Innkitlar (22.kafli)

Question 1

Hægt er að sipta kirtlum í tvennt, Exocrine og endocrine. Hvað gerir hvot um sig ?

Answer 1

Exocrine seytir út á yfirborðið, eins og t.d svitakirtlar
- autocrine
— algengt á krabbameinfrumum
- paracrine
— algengt í öllum vefjum.

Endocrine seyta hormónum út í blóðið eins og t.d bris og skjaldkirtill

Question 2

Hvaða líffæri eru innkirtlalíffæri?

Answer 2

Heiladingull, skjaldkirtill, kalkkirtlar, nýrnahettur og heilaköngull

Question 3

Hvað heita líffærin sem hafa bæði innkirtla og annarskonar virkni?

Answer 3

Undirstúka, hóstakirtill, eggjastokkar, eistu

Svo eru auka

nýru, magi, lifur, smáþarmar, húðin, hjartað og fylgjan

Question 4

Hvað er undirstúkan og hvað gerir hún?

Answer 4

Það er svæði í heila sem tengir saman tauga og innkirtlakerfið

Question 5

Hvar er Heiladingull hvað stýrir virkni heiladinguls?

Answer 5

Heiladingullinn hangir niður úr undirstúku á stilk.
Undirstúkan stýrir virkni heiladingulsins.
Hann skiptist líka í fremri og aftari kirtil, en fremri kirtillinn myndar um 75% þyngdar heiladingulsins.

Question 6

Hvað gerir aftari heiladingull?

Answer 6

Hann geymir og seytir tveimur hormónum.
- ADH
- oxytocin

Question 7

Hvað er skjaldkirtilinn? Segja frá

Answer 7

Er kirtill sem liggur fyrir framan barkann og er i laginu eins og fiðrildi. Hann skiptist í 2 blö sem eru tengd saman með leiðslum. (Hægri og vinstri lateral lobe)
Blöðin liggja sitthvorumegin við barkakýlið
- stundum er fólk með 3ja blaðið (50%) sem kallast Pyramidal lobe

Mestu samsettur af thyroid follicular, sem eru eins konar kúlur. Þaðan flyst framleiðsla skjaldkirtilsins út í háræarnar þar sem henni er komið út í blóðrásina.

Question 8

Hvað eru margir kirtlar á skjaldkirtilsblöðunum?

Answer 8

Það eru 2 litlir hringlaga kirtlar á sitthvoru blaðinu, 4 alls

Question 9

Hvar eru nýrnahettur staðsettar? Hvað er cortex og medulla?

Answer 9

Nýrnahettur eru staðsettar fyrir ofan sitthvoru nýranu. Nýrnahetturnar þroskast í 2 ólíka vefi sem heita cortex og medulla.

Cortex- frammleiðir steralík hormón
Medulla- framleiðir catecholamine (adrenalin)

Question 10

Hvað er adrena medulla?

Answer 10

Innra svæði nyrnahettnanna

Question 11

briskirtillinn? Hvað gerir hann

Answer 11

Briskirtillinn samanstenfur af haus, bol og hala
Hann er bæði endocrine og exocrine kirtill (inn og útkirtill).
Hann seytir insulini en hefur einnig önnur hlutverk

Question 12

Þegar clucagon er seytt af alpha frumum í brisi, hvað gerist þá?

Answer 12

Hækkar blóðþrýstingur

Question 13

Hvað gerist Þegar insulin er seytt af beta frumum?

Answer 13

Þá lækkar blóðþrýstingur

Question 14

Hvað gerir heilköngull?

Answer 14

Stýrir dægursveiflum og seytir melatonin sem tekur þátt í stjórnun líkamsklukkunnar.

Kirtillinn hefur áhrif á svefn og vöku.

Question 15

Hvað gerir hóstakirtill?

Answer 15

Í hóstakirtlinum eru T og B frumur
Hann seytir thymosin, THF, TF, thymopoietin sem stuðla að fjölgun og þroskun t fruma

Question 16

Hægt er að skipta hormónum í 2 meginflokka, ?

Answer 16

Fituleysanleg og vatnsleysankeg

Question 17

Fituleysanleg hormón?

Answer 17

Hórmon sem komast greiðilega yfir frumuhimnuna (gerð úr lípið lögum)
Ferðast í blóðrásinni. Geta tengst umritunarþætti innan frumunar sem virkist og getur leytt til próteinmyndunar,
T.d sterar

Question 18

Vatnsleysanleg hormón?

Answer 18

Komast ekki yfir frumuhimnuna heldur þurfa að tengjast viðtökum. Ferðast í blóðrásinni.

Question 19

Hvað gera hormón?

Answer 19

Stjórna vökvajafnvægi
Stýra efnaskiptum og orkuframleiðslu
Sýra þroskun og sérhæfingu vefja
Stýra tressi og svara viðbrögðum við stressi

Question 20

Frammhluti heiladinguls má skipta í tvennt? Úr hverju er frammhlutinn

Answer 20

Pars distalis og pars tubernalis

Frammhlutinn er myndaður úr ectodermi og myndar kirtilhluta heiladinguls

Question 21

Hvað heita frumugerðir frammhluta heiladinguls? (5)

Answer 21

Somathrophs, thyrotrhophs, gonadotrophs, lactothrophs og corticothrophs

Question 22

Afturhluti heiladinguls?

Answer 22

Er úr ectodermi, í honum eru taugasímar og frumubolir.
Hann geymir og losar 2 hormón.

• oxytocin :
  sér um samdrætti vöðva á meðan fæðingu stendur og samdrætti frumna i mammary glands svo mjólkurframleiðsla hefjist
• ADH:
  Varðveitir vatn líkamans með því að minnka framleiðslu þvags
  Minnkar vatnslosun gegnum svita
  Hækkar blóðþrýsting með því að þrengja slagæðlinga

Question 23

Kalkkirtill?

Answer 23

Er aftaná skjaldkirtli, eru tveir og eru staðsettir infierior og superior. (Uppi og niðri) við skjaldkirtil
Hefur tvennskonar frumutegundir
- chief frumur: framleiða Parathyroid frumur og hækka magn kalsium og magnisium í blóðrás
- oxyphil frumur

Question 24

Hvað er adrenal cortex og hvað gerir það?

Answer 24

Það er um 80-90% af nýrnahettunini og framleiðia steroid hormón.
Adrenal cortex skiptist í 3 svæði
- Zona glomerulosa (yst)
- Zona fasciculata (miðju)
- Zona reticularis (innst)

Question 25

Hvað er Adrenal medulla?

Answer 25

Er svæði í nýrnahettu
Frammleiðir tvennskonar hormón
- adrenalin (um 80% af hormónum sem er seytt frá kalkkirtlunnum er adrenalin)
- noradrenalin

Question 26

Hvað eru langerhans eyjur?

Answer 26

Það eru innkirtlar sem eru á við og dreif í brisinu og Þeir framleiða hormón.
Hver eyja samanstendur af 4 frumum sem seyta hormónum, frumurnar heita
- alpha frumur
- beta frumur
- delta frumur
- F frumur

Question 27

Eggjastokkar?

Answer 27

Eggjastokkarnir eru kynkirtlar kvenna. Þeir framleiða hormónin
-estrogen og progesteron.
Þessi hormón hafa áhrif á tíðahring, viðhalda óléttu og undirbúa brjóstakirtla fyrir mjólkurmyndun

Eggjastokkarnir frammleiða lika hormónin
- Relaxin (víkkar legháls, svegjanleiki i mjöðmum)
- inhiblin (hindrar seytingu FSH frá frammhluta heiladinguls)

Question 28

Eistu?

Answer 28

Eistu eru kynkirtlar karla og framleiða hormóni testósterón
Testósterón kemur reglu á framleiðslu sæðis ofl

Eistun framleia lika inhiblin (hindrar seytingu FSH frá frammhluta heiladinguls)