10. Begeleiding bij partnerverlies Flashcards
(21 cards)
Geef de definitie van rouwen.
Een primair emotionele reactie op het verlies van een dierbare door overlijden. Het omvat diverse psychologische en fysieke uitingen.
Wat is het voornaamste verschil in rouwen tussen mannen en vrouwen?
Hoe verklaar je dit verschil?
- mannen: zoeken afleiding
- vrouwen: hebben behoefte aan een gesprek
Maatschappelijk gezien moeten mannen een beschermende rol opnemen, waardoor ze hun verdriet eerder moeten onderdrukken.
Wat houdt ‘verdriet verwerken’ in?
op zoek gaan naar een andere manier van leven zonder de overledene, maar wel met herinneringen
* is niet gelijk aan vergeten !
* noodzakelijk om door de pijn heen te gaan
Wat is ongecompliceerde rouw?
de toestand van diepe droefheid na het definitieve verlies van een hechtingsfiguur
Hoe verloopt ongecompliceerde rouw?
- acute periode van weken of maanden met intense verlangens, pijnlijke emoties, opgeroepen gedachten en beelden
- reacties verzachten en verminderen
- hernieuwde belangstelling in dagdagelijkse activiteiten
- verlies wordt geïntegreerd in het verdere leven
- gedachten aan de overledene domineren niet langer het bewustzijn, de intense pijn dooft uit
- opstoten van pijn kunnen gedurende het hele verdere leven optreden
Hoeveel procent van de rouwenden ervaart gewone, ongecompliceerde rouwreacties?
80-90%
Hoe lang duurt het gemiddeld voordat rouwenden het verlies accepteren?
6 maanden
gedurende de eerste 6 maanden blijven rouwenden vaak nog verdrietig of overstuur, ervaren ze pijn en is hun leven verstoord
Geef enkele kenmerken van gecompliceerde rouw.
- de rouw is chronisch
- aanhoudend ongeloof, protest tegen de realiteit van het overlijden
- acute rouw wordt aangehouden
- geen integratie van het verlies
- gevoelens van bitterheid, woede en weerstand om de pijnlijke realiteit te erkennen
- wanhopig verlangen dat de tijd kan worden teruggedraaid
- algemene weerstand om zich aan te passen aan het verdere leven
- vermijden van zoveel mogelijk activiteiten en situaties die herinneren aan het verlies
- gedachten over de overledene blijven het denken beheersen
- intens blijvend verlangen naar de overledene, samen met frequente uitbarstingen van pijnlijke emoties
- sociale isolatie en vervreemding
- een deel van de rouwende is mee gestorven, er is leegte
- het identiteitsgevoel is verward en verstoord
Hoeveel procent van de rouwenden ervaart gecompliceerde rouwreacties?
10-20%
Wat zijn de risicofactoren voor gecompliceerde rouw?
Aard en omstandigheden van het verlies
* plots en onvoorbereid verlies
* traumatisch of gewelddadig verlies
* rouwende voelt zich verantwoordelijk
Relationele factoren
* gebrek aan sociale steun / familie
* sociaal isolement
* gevoelens niet willen delen
* sterke afhankelijkheidspositie
* langdurig en goed huwelijk
Kenmerken van de rouwende
* geen veilige hechting als kind door misbruik
* scheidingsangst
* fysieke of mentale ziekte
* onvoldoende coping
Welke invloed heeft leeftijd op rouwen?
Jongere weduwen
* meer emotionele problemen
* meer sociale steun (geen wetenschappelijke concensus)
* slechtere manier om om te gaan met rouw, door weinig verlieservaringen
* passen zich sneller aan: hebben vooruitzicht op een toekomst
Oudere weduwen
* meer praktische problemen
* minder sociale steun (geen wetenschappelijke concensus)
* betere manier om om te gaan met rouw < - > meer kans op ontwikkelen gecompliceerde rouw, door meerdere verlieservaringen
* passen zich minder snel aan: weinig vooruitzicht op een toekomst
Wat wordt bedoeld met de ‘eerste cyclus’?
aaneenschakeling van gebeurtenissen die de overledene niet meer kan meemaken
* de eerste winter
* de eerste schooldag van het kind
* voor het eerst Kerstmis en Nieuwjaar vieren
Het gemis wordt intenser beleefd.
Hoelang duurt een rouwproces?
Rouwen doe je de rest van je leven, dit verdwijnt niet.
* op rouwen staat geen tijd
* sterke individuele verschillen
Intenser gemis op belangrijke dagen (feestdagen, verjaardagen, …)
Wanneer is er sprake van verwerking?
de rouwende kan aan de overledene denken zonder steeds intense pijn te ervaren
* verdriet blijft het hele leven
* verdriet komt geregeld opnieuw tevoorschijn
de rouwende voelt zich op de meeste moment terug goed en kan opnieuw genieten van alledaagse, eenvoudige dingen
* alledaagse problemen terug aankunnen
* minder in beslag genomen worden door het verdriet
Hoe wordt rouwen door de maatschappij gezien?
Als ‘snel te verwerken’.
* 3 dagen klein verlet bij het overlijden van een samenwonende partner
* op te nemen tussen het overlijden en de begrafenis
Hoe kan de omgeving (familie en vrienden) het best reageren op het verlies?
Een vertrouwd persoon zijn voor de rouwende.
* niet bang zijn om te praten over de overledene en het verlies
* gevoelens laten uiten: ambivalentie, agressie, boosheid, schuld, …
* tranen toelaten
* de overledene bij naam durven noemen
Begeleiding door de vroedvrouw
Welke adviezen kun je toepassen tijdens de arbeid?
- durf de naam van de overleden partner te benoemen
- doe voorstellen om de overleden partner bij het gebeuren te betrekken: persoonlijk voorwerp in de verloskamer, zijn muziek, bevallen in een T-shirt van haar overleden partner…
- wees flexibel in het toelaten van het aantal mensen in de verloskamer: belang van steun van de directe omgeving
- hanteer een zachte aanpak tijdens arbeid en bevalling
Probeer aan te voelen wat van toepassing is op de individuele parturiënte.
Begeleiding door de vroedvrouw
Welke adviezen kun je toepassen tijdens de kraamperiode?
- probeer ontspannen de kamer binnen te gaan en wees niet bang om foute dingen te zeggen: de vrouw zal zelf aangeven wat ze wil
- durf de naam van de overledene uitspreken
- durf het onderwerp aan te gaan als je merkt dat de vrouw het lastig heeft, laat de vrouw haar verhaal doen
- wees empathisch en meelevend, maar bewaak je grenzen
- probeer om niet opdringerig of betuttelend over te komen
- moedig de vrouw aan om een aandenken aan de overledene in de kamer te zetten: foto, fopspeen of T-shirt met opschrift, as, … (zorg dat deze niet verloren geraken !)
- voorkeur voor een éénpersoonskamer
- laat eventueel een moedere, zus of vriendin overnachten
- als de baby veel huilt en de moeder kan niet slapen, stel voor om de baby ‘s nachts mee te nemen (wel ijveren voor rooming-in)
- bespreek je eigen gevoelens in het team: andere collega’s kunnen helpen
- wees flexibel in bezoekuren
- heb aandacht voor de grootouders, zij hebben ook te maken met een verlies
- geef de vrouw de kans om naar het graf te gaan, als haar toestand dit toelaat
- geef informatie over de erkenning en het bekomen van de familienaam
- voorzie de nodige opvolging: geef bij vertrek de gegevens van hulpverleners (vb. psychologen) bij wie ze terecht kan, maak een eerste afspraak met een zelfstandig vroedvrouw
Pas de adviezen toe die je nuttig vindt en van toepassing zijn op de situatie.
Welke tips kun je meegeven aan de rouwende?
- belang van de gevoelens te voelen
- “gedeelde smart is halve smart”: belang van verhaal te vertellen aan vrienden en familie
- iedereen rouwt op zijn eigen manier
- neem voldoende rust en eet goed: rouwen vraagt veel energie
- blijf betrokken met je omgeving
- spreek uit waar je behoefte aan hebt: anderen weten wat ze voor jou kunnen betekenen
Welke tips kun je meegeven aan de familie en hulpverleners?
- aangeven dat ‘huilen mag’: ruimte geven voor emoties
- aangeven om gevoelens te uiten: alle soorten reacties zijn normaal
- gun de rouwende de tijd die ze nodig heeft: op rouwen staat geen tijdspanne
- aangeven om angsten en zorgen te delen: andere kunnen de rouwende eventueel helpen
- doorverwijzen als ze vast blijft zitten met haar verdriet: geef aan dat ze niet beschaamd hoeft te zijn als ze hulp nodig heeft van buitenaf
- sociaal contact stimuleren
- toelaten om terug te gaan naar de plaats van het overlijden, voorwerpen bij te hebben, muziek te luisteren, … : iedereen verwerkt verdriet op zijn eigen manier
- oké om stiltes te laten: geven de kans om na te denken
- durf de naam van de overledene uitspreken
- durf herinneringen ophalen
- vraag op voorhand of bezoek gewenst is
- zorg voor kleine attenties: koffie zetten, boodschappen doen, soep klaarmaken, …
- probeer het verlies niet te minimaliseren (vb. ‘maar wees blij dat je de baby hebt’)
Waar kun je rouwende zwangeren / jonge moeders naar doorverwijzen?
- Lotgenoten (vb. faceboekgroep: VZW Ankerpunt voor Jonge weduwen)
- Centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW)
- Kind & Gezin
- Kraamzorg
- Zelfstandige vroedvrouw (lijst op vbov.be)
- Psycholoog
- Rouwtherapeut
