25. Na początku drugiego tysiąclecia. Świat feudalny

Question 1

Lenno

Answer 1

ziemia nadawana przez seniora wasalowi

Question 2

Senior

Answer 2

pan lenny, sprawował władzę nad lennikiem, nadawał inwestyturę (symbole lenna), sprawował opiekę, chronił wasala i pomagał mu materialnie

Question 3

Wasal

Answer 3

lennik seniora
początkowo wolny oddający się pod opiekę seniora w akcie komendacji; w zamian za lenno wasal zobowiązywał się służyć wiernie seniorowi radą i pomocą orężną
później wasal to osoba, która złożyła hołd i przysięgę na wierność

Question 4

Podział wasali

Answer 4

duchowni: opaci

świeccy: wicehrabiowie, kasztelanowie, rycerze

Question 5

Felonia

Answer 5

w średniowiecznym prawie lennym - złamanie zobowiązań przez wasala lub seniora; występek ten był sądzony przez Sąd Parów; karą za felonię było najczęściej odebranie lenna

Question 6

Sąd Parów

Answer 6

osądzał oskarżonych o felonię; parami nazywani byli wasalowie, którzy byli równi pod względem statusu społecznego; wasalów osądzali inni wasale, a seniora inni seniorzy - dlatego władcę musieli osądzać inni władcy

Question 7

Immunitet

Answer 7

przywilej wyłączający terytoria lenników spod władzy urzędników króla; dzięki niemu lennicy króla w imieniu władcy formalnie sprawowali władzę administracyjną, skarbową i wojskową - immunitet osłabiał władzę królewską

Question 8

Rodzaje immunitetów

Answer 8

sądowy - przywilej sprawowania władzy sądowniczej przez feudała w jego dobrach
ekonomiczny - zwolnienie dóbr feudała ze świadczeń na rzecz panującego

Question 9

Suzeren

Answer 9

senior stojący na czele systemu feudalnego w państwie (monarcha)

Question 10

Renta feudalna

Answer 10

świadczenie poddanych chłopów na rzecz feudała w zamian za prawo użytkowania ziemi; wynikała z tytułu zwierzchniej własności ziemskiej

Question 11

Rodzaje renty feudalnej

Answer 11

renta naturalna - oddawanie na rzecz pana płodów ziemskich
renta pieniężna - opłata pieniężna (czynsz)
renta odrobkowa (pańszczyzna) - robocizna świadczona na rzecz feudała
renta okolicznościowa - raz na jakiś czas, okolicznościowe jadło lub plony na rzecz pana

Question 12

Beneficjum

Answer 12

(łac. “dobrodziejstwo”) dożywotnie prawo do czerpania dochodów związanych z piastowaniem określonego urzędu kościelnego, istniejące od ok. X wieku;
w terminologii świeckiej także nadanie gruntu wasalowi przez seniora, czasowe albo dożywotnie, jako honorowe wynagrodzenie albo w zamian za służbę wasalną, później dziedziczne; nazwa ta oznacza także sprawowany urząd i dochody z nim związane

Question 13

Alodium

Answer 13

funkcjonująca w średniowiecznym systemie prawa feudalnego forma własności nieruchomości; była to ziemia stanowiąca nieograniczoną własność, wolną od zobowiązań i ciężarów feudalnych, czym różniła się od lenna; nazywana również własnością bezwarunkową lub własnością dziedziczną

Question 14

Komendacja

Answer 14

(łac. “polecenie”) w ustroju feudalnym występowała od pol. VIII w.; akt cywilnoprawny oddania się osób wolnych pod opiekę seniora w zamian za dożywotnią, lecz godną służbę jako wasala lub przymusowe osadzenie jeńców wojennych na folwarkach rolnych; w trakcie ceremonii podpisywano umowę komendacyjną

Question 15

Apanaże

Answer 15

funkcjonujący we Francji sposób zapewnienia dochodów członkom rodziny królewskiej, początkowo przez wydzielenie części domeny królewskiej, później również w formie renty pieniężnej

Question 16

Feudalizm

Answer 16

ustrój społeczno-gospodarczy, w którym dominowała własność ziemska dająca feudom władzę nad chłopami, którzy utrzymywali ich i dostarczali dochodów

Question 17

Giermek

Answer 17

pomocnik rycerza, poznający przy jego boku zasady postępowania i walki rycerskiej

Question 18

Zmierzch wczesnego średniowiecza

Answer 18

wczesne średniowiecze: do XI w.

pełne średniowiecze: XII i XIII w.

Question 19

Rycerstwo

Answer 19

ciężkozbrojni konnicy (kolczuga, miecze i tarcze) - drogi ekwipunek

Question 20

Rycerz

Answer 20

giermek
pasowanie na rycerza - otrzymanie miecza i pasa
rycerz

Question 21

Turnieje rycerskie

Answer 21

walka przeciwko sobie dwóch rycerzy lub grupy rycerzy
herby lub godła na tarczach
zwycięzca mógł zabrać przeciwnikowi zbroję, konia lub zażądać od niego okupu
na soborze w 1139 r. Kościół zakazał organizowanie turniejów - zlekceważenie zakazu

Question 22

System lenny

Answer 22

Europa: wasal mojego wasala nie jest moim wasalem

Anglia (od czasów Wilhelma Zdobywcy): wasal mojego wasala jest moim wasalem

Question 23

Średniowieczny zamek

Answer 23

budowla obronna, rezydencja pana feudalnego i ośrodek jego władzy administracyjnej, sądowniczej oraz centrum życia kulturalnego
donżon - wysoka wieża, ostatnie miejsce schronienia
barbakan - umocniona wieża i brama wysunięta poza mury obronne

Question 24

Patron rycerzy

Answer 24

św. Jerzy - pokonał smoka