W7 HC.1 - Antimicrobiële therapie I (incl. weekinleiding) Flashcards
Wat is breed en wat smal spectrum antibiotica?
De aangrijpingspunten voor de werking van antimicrobiele middelen bepalen het spectrum.
Tot welke groep een bepaalde AB behoort is afhankelijk van de werkzaamheid tegen onderstaande bacterien:
- Grampositieve bacterien
- Gramnegatieve bacterien
- Aerobe bacterien
- Anaerobe bacterien
-> smalspectrum AB is bv. alleen werkzaam op grampositieve aerobe bacterien.
-> breedspectrum AB is werkzaam op meerdere groepen bacterien, bv. zowel op grampositieve aerobe bacterien als gramnegatieve bacterien.
-> nog breder AB werkt tegen grampositieve en gramnegatieve bacterien, zowel aeroob als anaeroob.
Indeling van antibiotica obv aangrijpingspunt:
- Celwandsynthese
- Eiwitsynthese
- Nucleïnezuursynthese en structuur
- Foliumzuurmetabolisme
- Overig
Eigenschappen bouw bacterien?
Grampositieve bacterie: heeft een celmembraan met daarboven een dikke peptidoglycaanlaag. Deze bestaat uit suikers en aminozuren.
Gramnegatieve bacterie: heeft een celmembraan bestaande uit binnen- en buitenmembraan, met daartussen een dunne peptidoglycaanlaag.
Wat is beta-lactam AB?
- Belangrijkste groep AB
- Weinig bijwerkingen en makkelijk te doseren
- Bevatten beta-lactamring
- 3 subgroepen (afhankelijk van de zijgroepen):
1. penicilline: geeft vaak overgevoeligheid en als bijwerking gastro-intestinale klachten. Matige orale resorptie, daarom i.v. toegediend
2. cefalosporine
3. carpabenem: dit zijn beta-lactam AB met het breedste spectrum, wordt gebruikt als reserve AB.
Voorbeelden beta-lactam AB?
- Penicilline
- Cafalosporine
- Carbapenem
Penicilline:
- Penicilline G (smalspectrum)
- Flucloxacilline (smalspectrum)
- Amoxicilline (relatief smal, maar werkt op meerdere bacteriën)
Cafalosporine
- Cefazoline: 1e generatie, vooral gebruikt als pre-operatieve profylaxe
- Cefuroxim: 2e generatie
- Ceftriaxon, cefotaxime en ceftazidime: 3e generatie;
-> Ceftazidime: ook werkzaam
tegen pseudomonas spp. i.t.t.
de andere cefalosporine
Carbapenem
- Meropenem
- Imipenem
Wat maakt verschillende soorten bacterien uniek?
Celwandsynthese -> aangrijpingspunt kijkende naar selectieve toxiciteit.
De peptidoglycaanlaag bestaat uit suikers die gekoppeld zijn met eiwitten. De suikers worden door cytoplasma gemaakt. Door binding van een peptide binden de suikers en worden vervoerd over de celmembraan.
Functie transpeptidase?
Wanneer de suikers over de celmembraan zijn vervoerd, worden ze aan elkaar gezet door transpeptidase. Wordt ook wel penicilline bindend eiwit genoemd.
-> Transpeptidase haalt een stukje vd eiwitketen af, waarna een nieuwe binding wordt gevormd tussen de twee peptides.
-> Beta-lactam AB zijn meest bekende AB soort die aangrijpen op celwandsynthese. Deze groep AB blokkeren de werking van het transpeptidase. Hierdoor kan de celwand niet verder gesynthetiseerd worden.
Functie penicilline?
- Penicilline: smalspectrum AB, werkzaam tegen streptokokken (S. pneumoniae) en tegen zowel gram+ of gram- anaeroben
- Flucloxacilline: smalspectrum AB, 1e keus tegen S. aureus
- Amoxicilline: werkzaam tegen;
-> Streptokokken en Enterococcus faecalis in het gram+ spectrum
-> Haemophilus influenzae en enterobacterien in het gram- spectrum
-> Ook werkzaam tegen gram +/- anaeroben
Functie cefalosporines?
- Alleen werkzaam tegen aerobe gram-/+ bacteriën
- Eerste generatie (cefazoline) vooral werkzaam tegen gram+ micro-organismen zoals S. Aureus
- Tweede generatie (cefuroxim) vooral werkzaam tegen gram +/- aeroben, geschikt empirisch middel bv bij sepsis
- Derde generatie (ceftazidime/cefotaxim) vooral werkzaam tegen gram- micro-orgasnismen zoals Pseudomonas aeruginosa
Functie Carbapenems?
- Breedspectrum AB (gram+/-, aeroob/anaeroob)
- Alleen in ziekenhuizen IV toegediend bij hele ernstige infecties en bij resistente micro-organismen
Noem gram+ en gram- bacterien?
Gram+:
- Staphylococcus Methicilline
- Streptokok
- Enterococcus faecalis
- Enterococcus faecium
-> Vancomycine dekt al deze gram+ bacteriën
-> Flucloxacilline en peniciline dekken alleen gram+
Gram-:
- Heamophilus influenza
- Enterobacteriaceae ESBL en AmpC
- Pseudomonas aeruginosa
- Intracellulairen
-> Carbapenems dekken alle bovenstaanden gram- bacteriën, behalve intracellulairen
-> Vancomycine dekt alleen gram+ anaeroben
-> Carbapenems/amoxiciline/penicilline dekken gram+/- anaeroben
Belangrijkste resistentiemechanismen tegen B-lactam AB?
- Productie van B-lactamase, wat het antimicrobiële middel minder of geheel onwerkzaam maakt
- Vermindering van de opname door blokkeren van porines in de membraan
- Actieve efflux van het antimicrobiële middel uit de cel
- Veranderen aangrijpingspunten, bv van bacteriële eiwitten welke aangrijpingspunt zijn voor het geneesmiddel (geldt bij MRSA)
Wanneer kan resistentie ontstaan tegen AB?
- Bij te lage of korte dosering AB
- Hierdoor kan mutatie en selectie ontstaan
- Sommige bacteriën kunnen resistentie overdragen naar andere bacteriën via plasmiden (genetisch materiaal)
-> E. coli kan zijn resistentie zelfs zo doorgeven aan andere gram- bacteriën
Wat is augmentin?
Werkzame combinatie van amoxicilline en clavulaanzuur
Principes van behandeling met antimicrobiele middelen?
Voorwaarden:
- Middel dient het oorzakelijk micro-organisme te kunnen doden of groei te remmen (gevoelig zijn)
- Middel moet ontstekingshaard of getroffen orgaan in voldoende mate bereiken -> hierbij zijn farmacologische parameters (PK/PD) van groot belang
