1-3 Flashcards
(15 cards)
Πώς ορίζεται η κυκλική οικονομία (circular economy, CE);
Και πώς ορίζεται με βάση την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Η κυκλική οικονομία είναι ένα μοντέλο που περιγράφει ένα σύστημα παραγωγής-κατανάλωσης, στο οποίο περιλαμβάνεται η ανταλλαγή, εκμίσθωση, επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακαίνιση και ανακύκλωση των υπάρχοντων υλικών και προϊόντων όσο το δυνατόν περισσότερο προκειμένου να παραταθεί ο κύκλος ζωής τους, δημιουργώντας παρατεταμένη αξία (added value).
Με βάση την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κυκλική οικονομία πρόκειται για ένα πλαίσιο λύσεων που βασίζεται στην συστημικό τρόπο σκέψης (system thinking approach) που αντιμετωπίζει παγκοσμίες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας, τα απόβλητα και η ρύπανση.
Πώς ορίζεται ο κύκλος ζωής (lifecycle);
Ο κύκλος ζωής είναι η χρονική περίοδος που περιλαμβάνει όλα τα στάδια ζωής ενός προϊόντος απόο το στάδιο δημιουργίας του μέχρι την τελική του απόσυρση.
Πώς ορίζεται η αειφορία ή βιωσιμότητα (sustainability); Από τι χαρακτηρίζεται;
Αειφορία ή βιωσιμότητα θεωρείται η ανάπτυξη «που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες».
Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης:
- Χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα (complexity): π.χ., πάνω από 300 ορισμοί στην επιστημονική βιβλιογραφία!
- Είναι πολυδιάστατη (multi-dimensional): περιλαμβάνει περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και τεχνικές παραμέτρους
- Απαιτεί ολιστική προσέγγιση (holistic approach)
Πρόκειται για ένα μοντέλο παραγωγής-κατανάλωσης (SCP) που στοχεύει στη «χρήση υπηρεσιών και συναφών προϊόντων, που ανταποκρίνονται σε βασικές ανάγκες και προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τη χρήση φυσικών πόρων και τοξικών υλικών καθώς και τις εκπομπές αποβλήτων και ρύπων κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της υπηρεσίας ή προϊόν ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών» [4].
Κύριοι στόχοι:
1) Αποσύνδεση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης από την οικονομική ανάπτυξη.
2) Εφαρμογή της σκέψης του κύκλου ζωής.
3) Μεγέθυνση ευκαιριών για τις αναπτυσσόμενες χώρες και «άλμα».
Τι είναι αλυσίδα αξίας
Η αλυσίδα αξίας περιγράφει το πλήρες φάσμα των δραστηριοτήτων και διαδικασιών στις οποίες εμπλέκονται οι επιχειρήσεις και άλλα ενδιαφερόμενα μέλη στον πλήρη κύκλο ζωής ενός προϊόντος, από το στάδιο προμήθειας υλικών, παραγωγής, διανομής, κατανάλωσης έως και του τέλους ζωής (π.χ. διαδικασίες απόρριψης/ανακύκλωσης).
SOS
Ποιος είναι ο στόχος της αειφορίας ως προς τους 3 πυλώνες της; (περιβαλλοντικός, οικονομικός, κοινωνικός)
Περιβαλλοντικός πυλώνας
Προστασία του περιβάλλοντος: (4)
- Ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων
- Ελαχιστοποίηση της παραγωγής και επικινδυνότητας των αποβλήτων
- Πρόληψη και επίλυση περιβαλλοντικών περιβαλλοντικών προβλημάτων
- Διατήρηση και αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων
Οικονομικός πυλώνας
Κερδοφόρα ανάπτυξη: (3)
- Αποσύνδεση των κερδών από τη μη βιώσιμη χρήση πόρων και την παραγωγή αποβλήτων
- Διασφάλιση της ικανοποίησης των αναγκών των καταναλωτών με υπεύθυνες πρακτικές
- Δημιουργία και ανάπτυξη νέων πράσινων αγορών και προϊόντων που προάγουν τη βιωσιμότητα
Κοινωνικός πυλώνας
Βελτίωση της κοινωνίας: (6)
- Δικαιοσύνη
- Ποικιλομορφία
- Κοινωνική Συνοχή
- Ποιότητα ζωής
- Δημοκρατία και Διακυβέρνηση
- Ωριμότητα
Η κυκλική οικονομία χρησιμοποιείται για να επιτύχουμε της αειφορία. Ό,τι εμπίπτει στην κυκλική οικονομία δεν είναι απαραίτητα και αειφόρο (βιώσιμο).
Ποια είναι τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας; (Οικονομικά και περιβαλλοντικά)
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ:
- Μεγαλύτερη ανεξαρτησία όσον αφορά τις εισαγωγές και ευελιξία στον εφοδιασμό.
- Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
- Αύξηση της ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ:
- Λιγότερη εξόρυξη παρθένων πρώτων υλών.
- Μειωμένη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων.
- Επέκταση της ωφέλιμης ζωής των προϊόντων μέσω διεργασιών όπως η ανακύκλωση.
- Μείωση της παραγωγής απορριμμάτων.
- Μειωμένες εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου
Ποιες είναι οι προκλήσεις της κυκλικής οικονομίας;
1) Ουσιαστική συνεργασία εμπλεκομένων
2) Έλλειψη στρατηγικών γραμμών και τυποποίησης (νομοθετική-πολιτική)
3) Διατήρηση των προσδοκιών των καταναλωτών (τεχνική-κοινωνική)
4) Πολλά μέρη στερούνται κατάλληλης υποδομής απορριμμάτων, όπως εγκαταστάσεις και τεχνολογίες (πολιτικό-οικονομική)
5) Η τεχνολογία ανακύκλωσης δεν είναι βελτιστοποιημένη (τεχνική)
6) Τεχνικές δεξιότητες και ικανότητες που δεν υπάρχουν ακόμη στο εργατικό δυναμικό (τεχνική)
7) Παρουσία απορριμμάτων που είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν και να μετατραπούν (τεχνική)
8) Kαταπολέμηση του “περιβαλλοντικού ξεπλύματος” (greenwashing)
Ποια είναι η πυραμίδα ιεράρχησης των αποβλήτων;
Refuse > Reduce > Reuse > Recycle
Ποια είναι τα 10 R; (δεν τα έχει βάλει σύντομης ανάπτυξης)
Smart product use and manufacture
Refuse > Reduce > Redesign/Re-think
Extend lifespan of product and its part
Re-use > Repair > Refurbish > Remanufacture > Re-purpose >
Useful application of materials
Recycle > Recover (energy)
Ποιες είναι οι 3 κύριες αρχές της κυκλικής οικονομίας;
1) Σχεδιασμός που να στοχεύει στην εξάλειψη παραγωγής αποβλήτων και ρύπανσης του περιβάλλοντος (design out waste and pollution)
2) Διατήρηση της χρήσης και αξίας των προϊόντων και υλικών στο σύστημα (circulate products and materials at their highest value)
Τεχνικός κύκλος: έχει να κάνει με τα συμβατικά υλικά
Βιολογικός κύκλος: έχει να κάνει με τα οργανικά υλικά
3) Αναγέννηση φυσικών συστημάτων (regenerate natural systems)
Που αντιστοιχούν οι αναθεωρημένες οδηγίες;
Οδηγία 2018/851
Οδηγία Πλαίσιο για τα Απόβλητα 2008/98/ΕΚ
(έχει θεωρηθεί)
Οδηγία 2018/850
Οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων
(;έχει αναθεωρηθεί)
Οδηγία 2018/852
Oδηγία94/62/ΕΚ για τιςσυσκευασίεςκαι τααπορρίμματα συσκευασίας
Οδηγία 2018/849
Οδηγία 2012/19/ΕΕπερί ΑΗΗΕ
Oδηγία2000/53/EΚ γιατα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους
Οδηγία 2006/66/ΕΚ περί μπαταριών και συσσωρευτών
Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα
Ποιες προκλήσεις έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα για να μπει στην κυκλική οικονομία;
1) Ανάγκη νομοθετικής και ρυθμιστικής μεταρρύθμισης προς την κυκλική οικονομία
2) Αποσπασματική υιοθέτηση κυκλικών μοντέλων, στο πλαίσιο της αναποτελεσματικής συστημικής προσέγγισης
3) Έμφαση δίνεται στο στάδιο «τέλους ζωής» και όχι στο στάδιο του σχεδιασμού
4) Η ανακύκλωση και η ανάκτηση απορριμμάτων κατασκευών και κατεδαφίσεων απαιτεί σημαντική βελτίωση
5) Η ενέργεια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από μη ανανεώσιμες πηγές και η απόδοση είναι σχετικά χαμηλή
6) Η ανάκτηση βιολογικών αποβλήτων και υπολειμμάτων τροφίμων είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα σημαντικές οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις
7) Ανάγκη επιβολής του νόμου της νομοθεσίας για τα επικίνδυνα απόβλητα
8) Αντιμετώπιση φραγμών στην αγορά απορριμμάτων
Τι περιλαμβάνει το εθνικό σχέδιο δράσης
ΕΣΔΑ: Συνοπτικά περιλαμβάνει
1) Ελαχιστοποίηση της υγειονομικής ταφής στο 10% των παραγόμενων ΑΣΑ έως το 2030
2) Μέτρα πρόληψης δημιουργίας υπολειμματικών αποβλήτων (reuse, recycle, secondary materials in the market, collection points of organic waste and recyclable materials, consumer behavior change, facilities of waste management, waste as secondary fuel)
3) Διαλογή στην πηγή (ΔσΠ) και δίκτυο ξεχωριστής συλλογής αποβλήτων: βιοαπόβλητα και 4 ρεύματα ανακυκλώσιμων υλικών
4) Δράσεις με στόχο να επιτύχουμε τους στόχους ΕΕ νομοθεσίας περί ανακύκλωσης
5) Μέγιστη ανάκτηση και αξιοποίηση βιομηχανικών μη επικίνδυνων αποβλήτων (ΒΜΕΑ)
6) Ολοκληρωμένη διαχείριση αργοκτηνοτροφικών αποβλήτων (συλλογή και ανάκτηση)
7) Έμφαση στην ανάληψη ευθυνών που αναλογεί στους παραγωγούς: ευθύνη συλλογής αποβλήτων από Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και δημιουργία νέων συστημάτων για συγκεκριμένα απόβλητα – διευρυμένη ευθύνη παραγωγού και ευθύνη καταναλωτή
Ποιοι είναι οι στόχοι και κύρια μέτρα του ΕΣΔΑ;
1) Αύξηση της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) τουλάχιστον σε ποσοστό 55 % κατά βάρος μέχρι το 2025 και 60% κατά βάρος μέχρι το 2030
2) Ελαχιστοποίηση της υγειονομικής ταφής στο 10% των παραγόμενων ΑΣΑ έως το 2030
