zmiany na mapie politycznej Flashcards
Jaka jest różnica między granicą państwa a linią graniczną?
granica państwa- pionowa powierzchnia, która oddziela obszary podlegające zwierzchnictwu sąsiednich państw
linia graniczna- odzwierciedla przebieg granicy na powierzchni ziemi
scharakteryzuj różnicę między enklawą a eksklawą i podaj przykład
Enklawa - terytorium kraju otoczone przez obszar innego państwa,
np. San Marino jest otoczone przez obszar Włoch
Eksklawa - część państwa oddzielona od głównego terytorium powierzchnia innego państwa,
np. odwód Kaliningradzki jest oddzielony od Rosji
Wymień przyczyny rozpadu systemu kolonialnego
> osłabienie państw kolonizatorskich konfliktami zbrojnymi
wzrost świadomości w zakresie praw człowieka oraz prawa do samostanowienia
kształcenie się coraz większej liczby osób
rywalizacja ZSRR i USA o wpływy na świecie po II wojnie światowej
podpisanie Karty Atlantyckiej (1941r.) oraz przyjęcie deklaracji ONZ (1960r.)
powstanie na skolonizowanych obszarach elit politycznych
Podaj przykłady skutków kolonizacji i dekolonizacji w sferach: ludności i migracji, kultury materialnej i duchowej, gospodarki i infrastruktury dla krajów kolonizowanych
Ludność i migracje
tereny kolonizowane:
> wzrost udziały białej ludności w strukturze
> niewolnictwo
> zmiany w strukturze wyznaniowej
> zmiany struktury językowej
Kultura materialna i duchowa:
> niszczenie rdzennej kultury
> wzbogacenie miejscowej kultury europejską
> narzucano wzorców życia
> wprowadzenie języka pisanego
Gospodarka i infrastruktura
> podniesienie poziomu infrastruktury
> rozwój wybranych działów gospodarki
> eksploatacje surowców
> rozwój usług
> albo poprawa życia-Ameryka, albo załamanie gospodarki
Podaj przykłady skutków kolonizacji i dekolonizacji w sferach: ludności i migracji, kultury materialnej i duchowej, gospodarki i infrastruktury dla krajów metropolitarnych
Ludność i migracje
> zróżnicowanie narodowościowe i etniczne
> zmiany w strukturze wyznaniowej
> odmłodzenie struktury wieku
Kultura materialna i duchowa
> wzbogacenie miejscowej kultury kolonizowaną
Gospodarka i infrastruktura
> dostęp do surowców i nowych produktów
> zmniejszenie bezrobocia
> uzyskanie dochodów z dawnych kolonii
> wzrost popularności wyjazdów turystycznych
Wymień główne przyczyny przemian w Europie Środkowo-Wschodniej
> niedemokratyczny system rządów
brak wolności obywatelskich
dominacja własności państwowej
Wpływ przemian po 1989 r. na podział polityczny
W 1989 r.:
- w Polsce odbyły się pierwsze w bloku wschodnim częściowo demokratyczne wybory
- w NRD zburzono mór berliński
1990 r. - zjednoczenie Niemiec
1993 r. - rozpad Czechosłowacji na Słowację i Czechy
Rozpad Jugosławii: Słowenia, Chorwacja, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Kosowo, Macedonia Północna
Wymień płaszczyzny integracji i ich charakterystykę
Polityczna
> wspólne działania wobec innych państw i organizacji
> wspólne rozwiązywanie politycznych problemów
> wspólna polityka wewnętrzna
> integrowanie się narodów
Militarna:
> zapewnianie bezpieczeństwa krajom członkowskim
> zapobieganie konfliktom, np. akcje prewencyjne
> rozwijanie technologii wojskowych i systemów bezpieczeństwa
Gospodarcza:
> ułatwienia w handlu międzynarodowym
> wspólna waluta- euro
> swobodny przepływ kapitału, usług i towarów
> swobodny dostęp do technologii i zasobów
Wymień przyczyny integracji (min. 3)
> potrzeba budowy nowego porządku w powojennej Europie
polityczne zbliżenie Francji i Niemiec
utworzenie EWWiS oraz zniesienie ceł
powstanie Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego
wprowadzenie euro jako wspólnej waluty
powstanie w 1993 r. Unii Europejskiej
Wymień pozytywne i negatywne skutki integracji europejskiej (min. 3)
Pozytywne skutki
> jednolity wewnętrznie rynek
> brak formalności przy przekraczaniu granic
> zmniejszenie poziomu bezrobocia
> inwestycje unijne na obszarach słabiej rozwiniętych
> zwiększenie praw obywatelskich
Negatywne skutki
> wzrost biurokracji
> nadmierna emigracja z biedniejszych krajów do bogatszych
> ograniczenie dostępu do towarów spoza unii
> zobowiązanie regionów wysoko rozwiniętych do przekazywania części dochodów regionom słabiej rozwiniętych
Jaka jest rola UE w przemianach państw członkowskich?
- Zmniejszenie dysproporcji między poziomem rozwoju regionów
- Zwiekszona konkurencja na rynku europejskim
- Podniesienie jakości towarów i usług
- Wyrównanie cen i płac
Omów ONZ
ONZ- Organizacja Narodów Zjednoczonych
United Nations Organization
decyzje o jej utworzeniu podjęto w 1945 r., dzisiaj skupia 193 kraje
Zadania:
- zapewnianie pokoju i bezpieczeństwa
- poszanowanie praw człowieka
- walka z ubóstwem
Omów 4 njwazniejsze organizacje międzynarodowe
OECD
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
Organization for Economic Cooperation and Development
charakter: gospodarczo-polityczny
cel i działalność: wspieranie państw członkowskich w podnoszeniu poziomu wzrostu gospodarczego oraz poziomu życia obywateli
NATO
Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego
North Atlantic Treaty Organization
charakter: polityczno-militarny
cel i działalność: zapewnianie bezpieczeństwa i stabilizacji krajom członkowskim
OPEC
Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową
Organization of the Petroleum Exporting Countries
charakter: gospodarczy
cel i działalność: kontrolowanie światowego wydobycia i poziomu cen ropy naftowej oraz płat związanych z jej eksploatacją
Bank Światowy
World Bank
charakter: gospodarczy
cel i działalność: udzielanie długoterminowych pożyczek krajom członkowskim, przeciwdziałanie ubóstwu
Wymień przyczyny konfliktów i podaj przykłady
- ekonomiczne - długotrwały kryzys gospodarczy
- etniczne - związane z dążeniami niepodległościowymi
- polityczne - odmienna ideologia
- religijne
- terytorialne - o przebieg granic lub terytoria bogate w złoża maturalne
Wymień skutki konfliktów zbrojnych
Wpływ na społeczeństwo:
- ofiary
- ciężar psychiczny i fizyczny
- zniszczenia wojenne - potęgują biedę, głód
- rozpad systemu wartości moralnych
- zaburzenia struktury demograficznej
Wpływ na gospodarkę
- osłabienie gospodarki
- wzrost zadłużenia państwa
- szerzenie się korupcji
Wpływ na kulturę i przyrodę
-niszczenie dóbr kultury
- zanieczyszczenia: wód, gleby, powietrza
- nasilający się problem z rabunkowym pozyskiwaniem zasobów naturalnych
