werking, inname en dosering Flashcards
(156 cards)
chloorhexidine dermatologie
Chloorhexidinegluconaat is een kationisch biguanide. Het werkt bactericide door coagulatie van het cytoplasma en beschadiging van de celmembraan. Het heeft een breed werkingsspectrum tegen zowel Gram-positieve als Gram-negatieve bacteriën.
gebruik: huid schoonmaken, afdrogen en dan aanbrengen mbv gaasje, eventueel afdekken met steriel verband
chloorhexidine KNO
Breed spectrum bactericide werking tegen grampositieve en in mindere mate tegen gramnegatieve bacteriën. Voorkomt het ontstaan van tandplak.
gebruik: 6 tot 10 zuigtabletten per dag
of 3 tot 5 verstuivingen 6 tot 10 keer per dag
hexetidine
Hexetidine bezit een antibacteriële en antifungale breedspectrum-werking, aangepast aan het geheel
van de kiemen die verantwoordelijk zijn voor buccofaryngeale infecties.
gebruik: na tandenpoetsen gedurende 30 seconden mond spoelen met 15mL of mbv watje 2-3min aanbrengen (2-3 keer per dag)
magaldraat
Antacida werken hoofdzakelijk door neutralisatie van het maagzuur. De pH wordt in het algemeen tussen 3,5 en 4,0 gehouden.
gebruik: per dag zakje van 800mg bij lichte maagklachten en bij zweer 800mg een uur na de maaltijd en voor het slapen (niet langer dan 2 weken en niet meer dan 8 zakjes per dag)
omeprazole
Remt selectief het maagzuurproducerende enzym H+/K+-ATP-ase (de zgn. protonpomp) in de pariëtale cel van de maagmucosa. Dit effect op de laatste stap van de maagzuurvorming is dosisafhankelijk en zorgt voor remming van zowel de basale als de gestimuleerde maagzuursecretie.
gebruik: in de ochtend een capsule van 20mg innemen of 2 capsules van 10mg voor minstens 2-3 dagen (met of zonder voedsel)
Is zuur-labiel en daarom entherisch gecoat, wordt opgenomen in de dunne darm en getransporteerd naar pariëtale cellen om daar de protonpompen te inhiberen –> heeft 30-tal minuten nodig hiervoor daarom voor meest optimale werking 30min voor maaltijd innemen, maar indien pt het vergeet kan het geen kwaad het bij de maaltijd te nemen (werkt dan gewoon ni optimaal). Heeft 3 dagen nodig om de maximale bezettingsgraad van 90% te behalen, maar werkt na 1 inname al genoeg om klachten te verminderen!
CYP2C19-remmer, substraat
pantoprazole
Remt selectief het maagzuurproducerende enzym H+/K+-ATP-ase (de zgn. protonpomp) in de pariëtale cel van de maagmucosa. Dit effect op de laatste stap van de maagzuurvorming is dosisafhankelijk en zorgt voor remming van zowel de basale als de gestimuleerde maagzuursecretie.
gebruik: 1 tablet per dag 1 uur voor de maaltijd voor minstens 2-3 dagen
CYP2C19 substraat. Geen CYP-inhibitor dus geeft geen interacties!
esomeprazole
Remt selectief het maagzuurproducerende enzym H+/K+-ATP-ase (de zgn. protonpomp) in de pariëtale cel van de maagmucosa. Dit effect op de laatste stap van de maagzuurvorming is dosisafhankelijk en zorgt voor remming van zowel de basale als de gestimuleerde maagzuursecretie.
gebruik: 1 tablet 20mg per dag op eender welk moment liefst in de ochtend (zonder voedsel)
CYP2C19 remmer
alginezuur
Vormt een beschermende gel met hogere pH, die op de maaginhoud drijft. Deze gel vormt een fysische barrière tussen maagzuur en oesofagus en onderdrukt reflux.
gebruik: 2 tot 4 tabletten na de maaltijd of voor het slapen (max 4 keer per dag)
otilonium bromide
Otilonium bromide werkt voornamelijk door het wijzigen van de Ca(2+) ionenstroom van cellulaire en extracellulaire plaatsen en vermindert daardoor de aanzet voor de contractiele activiteit en viscerale pijn, waarschijnlijk door de remming van L- en T-type Ca- kanalen respectievelijk in gladde
spiercellen van de darm en perifere sensorische neuronen
gebruik: 1 tablet 40mg 2-3 keer per dag (met of zonder voedsel)
Volgens SKP vlak voor de maaltijd nemen werkt best omdat het dan op moment waar je klachten verwacht gaat inwerken
butylscopolamine/butylhyoscine
Door remming van de werking van acetylcholine op muscarinereceptoren kan de tonus en motiliteit van de gladde musculatuur in het maag-darmkanaal en de gal- en urinewegen afnemen.
gebruik: 1-2 tabletten per keer en dit 3-5 keer per dag (niet langer dan een week gebruiken) t1/2 van 1-5u
Is een QAD en gaat dus NIET door de BBB
NIET te verwarren met scopolamine/hyoscinehydrobromide wat gebruikt wordt als iv aneastheticum (0.25-0.5 mg) en dus wel dr BBB gaat
domperidon
Dopamine-antagonist die de peristaltiek van maag en duodenum en de druk van de gastro-oesofageale sfincter doet toenemen en tevens de sfincter van de pylorus relaxeert. Hierdoor ontstaat een versnelde maaglediging, waardoor braken kan worden voorkomen
gebruik: 1 tablet (10mg) voor de maaltijd (3 keer per dag en niet langer dan een week gebruiken)
interacties met antacida omwille van absorptie, dus wnr antacida wordt ingenomen moet domperidon NA de maaltijd ingenomen worden (SKP)
CYP3A4 en Pgp substraat, spiegel levodopa stijgt wnr tegelijkertijd ingenomen met domperidon. Ook interactie met diltiazem, verapamil en sommige macroliden (matige CYP3A4 remmers)
Gaat heel schaars door BBB
bisacodyl
Contactlaxans. In het colon wordt bisacodyl door esterasen in het darmslijmvlies omgezet tot de actieve vorm. Door directe werking op het darmslijmvlies wordt de absorptie en secretie van water en zouten beïnvloed. Hierdoor neemt de hoeveelheid vocht en elektrolyten in de darm toe en wordt de peristaltiek van het colon gestimuleerd. Werkt na 6 tot 12u
gebruik: 1 tablet 5-10mg in de avond voor het slapen innemen of zetpil (10mg)
nooit innemen met antacida of melk om de aantasting van de zuurbestendige laag te voorkomen.
Risico op kaliumverlies door het feit dat het een laxativum is. Hierdoor ook meer kans op toxisch effect van digoxine
lactulose
Lactulose is een synthetisch derivaat van lactose. Het wordt nauwelijks geabsorbeerd, maar door de colonflora omgezet in organische zuren zoals melk- en azijnzuur. De hierdoor teweeggebrachte daling van de pH en de osmotische veranderingen bevorderen de peristaltiek en normaliseren de consistentie van de feces.
idem bisacodyl; kaliumverlies en digoxine intoxicatie
gebruik: beginnen met 10mg tot 3 keer per dag en dan 10mg tot 2 keer per dag (met of zonder voedsel) best bij ontbijt
macrogol
Macrogol (4000) is een lange lineaire polymeer waarop watermoleculen worden vastgehouden door middel van waterstofbindingen. Bij orale toediening verhogen zij het vloeistofvolume in de darmen. Het intestinale vloeistofvolume dat niet wordt geabsorbeerd is verantwoordelijk voor de laxerende eigenschappen. Laxerende werking: na 24–48 uur.
idem bisacodyl: kans op kaliumverlies, verhoogd toxisch effect
gebruik: 1 zakje tot 3 keer per dag (met of zonder voedsel)
glycerol
Glycerol is een laxeermiddel dat een licht irriterend effect heeft op de slijmvliezen van de darmen. Het heeft eveneens een osmotisch effect waardoor het vocht aantrekt en dit in de darm vasthoudt.
idem bisacodyl: kans op kaliumverlies, verhoogd toxisch effect digoxine
gebruik: 1 tot 2 zetpillen per dag
loperamide
Loperamide bindt zich aan de opioïdreceptor in de darmwand en vertraagt de darmmotiliteit. De verblijftijd van de darminhoud wordt verlengd, waardoor het fecale volume afneemt en de consistentie toeneemt.
gebruik: beginnen met 2 tabletten 2mg en dan bij elke losse stoelgang 1 tablet innemen en niet meer dan 8mg per dag
Cyp2C8 substraat, CYP3A4 substraat, Pgp
Gelijktijdige behandeling met oraal desmopressine deed de desmopressineplasmaconcentratie stijgen
met een factor 3, waarschijnlijk door de tragere gastro-intestinale motiliteit.
SACCHAROMYCES BOULARDII
Micro-organisme bedoeld om wijzigingen in het intestinale ecosysteem op te
vangen met het oog op een antidiarreïsche werking
gebruik: 1-2 capsule 2 keer per dag voor 4 weken
insuline aspart
Insuline verlaagt de bloedglucose, door de opname van glucose door de cellen te verhogen en de afgifte van glucose door de lever te verlagen; het bevordert de glycogeenvorming en vermindert de gluconeogenese. Een kortwerkende insuline verlaagt de hoeveelheid bloedsuiker al na 10 tot 30 minuten; de werking houdt 2 tot 8 uur aan.
gebruik: intraveneus of subcutaan net voor de maaltijd inspuiten in de buik of bovenarm (starten met 4 eenheden en dosis moet worden aangepast afhankelijk van zelfgemeten glucosewaarden) (100 E/mL)
insuline glargine
Insuline verlaagt de bloedglucose, door de opname van glucose door de cellen te verhogen en de afgifte van glucose door de lever te verlagen; het bevordert de glycogeenvorming en vermindert de gluconeogenese. Een kortwerkende insuline verlaagt de hoeveelheid bloedsuiker al na 10 tot 30 minuten; de werking houdt 2 tot 8 uur aan.
gebruik: intraveneus of subcutaan net voor de maaltijd inspuiten in de buik of dij (1 keer per dag op hetzelfde tijdstip)
metformine
Oraal bloedglucoseverlagend middel, behorend tot de biguaniden. Het kan volgens drie mechanismen werken:
* vermindering van de glucoseproductie in de lever
* toename van de insulinegevoeligheid van perifere weefsels, waardoor glucoseopname en -gebruik toeneemt
* verandering van het glucosemetabolisme in de darm: verhoging van glucoseopname uit het bloed en afname van de absorptie uit voedsel. Metformine verhoogt de afgifte van GLP-1 en vermindert de resorptie van galzuur. Ook zijn er effecten op het darmmicrobioom.
gebruik: starten met 500 mg 1-2 keer per dag, geleidelijk te verhogen tot maximum 3x 850 mg per dag (tijdens de maaltijd)
Glucocorticoïden, sympathicomimetica en diuretica hebben een hyperglykemische werking.
OCT1 en OCT2 remmer
nierfunctie beïnvloeden: NSAID, ACE-remmers, ARBs en diureticum kans op lactaatacidose stijgt; door invloed op nierfunctie heb je ook interactie met jodiumhoudende contrastmiddelen ACE-remmers kunnen bij diabetespatiënten de bloedglucosespiegel verlagen.
gliclazide
Sulfonylureumderivaten stimuleren de afgifte van insuline door de β-cellen in de pancreas. Gliclazide vermindert tevens het microtromboseproces via een partiële inhibitie van de plaatjesaggregatie en -adhesie. (Keuze tussen lang of kort)
CYP2C9 substraat –> miconazol is CYP2C9 inhibitor
Pas op HYPO!
gebruik: 1 tablet van 30mg (tot 60 mg) per dag voor of tijdens het ontbijt
colecalciferol
Colecalciferol (vitamine D3) speelt een rol bij de skeletopbouw en -instandhouding, onder andere door handhaving van de calcium/fosfaatspiegel. Het bevordert de fosfaat- en calciumabsorptie uit het maag-darmkanaal en de terugresorptie van fosfaat en calcium door de nieren. Verder heeft het belangrijke functies bij de mineralisatie van het bot, de botvorming en de botresorptie. De actieve vorm van vitamine D is calcitriol.
Indien leverinsufficientie ga je calcifediol geven waar 25-OH al op staat. indien nierinsuffictientie ga je alfacalcidol geven <aar 1-OH al op staat. indien beide ga je calcitriol geven met zowel 1-OH als 25-OH.
gebruik: 1 capsule per week bij de maaltijd of 1 capsule per dag (800 IE) of 1 capsule per maand (25.000 IE niet te lang anders hoge valrisico)
vitamine B1 (thiamine), vitamine B2 (riboflavine), vitamine B6 (pyrdoxine), vitamine B12 (cyanocobalamine)
Thiamine dient als co-enzym in het metabolisme van koolhydraten ; riboflavine dient als co-enzym in de elektronenransportketen en in de afbraak van vetzuren, aminozuren en purines ; pyridoxine is essentieel voor het metabolisme van aminozuren en proteïnen ; cyanocobalamine dient als co-enzym in de synthese van nucleïnezuren en in de rijping van rode bloedcellen.
GM die de opname verminderen: - PPI’s (pH) - Biguanidines zoals Metformine (zeldzaam, maar veel mensen nemen metofrmine in dus komt wel voor) - Neomycine
gebruik: 1 tablet per dag bij de maaltijd
ascorbinezuur
Vitamine C (ascorbinezuur) heeft sterk reducerende eigenschappen en is daarom van belang voor de biologische oxidatie- en reductieprocessen. Het precieze werkingsmechanisme is niet goed bekend.
Niet combineren met multivalente ionen
gebruik: 1 tablet per dag