Karl Marx Flashcards
Antropologisch materialisme
Basisgedachte dat de materiele werkelijkheid zowel bron als resultaat van menselijke arbeid is
(Marx)
Productiewijze
Concrete manier waarop economische waarde of rijkdom wordt gecreëerd (Marx)
Klassenstrijd
De directe confrontatie tussen de bezittende en de niet-bezittende klasse op basis van hun tegengestelde belangen (Marx)
Commodificatie
Vervanging van autonoom gemaakte dingen of zelf uitgeoefende activiteiten door koopwaren (industrialisering). Water (wat gratis is) verkopen in flesjes (kost geld) (Marx)
Klassenpolarisatie
Verdwijnen nog niet (niet-)bezittende klassen behorende sociale lagen (Marx)
Sociale orde
Synoniem is voor zowel klassenorde/klassenconflict (Marx)
Karl Marx (1818-1883)
- Grondlegger: Communisme
- Productiemiddelen gemeenschappelijk bezit
- Geen klassenverhoudingen en zonder klassenstrijd
- Das Kapital
- Wat goed is voor de economie, is ook goed is voor het land: een op de arbeidsmarkt afgestemd onderwijs
- Voor (onderwijs)sociologie: belang sociale klasse
Veel volgers (zoals Bourdieu)
Marxisme implicaties (3)
- Onderwijs: weerspiegelt klassenongelijkheid (secundaire institutie)
- Onderwijsinhouden en structuren: in functie van productiewijze (primaire institutie)
a) Legitimering verhoudingen (Bourdieu)
b) Voorbereiding op productieproces (Bowles & Gintis) - Willis: Klassenstrijd in het onderwijs
Marx over klassen (3)
- Mens = arbeid
- Antropologisch materialisme
- Werken om te overleven
- Mens kan zich onderscheiden van dieren door bewustzijn en keuzes kunnen maken (bestaansmiddelen produceren)
- Met arbeid ingrijpen op de natuur en haar productief maken, scheppende materiële activiteit
- Arbeid: scheppende activiteit
- Sommigen: toe-eigenen van (resultaten van) arbeid
- Kapitalisme: bezit van kapitaal: kapitalisten en proletariers(arbeiders)
- Klassen: Verschil bezitters en niet-bezitters productiemiddelen
- Bezitten productiemiddelen (bvb. bedrijven)
- Klassentegenstelling & klassenbelangen
Kapitalist: wilt winst/meerwaarde (wat eigenaar verdient op werknemer). Minder loon: meer geld voor kapitalist
- Klassentegenstelling
- Tegenstelling tussen bezitters en niet-bezitters van productiemiddelen- Belangen van kapitalisten & arbeiders: tegengesteld
- Niet-bezitters afhankelijk van bezitters (structuurkenmerk van samenleving)
- Wie de klassen zijn is historisch afhankelijk van productiewijze
- Getekend door economische uitbuiting
- Hoe meer concurrentie, hoe meer uitbuiting, hoe meer klassenstrijd (confrontatie)
- Sociaaleconomische machtsverhouding
- Middenklasse? (ambachtslui, kleine zelfstandigen, …) –> zullen verdwijnen
Basiskenmerken moderne kapitalisme volgens Marx: (3)
1) Maakt geld productief
- Geld –> Koopwaar –> Geld +
2) Commodificatie
- Steeds meer koopwaren/innovatie
- Zoeken naar dingen die verkocht kunnen worden
3) Klassenpolarisatie (klassenstrijd) door verpaupering en concentratie
- Kapitalisme is synoniem voor markteconomie, waarbinnen concurrentie heerst (meervoudige sociale dynamiek)
- Vandaag geen klassenpolarisatie, want geen verpaupering, wel concentratie
- Verpaupering: Steeds meer armen. Nu niet het geval
- Concentratie: Steeds minder mensen rijk. Nu wel het geval
Onderbouw (2) & Bovenbouw (4) Marx
Onderbouw: Infrastructuur
- Productiewijze (klassentegenstelling)
- Bepaalt rest van samenleving
Bovenbouw: Superstructuur
- Onderwijs, religie, justitie
- Onderbouw in stand houden
- Machtsongelijkheid goed praten
- Onderwijs als superstructuur
