ZO 10.3 Bijnierandrogenen

Question 1

Bij welke enzymbloks zal de bijnier een overmaat aan androgenen produceren?

Answer 1

21-hydroxylase en 11b-hydroxylase, omdat bij defecten van deze enzymen geen cortisol wordt gevormd, en dus geen negatieve terugkoppeling op ACTH plaats heeft. De ontremde ACTH productie zal de bijnier aanzetten tot de secretie van grote hoeveelheden androgenen.

Question 2

Wat is het klinisch belang van het vroegtijdig onderkennen van deze enzymbloks (21-hydroxylase en 11b-hydroxylase)?

Answer 2

• Voorkomen van virilisatie van vrouwelijke foeten door toedienen van dexamethason aan de moeder tijdens de zwangerschap.
• Voorkomen van zoutverlies en dood direct na geboorte door behandeling met mineralo- en glucocorticoïden vanaf de geboorte.

Question 3

Door wat wordt bij oudere mannen en oudere vrouwen oestrogenen en androgenen geproduceerd?

Answer 3

Na de menopauze is DHEA de belangrijkste bron van androgenen en oestrogenen in vrouwen. Bij oudere mannen wordt het merendeel van de androgen en oestrogenen in het bloed direct of indirect geproduceerd door de testes.

Question 4

Wat kan een gevolg zijn van een tekort aan bijnierandrogenen?

Answer 4

• verlies van botmassa: osteoporose
• libidoverlies (opwindingsproblemen)
• verlies van spiermassa

Question 5

Bij welke patiënten komt een tekort aan androgenen tot uiting?

Answer 5

• oudere vrouwen (grote daling DHEA, geen androgeenproductie door testes)
• met glucocorticoïden behandelde vrouwen (geen ACTH, dus geen bijnierandrogenen; ook geen androgenen uit testes)
• patiënten met een gestoorde androgeensynthese (blok van 17a- hydroxylase/17,20-lyase)
• bijnierloze patiënten.

Question 6

Wat betekend virilisatie?

Answer 6

Virilisatie of vermannelijking is het ontstaan van mannelijke eigenschappen, maar is ook een medische term die gebruikt wordt voor hyperandrogenisme bij een vrouw.