W1 - HC2 Werkingsmechanismen ACTH en cortisol biosynthese

Question 1

Waaruit is de bijnier opgebouwd?

Answer 1

Cortex
- Zona glomerulosa
- Zona fasiculata
- Zona reticularis
(productie hormonen die door de hypofyse worden aangestuurd)
Medulla

Question 2

Wat gebeurt er in de zona glomerulosa?

Answer 2

Belangrijk voor productie aldosteron (mineralocorticoid).

Question 3

Hoe onderscheid je de verschillende zona’s?

Answer 3

Zona fasciulata: langgerekte cellen.
Zona reticularis: kerncellen

Question 4

Wat gebeurt er in de zona fasciulata?

Answer 4

Productie cortisol (= glucocorticosteroid)

Question 5

Wat gebeurt er in de zona reticularis?

Answer 5

Produceren de bijnierandrogenen zoals DHEA en andostenion, dit zijn voorloper hormonen van eustrogenen en testosteron (rol rex).

Question 6

Wat wordt er in de merg geproduceerd?

Answer 6

Catecholamines zoals (nor)adrenaline

Question 7

Wat voor effect heeft ACTH in de bijnierschors?

Answer 7

In de zona fasciulata tot de productie van cortisol & in de zona reticularis tot de productie van androsteendion. Geen effect in de zona glomerulosa, dit is angiotensine (geen productie in hypothalamus of hypofyse).

Question 8

Wat doet cholesterol in de bijnierschors?

Answer 8

Cholesterol wordt in de bijnierschors omgezet door allerlei enzymen gelegen in mitochondrien of in glad ER, deze zorgen voor de omzetting van precursers die uiteindelijk leiden tot productie van aldosteron, cortisol en bijnierandrogenen.

Question 9

Hoe bereikt cholesterol de bijniercel?

Answer 9

Verpakt in LDL, dit circuleert in het bloed en op de bijnierschorsmerg zit een LDL receptor die het LDL deeltje bindt. Bijniermerg kan ook zelf cholesterol aanmaken vanuit acetyl-CoA.

Question 10

Hoe komt cholesterol in het mitochondrien?

Answer 10

StAR eiwit dat in membraan van mitochondrien zit en cholesterol bindt en is in staat om cholesterol te transporteren van buitenste mitochondriale membraan naar binnenste. In het binnenste dit het enzym cytochroom P450 Side Chain, dat zorgt voor de omzetting van cholesterol in de eerste precursor van de steroidsynthese.

Question 11

Waar staat StAR onder invloed tot?

Answer 11

ACTH (productie in hypofyse) zorgt ervoor dat cholesterol snel omgezet wordt in eerste precursor enzym van de bijnierschors synthese (pregnenolon).

Question 12

Welk enzym is specifiek alleen aanwezig in de buitenste zone van het bijniermerg en wat doet dit enzym?

Answer 12

CYP11B2
Zet corticosteron om in aldsoteron.

Question 13

Waarvoor zorgt CYP17?

Answer 13

Productie van precursor meer richting cortisol en androsteendion gaat.

Question 14

Waarvoor zorgt CYP17b5?

Answer 14

Productie van precursor meer richting androsteendion gaat.

Question 15

Waar zit de ACTH receptor in het bijniermerg?

Answer 15

In alle zones maar heeft alleen functie in de zona fasciulata en reticularis

Question 16

Waar heeft CYP17 geen effect op?

Answer 16

Zona glomerulosa

Question 17

Hoe zorgt CRH ervoor dat er meer ACTH wordt afgegeven?

Answer 17

Productie in hypothalamus en bereikt via de bloedbaan de hypofyse voorkwab cellen die ACTH maken, CRH bindt aan de CRH receptor (membraanreceptor) en activeert in de corticotrofe cel de activiteit van adenylyl cyclase > verhoogde omzetting cAMP > meer cAMP in cel aanwezig > stimuleert pKA > meer Ca aanwezig in cel > meer ACTH afgifte.

ACTH wordt aan de bloedbaan afgegeven en bereikt dan de bijnierschors waar het uiteindelijk aan de ACTH receptor (melanocortin2 receptor) bindt. Ook hier activatie van cAMP, in geval van bijniercel heb je verhoging van cAMP > stimulatie cytochroom p450 side chain enzym > meer cholesterol omgezet wordt en vanuit de precursor meer cortisol geproduceerd wordt en uiteindelijk aan de bloedbaan afgegeven wordt.

Question 18

Wanneer maak je meer cortisol aan?

Answer 18

• ACTH (hypothalamus-hypofyse-bijnier as).
• Stress zoals verwondingen, ziekte, lage temperatuur, langdurige emotionele stress, emotionele stimuli.
• Biochemische stress (hypoglycemie).

Question 19

Wat is de functie van cortisol?

Answer 19

Beinvloed glucose, eiwit en vet metabolisme.
- Remming eiwit synthese in weefsels.
- Stimulering gebruik van vetzuren als energiebron en verlaging gebruik van glucose.
- Stimulering van de lever tot glucose aanmaak (gluconeogenese) en verhoging bloed glucose spiegel.

Question 20

Wat zijn de metabole effecten van cortisol in het vet?

Answer 20

In vet zorgt het voor een daling van de insuline gevoeligheid en verestering van vetzuren. Maar juist voor een stijging van de lipolyse en de glucose spiegel.

Question 21

Wat zijn de metabole effecten van cortisol in een skeletspier?

Answer 21

In een skeletspier zorgt het voor een daling van de insuline gevoeligheid en eiwit synthese & voor een stijging van de eiwitafbraak en glucose spiegel.

Question 22

Wat zijn de metabole effecten van cortisol in de lever?

Answer 22

In de lever zorgt het voor een daling van de insuline gevoeligheid & voor een stijging van de glycogenolyse, gluconeogenese en glucose spiegel.

Question 23

Wat gebeurt er met cortisol in de circulatie?

Answer 23

Voor 95% gebonden aan transcortine (CBG) en albumine.
Voornamelijk gemetaboliseerd in de lever (reductie dubbele bindingen) en nier (oxydatie 11B-hydroxylgroep).

Question 24

Hoe wordt de aldosteron afgifte gereguleerd & voor welke reacties zorgt het?

Answer 24

• (ACTH)
• Verhoging plasma [K]
• Angiotensine II

1. Juxtaglomerulaire cellen geven renine af.
2. Renine zet angiotensinogeen om in angiotensine I.
3. Omzetting angiotensine I in angiotensine II door ACE.
4. Angiotensine II stimuleert de bijnier tot afgifte van aldosteron.
5. Aldosteron werkt op de nier.

Question 25

Wat doet aldosteron op de nier?

Answer 25

= mineralocorticoïde
Stimuleert de nier tot vasthouden van Na > meer afgifte van Kalium en meer vocht wordt vastgehouden.
Bij positieve stimulatie meer Na, minder K in circulatie > meer vocht vasthouden en hogere bloeddruk (terugkoppelingsmechanisme).
Is gekoppeld aan renine-angiotensine systeem van de nier.

Question 26

Hoe wordt potency bepaald?

Answer 26

Door biologische t1/2 van de stof en door de affiniteit voor de glucocorticoid of mineralocorticoid receptor.

Question 27

Wat doet 11B-HSDII?

Answer 27

Zet actief cortisol in de nier om in inactief cortison dat niet bindt aan de aldosteronreceptor.

Question 28

Wat gebeurt er als je teveel 11B-HSDII remt?

Answer 28

Je hebt dan teveel actief cortisol in de bijniercel aan de mineralocorticoid receptor > stijging BD.
Drop doet dit bijv. ook!

Question 29

Wat doet HSDI?

Answer 29

Zet cortison om in cortisol

Question 30

Welk gevolg heeft predinson?

Answer 30

Cortisol productie verminderd omdat prednison bindt aan de negatieve feedback mechanisme > minder productie van ACTH en cortisol en bijnierandrogenen.
Op aldosteron geen effect doordat deze niet/nauwelijks door ACTH gereguleerd worden.

Question 31

Hoe werkt de catecholamine synthese?

Answer 31

Adrenaline wordt door de bijnierschorscel uitgescheiden, welke geproduceerd is uit L-tyrosine > dopamine productie > precursor voor noradrenaline, dit vindt plaats via omzettingsstappen in bijniermerg.
Ook wordt hier adrenaline geproduceerd uit noradrenaline.

Question 32

Wanneer wordt er meer (nor)adrenaline afgegeven?

Answer 32

Door stimulatie van angst, boosheid, stress, bloeding, hypoxie en hypoglycaemie.