. Flashcards
(257 cards)
1
Q
Hoe begint een bronchitis vaak?
A
Als BLWI
2
Q
Wat zijn de symptomen van een acute corpus alienum?
A
-Plotseling heftig hoesten
-Stridor
-Cyanose
-Braken
-Benauwdheid
Klachten kunnen spontaan afnemen en terugkomen wanneer het voorwerp dieper in de luchtwegen is
3
Q
Hoe wordt een corpus alienum gediagnosticeerd?
A
-Anamnese
-Rontgenopname
-Bronchoscopie
4
Q
Bij welke leeftijden komt een pneumonie het meest voor?
A
<5
>65
5
Q
Wat zijn de tekenen van pneumonie bij LO en AO?
A
Eenzijdige crepitaties icm matte percussie
Consolidatie op X-thorax, verdwijnen silhouettes sign
(Serum ureum en CRP verhoogd, leuko’s verlaagd)
6
Q
Wat zijn tekenen van COPD bij LO?
A
Crepitaties
Tonthorax
Afvallen
Piepende ademhaling
Stridor
7
Q
Wat zijn de kenmerken van COPD bij spirometrie?
A
-Normaal/ verhoogd TLC
-Verlaagd FEV1
-Verlaagde FEV1/FVC. Diagnose vast als <-1,64 SD of <70% predicted
8
Q
Hoe wordt COPD ingedeeld?
A
GOLD 1 (mild): FEV1 >=80%
GOLD 2 (matig): 50%<=FEV1<80%
GOLD 3 (ernstig): 30%<=FEV1<50%
GOLD 4 (zeer ernstig): FEV1<30%
mMRC dyspneu schaal: 0-4. Mortaliteitsrisico
9
Q
Hoe wordt COPD behandeld?
A
Leefstijladviezen (niet roken, bewegen)
B2 agonisten: SABA’s (sulbutamol), LABA’s
M-antagonisten: SAMA’s (ipratroprium), LAMA’s
Inhalatiecorticosteroiden
10
Q
Wat zijn de risicofactoren voor idiopathische pulmonale fibrose?
A
-Meest voorkomende vorm interstitiele fibrose
-Mannen boven 60 jaar
-Roken
11
Q
Wat zijn de tekenen van IPF bij LO en AO?
A
Basale crepitaties en clubbing
Progressieve kortademigheid en hoesten
X-thorax: Kerley-lijnen (witte lijnen tgv verhoogde hydrostatische druk), afname longvolume, witkleuring tgv fibrose (vn longbasis en zijkanten)
12
Q
Hoe ontstaat IPF?
A
Reactie op schade gemedieerd door type 2 epitheelcellen en myofibroblasten
Telomeropathie speelt een rol bij malfunctie type 2
13
Q
Wat zijn de tekenen van acute bronchitis?
A
-Vaker dan normaal hoesten
-Minder dan 3 weken
-Sputum
-Rhonchi of crepitaties
-Piepende ademhaling en dyspneu
-Thoracale pijn
14
Q
Welke cellen spelen een rol bij astma?
A
Eosinofiel, mestcel, T cel
15
Q
Hoe wordt pneumothorax gediagnosticeerd?
A
X-thorax
Pleura visceralis zichtbaar als scherp begrensde lijn, homogene zone zonder bronchovbasculaire structuren
16
Q
Hoe wordt een pneumothorax behandeld?
A
-Afwachtend met evt zuurstofsuppletie bij kleine
-Drain bij grotere
-Pleurodese
-Pleurectomie
17
Q
Welke groepen interstitiele longziekten zijn er?
A
-Bekende oorzaak
-Idiopathisch
-Granulomateus (sarcoidose/ EAA)
18
Q
Hoe worden intertsitiele longziekten gediagnosticeerd?
A
-Progressieve kortademigheid en hoesten
-Rontgen of CT thorax, longfunctietesten en bloedonderzoek
19
Q
Hoe worden interstitiele longziekten behandeld?
A
-Corticosteroiden en fibroseremmers
-Transplantatie is enige curatieve therapie
20
Q
Wat zijn de belangrijkste risicofactoren voor GER?
A
Hiatus hernia, overgewicht en roken
21
Q
Hoe wordt GER gediagnosticeerd?
A
Meest naar minst gebruikt:
-Vragenlijsten
-PPI-test
-Endoscopie
-Oesofagiale pH-metrie
-Manometrie
-Histologie
22
Q
Hoe wordt GER behandeld?
A
Histamine antagonist of protonpompremmers, vaak bij huisarts
23
Q
Wat is een aortaklepstenose?
A
Verkalking van de aortaklep waardoor er drukbelasting van de LV en dus concentrische hypertrofie ontstaat. Hierdoor kan er sprake zijn van relatieve ischemie
24
Q
Wat zijn de klachten van een aortaklepstenose?
A
-Angine pectoris
-Duizeligheid
-Flauwvallen
-Hartfalen
-Plotse dood
25
Hoe wordt een aortaklepstenose gediagnosticeerd?
-Systolisch ejectiegeruis tussen de 1e en 2e harttoon
-Dikke, witte klep op echo
26
Hoe wordt een aortaklepstenose behandeld?
Percutane interventie met ballondilatatie of chirurgische ingrepen als aortaklepplastiek of aortaklepvervanging
27
Bij wie komt anemie het meest voor?
Vrouwen tussen 15 en 50
28
Wat zijn de symptomen van anemie?
-Vermoeidheid
-Bleekheid van de huid en slijmvliezen
-Hartkloppingen, duizeligheid, POB en kortademigheid als ernstig
29
Hoe wordt anemie gediagnosticeerd?
-Hb, MCV, reti's, ferritine
-Hemolytische anemie: lactaatdehydrogenase (LDH) en bili verhoogd, haptoglobine verlaagd
-Auto-immuun hemolytische anemie: positieve Directe Antiglobuline Test (DAT)
30
Hoe wordt stabiele AP gediagnosticeerd?
-Anamnese
-Inspannings-ECG
-ST-depressie
31
Hoe wordt stabiele AP behandeld?
1. Leefstijladviezen
2. Medicatie: symptomen (b-blokkers, ca-antagonisten, nitraten en trombocytenaggregatieremmers), preventie (statines, ACE-remmers)
3. Percutane coronaire interventie (PCI)
4. CABG: ernstige drievatslijden, leasie in hoofdstam, hooggradige laesie in linker anterior descending (LAD)
32
Hoe wordt een hartinfarct gediagnosticeerd?
Symptomen in rust + verhoogde cardiale enzymen (troponine T en I)
STEMI (volledige afsluiting) ST-elevaties in minstens 2 afleidingen ECG
33
Hoe wordt een hartinfarct behandeld?
1. Antitrombotica, antiplaatjestherapie, pijnstillers, nitraten, zuurstof als <90%
2. STEMI: snelle revascularisatie
nSTEMI: revascularisatie binnen 24u tenzij hemodynamisch instabiel
3. Na infarct aspirine, P2Y12-remmer, ACE-remmer, b-blokker en statine. Leefstijladviezen
34
Wat is PAV?
Atherosclerose van de arterien die distaal liggen van de aortabifurcatie
35
Welke klachten passen bij PAV?
-Claudicatio intermittens
-Koud gevoel in kuit
-Bleek been
-Doofheid
-Ulcera
-Necrose
36
Hoe wordt PAV gediagnosticeerd?
EAI <0,8 (of gemiddelde van 3 bepalingen <0,9)
Uigesloten als EAI >1,1 (of gemiddelde van 3 bepalingen >1,0)
37
Hoe wordt PAV ingedeeld?
Fontaine classificatie:
I: geen klachten
IIa: geen invaliderende claudicatieklachten
IIb: invaliderende claudicatieklachten
III: rustpijn
IV: gangreen. wonden/ weefselverlies
38
Hoe wordt PAV behandeld?
Gesuperviseerde looptraining tenzij fontaine III of IV
Als onvoldoende: echo duplex, CTA, MRA of conventionele angiografie. Percutane transluminale angioplastiek (dotteren), endarteriectomie (chirurgisch verwijderen intima) of bypass chirurgie
39
Wat zijn de symptomen van DVT?
-Zwelling, roodheid, pijn, warmte en glans in 1 been
-Jeuk, ulceraties, varices, eczeem en oedeem
-Inspanning heeft geen invloed op pijn
40
Hoe wordt DVT gediagnosticeerd?
1. Klinische kansschatting
2a. Bij ccore <2 D-dimeer bepaling. Als >0,5 mg/L CUS. Kan ook verhoogd zijn door zwangerschap of maligniteit
2b. Bij score 2+ meteen compressie ultrasonografie (CUS). DVT niet comprimeerbaar
41
Hoe wordt DVT behandeld?
-5 dagen LMWH, daarna dabigatran of edoxaban
-Rivaroxaban of apixaban
-Geen vit K antagonist bij maligniteit
-Steunkous om doorbloeding te verbeteren
42
Hoe ontstaat CVI?
Falen van de kleppen veroorzaakt veneuze reflux, stuwing en verhoogde veneuze druk
Kan secundair aan tromboflebitis (aderontsteking) of DVT
43
Wat zijn de symptomen van CVI?
-Vermoeid/ zwaar gevoel in been/ benen
-Nachtelijke krampen of onrustige benen
-Pitting oedeem
-Eczeem
-Varices
-Pigmentatie
-Erytheem
-Ulcus cruris (defect tot in subcutis of dieper, mediale zijde onderbeen)
44
Hoe wordt CVI gediagnosticeerd?
Echodoppler en flebografisch onderzoek
45
Wat zijn de symptomen van interstitiele longziekten?
-Kortademigheid
-Droge hoest
-POB
-Vermoeidheid
-Gewichtsverlies
46
Hoe worden interstitiele longziekten gediagnosticeerd?
-X-thorax/ CT-scan
-Longfunctietesten
-Bloedonderzoek
-Bronchoscopie
-Longbiopsie
47
Wat is EAA?
Extrinsieke allergische alveolitis
Granulomateuze longaandoening die ontstaat door herhaalde inhaltie van allergenen
Acuut (<6 mnd) of chronisch (>6 mnd)
48
Wat zijn de symptomen van acute EAA?
-Dyspneu, hoesten, koorts en malaise
-Squeeks en verscherpt ademgeruis
49
Hoe wordt acute EAA gediagnosticeerd?
Op HRCT zijn ontstekingsachtige centrilobulaire noduli, matglas en airtrapping te zien
Schade nog reversibel door vermijden allergenen
50
Wat zijn de symptomen van chronische EAA?
-Dyspneu
-Clubbing en crepitaties
51
Hoe wordt chronische EAA gediagnosticeerd en behandeld?
-IgG-antistoffen bij blootstelling en lymfocyten >20% (normaal <5%) bij bronchoalveolar lavage (BAL)
-Vermijden contact en gebruik ontstekingsremmers (prednison)
52
Wat zijn de symptomen van AF?
-Hartkloppingen
-Kortademigheid
-Duizeligheid
-Vervelend gevoel/ POB
-Verwardheid
-Verminderde inspanningstolerantie
53
Wanneer is er sprake van hypotensie?
<=90/<=60
BD meten, tilt-table test, ECG voor hartritmestoornissen
54
Hoe wordt hypotensie behandeld?
-Bloeddrukverhogende medicatie (fludrocortison)
-Meer water en zout
55
Wat zijn oorzaken van hypertensie?
-Overgewicht
-Onvoldoende bewegen
-Veel zout
-Veel alcohol/ koffie
-Vet eten
-Ibuprofen, prednison, de pil
-Leeftijd
-Stress
-Nierfalen
-Primair hyperaldosteronisme
-Feochromocytoom
56
Wat zijn de symptomen van hypertensie?
-Hoofdpijn
-POB
-Palpitaties
-Neusbloedingen
-Moeilijk ademen
-Misselijk
-Wazig zien
-Opgejaagd en gespannen gevoel
57
Hoe wordt hypertensie behandeld?
(Thiazide)diuretica
Betablokkers
Gezonder eten en meer bewegen
58
Wat zijn de voorwaarden van respect voor autonomie?
Keuzes moeten vrijwillig, geinformeerd en wilsbekwaam gemaakt kunnen worden
59
Wat is paternalisme?
Het voorbijgaan aan iemands wil in het belang van die persoon
-Zwak: handelen zonder de wil van de patient te weten
-Sterk: moedwillig tegen de wil van de patient in handelen
60
Wanneer mag beroepsgeheim verbroken worden?
-Toestemming patient
-Wettelijke plicht (bv infectieziekten)
-Als patient gevaar vormt voor zijn omgeving
61
Wat is alpartijdigheid?
Er moet rekening gehouden worden met alle betrokken partijen
62
Welke 2 principes zijn van belang bij het egalitarisme?
Max/min-principe: sterkste schouders dragen de meeste lasten
Nivellerend effect: meer gezondheidsdiensten worden aangeboden aan mensen in hogere gezondheidsnood
63
Wat is het verschil tussen rechtvaardigheid en eerlijkheid?
Rechtvaardigheid: set regels of theorie op grond waarvan een verdeling wordt gemaakt
Eerlijkheid: iedereen die het aangaat is het eens met de regels op grond waarvan een verdeling gemaakt wordt
64
Wat is het mechanisch lichaamsbeeld?
Het lichaam is een machine dat ook bewustzijn produceert. Er is geen losse ziel en hoe de ziel zich voelt is afhankelijk van hoe het lichaam zich voelt
65
Wat waren de traditionele doelen van de geneeskunde?
1. Behoud van leven
2. Bestrijding van ziekten
3. Verlichten van pijn
66
Waardoor staan de traditionele doelen van de geneeskunde ter discussie?
-Schaarste
-Technologische ontwikkelingen
-Medicalisering
-Idee van maakbare mens (inzet voor niet-medische doeleinden)
67
Wat zijn de gevolgen van medicalisering?
-Over-diagnostiek en over-behandeling
-Kans op iatrogene schade
-Ondermijnt eigen vermogens problemen op te lossen, afhankelijk
68
Wat zijn de nieuwe doelen van de geneeskunde?
1. Preventie van ziekte en letsel en bevordering en behoud van de gezondheid
2. Verlichting van pijn en lijden veroorzaakt door aandoeningen
3. Verzorging en genezing van zieken en zorg voor diegenen die niet genezen kunnen worden
4. Vermijden van vroegtijdige dood en nastreven van een vreedzame dood
69
Wat is de biostatische theorie?
Gezondheid is het normaal fysiologisch functioneren van het organisme voor soort, leeftijd en geslacht. Gericht op overleving en voortplanting. Ziekte is statistisch sub-normaal functioneren en een interne toestand
70
Wat zijn de voor- en nadelen van de biostatische theorie?
Voordelen: objectief, geldt ook voor andere soorten dan mensen, past binnen evolutionair biologisch denken
Nadelen: valt niet samen met de gewone opvatting van ziekte, geen ruimte voor verminderde kwaliteit van leven als belangrijk element van ziekte
71
Wat is de sociaal-constructieve theorie?
Ziekte is een normatief begrip. Het treft het individu maar wordt bepaald door de samenleving. het is door mensen afgebakend, niet gegeven door de natuur
72
Wat is de holistische theorie?
Gezondheid is het vermogen om adequaat te functioneren en zelf gestelde (vitale) levensdoelen te verwezenlijken. Ziekte is een interne (fysieke of mentale) toestand dat gezondheid vermindert, veel meer gebonden aan lijden dan aan fysiologie
73
Wat zijn de voor- en nadelen van de holistische theorie?
Voordelen: sluit aan bij dagelijkse ervaring van ziek zijn, blik op mens als geheel
Nadelen: niet toepasbaar op planten en dieren, gezondheid wordt gesubjectiveerd
74
Wat zijn de oorzaken van primair hyperaldosteronisme?
Aldosteron producerend tumor (66%)
Bilaterale bijnierhyperplasie (32%)
75
Hoe wordt primair hyperaldosteronisme gediagnosticeerd?
-Plasma aldosteron/ renine activiteit ratio
-Zoutbelasting
-Kalium, aldosteron en 18-hydroxycortisol in 24-uurs urine
-CT/MRI, bilaterale bijniervene sampling
76
Hoe wordt primair hyperaldosteronisme behandeld?
-Chirurgie
Medicatie, bv MR antagonisten
77
Bij wie komen feochromocytomen vooral voor?
In bijnier: 60+
Extra-adrenaal: <20
78
Hoe wordt een feochromocytoom gediagnosticeerd?
-Plama (nor)adrenaline en (nor)metanefrine
-CT/MRI bijnieren
-123I-MIBG scan
79
Wat zijn de symptomen van hypercortisolisme?
-Hypertensie
-Diabetes
-Vermoeidheid
-Centrale adipositas
-Spier- en huidatrofie
-Osteoporose
-Hypothyreoidie
-Hypogonadisme
-Acne en hirsutisme bij vrouwen
-Depressie, verminderd geheugen
-Dyslipidemie
-Veneuze trombose en longembolieen
80
Hoe wordt primair hypercortisolisme behandeld?
Adrenalectomie
Deels medicamenteus (a-blokkers en ca-antagonisten)
81
Bij wie komt POB het meest voor?
Evenveel bij mannen als vrouwen
Vrouwen gem 10 jaar eerder getroffen
82
Waardoor ontstaat instabiele AP?
Stenose coronairvat >70% of trombusvorming
83
Hoe wordt instabiele AP gediagnosticeerd en behandeld?
Normaal ECG en normaal troponine
Isorbidedinitraat 5 mg sublinguaal
Huisarts waarschuwen als de klachten daarna nog aanhouden
84
Hoe worden nSTEMI en STEMI medicamenteus behandeld?
Antitrombotische medicatie (heparine/LMWH, aspirine, P2Y12 receptor inhibitors), zuurstof en evt nitraten
85
Wat is het syndroom van Tietze?
Zwelling tussen sternum en ribben. Veroorzaakt pijn dat ook kan uistralen
Diagnose door zwelling onder het sternum bij een X-thorax en LO, geen behandeling
86
Wat zijn de risicofactoren voor pericarditis?
-Griep, verkoudheid
-Myocardinfarct
-Trauma
-Auto-immuun
-Zeldzame bacteriele infectie
87
Wat zijn de symptomen van pericarditis?
-Scherpe POB
-Uistraling naar linkerschouder
-Neemt af bij voorover buigen
-Angstig gevoel
-Kortademigheid
-Koorts
88
Hoe wordt pericarditis gediagnosticeerd?
-Pericardwrijven
-ST-elevaties in alle afleidingen
-Pericardeffusie (vocht in hartzakje) op echo
89
Hoe wordt pericarditis behandeld?
Pinstillers en ontstekingsremmers
Antibiotica bij bacteriele infectie
90
Wat is herpes zoster?
Ontsteking van 1+ huidzenuwen in een unilateraal dermatoom door het waterpokkenvirus. Geeft brandende, schrijnende pijn. Diagnose bevestigd door blaasjes op de huid
91
Wat zijn de symptomen van een longembolie?
-POB vastzittend aan de ademhaling
-Acute kortademigheid
-Hoesten
-Koorts
-Verhoogde hartslag
-Zweten
-Soms hemoptoe
-Tachypneu
-Crepitaties
92
Hoe wordt een longembolie gediagnosticeerd?
WELLS-score of YEARS-beslisregel
D-dimeer, CT
93
Hoe wordt een longembolie behandeld?
Acute fase: heparine/ LMWH icm zuurstof
Trombolytica of chirurgie bij massale stolling
Orale antistollingsmiddelen bij stabiele embolie om verdere groei en evt recidief te voorkomen
94
Hoe wordt DM2 gediagnosticeerd?
-Nuchtere plasma glucose >7 mmol/l
-Niet-nuchtere plasma glucose >11,1 mmol/l
-HbAIc >6,5% (48 mmol/mol)
1 afwijkend + symptomen, 2 op verschillende dagen zonder symptomen
95
Hoe wordt DM2 behandeld?
1. Leefstijladviezen
2. Metformine
3. Sylfonylureumderivaten
3. Insuline
96
Wat zijn risicofactoren voor AF?
-Hart- en vaatziekten
-Hypertensie
-DM
97
Welke klachten passen bij AF?
-30% asymptomatisch
-Palpitaties
-Dyspneu
-POB
-Verminderde inspanningstolerantie
-Vermoeidheid
-Malaise
98
Hoe wordt AF gediagnosticeerd?
ECG: afwezigheid P-toppen, onregelmatige golfjes ipv basislijn, onregelmatige RR-intervallen
99
Wat is een belangrijke complicatie van AF?
CVA (bloedstolsel linker hartoor, CHA2DS2-VASc score). Antistolling om te voorkomen
100
Hoe wordt AF behandeld?
Rhythm control: hartritme genormaliseerd door medicatie, cardioversie of ablatie pulmonaalvenen
Rate control: HF omlaag door medicatie of ablatie bundel van His
101
Wat is cholangitis?
Ontsteking van de galblaas (icterus, koorts, pijn in rechterbovenbuik)
102
Hoe worden galstenen gediagnosticeerd?
-Echo
-Verhoogde leverenzymen
-EUS of MRCP
103
Hoe wordt pancreatitis behandeld?
Voornamelijk ondersteunend of wegnemen van de onderliggende oorzaak
104
Hoe wordt eGFR berekend?
CKD-EPI formule
105
Hoe snel ontwikkelt acute nierinsufficientie?
Enkele dagen/ weken
106
Wat zijn de symptomen van chronische nierinsufficientie?
Na jaren
-Moeheid
-Verminderde inspanningstolerantie
-Dikke voeten
-Jeuk
-Misselijkheid/ braken
-Hoofdpijn
107
Wat zijn tekenen van chronische nierinsufficientie bij LO?
-Soms gepigmenteerde huid
-Krabeffecten, blauwe plekken
-Vaak hypertensie
-Groot hart
-Soms oedeem
-Soms sufheid
-Soms pericardwrijven
108
Welke labwaardes vind je bij nierinsufficientie?
-Hoog creatinine en ureum
-Laag Hb (minder EPO)
-Laag calcium
-Hoog fosfaat
-Hoog PTH
-Hoog kalium
-Normaal natrium
109
Hoe wordt chronische nierinsufficientie behandeld?
-Hemodialyse, peritoneale dialyse of niertransplantatie
-Ondersteunende therapie: zout- en vochtbeperking, EPO, fosfaatbinders, vit D, kalium binders, antihypertensiva, bicarbonaat
110
Wat zijn oorzaken van een nierarteriestenose?
-Atherosclerose (ouderen)
-Fibromusculaire dysplasie (BW ziekte, bij jongere vrouwen)
-Arteritis
111
Wanneer moet gedacht worden aan renovaculaire hypertensie?
-Plots ontstane hypertensie bij jonge vrouwen
-Atherosclerose
-Negatieve familieanamnese
112
Wat zijn de kenmerken van autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD)?
-Meest voorkomende erfelijke nierziekte
-Paryenchymateus
-Klachten tussen 30-50 jaar
-Cysten verdrukken gezonde nierweefsel wat nierinsufficientie geeft
-Kan secundaire hypertensie geven
113
Hoe wordt PDS gediagnosticeerd?
Rome-III-criteria; buikpijn minstens 6 maanden en 3 dagen/maand in de afgelopen 3 maanden gepaard met 2 of meer van de volgende klachten:
-Verbetering van pijn na defecatie
-Begin pijn gaat samen met verandering in defecatie frequentie
-Begin pijn gaat samen met verandering in ontlasting consistentie
114
Wat is de piekincidentie van IBD?
15-25 en 55-65 jaar
115
Wat is calprotectine?
-Calcium en zink bindend eiwit
-Goede maat voor monitoring IBD en kan onderscheid maken tussen IBD en PDS
-Geen onderscheid tussen IBD en bacteriele ontsteking
116
Hoe wordt IBD behandeld?
1. 5-ASA (mesalazine) alleen bij colitis ulcerosa
2. Corticosteroiden (prednison, budesonide)
3. Immunosuppressiva
4. Biologicals (infliximab, vedolizumab, tofactinib, ustekinumab)
117
Hoe diep is de ontsteking bij colitis?
Beperkt tot mucosa en submucosa
118
Welke labwaardes zijn verhoogd bij langer bestaand cholelithiasis?
-Alkalisch fosfatase (AF)
-Gamma glutamyl transferase (gGT)
-Totaal bilirubine
-Transaminasen (ALAT>ASAT)
119
Welke vormen van acute pancreatitis zijn er?
-Acute interstitiele vorm 80%: milde klachten
-Acute necrotiserende vorm 20%: ernstige klachten
120
Wat zijn mogelijke oorzaken van acute pancreatitis?
-Obstructie/ galstenen
-Toxines/ medicatie
-Trauma
-Metabolische stoornissen
-Bingedrinken
-Infecties
121
Bij wie komt peptisch ulcus vooral voor?
Mannen >25 jaar
122
Hoe kan H. pylori aangetoond worden?
-C13 ureumademtest
-Feces test
-Gastroscopie met biopten
123
Hoe wordt H. pylori behandeld?
Triple therapie: 2 typen antibiotica en een protonpompremmer
124
Wat zijn de symptomen van DM1?
Redelijk plotseling ontstaan:
-Veel drinken (polydipsie)
-Veel plassen (polymictie)
-Vraatzucht (polyfagie)
-Gewichtsverlies
-Moeheid
-Wazig zien en jeuk
125
Hoe kan een hypo ontstaan bij DM1?
-Alcoholgebruik
-Sporten
-Fout bij voedselinname
-Te veel insuline
126
Wat zijn de tekenen van een hyperosmolair hyperglycemisch syndroom?
Ernstige hyperglycaemie met dehydratie zonder ketonenproductie
Veel drinken, veel plassen en dorst op voorgrond
127
Wat zijn de gevolgen van de ziekte van Cushing voor de nierfunctie?
Het lichaam verlaagt ADH om te proberen ACTH te verlagen
128
Wat zijn indicaties voor titratietherapie?
Zwangerschap
Borstvoeding
Ouderen met een toxisch multinodulair struma
129
Wat zijn ernstige bijwerkingen van thyreostatica?
Agranulocytose
Leverfalen
130
Wat zijn algemene klachten van hartritmestoornissen?
-Hartkloppingen en overslagen
-POB
-Kortademigheid
-Duizeligheid
-Wegrakingen
-Transpireren
-Angstig gevoel
-Misselijkheid
131
Wat zijn risicofactoren voor een osteoporotische fractuur?
-Oudere leeftijd
-Vrouwen
-Lagere botdichtheid
-Prevalente fractuur
-Positieve familieanamnese
-Laag gewicht
-Corticosteroidgebruik
-Immobiliteit
-Vallen
132
Wat zijn secundaire oorzaken van osteoporose?
-Hyper(para)thyreoidie
-Hypogonadisme
-Hypercortisolisme
-Laag vit D en/of calcium
-Medicamenteus (o.a. steroiden, anti-epileptica)
-Nier- en leverziekten
-Auto-immuunziekten
133
Wat zijn bijwerkingen van bisfosfonaten?
-Maag-darmklachten
-Osteonecrose van de kaak
-Atypische femurfractuur
-Atriumfibrilleren
134
Hoe wordt osteoporose behandeld?
-Start met oraal alendroninezuur of risedroninezuur
-IV zoledronaat of denosumab als niet verdragen
-Bij hoog risico (lage BMD en wervelfracturen) is ook initiele behandeling met anabole middelen (teriparatide, romosozumab) toegestaan
135
Wat is proctitis?
Ontsteking alleen in het rectum
136
Hoe onderscheidt colitis zich van Crohn's?
-Continue ontsteking
-Oppervlakkig
-Geen fisteling
-Zelden perianaal abces
-PSC overlap
137
Wat zijn symptomen van coloncarcinomen?
-Veranderd defecatiepatroon
-Rectaal bloedverlies
-Buikpijn
-Gewichtsverlies, bloedarmoede en loze aandrang
138
Wat zijn risicofactoren voor coloncarcinomen?
-Genetisch (25%)
-Roken
-Overmatig alcohlgebruik
-Ongezonde leefstijl
139
Hoe worden coloncarcinomen gediagnosticeerd?
Gouden standaard: colonoscopie met biopsie
X-thorax en CT voor lymfeklieren en levermetastasen
CEA (meest specifieke tumormarker voor coloncarcinoom), MCV, Hb
140
Hoe worden ulcera behandeld?
1. Zuurremers: histamine antagonisten en PP's
2. Anti-H. pylori therapie
3. Staken NSAID's of vervangen door COX-2 selectief NSAID met PPI
141
Wat is het verschil tussen acute en chronische pancreatitis?
Acuut: kan volledig genezen
Chronisch: recidiverend, altijd sterk lucente afwijkingen op scans
142
Wat zijn de oorzaken van chronische pancreatitis?
-Genetische factoren
-Toxisch metabool (roken en alcohol)
-Idiopathisch
-Medicatie
-Auto-immuun
143
Wat zijn de oorzaken van hepatitis?
-Auto-immuun
-Leververvetting
-Alcoholgebruik
-Niet-alcoholisch
-Medicatie (vaak paracetamol)
-Viraal (A, B, C, D, E)
144
Wat zijn de symptomen van hepatitis?
-Spierpijn
-Misselijkheid
-Verminderde eetlust
-Malaise
-Buikpijn
-Donkere urine
-Ontkleurde ontlasting
-Pruritus
-Vermoeidheid
-Icterus
-Koorts
145
Hoe bepaal je de leverschade bij hepatitis?
-ASAT/ ALAT
-GGT en alkalisch fosfatase (maat voor galstuwing)
-Totaal bilirubine
-Protrombinetijd (INR)
-Albumine
-Ammonium (maat voor proteolyse en ureumsynthese)
146
Wat zijn oorzaken van microcytaire anemie?
MCV<80 fl
-Ijzergebrek: hevige menstruatie, vegetarisch dieet, malabsorptie, ulcera en carcinomen in MDK
-Chronische ziekte: hoge concentratie hepcidine (sluit ferroportine) reti's verlaagd
-Hb pathie (thalassemie): genetisch defect zorgt voor a/b disbalans, geeft hemolyse
147
Wat zijn oorzaken van normocytaire anemie?
-Nierziekte: verlaagde reti's
-Chronische ziekte: verlaagde reti's
-Beenmerg maligniteit: verlaagde reti's
-Mylodysplastisch syndroom: verlaagde reti's
-Aplastische anemie: verlaagde reti's
-Acute bloeding: normale reti's
-Hemolyse zonder reticulocytose: normale reti's
-Sikkelcel anemie: verhoogde reti's
148
Wat zijn oorzaken van macrocytaire anemie?
-Vit B12/ foliumzuur tekort
-Alcohol
-Hypothyreoidie
-Myelodysplastisch syndroom
-Hemolyse met reticulocytose
Allemaal verlaagde reti's behalve hemolyse (verhoogd)
149
Wat zijn de kenmerken van vit B12?
-Opname mbv intrinsic factor uit parietale cel
-Malabsorptie oa bij lachgas, atrofische gastritis (pernicieuze anemie) en ileumresectie
150
Hoe wordt een hypoglycemie behandeld?
Als niet meer aanspreekbaar: 50 ml 50% glucose oplossing IV of 1 mg glucagon subcutaan of im (als <45min en geen lever insufficientie/ ziekte)
151
Wat zijn oorzaken van een CVA?
Bloedig: trauma, spontaan, arterioveneuze malformatie, aneurysma, infarct
Ischemisch: trombus- of embolievorming
152
Wat zijn de kenmerken van een diabetische ketoacidose?
-Ernstige hyperglycaemie door een absolute insulinedeficientie tgv DM1
-Vastgesteld mbv bloedsuiker, pH in bloed (<7,3) en ketonen in bloed/ urine
-Volwassenen verliezen hierdoor zelden hun bewustzijn
153
Wat is een verstuiking?
Distorsie/ sprain
-Rekking of (gedeeltelijke) ruptuur van ligamenten rond het enkelgewricht
-Hierdoor kan een bloeding en lokale ontsteking ontstaan waardoor de enkel gaat zwellen
-Gewricht is nog intact
154
Wat is de meest voorkomende oorzaak van een verstuiking?
Inversietrauma
155
Wat zijn de symptomen van een enkelverstuiking?
-Aanvankelijk alleen pijn (waaronder drukpijn aangedane plaats en verergering pijn bij beweging)
-Zwelling
-Roodheid/ blauwkleuring
-Warmte aangedane plaats
-Onvermogen gewonde lichaamsdeel te gebruiken door zwelling en pijn
-Evt instabiliteit gewricht (zeer zeldzaam)
156
Welke graden van enkelverstuiking zijn er?
Graad 1: niet veel pijn, enkel vrij stabiel en beweeglijk. Meestal rekking ligamenten
Graad 2: aardig wat pijn en enkel niet helemaal stabiel, niet alle bewegingen goed, meer zwelling. Gedeeltelijk gescheurde ligamenten
Graad 3: ernstige pijn aan enkel en enkel is zeer instabiel, beperkte beweging, veel zwelling. Volledige ruptuur 1+ ligamenten
157
Hoe wordt een enkelverstuiking behandeld?
PRICE
Verbetert vaak na 1-3 dagen
Evt rustgips, loopgips of brace
158
Wat zijn de Ottawa Ankle Rules?
Set criteria, als aan 1 voldoen kans op fractuur:
-Drukpijn op dorsale zijde laterale malleolus
-Drukpijn op dorsale zijde mediale malleolus
-Drukpijn op basis 5e metatarsale
-Drukpijn op os naviculare
159
Wat is een avalsiefractuur?
Stukje bot scheurt samen met een ligament af
160
Wat zijn de symptomen van een enkelfractuur?
-Pijn die kan verergeren bij belasting
-Asdrukpijn
-Zwelling
-Functiebeperking
-Standsafwijking en/of abnormale beweeglijkheid
-Bloeduitstorting
-Problemen met doorbloeding en sensibiliteit distaal van de fractuur
-Tekenen van shock
-Tekenen van orgaandisfunctie
161
Wat is kneuzing?
Contusie: trauma waarbij de huid en het onderliggende weefsel worden samengedrukt op een stuk bot. Pijn, zwelling, verkleuring, warmte en verlies beweeglijkheid
162
Wat zijn de stadia van COPD?
Reversibel: ontsteking en daarna contractie van spieren
Irreversibel: fibrose en destructie alveolaire structuren
163
Welke soorten emfyseem zijn er?
-Centriacinair (proximale acinus)
-Panacinair (grote holtes door destructie alveoli)
164
Hoe wordt een COPD exacerbatie behandeld?
Bronchodilatoren, corticosteroiden en evt zuurstof
165
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van pompfunctiestoornissen?
-Coronairlijden
-Hypertensie
-Kleplijden
166
Bij welke diagnosen past pleuraalwrijven?
Longembolie
Lobaire bronchopneumonie
167
Wat zijn oorzaken van een diabetische ketoacidose?
-Insulinetekort
-Myocardinfarct, zwangerschap of infectie
168
Wat zijn symptomen van een diabetische ketoacidose?
-Snel begin
-Braken
-Dorst, polyurie
-Gewichtsverlies
-Abdominale pijn
-Zwakheid
-Clapotage
-Tachycardie
-Hypotensie en hypothermie
-Dehydratie
-Warme droge huid
-Kussmaul ademhaling
-Verminderde bewustzijn (vaak alerter dan coma)
169
Hoe wordt een diabetische ketoacidose behandeld?
-4 eenheden insuline per uur IV
-Infuus met 0,9% NaCl
-Elektrolyten corrigeren: KCl als K <5,1 mmol/L
-Om de 2 uur glucose, kalium en pH controleren
-Oorzaak onderzoeken
170
Wat zijn de kenmerken van hyperosmolaire hyperglycemische ontregeling (HHO)?
-Vaker bij DM2
-Geen ketose
-Risicofactoren: medicatiegebruik (thiazidediuretica en steroiden) of ziekte
171
Wanneer haal je een AED als je alleen bent?
Na controle van de ademhaling en als deze snel af te halen is
172
Hoe reanimeer je kinderen?
2+ en meer dan 25kg: borstcompressie 1/3 ipv 5-6 cm
1-8: kinder-AED of AED op rug tussen schouderbladen en midden borstkas
173
Wat zijn de kenmerken van vasovagale syncope?
-Geleidelijk
-Wit wegtrekken
-Wegzakken
-SO binnen 1 minuut weer bij bewustzijn
-12-24 en 60+
-Autonome symptomen
174
Wat zijn de kenmerken van cardiale syncope?
-Gevaarlijker
-Vaak niet door een uitlokkende factor
-Snel
-Door een verminderde pompfunctie-> afname HMV
-Groter risico bij hartritmestoornissen of structurele hartafwijkingen
175
Wat zijn de kenmerken van orthostatische syncope?
-Symptomen meest 's ochtends, kunnen verergeren bij inspanning, langdurig staan en na het eten
-Kramp in nek- en schouderspieren tgv verzuring door een tijdelijke verminderde bloedtoevoer door lage BD
-Geen autonome symptomen
176
Wanneer moet je 112 bellen bij een hypo?
Bij bewustzijnsverlies
177
Wat is de DD bij een chronische ulcus?
-Veneus ulcus/ ulcus cruris (CVI)
-Arterieel ulcus (PAV)
-Diabetische ulcus/ neuropathisch ulcus (DM)
-Vasculitis
-Trauma
178
Wat zijn risicofactoren voor een veneuze ulcus?
-Vrouwen
-Zwangerschap
-Obesitas
-DVT
-Varices
-Langdurig staan
-Immobilisatie
179
Wat is een ulcus cruris?
Complicatie van chronische veneuze insufficientie waarbij er een defect van de huid ontstaat van het onderbeen, meestal mediale zijde, die reikt tot de subcutis of dieper
180
Wat zijn de kenmerken van arteriele ulcera?
-Scherper begrensd
-Droger
-Dieper
-Pijnlijker
-Meestal lateraal en pretibiaal op het onderbeen en distaan aan de tenen en op drukplaatsen
-Zwarte necrose
181
Wat zijn de gevolgen van diabetische neuropathie?
-Ongevoelige voet
-Abnormale looppatroon
-Verhoogde druk- en/of schuifkracht
-Verminderde zweetsecretie, geeft gevoelige huid met gestoorde regulatie van doorbloeding
182
Hoe ontstaat een neuropathische ulcus?
1. Verminderde zweetsecretie geeft gevoelige huid met gestoorde regulatie van doorbloeding
2. Leidt tot het openblijven van arterioveneuze shunts
3. Warme voet met de neiging tot oedeemvorming
4. Eelt
5. Blaar/ ulcus, vaak voorafgegaan door een subcutane bloeding
183
Welke factoren spelen een rol bij het ontstaan van voetulcera bij DM?
-Polyneuropathie en daarmee verminderde sensibiliteit voet
-Macroangiopathie (atherosclerose voet arterien) of PAV (boven voet)
-Limited joint mobility
-Verminderd werkend afweersysteem en daarmee een verslechterde wondgenezing
184
Wat is vasculitis?
-Vaatontsteking, meestal door auto-immuunziekte
-Slechts bij uitzonderingen cutane vasculitis ulcera
-Grillige wondranden
-Zwarte necrose
-Rode of blauwpaarse verkleuring rond de wond
185
Hoe behandel je instabiele AP?
Isosorbidenitraat 5 mg sublinguaal
Als de klachten binnen 15 minuten na inname aanhouden de huisarts waarschuwen
186
Welke compensatiemechanismen activeert het lichaam bij hartfalen?
-Zoutretentie
-Vasoconstrictie
-Myocard hypertrofie
187
Wat zijn symptomen van hartfalen?
-Kortademigheid
-Vermoeidheid
-Orthopneu
-Hartkloppingen
-Pitting oedeem
-Verwardheid
-Hoesten
-Longoedeem (astma cardiale door stuwing in LV)
188
Wat zijn de klinische tekenen van hartfalen?
-Crepitaties
-Apex verplaatst
-Verhoogde CVD
-tACHYCARDIE
189
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van hartfalen?
-Coronairlijden
-Cardiomyopathie
-Hypertensie
190
Wat zijn risicofactoren voor hartfalen?
-Ritmestoornissen
-Overmatige zoutinname
-Anemie
-Familiaire VG van hartaandoeningen
-Roken
-Overgewicht
-Hoog cholesterol
-Kleplijden
191
Hoe wordt hartfalen gediagnosticeerd?
-ECG: ritme- of geleidingsstoornissen, Q-golven en ST-veranderingen
-X-thorax: cardiomegalie (>50%)
-Echo: wanddikte, contractiekracht, klepfunctie, drukverhouding
-BNP en NT pro-BNP. BNP <100 pg/mL heel onwaarschijnlijk, >400 heel waarschijnlijk
192
Welke soorten hartfalen zijn er?
Systolisch: probleem met pompkracht
Diastolisch: probleem met vulling
193
Hoe wordt hartfalen ingedeeld?
NYHA-klasse:
1. Geen beperkingen
2. Milde klachten bij normale inspanning
3. Klachten bij geringe inspanning
4. Klachten bij rust
194
Hoe wordt hartfalen behandeld?
-Diureticum: thiazide (hydrochloorthiazide) of lis (furosemide, krachtiger)
-ACE-remmer: langwerkende (fisinopril) of kortwerkende (captopril)
-Later evt B-blokker toevoegen
195
Wat zijn de symptomen bij een longcarcinoom?
-Dyspneu
-Hoesten (soms hemoptoe)
-Vermoeidheid
-Weinig eetlust
-Gewichtsverlies
-Nachtelijk zweten
196
Wat voor AO doe je bij een longcarcinoom?
-X-thorax of CT-thorax
-Obstructie en restrictie longen kunnen tegelijk voorkomen. Spirometrie laat gemengd longbeeld zien met concave grafiek en verlaagd FVC
197
Wat zijn symptomen van hypothyreoidie?
-Dyspneu d'effort
-Gelaats- en ooglidoedeem
-Myxoedeem
-Gewichtstoename
-Cognitieve achteruitgang
-Depressieve klachten
-Geheugenstoornissen
-Obstipatie
198
Wat is de DD bij POB vastzittend aan de ademhaling?
-Longembolie
-Pneumothorax
-Pericarditis
-Pneumonie
-Interstitiele longziekten
199
Wat zijn de kenmerken van een longembolie bij LO?
-Tachypneu
-Crepitaties
-Tachycardie
-Koorts
-Tekenen DVT
200
Hoe wordt een longembolie gediagnosticeerd?
1. WELLS-score
2a. >4 spiraal-CT
2b. <4 plasma D-dimeer. Als >=0,5 mg/L spiraal-CT
1. YEARS-beslisregel
2a. >=1 en D-dimeer >=0,5 spiraal-CT
2b. o en D-dimeer >=1 spiraal-CT
201
Hoe wordt een longembolie na de acute fase behandeld?
Orale antistollingsmiddelen:
-3 maaanden bij LE door voorbijgaande risicofactor
-3-6 maanden bij maligniteit
-3 maanden tot levenslang bij idiopathische LE
-Levenslang bij recidief of levensbedreigend LE
202
Wat zijn risicofactoren voor een pneumonie?
-Reizen
-Vogels of andere zieke dieren in de omgeving
-Roken
-Mensen in de omgeving met identieke klachten
-Recent in het ziekenhuis gelegen
-Aspiratie
203
Hoe wordt de eGFR berekend?
Cockcroft-Gault: ml/min, seurm creat, leeftijd, gewicht, geslacht
MDRD: ml/min/1,72m2, serum creat, leeftijd, geslacht
CKD-EPI: ml/min/1,72m2, serum creat, leeftijd, geslacht
204
Wat doet andiotensine II?
-Vasoconstrictie
-Afgifte aldosteron
-Vasoconstrictie efferente vat
205
Wat is acute tubulaire necrose (ATN)?
Vorm van acute nierinsufficientie waarbij door pre-renale factoren ischemie is ontstaan, bij BD verhoging herstekt de nier vanzelf (behalve als het lang aanhoudt)
Nierbiopt niet noodzakelijk, evt tijdelijke dialyse
206
Wat is acute (tubulo)-interstitiele nefritis?
-Allergische reactie op geneesmiddelen
-Eosinofiele granulocyten in nier en vlekken op huid (exantheem)
-Afstoting niertransplantaat, tubuli verdwijnen en infiltratie immuuncellen
207
Wat is anti-GBM glumerulonefritis?
-Antistoffen tegen (meestal) COL4a-> immuuncomplexvorming in BM
-Extracapillaire proliferatie
-Aantonen met anti-IgG: lineaire immunofluorescentie
-Behandeling: antistoffen uit bloed verwijderen, in acute situatie tijdelijke dialyse
208
Wat is poststreptococcen glomerulonefritis?
-Antistoffen tegen streptokokken antigeen, immuuncomplex slaat neer onder het endotheel/BM
-Vaak bij kinderen 1-2 weken na keelontsteking
-Bij immunofluorescentie wat afzetting onder endotheel
-Herstel meestal vanzelf, geen medicatie nodig
209
Wat is ANCA geassocieerde glomerulonefritis?
-Ziekte van Wegener/ GPA
-Antistoffen tegen cytoplasma neutrofiele granulocyten, leuko's treden bloedbaan uit en maken filtratiebarriere kapot-> vasculitis-> proliferatie extracapillaire epitheel
-Bij immunofluorescentie niks te zien
-Ziekte kan zich in het hele lichaam uiten, maar ook alleen in de nier
210
Wat is lupus nefritis?
-Antigenen tegen antinucleaire antigenen
-Chronische immuuncomplexziekte
-Vaak jonge leeftijd
-Immunofluorescentie laat fluorescentie zien tegen vrijwel alle antistoffen
211
Hoe kan diabetes schade toebrengen aan de nier?
1. Beschadiging glomerulus
2. Ischemie als gevolg van hypertrofie van de afferente en efferente arteriolen
3. Opstijgende bacteriele infecties
212
Hoe kan diabetes de glomeruli beschadigen?
-Zorgt voor dilatatie van de afferente arteriolus wat een periode van hyperfiltratie en microalbuminurie geeft
-Op lange termijn leidt dit tot schade van de glomerulus
-Behandeling: vasodilatatie efferente arteriolus dmv ACE-remmer of ang2-antagonist, en antihypertensiva
213
Hoe uit een beginnende diabetische nefropathie zich?
Microalbuminurie
214
Welke soorten hartfalen zijn er?
Systolisch/ HF-REF: afgenomen contractiekracht
Diastolisch/ HF-PEF: hart kan zich niet goed vullen, preload neemt af
215
Hoe wordt acuut hartfalen behandeld?
Sympatische activatie, a-receptoren geven vasoconstrictie en b-receptoren geven stijging HF en contractiekracht en zoutretentie:
-IV nitraten: acute vasodilatatie
-Lisdiuretica
-Dopamine: vasodilatatie en natriurese
-Fosfodiesteraseremmers: positief inotrope- en chronotrope werking
-Calcium sensitizer: positief inotrope- en chronotrope werking
216
Hoe wordt chronisch hartfalen behandeld?
b-receptoren geven op lange termijn hypertrofie, ischemie en ritmestoornissen
-Diuretica: symptoombehandeling
-ACE-remmers: remmen cardiale remodeling
-b-blokkers: verbeteren EF, anti-aritmisch en negatief chronotroop, remmen cardiale remodeling
-Na,K-ATPase remmers: positief inotroop, stimuleren vagale tonus en remmen sympaticus
Aldosteronreceptor antagonisten: meer natriurese, remming cardiale remodeling, risico op hyperkaliemie
217
Hoe wordt obesitas behandeld?
1. Dieet
2. Lichamelijke beweging
3. Medicatie (BMI>30 of >27 met comorbiditeiten). Orlistat (pancreaslipasremmer)
4. Bariatrische chirurgie (BMI>40 of >35 met comorbiditeiten) wanneer minder invasieve behandelingen niet geholpen hebben en sterk verhoogd risico op morbiditeit en mortaliteit
218
Wat is de Roux-en Y gastric bypass (RYGB)?
-Maagverkleining
-Jejunum aangesloten op voormaag (Roux-lis)
-70-150 cm gastrojejunostomie wordt een biliopancreatische lis om vertering te laten plaatsvinden
219
Waarop berust de werking van RYGB?
-Restrictie
-Malabsorptie (bypass maaggedeelte, duodenum en jejunumgedeelte)
-Veranderde galflow
-Vroege jejunale blootstelling aan voedsel
-Gedeeltelijke vagotomie
-Hormonale veranderingen: daling ghreline, stijging GLP-1, CCK, PPY en insuline
220
Wat zijn peri-operatieve complicaties van een gastric bypass?
-Bloedingen
-Infecties
-Longembolieen
-Mortaliteit (<0,1%)
221
Wat zijn lange termijn complicaties van een gastric bypass?
-Galstenen
-Ulcus/ gastritis
-Reflux
-Braken
-Buikpijnklachten
-Dumping
-Malnutritie (ijzer- of vit B12 deficienties, calciumdeficientie enz)
-Verhoogd risico op hypoglycemie
222
Wat is het overgewichtsverlies na een RYGB?
Na 1-2 jaar 50-75%, vaak gevolgd door gewichtstoename van 5-10%
Na 5 jaar 68%
Na 10 jaar 51%
Na 15 jaar 30%
Totaal 10-15 kg
223
Wat zijn bijkomende voordelen van RYGB?
-Betere overleving en kwaliteit van leven
-(Gedeeltelijke) remissie van comorbiditeiten geassocieerd met obesitas
-Remissie diabetes van 29-84%
224
Wat zijn extra-intestinale manifestaties van M. Crohn?
-Artritis
-Pyoderma gangrenosum
-Erythema nodosum
-Uveitis
-Aften
225
Hoe wordt IBD behandeld?
1. Mesalazine/ 5-ASA
2. Corticosteroiden
3. Immunomodulators
4. Biologicals
5. Chirurgie
226
Wat zijn de kenmerken van mesalazine?
-Oraal, zetpil en/of klysma
-Inductie en onderhoudsbehandeling bij CU
-Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, uitslag, pancreatitis, interstitiele nefritis
227
Wat zijn de kenmerken van corticosteroiden?
-Prednison en budesonide
-Inductie bij Crohn en CU
-Prednison afbouwschema
-Budesonide 90% lokale werking in darm, 10% systemisch, minder toxisch. Topicaal voor rectum en linkszijdig colon, per os voor rechtszijdige colon of ileocaecale regio
228
Wat zijn bijwerkingen van prednison?
-Hypertensie
-Acne
-Infecties
-Diabetes
-Gewichtstoename
-Osteoporose
229
Wat zijn de kenmerken van immuunmodulators?
-Thiopurines: M. Crohn en CU
-Methotrexaat: Crohn
-Inwerktijd van 3 maanden dus als onderhoudstherapie
-Bijwerkingen door afvalstoffen, vooral bij azathiopurine of mercaptopurine. Dan tioguanine geven
230
Hoe werken thiopurines?
Thiopurines zijn prodrugs en worden in het lichaam omgezet in het werkzame 6-TGN. Dat bindt aan het DNA waardoor het immuunsysteem wordt onderdrukt. Inactivatie door thiopurinemethyltransferase (TPMT).
231
Wat zijn de gevolgen van een TPMT-mutatie?
Deficientie kan leiden tot hogere 6-TGN spiegels-> ernstigere bijwerkingen (beenmergdepressie en levertoxiciteit)
232
Wat zijn bijwerkinegn van thiopurines?
-Beenmergtoxiciteit (o.a. leukopenie)
-Pancreatitis
-Griepachtige verschijnselen
-Levertoxiciteit (hepatitis)
-Lymfomen
-Non-melanoom huidkanker
-Teratogeen
233
Wat zijn bijwerkingen van methotrexaat?
-Hepatitis
-Kaalheid
-Griepachtige verschijnselen
-Teratogeen (foliumzuur suppleren)
234
Welke biologicals zijn er?
Anti-TNFa (infliximab (iv) en adalumimab (sc)): TNFa is pro-inflammatoir
Vedoluzimab (iv): a457 antagonist waardoor T-cellen de darm niet in kunnen
Ustekinumab: anti-IL-12 en 13, remt ontsteking
Tofacitinib: JAK-remmer, interfereert met signaaltransductie cytokinen en GF, alleen CU
235
Wat zijn bijwerkingen van biologicals?
Onderdrukking immuunsysteem:
-Infecties
-Allergieen
-TBC re-activatie
-Huidmaligniteiten
236
Hoe zorgen NSAIDs voor maagschade?
Ze remmen PGE2 die verantwoordelijk is voor de beschermende mucuslaag
237
Wat zijn oorzaken van jeuk?
-Atopie: erfelijke aanleg voor het ontwikkelen van allergische aandoeningen
-Xerosis: droge huid, gevoeligheid voor histamine neemt toe en talgproductie neemt af
-Medicatie
-Nierinsufficientie: uremisch jeuk
-Cholestatische leverziekten
238
Hoe veroorzaken medicijnen jeuk?
-Uitdroging van de huid
-Jeukmetabolieten en histamine vrijmaken (opiaten, antibiotica)
239
Wat zijn de kenmerken van jeuk door cholestatische leverziekten?
-Veel heftigere jeuk die langer aanhoudt
-Galzouten hopen op in bloed en weefsels
-Intra- en extrahepatische oorzaken
240
Wat zijn intrahepatische oorzaken van cholestase?
-Hepatitis
-Primaire biliaire cholangitis (PBC)
-Levercirrose
241
Wat zijn extrahepatische oorzaken van cholestase?
-Galstenen
-Pancreaskopcarcinoom
-Primaire scleroserende cholangitis (PSC): mannen middelbare leeftijd
242
Hoe worden cholestatische leverziekten gediagnosticeerd?
1. Echo van de galwegen (differentiatie intra- en extra)
2. Biopsie als galwegen niet verwijd (intra)
3. ERC als extra
243
Hoe wordt hepatitis behandeld?
Antivirale therapie en symptoombestrijding
244
Wat zijn de kenmerken van PBC?
-Vrouwen van middelbare leeftijd
-Behandeling met UDCA
-Bijkomende klachten: moeheid, pijnlijke gewrichten
-Na biopsie in 95% AMA-antistoffen
-Kan overgaan op levercirrose
245
Wat zijn de kenmerken van pancreaskopcarcinoom?
-Vaak eerst veranderingen in ontlasting en urine, icterus, daarna jeuk
-Diagnostiek mbv echo, CT en ERCP
-Risicofactoren: roken, alcohol en chronische pancreatitis
246
Wat is hepatische encephalopathie?
-Complicatie van levercirrose
-Ophoping van ammoniak in de hersenen
-Geheugenverlies, flapping tremor (wisselende knijkracht), sufheid, verwardheid, veranderd gedrag en slaapproblemen
-Reversibel, behalve bij veel alcohol
-Genezing: levertransplantatie
247
Hoe wordt de ernst van hepatische encefalopathie ingeschat?
EEG (elektro-encefalografie): toestand verdeeld in 4 categorieen; reageert adequaat met evt slaapproblemen, suffig, slaperig, comateus
CHILD-PUGH score: verwachte prognose patient met levercirrose
248
Hoe wordt orale candidasis behandeld?
Lokaal werkend antimyoticum
Mond spoelen na ICS of ICS met lager risico als ciclesonide
249
Welke inhalaticorticosteroiden worden bij COPD gebruikt?
Fluticason, budesonide en beclometason
250
Wat is orale candidasis?
-Infectie van de mond-keelholte door de gist Candida albicans
-Bijwerking van inhalatiecorticosteroiden
-Witte vlekken in mond (spruw), irritatie, smaakveranderingen en wit beslag op tong
251
Wat is toxische encefalopathie?
-Dezelfde klinische tekenen als hepatische encefalopathie
-Veroorzaakt door blootstelling aan schadelijke stoffen als medicatie, zware metalen en andere chemicalien (bv benzo's die GABA versterken, benzo's, tryptofaan en GABA hopen op in de hersenen)
252
Wat zijn de kenmerken van alcoholintoxicaties?
-Spraakstoornissen
-Gedragsveranderingen
-Desorientatie
-Sufheid
-Misselijkheid en braken
-Tachycardie
-Hypertensie
253
Hoe wordt een herseninfarct behandeld?
Binnen 4,5 uur: systemische trombolyse met tissue plasminogen activator (TPA)
4,5-6 uur: lagere dosis trombolyse in aangedane slagader
254
Welke medicatie kan urineretentie geven?
Ipratropium: parasympathicolyticum/ anticholinergicum dat bronchodilatatie stimuleert en mucusproductie vermindert
255
Welke medicatie kan een tremor geven?
Salmeterol: b2-sympaticomimeticum
256
Wat is familiaire hypercholesterolemie (FH)?
-Co-dominante genetische aandoening obv mutatie LDL receptor
-Va geboorte verhoogd cholesterol
-Xanthomen (vetophopingen pezen), arcus lipoides, xanthelasmata (gele vetafzettingen rondom oog)
257
Wat is power?
Hoe groot de kans is dat je een type 2 fout maakt
Power=1-type 2 fout
