Week 7 - Hc. 2: Endogeen en exogeen lipide transport

Question 1

Belangrijkste vettige substanties bloed

Answer 1

• Cholesterol
• Triglyceriden

Question 2

Cholesterol

Answer 2

2 vormen: Vrij cholesterol en cholesterol-ester

Functie:
- Bouwsteen celmembraan
- Gal
- Voorloper celmembraan
- Voorloper vitamine D

Waar komt het vandaan?
- Voeding
- Novo synthese lever
- Cholesterol gesynthetiseerd in extrahepatisch weefsel

Verdwijnen van cholesterol uit lever:
- Secretie HDL en VLDL
- Vrij cholesterol in gal
- Conversie naar galzouten/zuren

Voeding:
- Dierlijke producten
- Aangeraden intake max 300 mg/dag
- Ongeveer 50% geabsorbeerd
- Excretie ~1gram/dag (voornamelijk gal)

Question 3

Triglyceriden

Answer 3

• 1 Glycerol en 3 vrije vetzuurmoleculen
• Verzadigd: geen dubbele binding
• Onverzadigd >= 1 dubbele binding
• Belangrijkste brandstof lichaam

Question 4

Cholesterol synthese

Answer 4

HMG-CoA reductase is een sleutelenzym in de cholesterol synthese: Is een belangrijk enzym omdat de behandeling mbv statines op dit enzym

Question 5

Cholesterol en triglyceriden vervoer

Answer 5

Niet wateroplasbaar: vervoer via lipoproteïnen

Question 6

Opbouw lipoproteïnen

Answer 6

• Unesterified cholesterol
• Phospholipid
• Cholesteryl ester
• Protein B-100

Question 7

Apolipoproteïnen

Answer 7

Structurele eiwitten van lipoproteïnen

Functie:
- Ligand voor receptoren
- Beïnvloeding binding van andere apo’s aan receptoren
- Co-factoren voor enzymen

Question 8

LCAT

Answer 8

Zorgt ervoor dat cholesterol veresterd wordt en in de kern van de lipoproteïnen terecht komen: Apo B en E zijn de belangrijkste apolipoproteïnen die aan receptoren binden waardoor lipoproteïnen kunnen worden opgenomen

Question 9

Soorten lipoproteïnen

Answer 9

• Chylomicronen
• Chylomicron remant
• VLDL
• LDL
• Lp(a)
• HDL

Question 10

Chylomicron

Answer 10

Bevatten veel triglyceriden en weinig cholesterol (dus lage dichtheid)

Question 11

Chylomicron remnant

Answer 11

Deel van de triglyceriden is eruit, dus iets kleiner deeltje met hogere dichtheid

Question 12

VLDL

Answer 12

Very low density lipoprotein: Dit zijn grote deeltjes met een lage dichtheid (weinig cholesterol)

Question 13

LDL

Answer 13

Low density lipoprotein: Kleinere deeltjes met een wat hogere dichtheid. Kleinere LDL deeltjes zijn gevaarlijk voor hart- en vaatziekten, omdat ze makkelijk onder de vaatwand kruipen

Question 14

Lp(a)

Answer 14

Soort LDL deeltje, maar hieraan zit nog een staart (waardoor ze wat groter worden)

Question 15

HDL

Answer 15

High density lipoprotein: Kleine deeltjes met een grote dichtheid (veel cholesterol). Dit deeltje wordt gezien als het goede cholesterol

Question 16

Exogene pathway

Answer 16

Chylomicronen vervoeren triglyceriden en cholesterol uit de darm. Voor de vorming is Microsomaal transfer protein (MTP) nodig. Bij aankomst in de capillairen zorgt lipoproteïne lipase (LPL) voor het binden van triglyceriden uit het chylomicron. Het overblijvende deeltje bevat minder triglyceriden en relatief meer cholesterol (chylomicron remnant) Dit deeltje wordt oopgevangen door de LRP- of LDL-receptor en gaat zo terug naar de lever

Question 17

Endogene pathway

Answer 17

Chylomicron remnant wordt opgenomen in de lever door de remnant receptor. VLDL wordt gevormd in de lever. LDL tankt triglyceriden uit VLDL waarbij intermediate dense lipoprotein (IDL) ontstaat. Dit deeltje kan rechtstreeks ogenomen worden door de lever of omgezet worden in LDL

Question 18

Wat gebeurt er met het LDL uit de endogene pathway

Answer 18

• Opname door een extrahepatische cel
• Opslag door de LDL-receptor van de lever
• Opslag in de vaatwand (atherosclerose)

Question 19

LDL-receptor metabolisme

Answer 19

De LDL receptor zit op de plasmamembraan in een holletje in de levercel (clathrin coated pit). Wanneer LDL bindt aan de receptor (met apoB100) wordt het complex opgenomen in een vesicle, waarna het LDL wordt afgebroken en de LDL-receptor wordt gerecycled onder invloed van PCSK9

Question 20

PCSK9

Answer 20

Een eiwit dat circuleert in het bloed. Wanneer PCSK9 in een vesicle terechtkomt met de LDL-receptor, wordt de receptor niet meer gerecycled maar afgebroken. Als er te weinig PCSK9 is gaat de LDL-receptor langer mee. Met meer LDL-receptoren kan het cholesterol beter worden weggevangen en afgebroken. Mensen met weinig PCSK9 hebben minder hart- en vaatziekten

Question 21

LDL-receptor gen

Answer 21

Bestaat uit 18 exonen. Mutaties in exonen en zelfs intronen zorgen vrijwel altijd dat de LDL-receptor minder goed werkt. Het LDL-gen is evolutionair gezien goed bewaard. LDL-receptor mutatie is de meest voorkomende erfelijke afwijking waardoor je een hoog cholesterol hebt en vroegtijdig hart- en vaatziekten ontwikkelt

Question 22

Familiaire hypercholesterolemie

Answer 22

Komt door een fout in het LDL-receptor gen. Het effect is te veel cholesterol in bloed. Wanneer dit gediagnostiseerd wordt, wordt er zo vroeg mogelijk agressief ingegrepen met statines. Als de lever te weinig cholesterol binnenkrijgt, gaat de lever als compensatie meer cholesterol aanmaken

Question 23

Oxideren van LDL

Answer 23

LDL kan oxideren en onder endotheel blijven steken in proteoglycanen. Hier komen dan ontstekingscellen op af.

Question 24

Symptomen van hypercholesterolemie

Answer 24

• Arcus lipoides (witte ring rond de iris)
• Xanthomen (vaak in de vorm van brede achillespezen)
• Xanthelasmata (vetophoping rond de ogen)

Question 25

HDL: goed cholesterol

Answer 25

HDL zorgt voor een reverse cholesterol transport. Het wordt aangemaakt in de darm en lever. HDL vult zich langzaam met cholesterol. HDL kan langs de vaatwand komen en kan met behulp van ABCA1- en ABCG1-receptor onder andere cholesterol opnemen. Via LCAT wordt cholesterol naar de binnenkant van het HDL getransporteerd.

Question 26

CETP

Answer 26

Zorgt voor de overdracht van cholesterol van HDL naar LDL en van triglyceriden van LDL naar HDL

Question 27

HDL voor cholesterol efflux capaciteit

Answer 27

HDL zoals we het meten is geen goede maat voor de cholesterol efflux capaciteit omdat bij meting het HDL-cholesterol wordt gemeten en niet de functie van HDL. HDL toevoegen heeft dus niet zo veel zin, de efflux capaciteit moet verbeterd worden

Question 28

Lipoproteïne (a)

Answer 28

Een variant van LDL. Aan het Apo-B dat om de mantel zit van LDL, zit een staart: Apo (a). Lp(a) lijkt erg op plasminogeen. Het deeltje is zeer arthrogeen en plakt dus makkelijk aan de vaatwand. Statines hebben er geen invloed op. PCSK9 remmers laten het Lp(a) met 30% dalen.