Thema 1 Burgerschap en Staatsinrichting begrippen Flashcards

1
Q

Er zijn drie soorten burgerschap. Welke? Waarin verschillen ze van elkaar?

A

Juridisch: lidmaatschap van een staat, paspoort en verblijfsrecht

Maatschappelijk: Hoe kan men zich onderdeel voelen van een gemeenschap ten tijde van maatschappelijke veranderingen

Cultureel: wat zijn de Nederlandse kernwaarden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is de pedagogie of national pride

A

Overheid geeft support aan acties die de nationale trots herstellen. Deze policy ondersteunen nationale helden, publieke vrije dagen en musea die ‘echte’ geschiedenis laten zien.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat zijn de twee manieren waarop men in de wereld een juridisch burgerschap kan claimen

A

Lus Soli: recht van grond

Lus Sanguinis: bloed van je ouders

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is ee algemene maatregel van bestuur?

A

Een algemene maatregel van bestuur (AMvB) is een besluit van de regering waarin regels uit een wet verder worden uitgewerkt. Voordeel is dat niet alle details precies in de wet zelf geregeld hoeven te worden. Bovendien kan een AMvB veel makkelijker (en dus sneller) worden gewijzigd dan een wet.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat zijn de algemene politieke en financiële beschouwingen?

A

In de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) worden in het parlement de hoofdlijnen van het kabinetsbeleid besproken. Daarbij wordt meestal veel aandacht besteed aan de overheidsfinanciën en sociaaleconomische onderwerpen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is een begroting?

A

Een begroting is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven in een bepaalde periode van de overheid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat houd het budgetrecht in?

A

Budgetrecht is het recht van de Eerste en Tweede Kamer om samen met de regering zowel de hoogte van de rijksuitgaven vast te stellen als het doel en het nut van die uitgaven te bepalen. Omdat voor een groot deel van het kabinetsbeleid geld nodig is, is het budgetrecht één van de belangrijkste parlementaire rechten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is een burgemeester?

A

Een burgemeester is een door de Kroon benoemde gemeentebestuurder, die lid en voorzitter is van het College van burgemeester en wethouders in een gemeente. De burgemeester heeft een belangrijke rol bij de beleidsvorming in een gemeente en heeft daarnaast speciale verantwoordelijkheid voor de openbare orde

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is een coalitiekabinet?

A

We spreken van een coalitie als twee of meer partijen in de Tweede Kamer het kabinet steunen. Dat is nodig omdat het kabinet het vertrouwen van de Tweede Kamer moet hebben om goed te kunnen functioneren.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is het college van B&W

A

Deze vormt het dagelijks bestuur van een Nederlandse gemeente. Het college kan worden vergeleken met een gemeentelijke regering, met dit verschil dat de wethouders niet worden benoemd maar door de leden van de gemeenteraad worden gekozen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat betekent de functie Commissaris van de Koning?

A

De commissaris van de Koning (cvdK) vertegenwoordigt de regering in de provincie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is een confessionele partij?

A

Onder een confessionele partij verstaat men een politieke partij die zich baseert op een confessie, dat wil zeggen een bepaalde godsdienstige geloofslee

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat is een constitutie?

A

Een staatsinrichting, vaak vastgelegd in grondrechten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Waarom noemt men Nederland een constitutionele monarchie

A

Nederland is een constitutionele monarchie. Dat betekent dat de positie van de koning in de Grondwet staat, ook wel constitutie genoemd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat is een constitutionele parlementaire monarchie?

A

Een parlementaire monarchie of constitutionele monarchie is een vorm van monarchie waarbij de monarch eigenlijk geen echte macht heeft. Deze heeft zich te houden aan de constitutie ofwel de grondwet. De macht berust eigenlijk bij het parlement. De macht die de monarch heeft kan door het parlement worden teruggenomen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat is de moderne betekenis van het woord democratie?

A

Hedendaagse democratie is een staatsideologie waarin het volk soeverein is. Zowel in directe vorm of via vertegenwoordiging. Door middel van verkiezingen geven burgers legitimiteit aan de beslissingen van volksvertegenwoordigers. Op deze manier is draagvlak voor wetgeving gewaarborgd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is een departement?

A

De voorbereiding van beleid, wetten en regelingen vindt plaats op een ministerie (ook wel: departement).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wat is Prinsjesdag (derde dinsdag in september)?

A

Prinsjesdag valt elk jaar op de derde dinsdag in september. Dit jaar gaat de Koning met de auto naar de Grote Kerk in Den Haag. Daar spreekt hij de Troonrede uit. Zo opent hij het nieuwe werkjaar van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer.

Daarna gaat de minister van Financiën met het koffertje naar de Tweede Kamer. Daar biedt de minister de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is een districtenstelsel?

A

Bij een districtenstelsel wordt het land in twee of meer districten verdeeld, waarin afgevaardigden worden gekozen. Het aantal districten kan variëren en het is denkbaar dat per district meerdere afgevaardigden worden gekozen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wat bedoelen we met het dualisme in de Nederlandse politiek?

A

Dualisme wil zeggen dat er een duidelijke scheiding is tussen kabinet en parlement. De regel die dan strikt genomen geldt, is: het kabinet regeert, het parlement controleert. In de praktijk is het gedrag van de Tweede Kamer echter vaak minder dualistisch.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat is de Europese Commissie?

A

Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het ‘dagelijks bestuur’ van de EU. De leden van de Europese Commissie worden ‘Eurocommissarissen’ genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden. Momenteel zijn er 27 Eurocommissarissen, voor elke lidstaat één.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Welke belangrijke taak/recht heeft de Europese Commissie?

A

De Europese Commissie mag als enige EU-instelling wetsvoorstellen indienen; zij heeft het zogenaamde recht van initatief

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat is de Eerste Kamer en wat doen ze daar?

A

De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat is de Europese Raad (Europese Ministerraad) en welke functie heeft het?

A

De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of gekozen staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, een voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. Hij oefent geen wetgevingstaak uit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Wat is het Europese Parlement? Hoe worden ze gekozen? En welke functies heeft het?

A

het EU parlement bestaat momenteel uit 705 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 29 zetels. De leden van het Europees Parlement worden om de vijf jaar rechtstreeks gekozen door de burgers van de Europese Unie. Het Parlement debatteert op basis van voorstellen van de Europese Commissie en kan daarbij wijzigingen voorstellen, waarna het Parlement samen met de Raad van de Europese Unie een beslissing over deze voorstellen neemt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Welke drie belangrijke functies zijn er in een kabinetsformatie?

A

Tijdens een kabinetsformatie zijn drie belangrijke functies te onderscheiden. * De eerste functie is weggelegd voor de verkenner, die de verschillende coalitiemogelijkheden onderzoekt.

  • Daarna wordt een informateur aangewezen die de onderhandelingen van een specifieke coalitie begeleidt.
  • Mochten de onderhandelingen succesvol zijn en leiden tot een regeerakkoord, dan is de formateur als laatste aan zet voor de portefeuilleverdeling en personele invulling, oftewel de verdeling van de kabinetsposities. Dit is de minister president.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Wat zijn de werkzaamheden van een informateur?

A

Op basis van de bevindingen van de verkenner is het de taak van de informateur een specifieke coalitie te onderzoeken. De informateur begeleidt daartoe de onderhandelingen tussen de betrokken fracties. Indien de onderhandelingen stranden kan de Tweede Kamer dezelfde informateur of een andere informateur opdracht geven om een andere coalitie te onderzoeken.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Wat is een fractie?

A

Als er kandidaten op de kieslijst zijn gekozen als volksvertegenwoordiger, vormen deze personen een fractie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Wie zijn de gedeputeerde staten?

A

De Provinciale Staten kiezen minimaal drie en maximaal zeven gedeputeerden voor een periode van vier jaar. Deze Gedeputeerde Staten vormen met de Commissaris van de Koning het dagelijkse bestuur van de provincie. Ieder lid van Gedeputeerde Staten (de gedeputeerde) heeft een eigen takenpakket (portefeuille)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Wat is de gemeenteraad?

A

Een gemeenteraad is het gekozen vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Wat zijn handelingen?

A

Alles wat tijdens de openbare vergaderingen van de Eerste en Tweede Kamer wordt gezegd, wordt (en werd) vrijwel woordelijk vastgelegd

32
Q

Wat houd het geheim van het noordeinde in?

A

het geheim van het noordeinde houdt in dan alle gesprekken tussen koningin en kabinet geheim blijven. Dit gebeurt omdat de koningin onschendbaar is.

33
Q

Wat is de Hoge Raad?

A

De Hoge Raad der Nederlanden is het hoogste rechtscollege van ons land. De belangrijkste taak van de Hoge Raad betreft de cassatierechtspraak. Dit betekent dat de Hoge Raad beoordeelt of bij de uitspraken van lagere rechters (meestal gerechtshoven) de procedures en de procesregels juist zijn gevolgd en toegepast.

34
Q

Waaruit bestaat het Kabinet? Wat doen ze?

A

Met het begrip kabinet worden alle ministers en staatssecretarissen bedoeld.

35
Q

Wat is een kabinetsformatie? Beschrijf het process

A

Na elke Tweede Kamerverkiezing of na de val van een kabinet, begint het proces van de formatie van een nieuw kabinet. Doel van de kabinetsformatie is een kabinet te vormen dat enerzijds kan rekenen op steun van de meerderheid van de Tweede Kamer en anderzijds tot een gezamenlijk beleid kan komen

36
Q

Wat is een Kamercommissie?

A

De Tweede Kamer der Staten-Generaal telt 150 kamerleden. Omdat niet alle leden zich in alle te bespreken onderwerpen uitgebreid kunnen verdiepen zijn er kamercommissies ingesteld. Een kamercommissie houdt zich bezig met behandeling van een bepaalde groep onderwerpen op een beleidsterrein.

37
Q

Wat is een kiesdeler?

A

De kiesdeler is het totaal aantal uitgebrachte stemmen bij een verkiezing gedeeld door het aantal te verdelen zetels. De kiesdeler is nodig om na de verkiezingen de zetelverdeling in de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, provinciale staten, gemeenteraad of het Europees Parlement te kunnen bepalen.

38
Q

Wat is het kiesrecht?

A

Een democratie wordt onder andere gekenmerkt door vrije, geheime en algemene verkiezingen waarbij het volk een volksvertegenwoordiging kiest. Volgens artikel 4 van onze Grondwet mogen dan ook alle Nederlanders kiezen en gekozen worden, behalve bij de wet gestelde beperkingen

39
Q

Hoe werkt het kiesstelsel van de evenredige vertegenwoordiging?

A

Evenredige vertegenwoordiging is een kiesstelsel waarbij vrijwel alle uitgebrachte stemmen meetellen voor de uiteindelijke verhoudingen in de zetelverdeling. Omdat bij de verdeling over de partijen niet alle zetels kunnen worden toebedeeld, blijven er ‘reststemmen’ over waaraan ook zetels moeten worden toebedeeld. Bij evenredige vertegenwoordiging wordt het totale aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door het aantal zetels. De uitkomst daarvan heet de kiesdeler.

40
Q

Wat is een Koninklijk besluit?

A

Een koninklijk besluit (KB) is een besluit van de regering dat zonder medewerking van de Staten-Generaal wordt genomen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een algemene maatregel van bestuur (AMvB) en een gewoon of klein KB. Via een gewoon KB worden onder meer benoeming en ontslag van ambtsdragers (ministers, commissarissen van de Koning, staatsraden, burgemeesters etc.) geregeld.

41
Q

Wat is het verschil tussen links en rechts op politiek niveau?

A

Tegenwoordig betitelt men vooruitstrevende partijen als ‘links’ en meer behoudende partijen als ‘rechts’. Linkse partijen zijn voor een grotere rol van de overheid in het maatschappelijk leven, terwijl rechtse partijen die rol beperkt willen houden.

42
Q

Welke taken heeft de Tweede Kamer?

A

De rol in het wetgevingsproces is dat de Tweede Kamer door de regering ingediende wetsvoorstellen moet goedkeuren. Maar de Kamer mag deze wetsvoorstellen ook wijzigen (‘amenderen’). Daarnaast heeft de Tweede Kamer het recht van initiatief: zij mag zelf wetsvoorstellen indienen.

43
Q

Welke taken heeft de Tweede Kamer?

A

De rol in het wetgevingsproces is dat de Tweede Kamer door de regering ingediende wetsvoorstellen moet goedkeuren. Maar de Kamer mag deze wetsvoorstellen ook wijzigen (‘amenderen’). Daarnaast heeft de Tweede Kamer het recht van initiatief: zij mag zelf wetsvoorstellen indienen.

44
Q

Welke rechten heeft de tweede kamer?

A

De belangrijkste taken zijn medewetgeving en controle.

  • het recht van initiatief
  • het recht van amendement een sterkere positie
  • recht van moties. Via moties kan invloed worden uitgeoefend op regeringsbeleid.
  • opzeggen vetrouwen.
  • het recht van onderzoek doormiddel van een parlementair onderzoek of enquete
45
Q

Wat zijn de miljoenennota?

A

De Miljoenennota geeft een overzicht van het budgettaire beleid van het kabinet voor het komende begrotingsjaar, inclusief meerjarenramingen. Deze worden gepresenteerd op de derde dinsdag van september?

46
Q

Wat zijn ministers? Wat doen ze?

A

Ministers zijn politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein

47
Q

Wat zijn moties?

A

Een motie is een opdracht vanuit het parlement aan de regering om op een bepaald punt tot actie over te gaan

48
Q

Wat is nivellering?

A

Nivellering is het proces waarbij men in een bepaald opzicht een gelijk(er) niveau probeert te bereiken. Meer specifiek bedoelt men vaak het gelijktrekken van de inkomens door ingrijpen van de overheid

49
Q

Wat is onschendbaarheid?

A

Leden van de Staten-Generaal, ministers, staatssecretarissen en andere personen die deelnemen aan parlementaire debatten kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd of aangesproken voor hetgeen zij daar zeggen of voor wat ze aan het parlement schrijven. Dit heet parlementaire immuniteit of onschendbaarheid.

50
Q

opkomstplicht

A

Tot 1970 bestond opkomstplicht voor verkiezingen en schommelde het opkomstpercentage rond de 94 procent. De opkomst bij de verkiezingen in 1998 was 73,3 procent (8,6 miljoen geldige stemmen); een historisch dieptepunt. Gemiddeld ligt de opkomst tegen de 80 procent.

51
Q

Wat is een oppositiepartij?

A

Meestal bestaat de oppositie uit alle partijen die niet in de uitvoerende macht zijn vertegenwoordigd. Dit is echter niet altijd het geval, soms geven partijen die zelf niet regeren gedoogsteun. De leider van de grootste partij die in de oppositie zit, wordt meestal de oppositieleider genoemd.

52
Q

Wat is het parlement? En wat is het verschil met de Staten-Generaal?

A

Het begrip parlement gebruiken we in twee betekenissen. We verstaan er ‘de volksvertegenwoordiging’ onder, waarbij dan in het algemeen de Tweede Kamer wordt bedoeld. Het is echter tevens een verzamelbegrip voor Tweede en Eerste Kamer. Een (formeler) synoniem daarvan is ‘Staten-Generaal’.

53
Q

Wat is een parlementair kabinet?

A

Een parlementair kabinet is een kabinet waarbij de coalitiefracties in de Tweede Kamer zeer nauw bij de formatie betrokken zijn en waarbij (al dan niet gedetailleerd) de hoofdlijnen van het te voeren beleid worden vastgelegd in een regeerakkoord.

54
Q

Wat is een portefeuillekwesti

A

Een minister die in conflict komt met een meerderheid van De Kamer, kan de portefeuillekwestie stellen.

55
Q

Wat zijn de provinciale staten?

A

De gekozen volksvertegenwoordiging van een provincie wordt Provinciale Staten genoemd

56
Q

Wat is de raad van state? en wat zijn de belangrijkste taken?

A

De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter. De twee belangrijkste taken van de Raad van State zijn het adviseren van regering en parlement en het rechtspreken als hoogste bestuursrechter.

57
Q

Wat is het recht van interpellatie?

A

Het recht van interpellatie geeft Tweede en Eerste Kamerleden de mogelijkheid om met een bewindspersoon te debatteren over een onderwerp dat niet reeds op de vergaderagenda van de Kamer staat. Daarmee wordt de vastgestelde agenda van de Kamer immers duidelijk doorbroken (interpellatie komt van het Latijnse woord voor ‘krachtig onderbreken’). Met het recht van interpellatie kunnen Kamerleden een minister of staatssecretaris in de Kamer ter verantwoording roepen. Voor het houden van een interpellatie is in beide Kamers toestemming nodig, maar in de Tweede Kamer volstaat steun van dertig lede

58
Q

Wat is de rechtelijke macht?

A

De rechterlijke macht is in een rechtsstaat de macht waaraan de rechtspraak is opgedragen. De andere machten zijn de wetgevende macht en de uitvoerende macht. Een van de kenmerken van een rechtsstaat is een scheiding tussen de drie machten. Dit is om onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te waarborgen.

59
Q

Wat is de regering? en wat is het verschil met het kabinet?

A

De regering is het centrale bestuur van ons land en bestaat uit de Koning en de ministers De Koning zit dus niet in het kabinet, en staatssecretarissen zitten niet in de regering

60
Q

Wat gebeurd er tijdens de regeringsverklaring?

A

Tijdens de regeringsverklaring presenteert de minister-president het nieuwe kabinet en geeft hij of zij een uiteenzetting van het te voeren kabinetsbeleid.

61
Q

Wat is de rekenkamer?

A

De Algemene Rekenkamer is een onafhankelijk Hoog College van Staat dat de rechtmatigheid en doelmatigheid van de ontvangsten en uitgaven van de Rijksoverheid controleert. Daarnaast kijkt de Algemene Rekenkamer of de overheid beleid uitvoert zoals dat was bedoeld. Ook maakt de Rekenkamer risicoanalyses.

62
Q

Wat zijn de hoge colleges van de staat? Wat houd het in?

A

Van een aantal overheidsorganen is (grond)wettelijk vastgelegd dat ze zelfstandig en onafhankelijk zijn. Dit noemen we de Hoge Colleges van de Staat. Dit zijn

  • Eerste Kamer
  • Tweede kamer
  • Raad van State (adviesorgaan en bestuursrechter)
  • Algemene Rekenkamer
  • Nationale Ombudsman (voor klachten van burgers)
  • Kanselarij der Nederlandse Orden (voor onderscheidingen)
63
Q

Wat is een republiek?

A

Een republiek is een staat waarvan het staatshoofd niet door erfopvolging wordt aangewezen, maar op een of andere manier wordt verkozen

64
Q

Wat is een restzetel?

A

Een restzetel is een zetel die overblijft na een eerste verdeling van zetels naar rato van de stemmen in een kiessysteem met evenredige vertegenwoordiging.

65
Q

Wat is de rijksbegroting

A

In de Rijksbegroting staan de verwachte verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van de rijksoverheid voor het komende jaar. De Rijksbegroting bestaat in feite uit een aantal afzonderlijke begrotingen, vooral per ministerie.

66
Q

Wat doet een secretaris-generaal

A

De secretaris-generaal is de hoogste ambtenaar van een ministerie. Behalve belangrijk ambtelijk adviseur van de minister en/of staatssecretaris(sen) is de secretaris-generaal ook belast met de leiding aan het ambtelijke apparaat. De secretaris-generaal is onder meer betrokken bij de voorbereiding van de inbreng van de minister in de ministerraad en de onderraden van de ministerraad. Daarnaast speelt de secretaris-generaal een rol bij de contacten met het parlement (coördinatie beantwoording kamervragen, toezeggingen, begrotingsbehandeling).

67
Q

Wat is het senaat?

A

De eerste kamer

68
Q

senator

A

Lid van de eerste kamer

69
Q

Welke twee vormen van grondrechten bestaan er?

A

Klassieke grondrechten: de burgerlijke en politieke rechten. Dit zijn onder andere het kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, recht op privacy, godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod.

Sociale grondrechten: de economische, sociale en culturele rechten. Dit zijn onder andere het recht op huisvesting, sociale zekerheid, gezondheidszorg en onderwijs.

70
Q

Wat doet een staatssecretaris?

A

Een staatssecretaris ondersteunt een minister bij het politiek leiden van een ministerie. Staatssecretarissen komen vooral voor bij ‘zware’ ministeries. Daar krijgen zij een specifiek beleidsterrein onder hun hoede, maar de minister blijft medeverantwoordelijk. Net als de minister moet een staatssecretaris verantwoording afleggen aan het parlement.

71
Q

Wat is een vaste kamercommissie?

A

Een vaste Kamercommissie is een Tweede Kamercommissie die is ingesteld om een beleidsterrein van een Nederlands ministerie te controleren.

72
Q

Wat zijn voorkeursstemmen? Hoe kun je gekozen worden met een voorkeursstem

A

Voorkeurstemmen zijn stemmen die niet op de nummer 1 van de kandidatenlijst (de lijsttrekker) worden uitgebracht, maar op een andere kandidaat van dezelfde lijst. Dit komt vaak voor. Zo zijn er bijvoorbeeld altijd veel kiezers die op de (hoogstgeplaatste) vrouwelijke kandidaat stemmen. Ook bekendheid van een kandidaat in een bepaalde regio speelt soms een rol.
Voorkeurstemmen worden echter pas interessant als een laag op de lijst geplaatste kandidaat genoeg (voorkeur)stemmen bemachtigt om alsnog gekozen te worden. Dit is het geval als een kandidaat via voorkeurstemmen 25% van de kiesdeler haalt. Bij de Eerste Kamer geldt 100%, voor het Europees Parlement 10%.

73
Q

Wat is het vragenrecht?

A

Als uitvloeisel van het recht op inlichtingen, waarover alle individuele Kamerleden beschikken, kennen Tweede en Eerste Kamer het vragenrecht. Met dit recht kunnen alle leden behalve tijdens de debatten en de schriftelijke behandeling van (wets)voorstellen vragen stellen aan de regering.

74
Q

Wat is het vragenrecht?

A

Als uitvloeisel van het recht op inlichtingen, waarover alle individuele Kamerleden beschikken, kennen Tweede en Eerste Kamer het vragenrecht. Met dit recht kunnen alle leden behalve tijdens de debatten en de schriftelijke behandeling van (wets)voorstellen vragen stellen aan de regering.

75
Q

Stel, we hebben in Nederland een probleem, bijvoorbeeld dat we allemaal steeds vaker en steeds langer in de file staan.. Hoe word een wetsvoorstel gemaakt en doorgevoerd?

A
  1. De betrokken minister wil iets aan dit probleem doen en vraagt de ambtenaren of een (interne/externe) commissie met een voorstel te komen. Dit voorstel krijgt de vorm van een concept-wetsvoorstel.
  2. De minister legt het wetsvoorstel voor aan de ministerraad. Wetsvoorstellen komen dus niet voor rekening van één minister, maar van het hele kabinet: “de regering spreekt met één mond”.
  3. Het wetsvoorstel gaat vervolgens naar de Afdeling advisering van de Raad van State. Dit adviesorgaan bekijkt of het wetsvoorstel uitvoerbaar is en of het niet in strijd is met de Grondwet.
  4. Het wetsvoorstel en de memorie van toelichting worden vervolgens door de regering (koning en ministers) ingediend bij de Tweede Kamer. Deze stemt hierover, eventueel na moties/amendementen.
  5. Een door de Tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel gaat vervolgens naar de Eerste Kamer. Zij stemmen daarover.
  6. De Koning en de minister ondertekenen de wet, die daarmee van kracht wordt. De (mede)ondertekening door een minister noemen we contraseign.
76
Q

Wat is een zakenkabinet?

A

Zakenkabinetten zijn extraparlementaire kabinetten die (vrijwel) geheel uit niet-politieke personen bestaan, zoals uit ondernemers en ambtenaren. Tot de komst van politieke partijen rond 1888 gold dat overigens voor de meeste kabinetten.

77
Q

Welke drie rechtsgebieden zijn er? Wat houden deze in?

A

Strafrecht: in het strafrecht beoordeelt de strafrechter of iemand een strafbaar feit heeft gepleegd en daarvoor gestraft moet worden.

Civielrecht: In het civiel recht gaat het om conflicten tussen particulieren onderling, organisaties onderling en tussen particulieren en organisaties. Andere termen voor civiel recht zijn privaatrecht en burgerlijk recht. De rechtsgebieden familierecht en handelsrecht vallen onder het civiel recht.

Bestuursrecht: Een bestuursrechter spreekt recht in conflicten tussen particulieren en overheid en organisaties en overheid