ღეროვანი უჯრედები Flashcards
(17 cards)
როგორი უჯრედებია ღეროვანი უჯრედები, რა განსხვავებული და მომავლისთვის საიმედო ფუნქცია აკისრიათ?
ისინი არადიფერენცირებული უჯრედები არიან , რომლებიც მუდმივად მრავლდებიან და სხვადსხვა სახის უჯრედებად სპეციალიზაციის უნარი აქვთ.
მიტოზური დაყოფის დროს, ღეროვან უჯრედებს რა საინტრესო რამ ახასიათებთ?
მიტოზის შედეგად, როგორც ვიცით, მიიღება 1 უჯრედიდან სხვა 2 უჯრედი, ამ ორიდან ერთი აროს არადიფერენცირებული და განაგრძობს გამრავლებას, ხოლო მეორე უკვე ზრდასრულია და დიფერენცირებულ უჯრედად გარდაიქმნება.
რამდენი ტიპი არსებობს ღეროვანი უჯრედებისა, ადამიანის ორგანიზმში? რომლებია ესენი?
არსებობს 2 ტიპი. 1- სომატური და 2- ემბრიონული.
ჩამოაყალიბე რა სახით გვხვდება სომატური უჯრედები ორგანიზმში, როდის არიან აქტიურნი და ანუ აქედან გამომდინარე, რა ყოფილა მათი მთავარი ფუნქცია.
სომატური უჯრედები, არადიფერენცირებული უჯრედების ძალიან მცირე გროვის სახით არიან ჩართულნი ზრდრასრული ორგანიზმის ქსოვილების დიფერენცირებულ უჯრედებს შორის. ისინი მხოლოდ მასშემდეგ აქტიურდებიან, როცა ქსოვილი ზიანდება, ანუ ამ დაზიანებული ქსოვილების აღდგენა ყოფილა მათი ერთ-ერთი ფუნქცია, რომელიც დიდ სარგებლიანია.
ადამიანის ორგანიზმში, ლოგიკურად, სად შეიძლება შეგვხვდეს ყველაზე მეტი სომატური უჯრედი?
ერთი ეს იქნება საჭმლის მომნელებელი სისტემა, რადგან აქ მოხვედრილი საჭმლით, ზიანდება და კვდება ბევრი უჯრედი, ხცოლო მეორე ეს იქნება კანის ეპითელი, სადაც ასევე ხშირად იხოციებიან უჯრედები, გარემოსთან ხშირი შეხებისა და მექანიკური ზემოქმედების გამო.
ნერვული უჯრედები მუდმივად ინტერფაზულ მდგომარეობაში არიან, რამდენადაა შესაძლებელი აქ ღეროვანი უჯრედების არსებობა?
გასაკვირი იყო ეს ყველასთვის, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ აქაც არსებობს ღეროვანი უჯრედები, რომლებიც მრავლდებიან და შეუძლიათ ნერვულ უჯრედად დიფერენციაცია ანუ სპეციალიზაცია.
ქსოვლები, სადაც ღეროვან უჯრედებს ვხვდებით:
პულპა, ჩონჩხისა და კუნთის უჯრედები, რქოვანა და ბადურა, სისხლძარღვში მოცირკულირე სისხლში, ზურგის ტვინში, ღვიძლში, პანკრეასში და ა.შ…
რას გულისხმობს ქიმიური რეპროგრამირება?
როგორც გავიგეთ, ღეროვან უჯრედს აქვს უნარი, რომ სადაც მდებარეობს ის ქსოვილი აღადგინოს და სპეციალიზდეს მის უჯრედად, მაგრამ ქიმიური რეპრპოგრამირების გზით გაჩნდა მისი პლასტიკურობის ფუნქცია, რაც გულისხმობს ისეთინქსოვილებითვის დამახასიათებელ უკჯრედებად გარდქმნას, რომლებშიც ღეროვანი უჯრედი არვმდებრაიბე,( ის 1 კონკრეტული რავთქმა უნდა. )მაგ: თავის ტვინის ღერვან უჯრედებს შეუძლიათ სპეიალიზდნენ სისხლისა და კუნთის უჯრედებად.
როგორი დაავადებების სამკურნალოდ შეიძლება გამოიყენონ ღეროვანი უჯრედები?
დაავადეები, რომლებიც უჯრეების დეგენერაციით ან ნეკროზითაა გამწვეული.
რა ზიანდება ამ შემთხვევებში:
1. გულის ინფაქრტი
2. ინსულტი
3. ნეიოროდეგენრაციული დაავდებები და ბარემ დაავადებები შენ ჩამოთცალე.
4. ციროზი და ჰეპატიტი-
- გულის უჯრედები ზიანდება
- ინსულტის დროს- თავისა და ზურგის ტვინის ტრავმებს იწვევს.
- ნეიორდეგენრაციული დაავადებებია, მაგ: პარკინსონი, გაფანტული სკლეროზი, ალცჰაიმერი, ისინი ნერვუკ უჯრედებს აზიანებენ. 4. ღვიძლის უჯრედებს.
ძვლის წითელი ტბინი რაზეა პსსუხიხმგებელი და აქვე, რომელ 2 რტიპად იყოფა მისი ღეროვანი უჯრედები?
ძვლის წითელ ტვინში ხდება ლეიკოციტების, თრომბოციტების და ერითროცვიტების წარმოქმნა აქ ხდება. იყოდფა 2 ტიპად ღეროვანიუმრედები, ესენია: 1. ჰემატოპოეტური და 2. სტრომალური,
როგორია ჰემატოპოეტური ღეროვანი უჯრედი და როგორია სტრონალური, რის წარმოწმნაზე არიუან პოასუხისმგებელნი?
ჰემატოპოეტური- წარმოქმნის სისხლის ყველა უჯრედს და შეუძლიათ დიფერენცირება ნერვულ, ჩონჩხისა და კუნთის, ასევე ღვიძლის უჯრედებად. ხოლო სტყრომალური ეს ემბრიონული ღეროვანი უჯრედებია, რომლებიც წარმოქმნის ძვალს, მყესს, ჩონჩხისა დავკუნთის უჯრედბს და ცხიმოვან ქსოვილს. რა თქმა უნდა გულის კუნთი იგულისხმება იქ.
რა არის ლეიკემია, საწყის ეტაპზე როგორ მკურნალობენ და თუ სიტუაცია რთულია, რაზე გადადიან ექიმები, სად შეჰყავთ ღეროვანი უჯრედები ამ დროს?
ლეიკემია არის სისხლის სიმსივნე , რა დროსაც ლეიკოციტები კარგავენ მთავარ ფუნქციას , ვეღარ ებრძვიან ორგანიზმში შემოჭრილ მიკრობებს. ქიმიოთერაპიით მკურნალობით იწყებენ, ასე ძლიერი ქიმიურო პრეპარატებით ამ გადაგვარებულ ლეიკოციტებს კლავენ და თუ სიტუაცია ძალიან რთულია, მაშინ საჭიტროა რადიაციითააც დაიწყოს მკურნალობა ქიმიურ პრეპარატებთან ერთად, მერე კი ჯანმრთელი პაციენტის ძვლის წითელი ტვინის უჯრედები შეჰყავთ და პაციენტის ზლის წითელი ტვინისკენ დაიწყებენ მიგრირებას. ნორმალურ ფუნქცონირებასაც დაიწყებენ , უბრალოდ 1 რისკია, რომ ეს ახალი უჯრედები ორგანიზმმა არ მიიღოს და ამეორე, არსსიამოვო პროცედურის გამო შესაძლოა დონორს წლობით დასწირდე სლოდინი, დაავდაება კი არ იცდსი.
რატომაა ჭიპლარის ღეროვანი უჯრედსი ტრანსპლანტაცია უფრო უსაფრთხო პროცესი? ახსენი, ზპგადად რას შვრება სამომავლოდ ეს და რატომ ინახავენ ჭიპლარ-პლაცენტას.
სრულიად უმტკივნეულონ და მეტად შედეგინანი მკურნალობა, რომელსაც ახალშობილი სჩუქნის თავის თავს, ან დედ-მამას, ნათესავებს და ზოგ შემთხვევაში სრულიად უცხოადამიანსაც. აღმოჩნდა, რომ ჭიპლარსა და პლაცენტაში არის სისხლი, რომელიც ახალშობილს აღარ ესაჭიროებ და გაჯერებულია ღეროვანინუჯრედებით, რომელთაც პლასტიკურობის ფუნქცია აქვთ. სურვილის შემთხვევასი ბანკში ინახება, აზოტში ყინავენ და დიდხანს გაძლებს.
ჩამოაყალიბე რა არის ემბრიონული ღერვანინუჯრედები და გამოიყენება თუ არა ის ლაბორატორიებში, როგორვც დაავდების მკურნალობისტვის მნიშვნელოვანი დეტალი?
ემბრიონული ღეროვანი უჯრედები ჩანასახისა განვითარებია ძალიან ადრეულ ეტაპზევე ჩნდება და პრაქტიკულად ყველა უჯრედად გარდქმნის უნარი აქვთ, რაც ზრდრასრულ ორგანიზმში არსებობს. სამკურნა;ოდაც ამიტომ ცდილობენ გამყენებასა და ლაბორატორიაშიც ამრავლებენ.
როგორ ხდება ლაბოატორიის ემრბიონული უჯრედების გამრავლება?
ადამიანის კვერცხუკტრედს ანაყოფიერებენ ხელოვნურად. როგორც ვიცით პირველი ღეროვანი უჯრედი ჩვენს ორგანიზმში არის ზიგოტა, ეს ზიგოტა დაიწყებს დაყოფას და სადღაც 4-5 დღის შემდეგ განაყოფიერებიდან, ჩანასახი უჯრედებსგან აშენებული, სითხით სავსე მიკროსკოპული სფეროა, რომელსცა ეწოდება ბლასტოცისტი. მ ბლასტოცისტსს სიღრუეში 30-მდე ჩანასახოვანი უჯრედი აქვს და ეს უჯტრედები პიპეტით გადააქვთ საკვების შემცველ პეტრის ფინჯანზე და იქ იწყებენ ინტენსიურ დაყოფას.
რა უნდა გავაკეთო თუ სხვადასხვა ქსოვილებად დიფერენცირება მინდა? (ხელოვნური განაყოფიერების დროს)
უნდა მოვათავსოთ განსხვავებულ საკვებ არეში ანუ პეტრის ფინჯანზე და ქიმიური რეპრპგრამირების გზით გინდ ეპითელურ უჯრედს მიიღებ გინდ კუნთოვანსს, შემაერთებელსა და ნერვულს.
