H2.8: Medische geschiedenis Flashcards
wie was reiser?
- belangrijke man mbt filosofie over medische technologie
- zei: technologie is meer dan alleen een middel om een doel te bereiken, want het verandert ook onze hele blik op de wereld, maar ook de wereld zélf
wat was de jewson-these?
- die zei dat de patient eigenlijk een beetje is verdwenen uit beeld in medische wereld
- volgens hem veranderde geneeskunde van bedside medicine (<1800) naar hospital medicine (1800-1850) naar laboratory medicine (1850-1900)
- sick man veranderde tegelijkertijd met deze veranderingen van person, naar case, naar cell complex
wat waren vervolgen van de jewson-these?
- surveillance medicine (1900-2000): preventieve gezondheidszorg en profielen van risicogroepen etc;
sick man = risk assemblage - informational (e-scaped) medicine (2000-nu): P4 medicine (predictive, preventive, personalizes, participatory)
sick man = health seeker/expert patiënt
wat houdt bedside medicine in?
- tot ongeveer 1800
- bij patiënt thuis (dus rijke mensen)
- autonomie/macht bij patiënt
- boekenkennis
- holistisch (ivm omgeving)
- zieke mens = persoon
wat stond bij bedside medicine centraal bij diagnostiek?
- verhaal van patiënt
- geen/nauwelijks rol voor technologie; observeren en vragen stellen, amper aanraken; dat deden alleen chirurgijnen want de universitaire dokters vonden geneeskunde echt iets met je hoofd ipv handen
wat houdt hospital medicine in? (1800-1850)
- parijse klinische school: hospitalen (publieke setting)
- strikt empirisch: kijken bij de patiënt en vergelijken met post-mortem anatomie
- van holisme naar lokalisatieprincipe: snel bij patiënt beoordelen wat er niet goed was anatomisch
- zieke mens = geval
hoe ging diagnostiek bij hospital medicine?
- ipv subjectieve verhaal van patiënt gingen ze naar de objectieve, eigen zintuigelijke waarneming van de arts kijken
- technologie ging hierbij voor het eerst een rol spelen; ziekte opgespoord met lichamelijke instrumenten (verbonden aan zintuigen van arts)
waarom heet stethoscoop zo?
(1818) ze ‘keken’ binnen het lichaam van de mens en geluid vonden ze moeilijk te communiceren en standardiseren
waarom werd de stethoscoop zo snel zo breed geaccepteerd?
ideologie van het onderzoek: objectiviteit en wetenschap en status arts: arts kon iets dat patiënt niet kon
wat hoort bij laboratory medicine? (1850-1900)
- experimenten, natuurwetenschappelijke aanpak
- microdeterminisme en specificiteitsdenken
- zieke mens = cellencomplex (disappearence of sick man)
hoe was diagnostiek bij laboratory medicine?
- wetenschappelijke werkwijze uit lab ook geïntroduceerd in geneeskunde diagnose
- precisie-instrumenten; grafische weergave, numerieke weergave en visuele weergave –> onpartijzigheid : meten = weten, maar … niet alle metingen zijn nuttig, want om dingen te standardiseren moeten artsen afspraken maken en kundig zijn
wat is er bij een instrument nodig om het nuttig te gebruiken?
kunde, inspiratie en consensus
wat is het patroon dat in 19de eeuw ontstond en er nog steeds is?
specifieke technologieën hebben de plaats ingenomen van zintuigen; toenemende objectivering van patiënt; op drie niveau’s:
-micro in praktijk (vertrouwen van zowel artsen als patiënten in lichamelijk onderzoek en anamnese afgenomen; afhankelijkheid techniek en overdiagnostiek; hoge kosten, schade v patiënt)
-meso in medische professie: specialisering (eerst waren echte artsen generalisten en alleen kwakzalvers specialisten)
-macro in gezondheidszorg: ziekenhuis kreeg betere status ipv opvangplek: van geneeskunde naar gezonheidszorg
wat hoort bij surveillance medicine?
- van bestrijding ziekten naar gezondheid bevorderen
- naast individu ook collectief
- 3de persoons perspectief (ipv alleen vanuit patient en arts ook tov rest van bevolking)
- ontstaan proto-ziekten
- screening ‘normale’ bevolking
- medicalisering (van gezonde normale mensen); vervaging grenzen ziek/gezond
- disciplinering; sociale controle en machtsuitoefening; paternalisme
wat hoort bij informational / e-scaped medicine?
- transformatie oiv ICT
- quantified self: deconcentratie: iedereen heeft zelf ook apps bv stappenteller
- wie bepaalt wat gezond is?
- zieke mens = expert / obsessieve health seaker
