Week 2 HC.6 - Acute en chornische pancreatitis Flashcards
(16 cards)
Waar grenst pancreasstaart aan?
Waar grenst pancreacorpus aan? Hoe wordt dit gebruikt?
Pancreasstaart ligt tegen de milt hilus aan
Pancreascorpus loopt achter maag langs
• Wordt met endoscopische echo gebruikt door katheter in maag te brengen !!
Pancreascorpus ligt tegen duodenum
Pancreas functies (2) -Wat gebeurt er op korte termijn zonder pancreas
• Vertering (exocrien) Pancreas enzymen ○ Trypsine ○ Lipase ○ Amylase • Bloed glucose regulatie (endocrien) Hormoonproductie ○ Insuline ○ Glucagon -Zonder pancreas raakt suikerregluatie snel op hol --> dood aan hyperglycemie (behandelbaar met subcutane pomp en pederenzymen)
ERCP
- Staat voor
- Hoe pancreas bereiken
- Wat zichtbaar gemaakt
- Endoscopisch Retrograde Cholangio- en Pancreaticografie
- Door slokdarm, maag, pylorus, duodenum in tweede deel, camera richting papil van Vater, katheter in papil inbrengen en contrastvloeistof inspuiten
- Ductus pancreaticus en choledochus zichtbaar gemaakt op Röntgenbeelden (ductus pancreaticus is haardun lijntje met vorm van pancreas, ductus hepaticus iets dikker, duidelijke anatomische vertakking)
Incidentie
- Acute pancreatitis (+ernst van aanvallen en voorkomen hiervan) + mortaliteit
- Chronische pancreatitis (+mortaliteit over 25 jaar)
• Acute pancreatitis
○ Incidentie: 70-700/1.000.000
Een van de meest voorkomende opname indicaties
○ 80% milde aanvallen: binnen 3-5 dagen ontslagen (patiënt heeft vaak alsnog hele heftige buikpijn)
○ Ernstige aanvallen in 10-20% van gevallen; er treedt necrotisering op, weken in ziekenhuis, heel ziek
○ Mortaliteit: 9%
• Chronische pancreatitis ○ Prevalentie: 0,4-5% ○ Mortaliteit: tot 50% over 25 jaar
Verschil acute en chronsiche pancreatitis
-Wat is acute and chronic pancreatitis
Ligt op spectrum:
Gezond persoon < acute pancreatitis, ziek, steriele ontsteking, na herstel geen restafwijkingen < voldoende/ernstige aanval, verlittekening van pancreas, chronische fase, vaak stenen en fibrose en verlies van functie, diabetes
Normaal < acuut< acute and chronic < chronisch
-Acute and chornic = mengvorm, chronische tekenen (diabetes, verlies functie, verlittekening) maar acute aanvallen
Meest relevante pancreasverstoringen
• Cystic fibrosis • Acute pancreatitis • Chronische pancreatitis (alles waar langdurig ontsteking bestaat --> vergrote kans op kanker (bijvoorbeeld ook bij Crohn, colitis ulcerosa, Barret--->>>) • Pancreas kanker ○ Stijgende incidentie ○ Dodelijk; 5-jaar survival rate < 10% ○ Alcohol en roken maken het erger
Klinische presentatie acute pancreatitis
- Symptomen (3,5)
- Treedt op (tijd) na ___
- Kenmerken patiënt
- Waarden om diagnose te bewijzen:
-Ernstige epigastrische pijn, uitstraling naar rug, misselijkheid en braken
Als gal-regelateerd: soms koliekpijn
-Treedt vaak 6-12 na zuipen op
-Vaak jongere mensen, hele heftige pijn in maagkuiltje, voelt als mes tot wervelkolom en misselijk
-Diagnose bij: klinische tekenen EN serum amylase/lipase >3 ULN
Oorzaken (8) acute pancreatitis (+aandeel van belangrijkste)
• Obstructie (galstenen, >50% oorzaken)
○ Verstopping van 2 buizen, hoe druk –> acute pancreatitis
• Intoxicatie of drugs (met name alcohol, soms medicatie ook)
• Trauma
• Metabolische stoornissen (hoog calciumgehalte, hypertriglyceridemie)
• Aangeboren aandoening
• Infectie
• Vasculaire abnormaliteit
• Meervoudige aandoening
Ernst en mortaliteit acute pancreatitis
- Aantal milde gevallen + mortaliteit
- Aantal ernstige gevallen en mogelijke prognoses
- 80% mild (volgens dokterdefinitie), waarvan 5% overlijdt
- 20% ernstige gevallen, waarvan 70% steriele necrose krijgt (12% overlijdt) en 30% een bacteriële/schimmel infectie krijgt (heel ziek, op IC, ophopingen in de buik) (25% overlijdt)
Wat gebeurt er met pancreasenzymen bij acute pancreatitis? Wat leidt hier allemaal toe?
Auto-digestie doordat enzymen al in pancreas worden geactiveerd
- Hoge druk/ischemie/alcohol etc. in pancreas (door bvb galsteenobstructie)
- Celintegriteit aangetast door hoge druk en ischemie –> celwanden acini gaan stuk
- Enzymen niet beveiligd, komen in nieuwe pH, vervroegde activeringscascade –> autodigestie
Complicaties (8 klachten/symptomen) bij acute pancreatitis
- Typische pijn (epigastrio, mes, uitstraling rug)
- Misselijkheid en braken
- Koorts
- Icterus (bij galwegobstructie)
- Pseudocyste (vochtblazen)
- Inectie/necrose/abces
- Sepsis (bloedvergiftiging)
- Multiple organ failure
Hoe ziet een ontstoken pancreas er macroscopisch uit?
• Witte puntjes: verzeping en digestie
• Na auto-digestie: alvleesklierclelen zijn permanent kwijt
(gelukkig overcapaciteit, maar alsnog gevaarlijk)
Behandeling acute pancreatitis
- Doel/bedoeling
- Mogelijkheden hiertoe
• Oorzaak wegnemen (galsteen, niet drinken, medicatie wegnemen, etc.)
Support: organen ondersteunen en andere complicaties verhelpen
• IC
Endoscopische behandeling
Radiologische interventie (abcessen draineren)
Chirurgie (vaak is uitkomst heel erg slecht)
Etiologische factoren chronische pancreatitis
- Toxisch metabool: alcohol, roken
- Medicatie, toxines
- Idiopathisch
- Genetisch, Auto-immuun
- Terugkerend: postnecrose, ischemisch, terugkerend acuut
- Obstructief: tumor, trauma
Prognose chronische pancreatitis
- Ernst
- Mortaliteit
- Verhoogde risico
- Serieuze gevolgen…
- Mortaliteit: 15-20% direct gerelateerd aan ziekte en complicaties, 80-85% indirect gerelateerd (malnutritie, alcoholische leverziekte, roken, trauma)
- Verhoogde kans op pancreaskanker: 4% per 20 jaar
Behandeling chronische pancreatitis
4 evt. behandelde zaken + hoe behandeld
- Pijn: medicatie (paracetamol tot morfine), endoscopie, chirurgie
- Exocriene insufficiëntie: pancreas enzym supplementen
- Endocriene insufficiëntie: insuline injectie
- Pseudocysten: endoscopie, chirurgie
