijden 40, 41, 42, 43, 44, 45 en 46 jaar. De gemiddelde leeftijd is dan gelijk aan: (40+41+42+43+44+45+46) / 7= 43 De bijbehorende variantie is: S2= ((40- 43)2 + (41-43)2 + (42-43)2 + (43-43)2 + (44-43)2 + (45-43)2 + (46-43)2) / (7-1) = ((-3)2 + (-2)2 + (-1)2+ (0)2 + (1)2 + (2)2 + (3)2) / 6=286= 4,67 De standaarddeviatie is: sd = √4,67 = 2,16

Question 40

Hoe bereken je variantie?

Answer 40

∑(xi-x)-2 / (n-1) xi = steekproefwaarden x̅ = het gemiddelde van de waarden in de reeks n = steekproefgrootte.

Question 41

hoe kun je zien dat de data niet symmetrisch is?

Answer 41

Als het verschil tussen het gemiddelde en mediaan groot is, wijst dit dus op een niet-symmetrische (scheve) verdeling.

Question 42

wat zijn de standaard deviaties bij een normaal verdeling?

Answer 42

Als het echt normaal verdeeld is: ➤ 68% zit binnen ±1 SD ➤ 95% zit binnen ±2 SD ➤ 99,7% zit binnen ±3 SD

Question 43

Hoe werkt de standaard deviatie?

Answer 43

Hoe groter de standaarddeviatie van de individuele verschilscores, des te minder betrouwbaar het gevonden onderzoeksresultaat zal zijn. Hiermee wordt bedoeld dat het lastiger is om het resultaat te vertalen naar de rest van de doelpopulatie

Question 44

Wat betekent de standard error of the mean? En wat betekent een grote SEM of lage SEM?

Answer 44

de standard error of the mean (SEM). De standaardfout van het gemiddelde geeft de precisie van het gemiddelde weer. Een grote standaardfout wijst op onbetrouwbaarheid van de waardebepaling. Een kleine standaardfout laat zien dat de waardebepaling precies en betrouwbaar is

Question 45

Hoe bereken je de SEM?

Answer 45

SEM = SD / √n (n = het aantal proefpersonen in de onderzoekspopulatie)

Question 46

wat is het verschil in de illustratie van de standaard deviatie en SEM?

Answer 46

De standaarddeviatie laat de spreiding in de dataset zien en wordt gebruikt als de voorkeur is om de variabiliteit in de data te illustreren. De standaardfout van het gemiddelde geeft de precisie van het gemiddelde weer en wordt gebruikt om de betrouwbaarheid van het gevonden onderzoeksresultaat te meten.

Question 47

hoe bereken je de betrouwbaarheidsinterval?

Answer 47

95% BI = μ ± 1,96 * σ / √n μ = Het gemiddelde van de steekproef σ = De standaarddeviatie van de steekproef n = Het aantal observaties (steekproefgrootte) 1,96 = Getal dat hoort bij een 95% betrouwbaarheid (bij normale verdeling) Dit is alleen zo bij een normale verdeling! bv: Bij 35 mensen is een BMI meting gedaan. Het gemiddelde BMI van de populatie is gelijk aan 27 en de standaarddeviatie is gelijk aan 4. Het 95% betrouwbaarheidsinterval rond het gemiddelde van de steekproef is dan als volgt te berekenen: 95% BI = 27 ± 1,96 * 4 / √35= 27 ± 1,33 Er kan dus met 95% zekerheid worden aangenomen dat het populatiegemiddelde tussen de 25,67 en 28,33 ligt.

Question 48

hoe wordt hypothese ook wel genoemd? en waarom?

Answer 48

Hypothesetoetsen worden ook wel significantie toetsen genoemd, aangezien ze de significantie berekenen

Question 49

welke P waarde is nodig om aan te nemen dat het niet op toeval berust?

Answer 49

De uitkomst van een onderzoek is significant (P <0.05) indien het niet aannemelijk lijkt dat het effect of verband op toeval berust. Hoe kleiner de p-waarde, des te groter het bewijst tegen de nulhypothese

Question 50

Welke 5 stappen moeten eerst gedaan om de hypothese te toetsen?

Answer 50

- Definieer de nulhypothese (H0) en alternatieve hypothese (H1) van de studie; - Verzamel relevante data uit de onderzoekspopulatie; - Verkrijg de toets statistiek specifiek aan de nulhypothese; - Vergelijk de waarde van de statistische proef met waardes van de van een bekende waarschijnlijkheidsdistributie; - Interpreteer de p-waarde en resultaten.

Question 51

Wat geeft de nulhypothese aan?

Answer 51

Deze hypothese geeft aan dat er geen effect (geen verschil in gemiddelde) in de populatie is bv: Er wordt gekeken naar het effect van een nieuwe chemotherapie tegen baarmoederhalskanker in plaats van de huidige gebruikte chemotherapie. De passende nulhypothesen bij dit onderzoek zijn: H0 = Er is geen effect van de nieuwe chemotherapie tegen baarmoederhalskanker. H1 = Er is wel een effect van de nieuwe chemotherapie tegen baarmoederhalskanker.

Question 52

Wanneer wordt de alternatieve hypothese aangehouden?

Answer 52

De alternatieve hypothese wordt aangehouden wanneer de nulhypothese niet waar is.

Question 53

wat betekent tweezijdige toets en waar wordt dit toegepast?

Answer 53

Dit houdt in dat de richting van het verschil in effect zowel positief als negatief kan zijn. Dit wordt toegepast op de nulhypothese.

Question 54

hoe noem je het level van de P waarde als het kleiner dan 5% moet zijn?

Answer 54

Deze grens wordt het significantie level van de test genoemd

Question 55

wat zijn parametrische toetsen?

Answer 55

Parametrische toetsen zijn toetsen waarbij de onderliggende verdeling die de dataset volgt bekend is. Er is sprake van een normale verdeling van de variabelen.

Question 56

wat zijn Gepaarde t-toetsen en hoe wordt dit gebruikt?

Answer 56

De t-toets wordt gebruikt voor het testen van hypothesen over de gemiddelden van continue data. De t-toets valt onder de parametrische toetsen. Bij deze toets worden de gemiddelden van de gepaarde groepen (2x zelfde meting bij iemand) vergeleken. Een voorbeeld van wanneer een gepaarde t-toets gebruikt wordt, is om het verschil te meten tussen het begin en het eind van een interventie.

Question 57

Wat is een ongepaarde T-toets en waarvoor wordt dit gebruikt?

Answer 57

De t-toets die het meest gebruikt wordt is de ongepaarde t-toets. Hierbij worden de gemiddelden van twee onafhankelijke groepen vergeleken.

Question 58

Wat betekent niet parametrisch toetsen?

Answer 58

Bij non-parametrische toetsen is er geen aanname over de verdeling van de uitkomstvariabele. Bij dit type toetsen worden de geobserveerde waarden niet zelf geanalyseerd, maar omgezet in rangnummers. Deze rangnummers worden geanalyseerd.

Question 59

Wat is een nadeel vergeleken met niet parametrisch toetsen vergeleken met wel parametrisch toetsen?

Answer 59

nadeel van non-parametrische testen is dat zij minder krachtig een daadwerkelijk effect kunnen vinden dan parametrische testen. Daarnaast kan er geen effectschatting en bijbehorende betrouwbaarheidsintervallen gemaakt worden van een non-parametrische toets.

Question 60

Wat is een wilcoxon signed rank toets?

Answer 60

De Wilcoxon signed rank toets is het non-parametrische equivalent van de gepaarde t-toets. Deze toets wordt dus gebruikt wanneer een continue variabele tussen twee gepaarde groepen vergeleken wordt. De toets veronderstelt geen normaal verdeelde data

Question 61

Wat is de Mann-Whitney U (wilcoxon rank-sum) toets?

Answer 61

De Mann-Whitney U toets, ook wel de Wilcoxon rank-sum toets genoemd, is een non-parametrische toets waarbij een continue variabele tussen twee onafhankelijke groepen vergeleken wordt. Het is het non-parametrische equivalent van de ongepaarde t-toets.

Question 62

Wat is de chi-kwadraat toets?

Answer 62

Wanneer de toets wordt verricht tussen twee onafhankelijke (ongepaarde) groepen wordt er gekozen voor de chi-kwadraat toets. Deze toets kan gebruikt worden om te kijken of het verschil tussen twee groepen in een 2x2 tabel significant is.

Question 63

Wat is de Fisher's exact toets?

Answer 63

Wanneer er lage aantallen (minder dan 5) in de 2x2 tabel voorkomen, wordt er gekozen voor de Fisher’s exact toets. De Chi-kwadraat toets is dan niet meer nauwkeurig.

Question 64

Wat is de McNemar toets?

Answer 64

Voor het vergelijken van twee gepaarde categorische groepen wordt gebruik gemaakt van de McNemar toets. Er wordt bij deze toets gekeken of de cellen van de 2x2 tabel symmetrisch verdeeld zijn.

Question 65

wat is het verschil tussen een type-1-fout en type-2-fout bij hypothese testen?

Answer 65

Een type-I fout is de kans op een fout positieve beslissing. De formule is: 1 - specificiteit. Een type-II fout is de kans op een fout negatieve beslissing. De formule is: 1 - sensitiviteit.

Question 66

Welke stappen worden doorlopen om de benodigde steekproefgrootte te bepalen voor het toetsen van een hypothese?

Answer 66

Specificeer het effect dat je wilt detecteren (effectgrootte). Kies het significantieniveau (meestal α = 0,05). Kies de gewenste power (meestal 1 - β = 80% of 90%). ➡️ Pas daarna kan bepaald worden hoe groot de steekproef moet zijn om met voldoende zekerheid de nulhypothese te kunnen verwerpen.

Question 67

wat doet ecologisch onderzoek?

Answer 67

Kijkt naar het verband tussen een ziekte en andere dingen, met behulp van samengevoegde gegevens over bepaalde kenmerken.

Question 68

Wat doet individueel onderzoek?

Answer 68

kan worden onderverdeeld in transversale en longitudinale onderzoeken

Question 69

wat is het verschil tussen longitudinaal onderzoek en transversaal onderzoek?

Answer 69

Longitudinaal onderzoek wil zeggen dat je bij ieder individu op meerdere momenten in de tijd een meting doet. Bij transversaal (ook wel cross-sectioneel) onderzoek worden de determinant en uitkomstmaat bij een individu op hetzelfde moment gemeten.

Question 70

wat is het doel van etiologisch, prognostisch, diagnostisch en interventieonderzoek?

Answer 70

- Diagnostisch onderzoek heeft als doel de waarde van een diagnostische test voor het aantonen van een aandoening te bepalen - Prognostisch onderzoek heeft als doel het beloop van een aandoening in kaart te brengen. - Etiologisch onderzoek heeft als doel de oorzaak van een aandoening te achterhalen. Interventieonderzoek heeft als doel om de effectiviteit van therapeutische of preventieve interventies aan te tonen.

Question 71

Wat is het verschil tussen experimenteel en observationeel onderzoek?

Answer 71

Bij experimenteel onderzoek grijpt de onderzoeker in en wordt de blootstelling willekeurig verdeeld (gerandomiseerd). Bij observationeel onderzoek kijkt de onderzoeker alleen en wordt niets toegewezen of gemanipuleerd.

Question 72

Wat zijn de drie manieren om een onderzoekspopulatie te vormen en wat is het verschil?

Answer 72

Selectie – De onderzoeker kiest bewust mensen die wel of niet zijn blootgesteld aan de determinant. Geschikt als de blootstelling zeldzaam is. Kan prospectief of retrospectief. Natuurlijke gegevenheid – Gebaseerd op bestaande verschillen zoals gedrag of aanleg (bijv. roken). Kan zelfselectie bevatten. Kan prospectief of retrospectief. Randomisatie – Deelnemers worden willekeurig ingedeeld in groepen. Voorkomt selectie en maakt groepen vergelijkbaar. Alleen mogelijk bij prospectief onderzoek.

Question 73

Wat is longitudinaal onderzoek en welke vormen zijn er?

Answer 73

Bij longitudinaal onderzoek worden meerdere metingen gedaan bij dezelfde groep mensen over tijd. Als elke meting bij een andere groep is, is het géén longitudinaal onderzoek. Vormen zijn: Cohortonderzoek Interventieonderzoek Case-control onderzoek

Question 74

Wat is cohortonderzoek?

Answer 74

Cohortonderzoek is een observationeel onderzoek waarbij een groep mensen (het cohort) over tijd wordt gevolgd. Er is een indexgroep (wel blootgesteld) en een controlegroep (niet blootgesteld). De studie kijkt of de uitkomst optreedt. ➡️ Richting: van determinant naar ziekte ➡️ Populatie mag bij start de uitkomst nog niet hebben ➡️ Data en tijd lopen vooruit (prospectief of retrospectief)

Question 75

Waarom kun je bij een cohortstudie niet altijd een causaal verband aantonen?

Answer 75

Omdat confounders (storende variabelen) de relatie tussen determinant en uitkomst kunnen verstoren. Ze beïnvloeden beide en maken het lastig om een zuiver causaal verband te zien. Dit risico is typisch voor observationeel onderzoek zoals cohortstudies.

Question 76

Wat is het verschil tussen prospectief en retrospectief cohortonderzoek?

Answer 76

Prospectief cohortonderzoek: De observatie begint vanaf het moment dat het onderzoek start en volgt de deelnemers in de tijd. Retrospectief cohortonderzoek: De follow-up is al gebeurd vóór de start van het onderzoek. De onderzoeker kijkt terug in de tijd naar blootstelling en uitkomsten.

Question 77

Wat is een case-control onderzoek en wat zijn de voor- en nadelen?

Answer 77

Een case-control onderzoek vergelijkt mensen met (cases) en zonder (controles) een ziekte en kijkt terug of ze zijn blootgesteld aan een determinant. ➡️ Richting: van ziekte naar determinant ➡️ Geschikt voor zeldzame uitkomsten ➡️ Voordelen: efficiënt, praktisch toepasbaar (bv. via anamnese) ➡️ Nadeel: - confounders kunnen de relatie verstoren → geen hard bewijs voor causaliteit. - Recall bias

Question 78

Wat is een gerandomiseerd onderzoek (RCT) en waarom is het belangrijk?

Answer 78

Een gerandomiseerd onderzoek (RCT) is een experiment waarbij deelnemers willekeurig worden verdeeld over een interventie- en controlegroep (randomisatie). ➡️ Doel: groepen zo veel mogelijk gelijk maken ➡️ Voordeel: voorkomt confounders, dus beter bewijs voor causaliteit ➡️ Interventie is bij start studie het enige verschil tussen groepen

Question 79

Wat is het verschil tussen een case report en een case series, en wat zijn de voor- en nadelen?

Answer 79

Case report: beschrijft één persoon met een zeldzame of nieuwe aandoening. Case series: beschrijft meerdere mensen met dezelfde diagnose. ➡️ Voordelen: snel, goedkoop, nuttig voor nieuwe inzichten (bijv. bijwerkingen) ➡️ Nadeel: geen controlegroep, dus geen bewijs voor causaliteit ➡️ Vaak startpunt voor groter, gecontroleerd onderzoek

Question 80

Wat is cross-sectioneel onderzoek en wat is een belangrijk nadeel?

Answer 80

Cross-sectioneel onderzoek bekijkt op één moment of zowel de determinant als de uitkomst aanwezig zijn. ➡️ Het meet prevalentie van ziekten ➡️ Omdat oorzaak en gevolg tegelijk worden gemeten, kan geen causaliteit worden vastgesteld

Question 81

Hoe bereken je odd's ratio

Answer 81

(a/b)/(c/d)

Question 82

Wat is het verschil tussen case control studies en retrospectief cohort studie?

Answer 82

Case control --> Je hebt mensen die zieke en niet ziek zijn en dan ga je kijken of er determinanten hebben plaatsgevonden in het verleden. Retrospectiefcohortonderzoek --> Je kijkt naar het verleden bij mensen die een bepaald determinant hebben gedaan bv röntgenfoto en dan ga je kijken of ze bv leukemie gekregen hebben.

Question 82

Wat is de reproduceerbaarheid en wat wordt het ook wel genoemd?

Answer 82

De reproduceerbaarheid wordt ook wel precisie genoemd. Het houdt zich bezig met de vraag of bij herhaling van het onderzoek hetzelfde resultaat wordt verkregen.

Question 83

Wat betekent validiteit?

Answer 83

De validiteit, of juistheid, houdt zich bezig met de vraag of de meting en de werkelijkheid met elkaar overeenkomen

Question 84

Wat is het verschil tussen interne en externe validiteit?

Answer 84

Interne validiteit houdt zich bezig met de vraag of het verkregen resultaat goed is voor de specifiek onderzochte personen (bijvoorbeeld bij Surinaamse zwangere vrouwen die worden behandeld in het Amsterdam UMC). Externe validiteit houdt zich bezig met de vraag of de verkregen resultaten gegeneraliseerd kunnen worden op personen die niet bij het onderzoek betrokken waren

Question 85

Hoe noem je fouten door precisiegebrek en hoe verklein je de kans hierop?

Answer 85

‘toevalsfouten’ of ‘toevalsvariatie’ Hoe groter de onderzoeksgroep, des te kleiner de kans is op het ontstaan van dit soort fouten.