Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

TGAU BIOLEG > ymateb a rheoleiddio > Flashcards

ymateb a rheoleiddio Flashcards

(67 cards)

Start Studying
1
Q

beth yw’r system nerfol?

A

system sy’n anfon negeseuon yn ol ac ymlaen rhwng yr ymennydd a’r corff

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

beth ydy’r ymennydd yn rheoli?

A

holl swyddogaethau’r corff

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ble mae’r madruddyn y cefn yn rhedeg i?

A

o’r ymennydd i lawr trwy’r cefn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

beth yw swydd y system nerfol?

A
  • rheoli’r corff
  • cyd-drefnu’r corff
  • rheoli beth chi’n meddwl amdan
  • rheoli beth dydych chi ddim yn meddwl amdan (e.e. curiad calon)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

beth yw’r dau cyd-rhan y brif system nerfol?

A

yr ymennydd + madruddyn y cefn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

beth yw nerfgelloedd?

A

nerfau sy’n anfon negeseuon trydannol at ffurf ysgogiadau nerfol (nervous impulses)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

ble gallwch ffeindio’r niwron relai?

A

yn yr ymennydd a madruddyn y cefn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

beth ydy’r niwron relai yn gwneud?

A

caniatau i niwronau synhwyraidd ac echddygol i gyfathrebu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

beth ydy’r niwron synhwyraidd yn gwneud?

A

trosi math penodol o ysgogiad, trwy eu derbynyddio, yn botensial gweithredu neu botential derbynnydd graddedig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

beth ydy’r niwron echddygol yn gwneud?

A

cario signalau i’r cyhyrau neu’r chwarrenau i helpu i symud a gweithredu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

beth yw organau synhwyro?

A

organau sy’n helpu casglu gwybodaeth am yr hyn sy’n digwydd o’n cwmpas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

beth ydy’r trwyn yn gwneud?

A

arogli - trwy for yn sensitif i gemegion yn yr aer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

beth ydy’r tafod yn gwneud?

A

blasu - trwy for yn sensitif i gemegion mewn bwyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

beth ydy’r llygaid yn gwneud?

A

gweld - trwy fod yn sensitif i arddwysedd golau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

beth ydy’r clustiau yn gwneud?

A

clywed - trwy for yn sensitif i sain

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

beth ydy’r croen yn gwneud?

A

teimlo - trwy fod yn sensitif i gwres, poen, a gwasgedd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

beth yw gweithred atgyrch?

A

ymateb sydyn ac anwirfoddol i ysgogiadau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

beth ydy gweithred atgyrch yn gwneud?

A

helpu organebau i addasu yn gyflym i amgylchiadau anffafriol a allai achosi niwed corffol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

pam mae gweithred atgyrch yn bwysig?

A

gan mae’n amddiffyn y corff rhag niwed (e.e. tynnu nol, blincio, lleihad cannwyll y llygaid)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

beth yw stimwlws?

A

newid yn yr amgylchedd (e.e. golau)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

beth yw derbynnydd?

A

yr organnau synhwyro (e.e. llygaid, trwyn, croen, tafod, clustiau)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

beth yw effeithydd?

A

cyhyr neu chwarrenau hormon sy’n achosi’r ymateb

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

beth yw homeostasis?

A

broses ddeinamig o gynnal amgylchedd cyson yn y corff

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

beth mae homeostasis yn gwneud?

A

newid amodau mewnol yn ol yr angen i oroesi heriau allanol (e.e. lefel glwcos y gwaed, tymheredd y corff)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
pam mae homeostasis yn bwysig?
hebddo, ni fydd y brosesau bywyd a’r ensymau yn gweithio’n iawn yn y corff
26
beth yw hormonau?
negeseuwyr cemegol wedi’i wneud allan o brotein
27
beth yw swydd hormonau?
rheoli’r nifer o brosesau homeostasis sydd yn digwydd yn y corff
28
beth yw enghreifftiau o hormon?
inswlin, oestrogen, testosteron, cortisol
29
sut mae hormonau yn teithio o gwmpas y corff?
trwy’r gwaed
30
beth ydy hormonau yn effeithio ar?
popeth o siwgr gwaed i bwysedd gwaed, twf a ffyddlondeb, ysfa rhywiol, metaboledd, cwsg, y ffordd rydym yn meddwl ac ymddwyn trwy’r dydd
31
beth yw inswlin?
hormon creuwyd yn y pancreas
32
beth ydy inswlin yn gwneud?
caniatau i’r corff defnyddio glwcos ar gyfer egni
33
beth yw glwcos?
math o siwgr a geir mewn llawer o garbohydradau
34
beth yw swydd inswlin?
troi glwcos i glycogen
35
beth yw pwrpas inswlin?
rheoleiddio cyflenwad ynni’r corff trwy cyd-bwyso lefelau microfaetholion yn ystod y cyflwr bwydo
36
beth yw diabetes math 1?
ble mae’r pancreas methu cynhyrchu inswlin / ond yn cynhyrchu bach ohono
37
beth mae inswlin yn helpu?
siwgr gwaed, trwy helpu i mewn i’r celloedd yn y corff i’w defnyddio fel egni
38
beth yw’r hafaliad inswlin?
glwcos - (inswlin) - glycogen
39
beth fydd yn digwydd heb inswlin?
ni all siwgr gwaed fynd i mewn i gelloedd, ac felly bydd yn cronni yn y llif gwaed - lefelau glwcos yn aros yn rhy uchel (peryglus i’r corff)
40
beth yw diabetes?
problem storio glwcos + creu inswlin
41
beth ydy diabetes math 1 yn cael ei achosi gan?
genynnau a ffactorau amgylcheddol
42
beth yw diabetes math 2?
pam nad yw’r celloedd yn ymateb yn iawn i’r inswlin a gynhyrchir
43
beth gall lefelau uchel o glwcos arwain at?
hyperglycemia (lefelau glwcos uchel iawn)
44
beth ydy diabetes math 2 yn cael ei achosi gan?
gor-dewdra + henoed
45
sut gall diabetes math 1 cael ei drin?
- cymryd / chwistrelli inswlin - cyfri carbohydradau, brasterau, protein - monitro siwgr gwaed yn aml - bwyta bwydydd iach - ymarfer corff rheolaidd - cadw pwyau iach
46
sut gall diabetes math 2 cael ei drin?
- bwyta’n dda - symud mwy - colli pwyau - cymryd metformin (tabled) - cefnogaeth iechyd meddyliol + emosiynol
47
beth yw symptomau diabetes math 1?
- teimlo’n sychedig - ty bach yn aml - gwlychu’r gwely - colli pwysau’n gyflym bed geisio - mood changes - teimlo’n flinedig / wan - golwg aneglus
48
beth yw symptomau diabetes math 2?
- ty bach yn aml - syched parhaus - teimlo’n flinedig iawn - cosi o amgylch yr ardal genital - toriadau sy’n gwella’n araf - golwg aneglus - lens y llygaid yn sychu
49
beth yw’r dau math o profi am diabetes?
prawf wrin + prawf gwaed
50
sut ydy wrin yn cael ei brofi am diabetes?
1. rhoi sampl mewn profdiwb 2. ychwanegu bendics 3. rhoi’r profdiwb mewn i bicer o dwr berwedig 4. bendics coch bricsen = glwcos yn bresennol / bendics glas = dim glwcos
51
beth yw adborth negatif?
ble mae’r corff yn ymateb pryd mae’r lefelau yn mynd yn rhy uchel neu’n rhy isel, i dychwelyd i normal
52
pryd mae’r pancreas my rhyddhau inswlin?
os mae lefelau glwcos y gwaed yn rhy uchel
53
beth yw swydd glwcagon?
troi glycogen mewn i glwcos
54
pryd mae’r pancreas yn rhyddhau glwcagon?
os mae lefelau glwcos yn rhy isel (e.e. ymarfer corff, heb bwyta am cyfnod hir)
55
beth yw’r cyhyr sythu?
cyhyr sy’n cyfangu + gwneud i’r blewyn sefyll yn syth
56
beth yw’r mandwll chwys?
twll ar arwyneb y croen sy’n gadael chwys allan
57
beth yw’r dwythell chwys?
tiwb sy’n cludo chwys allan o’r chwarren chwys i’r mandwll chwys
58
beth yw’r chwarren chwys?
ble mae chwys yn cael ei gynhyrchu
59
beth sy’n digwydd wrth crynnu?
cyhyrau yn y corff yn cyfangu ac ymlacio sy’n achosi i’r esgyrn cyfagos i rwbio yn erbyn ei gilydd - achosi ffrithiant + rhyddhau gwres
60
beth yw pwrpas crynnu?
ffrithiant o’r broses yn achosi rhyddhad o wres i’r corff, ac fydd gwres yn cynyddu tymheredd y corff
61
beth yw fasoymlediad?
ble mae’r capilariau gwaed yn mynd yn mwy llydan ac mwy o gwaed yn agos i arwyneb y croen (gwyneb / croen coch), felly mwy o wres yn cael ei golli
62
beth yw pwrpas fasoymlediad?
cynyddu swm a cyflymder y gwaed sy’n llifo i’r croen trwy ledu’r pibellau gwaed yn canitau colli mwy o wres a trwy hynnu lleihau tymheredd y corff
63
beth yw fasogyfyngiad?
ble mae’r capilariau gwaed yn mwy cil ac llai o waed yn agos i arwyneb y croen (gwyneb / croen gwelw), felly llai o wres yn cael ei golli
64
beth gall fasogyfyngiad fod yn adwaith i?
oerfel, straen, ysmygu, meddyginiaeth, neu gyflyrau meddygol sylfaenol
65
beth sy’n digwydd wrth i blew sefyll i fynnu?
cyhyrau sythu yn cyfangu sy’n achosi i’r blewyn syfyll i fynu’n syth - aer yn cael ei drapio sy’n ymddwyn fel ynysydd sy’n lleihau faint o wres sy’n cael ei golli
66
beth sy’n digwydd wrth i blew gorwedd yn wastad?
cyhyryn sythu yn ymlacio sy’n achosi i’r blewyn i orwedd yn wastad - llai o aer yn cael ei drapio sy’n cynyddu faint o wres sy’n cael ei golli o’r corff
67
beth sy’n digwydd wrth chwysu?
chwys yn cael ei greu yn y chwarren chwys ac yn symud lan trwy’r dwythell chwys trwy’r mandwll chwys i arwyneb y croen - colli gwres gan ei fod yn anweddu (defnyddio fel egni)

TGAU BIOLEG (5 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions