მემკვიდრული ინფორმაციის ორგანიზება პროკარიოტებში Flashcards
(19 cards)
მარტივიტ დავიწყოთ, რა ორგანოთი განსხვავდება 2 ტიპის ორგანიზმინ ეეთნმანეთისგან, რის გაქმოც მათ განსხვავბეული სახელწოდებებითაც მოვიხსენიებთ?
ეს ორგანო არის ბირთვი, უბირთვოები იგივე პროკარიოტერბი არიან, ბირთვიანები ეუკარიოტები.
სად არის თავმოყრილი პროკარიოტული უჯრედის თითქმის სრული გენეტიკური მასალა? შემცველობაც მოაყოლე.
მასალა მოთავსებულია “ქრომოსომებში”, რომლებიც განსხვებით ეუკარიოტებისგამნ , სადაც ბირთვში დნმ და ჰისტონური ცილებით იგებოდა, აქ იგება დნმ-ითა და მასთან ასოცირებული ცილებით . ეს ცილები დნმ-ის სივრცულ ორინტაციას განაპირობებს.
“ქრომოსომის” სიგრძე რამდენია, გაშლილ მდგომარეობაში და ბაქტერიის ქრომოსომა რამდენ გენს შეიცავს? რისთვისაა ეს მნიშვნელოვანი?
სიგრძე გაშლილ მდგომატეობაში 1მმ-ია. ბაქტერიის ქრომოსომაში 4000 -მდე გენია და ეს მნი
შვნელოვანია ბაქტერიების ცხოველქმედებისა და გამრავლებისთვის.
რა ეწოდება უჯრედის იმ ადგილს, სადაც მოთავსებულია ქრომოსომა? რამდენ პროცენტს იკავებს ციტოპლაზმისას და აქვე, რა შემოსაზღვრავს?
სადაც ქრომოსომაა მოთავსებული, იმ ადგილს ეწოდება ნუკლეოიდი. ციტოპლაზმის 20% უკავია და არ არის მემრანით შემოსაზღვრული.
რა ეწოდებ აარაქრომოსომულ დნმ-ს ? დაახასიათე მათი მდებარეობა და აგებულება, ფუნქცი არა, მაგას ცალკე გკითხავ.
პლაზმიდა, რომელიც დნმ-ის მც. ზომის წრიული მოლეკულებია, ფიზიკურად ცალკე მდებარეობს ქრომოსომისგან და რეპლიაკციაც დამოუკიდებლად შეუძლია. გენის შემცველობაც დაბალია, მხოლოდ 40-50 და აქაც არ მოიპოვება კოდური ინფორმაცია ბაქტერიების პლასტიკურ და ენერგეტიკულ ცვლაში საჭირო , მონაწილე ფერმენტების შესახებ.
რა მნიშვნელოვან პროცესებში იღებენ პლაზმიდები მონაწილეობას?
მაგალითად, პლაზმიდები უზრუნველყოფენ ბაქტერიების მდგრადობას 1. ანტბიოტიკების, 2. მადეზინფიცირებული აგენტებისა და3. მძიმე მეტალებისადმი. ასევე, 4. ჩართულია ცილოვანი ეგზოტოქსინების წარმოქმნასი, რომლებიც თრგუნავენ კონკურენტ ბაქტერიებს.
ზოგიერთი პლაზმიდა ინფორმაციას შეიცავს იმ ცილების ‘შეახებ, რომლებიც მონაწილეობენ გარემოს დამაბინ’ზურებებიც დეგრადაცუაში, დაასაცელე ეს ცილები, რომლების დეგრადაციაც ხდება:
- ტოლუოლისა და 2. ნაფტალნი.
როგორი გამრვალება ახასიეთებს პროკარიოტებს? რატომ არ იყოფიან ისინი მიტოზით?
უსქესო გამრავლება ახასიათერბთ, მაგრამ იქიდან გამომდინარე, რომ მიტოზი მხოლოდ ეუკარიოტ სომატურნუჯრედებს ეხება, აქ გვაქვს ე.წ ამიტოიზ იგივე ბინარული გაყოფა. და უფრო მარტივია ვიდრე მიტოზი.
ბინარული გაყოფის პროცესი ახსენი:
ბაქტქერიული ქრომოსომა, რომელიც წესით ციტოპლაზმასი უნდა იყოს, უკავშირდება პლაზმურ მემბრანას და რეპლიაკციის შემდეგ თავის იდენტურ ქრომოსომას წარმოქმნის , შვილეულ ქრომოსომებს მოტოეული ცილები უკავშორდება და საპირისპირო მიმართულებით მიჰყავს, ქრომოსომები ერთმაენთს სცილდება და მათ შორის მანძილიც იზრდება , უჯრედი ლოგიკურად ზომაშიც იზრდება. მერე პლაზმური მემბრანა ციტოპლაზმაში იზნიქება, ჰგავვს რაღაც დოზით ციტოკინეზსს , პლაზმიურ მმებრანაზე აქ უჯრედულიმკედლიც წარმოიქმნება და ზუსტად 2 ერთმანეთის მსგავსი შვილეული უჯრედი წარმოიქმნება.
რა იგულისხმება ბაქტერიების ქესობრივ გამრავლებაში? ეუკარიოტების იდენტურად? პროესი ჯეე არ მოყვე.
სქესობრივი გამრავლება რეალურად არ ნისნავს იმ გამრავლებას, რასაც ჩვენ ვხვდებით ექუკარიტოებში, აქ არც გამეტები წარმოიქმენბიან და ანუნ არც ერწყმიან. აქ ეს ყველაფერი სრულიად სხვანაირად ხდება.
ახსენი სქესობრივი გამრვლების პროცესი და ასევე რა ეწდება მას
?
ამ პროცესსს ეწოდება გენეტიკური რეკომბინაცია, ამ დროს დნმ-ის ნაწილი და იშვიათად მთლიანი დნმ, დონორიდან რეციპიენტს გადეცემა და მისი დნმ-ის გარკვეულ ფრაგმენტს ჩაანაცვლებს. წარმოიქმნება დნმ, რომელიც 2 მშობლის გენსშეიცავს და დნმ-ს სახელად რეკომბინანტული დნმ ეწოდება.
ჩამოთვალე პროკარიოტებსი მემკვიდრული ინფორმაციის გადაცემის 3 ხერხი:
- ტრანსფორმაცია
- კონიუგაცია
- ტრანსდუქცია
ჩამოაყალიბე რას ეწოდება ტრანსფორმაციის პროცესი, გრიფიტის გარეშე, ეგ ცალკე უნდა გკითხო.
ეს არის დონორსა და რეციპიენტს შორის გენეტიკუი მასალიც ცვლა, ისე, რომ დისტანციას არ კარგავენ.
ჩამოაყალიბე პნევმოკოკების ტიპები და განსხვავება.
მოკლედ, არსებობს პნევმოკოკების 2 ფორმა, R და S.
s -პნევმოკოკები პათოგენურები არიან , უჯრედის კედლის გარდა კაფსულით არიამ შემორტყმულნი, გარემოს ზემოქმედებისგან უფრო მყარად არიან დაცულნი. ხოლო არც პათოგენურები არია და არც კაფსულა არ გააჩნიათ R პნევმოკოკებს.
ჩამოაყალიბე გრიფიტის ექსპერიმენტი:
თაგვებსი, მაღალ დემპერატურაზე შეიიყვანეს დახოცილი S პნევმოკოკები და ასეთ პირობებში თაგვები არ ავადდებოდნენ. მაგრამ, როცა თაგვებში ცოცხალი R და მკვდარი S ბაქტერიები შეიყვანეს თაგვების სისხლში, რსტომღაც გაჩნდა კაპსულირებული ბაქტერიები და თაგვები დაავადნენ. ანუ, გგრიფიტმის ვარაუდიც შემდეგნაირი, რასაც გენეტიკურ რეკომბინაციმდე, უფრო კი ტრანსოფრმაიამდე მივყავართ, სადაც მანძილც დაცვით ხდება პნევმოკოკებსი გარკვეული ფრაგმენტის გაცვლადა ლოგიკურად უნარების გაცვლაც, რის გამოც R პნევმოკოკიც კაფსუირებული გახდა. ხოლო რა ფაქტორი გადაცემოდა საკითხავიც ეს იყ, ვარაუდობდნენ, რმ ეს იყო ცილა, მაგრამ ახლა, მრავალი კვლვეიტ დასტურდება, რომ ეს დნმ-ის ფრაგმენტი იყო რეციპიენტი აქ რ- პნევმოკოკი სწრაფდ მიითვისებს და დნმ-ს სტრუქტურასი ისვამს.
ახსენი კონიუგაცია, უექსპერიმწნტოდ.
კონიუგაცია ნიშნავს უჯრედების ფიზიკურ კავშრს და დნმ-ის მნიშვნელოვანი ნაწილის ასე გაცვლას.
რა არის ეკოლი? რა და როგორ პირობებში შეუძლია მას?
სასარგებლო ბაქტერია, იგივე ნაწლავის ჩხირი. რომელიც მისთვის საჭირო ყველა ამინომჟავას ასინთეზებს, ტუ არეში არის მინერალური მარილები და გლუკოზა.
ჩამოაყალიბე კონიუგაციის შემსწვალლეი ექსპერიმენტი:
ბაქტერიის 2 მუტანტური ფორმა შეიქმნა, აქედან 1 მუტაციის შედეგად, ვერ ახერხებდა B7 ვიტამინისა და მეთიონინის სინთეზს, ხოლო მეორე ვერ ახერხებდა ლეიცინისა და ტრეონინის სინთეზს. ერთ არეში მოთავსების შემდეგ, მათდა გასაკვირად მუტაციური ბაქტერიები მაინც გამავლდნენ, ოთხივე ნივთიერების დამზადებაც გამოუვიდათ. დადგინდა, რომ უჯრედები ერთმანეთს ე.წ F-პილების ანუ სასქესო პილების საშუალებით ეკონტაკტებიან. ე.წ ხიდაკი წარმოიქმნება და ბაქტერიიდან დნმ რეციპიენტის უჯრედში გადაინაცვლებს და დონორის თვისებებს იძენს, ლოგიკურად.
რას ეწოდება ტრანსდუქცია?
ბაქტერიოფაგის მეშვეობით დნმ-ის ჯაჭვის განსაზღვრული მონაკვეთის გადატანა ერთი ბაქტერიიდან მეირეში. ვირუსი მასპინძლის უჯრედს დააზიანებს და მისი დნმ-ს ფრაგმენტს ერთ-ერთი ვირუსი შეცავს ახლა უკვე , რის შემდეგაც მეორე მასპინძელს მიადგება და იქ არსებულ დნმ-ს ამ პირველი მასპინძის დნმ-ის ფრაგმენტს დაუმატებს რასაც ტრანსდუქცია, გენეტიკური რეკომბინაციის გზა და რეკომბინანტული დნმ ეწოდება.
