Znani Polacy Flashcards
(33 cards)
Kim był Józef Piłsudski?
1867-1935. Polski polityk, wojskowy, marszałek Polski. Jeden z głownych organizatorów państwa polskiego.
W listopadzie 1906 Piłsudski stanął na czele PPS – Frakcji Rewolucyjnej, do której przeszła większość członków Organizacji Bojowej (OB) oraz tzw. starzy.
Od 11 listopada 1918 roku naczelny wódz Armii Polskiej, w latach 1918-1922 naczelnik państwa, w 1920 pirwszy marszałek polski, w 1926–1928 i 1930 premier Polski.
Kim był Jan Pawel II (Karol Jósef Wojtyła)?
1920-2005. Papierz. głowa Kościoła Katolickiego z Polski Najbardzej znany Polak we świecie. Urodził się w Wadowicach, niedaleko Krakowa. Był arcybyskupem w Krakowie i kardynałem w Watykanie. Został papierzem w 1978 roku. Zmarł w 2005 roku. Został kanonizowany 27 kwietnia 2014 roku.
Kto są polscy nobliści?
Maria Curie-Skłodowska – w 1903 w dziedzinie fizyki wraz z mężem Piotrem Curie oraz Baquerelem za pracę nad promieniotwórczością, w 1911 – w dziedzinie chemii rozwój chemii dzięki odkryciu polonu i radu oraz za zbadanie metalicznego radu i jego związków chemicznych.
Henryk SIenkiewicz – 1905 w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. Napisał powieści historyczne “Quo wadis”, “Krzyżacy”, “Ogniem i meczem”, “Potop”, “Pan Wołodyjowski”.
Władysław Reymont – w dziedzinie literatury za powieść “Chłopy” w 1924.
Czesław Miłosz – za całokształt twórczości w 1980. Poeta.
Lech Wałęsa – pierwszy niekomunistyczny president Polski. Otrzemał pokojowę Nagrodę Nobla w 1983 jako lider podziemnego związku zawodowego “Solidarność”, któy prowadził do molnych wyborow i demokracji w Polsce. Pracowałw porcie Gdańska jako elektryk.
Wisława Szymborska – w 1996 w dziedzinie literatury za całokształ twórczości. Poetka, eseistka, krytyk, tłumaczka, felietonistka
Olga Tokarczuk – za 2018 rok w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. Napisała “Bieguni”, “Księgi Jakubowe”.
Kto byłi prezydenci II Rzeczypospolitej?
Gabriel Narutowicz (grudzień 1922) – pierwszy prezydent Rzeczypospolitej. Był prezydentem tyłko 5 dni i był zastrzeliony nacjonalistem Elegiuszem Niewiadomskim.
Stanisław Wojciechowski (1922-1926) – obalony w przewrocie majowym przez Józefa Piłsudskiego
Ignacy Mościcki (1926-1939) – był protegowanym Józefa Piłsudskiego. Na początku I wojny światowej wyjechał za granicę
Kto byłi prezydenci III Rzeczypospolitej?
Lech Walęsa (1990-1995) – pierwszy niekomunistyczny prezydent III Rzeczypospolitej. Założyciel podziemnego związku zawodowego “Solidarność”. Otrzemał pokojowę Nagrodę Nobla w 1983 roku.
Aleksander Kwaśniewski (1995-2005) – podczas jego rządu Polska wstąpiłą do NATO (1999) i Unii Europejskiej (2004).
Lech Kaczyński (2005-2010) – zginał w katastrofie pod Smoleńskiem w 2010 roku. Leciał do rocznycę Katyni.
Bronisław Komorowski (2010-2015)
Adrzej Duda (z 2015 po dzisiaj) – jest obecnym prezydentem Polski.
Jakich polskich pisarzy zna Pan?
Adam Mickiewicz (1789-1855) – najwybitnejszy poski poeta. Urodził się na Białorusi. Napisał “Dziady”, “Pan Tadeusz”, “Grażyna”.
Sergiusz Piasecki (1901-1964) – polski pisarz pochodzenia białoruskiego, publicysta polityczny, oficer polskiego wywiadu, żołnierz Armii Krajowej. “Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy”, “Bogom nocy równi”
Stanisłąw Lem (1921-2006) – jeden z najwybitniejszych światowych pisarzy-fantastów. Napisał “Solaris”, “Powrót z gwiazd”.
Henryk Sienkiewicz (1846-1916)
Andrzej Sapkowski (z 1948) – pisarz fantastyki. Napisał serie o “Wiedzminie”.
Mikołaj Rej (1505-1569) – “Polaci nie gęsi, iżswój język mają”. Uważany za ojca literatury polskiej, pierwszy pisał wylączniew języku polskim (wcześniej pisali po łacinie).
Eliza Orzeszkowa (1841-1910) – mieszkała w Grodni. Napisałą “Cham”, “Nad Niemnem”, “Dziurdziowie”. Nominowana na Nobla w 1905 roku.
Bołesław Prus (1847-1912) – powieści “Lalka”, “Faraon”.
Stanisłąw Jerzy Lec (1909-1966) – poeta, satyryk i aforysta. Zbiór aforyzmów “Myśli nieuczesane”.
Julian Tuwim (1894-1953) – jeden z najpopularnejszich poetów dwudziestolecia, pisarz. Tłumacz poezji rosyjskiej, francuskiej, niemeckiej oraz lacińskiej. Pisał wirszy dla dzieci, naprzykłąd “Lokomotywa”, ‘Ptasie radio”, “Abecadło”.
Maria Konopnicka (1842-1910) – poetka i nowelistka okresu realizmu, krytyk literacki, publicystka i tłumaczka. Miałą psewdonimy Jan Sawa, Marko, Jan Waręż. Pisałą nowely i wierszy dla dzieci. Napisała “Rota” (hymn Harcerzy Polskich), “O krasnoludkach i sierotce Marysi”.
Jakich polskich malarzy zna Pan?
Jan Matejko (1838-1893) – jeden z najwybitnejszych polskich malarzy. Malował obrazy historyczne: “Bitwa pod Grunwaldem”, “Unia Lubelska” i inne.
Jacek Malczewski (1854-1929) – jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu. Był uczniem Jana Matejki. Malował obrazy religijne: “Chrystus przed Pilatem”, “Chrystus i Samarytanka” i inne.
Wojciech Kossak (1856-1942) – malował wydarzenia z okresów wojen napoleonowskich i powstania listopadowego, scenki rodzajowe, portrety i konie.
Stanisław Wyspiański (1869-1907) – wybitny pisarz i malarz. Napisał dramat “Wesele”.
Napoleon Mateusz Tadeusz Orda – jest autorem ponad tysiąca akwarel i rysunków przedstawiających zabytkowe miejsca na ziemiach polskich, stworzonych w latach 1872–1880, które są często jedynym źródłem dokumentującym wygląd setek rezydencji i innych budowli.
Jakich polskich kompositorzy zna Pan?
Fryderyk Chopin (1810-1849) – najwybitniejszy i utalentowany polski komposytor, pianista. Po śmierci jego serce zostało umieszczone w kościele Swiętego Krzyża w Warszawie.
Stanisłąw Moniuszko (1819-1872) – ojciec białoruskiej i polskiej opery. Uczył się w Mińsku. Napisał pierwszą białoruską operę “Halka”.
Karol Szymanowski (1882-1937) – jeden z najwybitniejszych poslich kompozytorów, pianista, pedagog.
Witold Lutosławski (1913-1994) – jeden z najważniejszych komposytorów dwudziestego wieku.
Krzysztof Penderecki (1933-2020) – był wspólczesnym polskim kompozytorem i dyrygentem.
Włądysłąw Szpilman (1911-2000) – był znanym polskim kompozytorem i pianistą. O jego życiu był nakręczony film “Pianista” Romana Polańskiego.
Jakich polskich naukowców zna Pan?
Maria Curie-Skłodowska – w 1903 w dziedzinie fizyki wraz z mężem Piotrem Curie oraz Baquerelem za pracę nad promieniotwórczością, w 1911 – w dziedzinie chemii rozwój chemii dzięki odkryciu polonu i radu oraz za zbadanie metalicznego radu i jego związków chemicznych.
Mikołąj Kopiernik (1473-1543) – narodził się w Toruniu. Znany astronom, autor teorii heliocentrycznej”.
Ludwik Zamenhof (1859-1917) – stworzył sztuczny język esperanto.
Ignacy Domejko (1802-1889) – polski geolog, mineralog, inżynier górnictwa, meteorolog, badacz Ameryki Południowej.
Jan Heweliusz - gdański astronom i konstruktor instrumentów naukowych.
Stefan Banach (1892-1945 r., Lwów) - matematyk. Twórca analizy funkcjonalnej.
Jakich polskich reżyserzy zna Pan?
Andrzej Wajda (1926-2016) – najwybitniejszy polski reżyserfilmowy i teatralny. Nakręcił filmy “Katyń”, “Człowiek z marmuru”, “Pan Tadeusz”. W 2000 roku otrzymał Oscara za całokształt twórczości.
Roman Polański (z 1933) – polsko-francuski reżyser. Jego matka zmarłą w Oświencimie, on był w niemieckim getcie. Nakręcił filmy “Pianista”, “Dziewiąte wrota”. Zdobył kilka Oscarów za swoje filmy.
Jerzy Hoffman (z 1932) – kręcił filmy historyczne, jako adaptacje trilogii Synkiewicza (“Pan Wolodyjowski”, “Potop”, “Ogniem i meczem”), “Znachor”, “Bitwa Warszawska”.
Krzysztof Kieślowski (1941-1996) – jeden z najwybitnijejszych polskich reżyserów. Nakręcił trylogię “Trzy colory: Niebieski, biały, czerwony”.
Krzysztof Zanussi (z 1939) – polski reżyser, scenarista, filozof. Nakręcił “Zycie rodzinne”, “Illuminacja”, “Serce na dłoni”.
Jakich polskich aktorów i aktorek zna Pan?
Jerzy Sztur (z 1947) – jeden z najbardziej znanych i utalentowanych poskich aktorów. Filmy “Sexmisja”, “DejaVu”.
Borys Szyc (z 1978) – popularni współczesny poski aktor. Filmy “Wojna polsko-ruska”, “Serce na dłoni”, “Bitwa Warszawska”.
Piotr Adamczyk (z 1972) – grał w filmach “Chopin, Pragnienie miłości”, “Karol. Człowiek, który został papierzem”. Gra w serialach poskich.
Barbara Brylska – polska aktorka, która była popularną w filmach radzieckich. “Anatomija miłości”, “Szczęśliwego Nowego Roku”.
Danuta Stenka (z 1961) – grała w filmach “Katyń”, “Chopin. Pragnenie miłości”, “Nigdy w zyciu!”.
Bogusław Lynda (z 1959) – aktor, komik, reżyser, scenarysta teatralny o pedagog. Jest laureatem większości aktorskich nagrod na festywalu w Gdyni. Grał w filmach “Bitwa Warszawska”, “Sara”, “Psy”, “Quo vadis”, “Pan Tadeusz”.
Katarzyna Figura (z 1962) – jedna z najpopularnejszych i najbardziej znanych aktorek współczesnego kina, teatru i telewizji. Symbol sexu lat 80-90-ch.
Tomasz Karolak (z 1971) – aktor teatru, telewizji i filmu. Piosienkarz oraz wokalista zwspołu “Pącky w tłuszczu”.
Maciej Zakościelny (z 1980) – aktor teatru, telewizji i filmu. Polaci nazywają go polskim Bradem Pittem.
Jakich polskich muzycy zna Pan?
Anna Wiktoria German (1936-1982) – polska piosenkarzka, kompozyotrka, aktorka. Pierwsza Polka, wystąpiła w San Remo. Najpopularniejsza piosienkarzka wśród Polonii amerykańskiej.
Czesław Niemen (1939-2004) – kompozytor, piosienkarz rockowy. Jeden z najważniejszych i najwybitniejszych tworców muzyki w Polsce.
Maryla Rodowicz (z 1945) – piosienkarzka i aktorka. Spiewa w gatunkach rock, pop-rock, folk-rock, pop. W 70-80-ch była polularna w Związku Radzieckim.
Czerwone gitary – zespoł rockowy. Jeden z najważniejszych zespolów w historii polskiej muzyki. Największe osiągnięcia zespól odniósł do 70-ch.
Jakich polskich sportowców zna Pan
Adam Małysz – jest najwybitniejszym skoczkiem narciarskim. Czterokrotny olimpijczyk.
Robert Lewandowski – jeden z najbardziej znanych polskich piłkarzy. Teraz gra w Barcelonie.
Agnieżka Radwańska – najwybitniejsza polska tenisistka.
Iga Swiatek - znana młoda polska tenisistka.
Robert Kubica – pierwszy polski kierowca wyścigowy w “Formule Jeden”.
Zbigniew Boniek – jeden z najwybitniejszych polskich pilkarzy.
Tomasz Adamek – jeden z najwybitniejszych polskich pięściarzy (boks).
Eliza Orzeszkowa - (Nad Niemnem)
W powieści Elizy Orzeszkowej “Nad Niemnem” ważnym tłem historycznym jest Powstanie Styczniowe z 1863 roku, jedno z najbardziej znaczących wydarzeń w historii Polski XIX wieku. To powstanie było skierowane przeciwko władzy rosyjskiej na terenach byłej Rzeczypospolitej, w tym na Litwie i Białorusi, gdzie toczy się akcja powieści.
Orzeszkowa podkreśla znaczenie powstania dla różnych warstw społecznych w Polsce, szczególnie dla losów szlachty i chłopów. Przez losy bohaterów ukazuje, jak Powstanie Styczniowe wpłynęło na relacje międzypokoleniowe, różne klasy społeczne, a także na świadomość narodową.
W szczególności powieść porusza:
Pamięć o poległych w powstaniu. Mogiły powstańców stają się symbolem dumy narodowej i żałoby.
Podział wśród szlachty. Jedni szlachcice aktywnie uczestniczyli w powstaniu, inni, jak rodzina Bohatyrowiczów (jedna z głównych rodzin w powieści), wybierali drogę kompromisu z władzą carską, co wywołuje krytykę ze strony patriotycznie nastawionych bohaterów.
Wpływ powstania na młode pokolenie. Poprzez postacie młodych bohaterów Orzeszkowa ukazuje nowe dążenia i nadzieje związane z walką o wolność i niepodległość.
Henryk Sienkiewicz (nobel 1905)
Główne dzieła Henryka Sienkiewicza to:
Trylogia – trzy powieści historyczne osadzone w XVII-wiecznej Polsce, stanowiące najważniejszą część twórczości Sienkiewicza:
“Ogniem i mieczem” (1884) – opowiada o wojnie polsko-kozackiej.
“Potop” (1886) – przedstawia najazd szwedzki na Polskę.
“Pan Wołodyjowski” (1888) – historia walk z Turcją i Tatarami.
“Quo Vadis” (1896) – powieść historyczna osadzona w starożytnym Rzymie, opisująca prześladowania chrześcijan za czasów Nerona. Przyniosła Sienkiewiczowi światową sławę i Nagrodę Nobla w 1905 roku.
“Krzyżacy” (1900) – powieść historyczna opisująca walki Polski z zakonem krzyżackim, zwłaszcza bitwę pod Grunwaldem w 1410 roku.
Lech Kaczyński
Lech Kaczyński był polskim politykiem, prezydentem Polski w latach 2005–2010. Wcześniej pełnił funkcję ministra sprawiedliwości oraz prezydenta Warszawy. Był także jednym z założycieli i liderów partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS), wspólnie ze swoim bratem bliźniakiem, Jarosławem Kaczyńskim.
10 kwietnia 2010 roku Lech Kaczyński zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, w której zginęło 96 osób, w tym wielu wysokich rangą polskich urzędników i dowódców wojskowych. Delegacja leciała na uroczystości upamiętniające 70. rocznicę zbrodni katyńskiej, gdzie w 1940 roku radzieckie NKWD zamordowało tysiące polskich oficerów. Celem tej wizyty było oddanie hołdu ofiarom i przypomnienie światu o tej zbrodni.
Katastrofa smoleńska była szokującym wydarzeniem dla Polski i wywołała długotrwałe dyskusje oraz kontrowersje, zarówno w kraju, jak i za granicą.
Generał Władysław Sikorski
Premier rządu RP 1939 – 1943 r. Zginął w katastrofie lotniczej 4 lipca 1943 w Gibraltarze wracając z inspekcji wojsk generała Andersa. Był symbolem jedności Polaków w dniach próby.
Mikołaj Kopernik
to jeden z największych astronomów w historii, nie tylko Polski, ale i całego świata. Zmienił on całkowicie światopogląd ludzkości na sprawy świata, jego postrzegania, otworzył ludziom horyzonty, choć nie przyszło mu to łatwo. Mikołaj Kopernik urodził się w
Toruniu 1473 roku.
Tadeusz Kosciuszko (1746-1817)
Tadeusz Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie na Polesiu.
Tadeusz Kościuszko był polskim i amerykańskim bohaterem narodowym, inżynierem wojskowym oraz generałem, który odegrał kluczową rolę w walkach o niepodległość Polski i Stanów Zjednoczonych.
Najważniejsze fakty z życia Tadeusza Kościuszki:
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych – Kościuszko brał aktywny udział w amerykańskiej wojnie o niepodległość (1775-1783), gdzie był inżynierem wojskowym i doradcą wojskowym armii Jerzego Waszyngtona. Zasłynął z budowy fortyfikacji, które miały kluczowe znaczenie w bitwie pod Saratogą (1777) oraz przy budowie West Point, uważanej za niezdobytą twierdzę.
Insurekcja kościuszkowska – W 1794 roku Kościuszko stanął na czele powstania przeciwko zaborcom (Rosji i Prusom), które było próbą ratowania Rzeczypospolitej przed całkowitym rozbiorem. Ogłosił akt powstania i objął tytuł Naczelnika, co uczyniło go symbolem walki o suwerenność Polski. Mimo początkowych sukcesów, powstanie zakończyło się klęską po przegranej bitwie pod Maciejowicami, gdzie Kościuszko został ranny i wzięty do rosyjskiej niewoli.
Reformator – Kościuszko był zwolennikiem reform społecznych, w tym poprawy sytuacji chłopów i zniesienia niewolnictwa. W czasie insurekcji ogłosił słynny Uniwersał Połaniecki, który miał poprawić sytuację chłopów, przyznając im wolność osobistą i zmniejszając pańszczyznę.
Emilia Plater (1806-1831)
nasza Joanna d’Arc. Polska hrabianka, kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego.
Zamieszkała w majątku Liksna w okolicach Dyneburga w Inflantach Polskich, 40 km od Slabodki.
Bohaterka powstania – Emilia Plater jest znana z aktywnego udziału w walkach o niepodległość Polski. Dowodziła oddziałem powstańczym w okolicach Wilna, a jej odwaga i determinacja przyciągnęły uwagę współczesnych i spowodowały, że stała się symbolem walki o wolność.
Sformowany przez nią oddział partyzancki liczył 280 strzelców, kilkuset chłopów kosynierów i 60 kawalerzystów.
Symboliczna postać – Plater była jednym z nielicznych kobiet, które odgrywały aktywną rolę w walce zbrojnej. Jej postać stała się inspiracją dla wielu, a także ikoną walki o prawa kobiet w kontekście narodowym.
Śmierć – Zmarła 23 czerwca 1831 roku w wyniku choroby, jednak jej legenda przetrwała, a pamięć o niej jest wciąż żywa w polskiej kulturze.
Mikołaj Rej (1505-1569)
polski poeta i prozaik renesansowy, tłumacz, a także polityk i teolog ewangelicki, wójt urzędowski, poseł na Sejm I Rzeczypospolitej.
Choć nie był humanistą w naukowym rozumieniu tego słowa, zawdzięcza się mu upowszechnienie idei humanitas w polskiej kulturze. Długo uznawano go za „ojca literatury polskiej”, przez wielbicieli nazywany także – za sprawą moralitetu Wizerunek – „polskim Dantem”.
Jan Kochanowski (1530-1584)
polski poeta epoki renesansu, tłumacz,
Uważany jest za jednego z najwybitniejszych twórców renesansu w Europie i poetę, który najbardziej przyczynił się do rozwoju polskiego języka literackiego.
prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1564–1574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz królewski Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579–1584.
Jan Matejko (1838-1893)
Bitwa pod Grunwaldem
polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy w historii.
Władysław Grabski (1874-1938)
Złoty !!!
10 złotych z 1925 roku (awers)
polski polityk narodowej demokracji, ekonomista i historyk, minister skarbu(1919—1920, 1923—1924) oraz dwukrotny premier II Rzeczypospolitej(1920, 1923—1925), autor reformy walutowej (1924).
