Week 2 Flashcards
H17, H18 en H19
wat is dementie?
een hersenaandoening met cognitieve stoornissen als gevolg
welke 4 vormen van dementie zijn er?
alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie en lewy-body
welke 7 dingen kunnen als gevolg van dementie optreden?
- Geheugenstoornis: een verminderd vermogen om nieuwe informatie aan te leren of zich eerder
geleerde informatie te herinneren - Afasie: zich niet goed kunnen uitdrukken in woord of schrift en/of gesproken of geschreven taal
niet goed begrijpen - Apraxie: geen doelbewuste handelingen kunnen uitvoeren
- Agnosie: geen objecten kunnen herkennen
5.Stoornis in uitvoerende functies: niet in staat tot abstraheren, logische gevolgtrekkingen maken,
organiseren, plannen maken, doelgericht handelen
6.Stoornissen in aandacht/concentratie en/of mentale verwerkingssnelheid - Stoornissen in visueel-ruimtelijke of -constructieve vaardigheden
hoe komt alzheimer?
Oorzaak niet volledig duidelijk, maar gaat gepaard met het afsterven van hersencellen, een proces dat
vooraf wordt gegaan door ophoping van eiwitten hersencellen kunnen hierdoor niet meer goed
functioneren
welk hersendeel wordt als eerste aangetast bij de ziekte van alzheimer?
hippocampus, hersengebied dat belangrijk is voor het geheugen
oorzaak vasculaire dementie?
Doorbloeding in de hersenen is slecht, waardoor hersencellen beschadigd raken en kunnen afsterven
stapsgewijs ontstaan problemen in het cognitief functioneren
klachten vasculaire dementie?
Wittestofafwijkingen klachten bestaan vaak uit traagheid van informatieverwerking/denken,
loopstoornissen, parkinsonverschijnselen en moeite met het ophouden van de urine
leeftijd frontotemporale dementie?
40-65 jaar. vaak door overspanning, depressie of relatieproblemen
oorzaak lewy body dementie?
Specifieke ophopingen van eiwitten in de hersencellen, zogenoemde Lewy-lichaampjes
- Lewy-bodydementie wordt gekenmerkt door denk- en bewegingsstoornissen
- Ziekte begint doorgaans met stoornissen in de uitvoerende functies (plannen)
kenmerken lewy body dementie?
Kenmerkende symptomen: traagheid en, in latere fasen, parkinsonachtige bewegingsstoornissen en
het hypergevoelig reageren op anti-psychotic
hoe wordt diagnostiek gebruikt bij dementie?
Klinische diagnostiek kan worden aangevuld met gestandaardiseerde beoordelingsinstrumenten voor
cognitie, gedragsproblemen en dagelijks functioneren, en met neuropsychologisch onderzoek
o Instrumenten: OLD, MMSE, kloktekentest en IQ-code
- Vroegdiagnostiek is belangrijk omdat hierdoor tijdig medicamenteuze behandeling, ondersteuning en
zorg kunnen worden ingezet
welke 4 preventietijdsvensters zijn er?
Preventietijdvenster 1: jongeren tussen 16-25 jaar van wie de ouders tot de groep met een lage SES
behoren door een relatief lage opleiding en een laag inkomen
o Deze jongeren hebben een verhoogde kans om op volwassen leeftijd kenmerken van een
metabool syndroom te ontwikkelen
- Preventietijdvenster 2: volwassenen tussen 30-60 jaar met metabool syndroom vaak in combinatie
met een lage SES
o Hoe meer kenmerken van het metabool syndroom aanwezig zijn, hoe groter het risico is op
negatieve gezondheidsuitkomsten
- Preventietijdvenster 3: oudere in de relatief vroege ouderdomsfase (60-70 jaar)
o Gaat om het tijdig identificeren van zelfstandig functionerende ouderen met een verhoogd risico
op relevant cognitief functieverlies
- Preventietijdvenster 4: ziekenhuisopname van 70-plussers
o 70-plussers met een grote kans op functieverlies na een ziekenhuisopname kunnen
geïdentificeerd worden met een eenvoudig meetinstrument, zoals de korte vragenlijst
Identification of seniors at risk-hospitalized patients (ISAR-HP
welke medicijnen kunnen helpen tegen de achteruitgang van cognitieve functies?
acetylcholinesteraseremmers en memantine
medicamenteuze behandeling dementie?
Behandeling met acetylcholinesteraseremmers cognitive enhancers
- Hebben vooral effect op het geugen en de taal
- Bij matige en ernstige dementie kan memantine worden gebruikt gunstig effect op de IADL
- Psychofarmaca worden toegepast bij gedrags- en stemmingssymptomen als aanvulling op of in
combinatie met niet-medicamenteuze interventies
niet-medicamenteuze behandeling?
Op de persoon afgestemde algemene zorg afgestemd op het vermogen tot zelfzorg en
uitvoering van instrumentele activiteiten; respectvolle bejegening
o Aanpassing van de omgeving person-environment fit, mede ter bevordering van zelfstandig
functioneren en de veiligheid
o Belevingsgerichte omgangsstrategieën bv eenvoudige gedragstherapeutische strategieën,
zoals belonen, om gewenst gedrag te stimuleren
o Persoonsgerichte psychosociale en psychotherapeutische behandelmethoden
wat is een delier?
Acute psychische stoornis waarbij sprake is van een bewustzijnsstoornis met een verminderd
vermogen de aandacht ergens op te richten, vast te houden of te verplaatsen en van een verandering
in cognitief functioneren
- Waarnemingsstoornissen kunnen zich voordoen zoals hallucinaties en wanen
- Geriatrisch syndroom
- Het optreden ervan dient als een ernstig alarmsignaal beschouwd te worden
- Wordt vaak niet tijdig herkend
welke 2 uitgangsvormen van een delier zijn er?
- hyperactieve= : motorische onrust, plukkerigheid, hyperalertheid, agitatie, desoriëntatie,
vaak wanen en indringende hallucinatie - hypoactieve= verminderde aandacht voor de omgeving, apathisch gedrag en
bewegingsarmoede patiënt ligt in bed, slaapt veel en sterke fysieke en verbale prikkels nodig om
hem wakker te maken
hoe kan een infectie zorgen voor een delier?
Pathofysiologie hangt mogelijk samen met neuro-inflammatie en verstoringen van
neurotransmittersystemen
- Bij een delier tijdens een infectie is er sprake van grote veranderingen in de hersenen
- Barrière tussen bloed en hersenweefsel wordt doorlaatbaar en ontstekingscellen in de hersenen
worden sterk geactiveerd
- Verstoring van het cholinerge systeem, dat de afgifte regelt van de neurotransmitter acetylcholine,
speelt mogelijk een rol bij ontstaan van delier
predisponerende factoren?
kenmerken van de individuele patiënt die het risico verhogen
oorzaken delier?
Leeftijd boven 65 jaar; hoe hoger de leeftijd, hoe groter het risico op een delier
Bij stijging van de leeftijd nemen de duur en ernst van het beloop van het delier toe
o Pre-existente cognitieve stoornis of dementie
o Delier tijdens een eerder doorgemaakte ziekte en/of ziekenhuisopname
o Ernst van de ziekte, gedefinieerd als een klinische toestand die aan verslechtering onderhevig is of
die op korte termijn kan verslechteren
Aandoeningen aan hart- en bloedvaten, stofwisselingsstoornissen en cerebrovasculaire
aandoeningen
o Visusstoornis
o (heup)fractuur bij opname
o Urineretentie
uitlokkende factoren delier?
Infectie
o Acuut trauma, maar ook electieve operatieve ingreep
o Slaaptekort
o Dehydratie
o Afwezigheid van klok, kalender, leesbril of vertrouwde familieleden
o Kamerwisselingen tijdens het ziekenhuisverblijf
o Toepassing van vrijheidsbeperkende middelen/fixatie
o Gebruik van geneesmiddelen met psychoactieve werking
o Kathetergebruik
o Medicatie
welke screeningsinstrumenten heb je?
DOSS (delirium observation screening scale): instrument van dertien items dat zich richt op aandacht
en concentratie, denken, geheugen, alertheid, emotie, traagheid, oriëntatie, psychomotorische
activiteit, slaap-waakpatroon, stemming en perceptie
- DOSS ontwikkeld voor ziekenhuizen, maar wordt in toenemende mate ook gebruikt in verpleeghuizen
- Bij gebruik bij patiënten met dementie levert DOSS veel foutpositieven op
- DOSS kan ook gebruikt worden om de ernst van een delier te documenteren
wat is een depressie?
Valt onder stemmingsstoornissen
- Gemeenschappelijke kenmerk: verstoring is de regulatie van het gevoelsleven
wat gebeurd er in het brein met depressie?
Depressiviteit of verlies van interesse of plezier blijft voortduren en komt los te staan van de
aanleiding consequentie is dat de aansturing van lichamelijke processen en gevoels- en
belevingsprocessen vanuit hersenen tekortschiet kan zich uit in vele ziekteverschijnselen en
functieproblemen en kan bestaande lichamelijke ziekten verergeren
