Week 7: SURVEILLANCE EN PRIVACY Flashcards
Wat houdt de disciplinerende macht in (Foucault)?
Disciplinerende macht is de combinatie van zichtbaarheid en angst voor sancties, die leidt tot verinnerlijking van gedragsnormen (vorm van zelfdisciplinering). Het feit dat we voortdurend zichtbaar zijn voor anderen maakt dat we ons in ons gedrag disciplineren en nonconformistisch gedrag vermijden.
Is effectiever dan traditionele vormen van machtsuitoefening (zoals overheidsrepressie): wij treden zelf op als cnsor van ons eigen gedrag. Overheidsoptreden leidt tot verzet, hierbij niet omdat het intern is.
Wat is het centrale idee van de panopticon?
Gedetineerden worden gezien zonder zelf te zien. Foucault maakt hiermee dus de vergelijking dat de wereld als deze koepelgevangenis is. Het effect is dat gedetineerden zichzelf gaan disciplineren: omdat ze op ieder moment kunnen worden gezien, vermijden ze ongewenst gedrag, en internaliseren ze standaarden van normaliteit.
Principe van eigen onderwerping: je internaliseert de normen en wordt zo je eigen bewaker. Het feit dat je zichtbaar bent zorgt ervoor dat er een toezichthoudende macht is met disciplinerende effecten. Dat wat kenmerkend is voor toezichthoudende macht is dat er een asymmetrie is van zichtbaarheid. Je wordt gezien, maar je ziet zelf niet. Met als gevolg dat het je niet als individu ziet, maar alleen als object van toezicht bestaat.
Systeem van machtsbetrekkingen zonder centrum: iedereen dwingt elkaar dus door permanente observatie tot normalisering en zelfdisciplinering.
Wat zijn de risico’s van het informatiepanopticon?
- extrinsiek verlies van vrijheid: als alle andere informatie over ons verkrijgen, worden we kwetsbaar voor sociale druk, manipulatie etc
- intrinsiek verlies van vrijheid: surveillance kan als zodanig een beperking van onze vrijheid opleveren
- symbolische risico’s: door surveillance wordt het signaal afgegeven dat we niet aan onszelf maar aan anderen toebehoren
- psychopolitieke metamorfose: innerlijke leven verarmt, niet meer uitgedaagd dat er verschillende opties zijn. Hangt ergens samen met dat privacy belangrijk is een liberale democratie (mogelijkheid om jezelf te ontwikkelen). Leven in conformistische wereld waarin we dezelfde norm volgen, met als gevolg dat je ook alleen maar levensstijlen hebt die voldoen aan die norm. Met als gevolg dat meningen steeds meer op de achtergrond geraken > koppel aan Mill > men wordt niet meer uitgedaagd door verschillende opinies of levensstijlen wat afbreuk doet als zowel je autonomie als aan je menswording.
Wat zijn specifiek de politieke risico’s van surveillance?
- druk op individu om zich te conformeren aan de normen van de meerderheid, dus pluralisme verdwijnt terwijl dat waardevol is in liberale westerse samenlevingen (koppeling aan Mill)
- het achterwegen laten van politieke kritiek, omdat degenen die worden bekritiseerd kunnen meekijken of meeluisteren
- verarming van innerlijk leven (conformisme): daardoor worden we vatbaar voor politiek manipulatie. Door langduriger blootgesteld te zijn aan de blik van andere, voel je steeds de sociale druk, waardoor je normen van sociaal wenselijk gedrag internaliseert (conformistische normen). Op den duur ben je niet meer in staat afwijkende meningen te vormen vanwege de sociale druk. Als die situatie zich voordoet is er een risico dat daar door de overheid misbruik van wordt gemaakt.
Zuboff’s theorie?
Surveillance voor kapitalisme en totalitaire staat is dus hetzelfde principe, maar kapitalisme probeert koopgedrag te beïnvloeden en totalitaire staat de burger in gedrag. In casus is concept van Zuboff terug te zien waarbij het gedrag aangepast wordt door de instrumenterende macht.
