2.7 - alcoholau ac asid carbocsylig

Question 1

beth yw fformiwla gyffredinol alcoholau?

Answer 1

CnH2n+1OH

Question 2

beth yw alcohol cynradd? (lle mae’r OH?)

Answer 2

cynnwys grwp -CH2OH felly OH ar ddiwedd y gadwyn

Question 3

beth yw alcohol eilaidd? (lle mae’r OH?)

Answer 3

cynnwys grwp -CH(OH)- felly OH wedi fondio i garbon yng nghanol y cadwyn

Question 4

beth yw alcohol trydyddol? (lle mae’r OH?)

Answer 4

cynnwys grwp OH wedi bondio i atom C heb unrhyw atomau hydrogen

Question 5

beth rhoddir ar ddechrau enw moleciwl os yw OH wedi’i ychwanegu i foleciwl cymhleth?

Answer 5

hydrocsi -

Question 6

pa fath o fondiau ydy alcoholau yn ffurfio?

Answer 6

bondiau hydrogen rhyngfoleciwlaidd

Question 7

pam ydy alcoholau yn ffurfio bondiau hydrogen?

Answer 7

oherwydd y gwahaniaeth mewn electronegatifedd rhwng yr O a’r H i gynhyrchu bond polar

Question 8

pa elfennau sy’n bondio gyda hydrogen i ffurfio bond hydrogen?

Answer 8

elfennau electronegatif iawn sef Nitrogen, Ocsigen a Fflworin

Question 9

Paratoi Ethanol mewn Diwylliant - pa dull defnyddir?

Answer 9

hydradu alcen trwy adiad electroffilig

Question 10

Paratoi Ethanol mewn Diwylliant - beth yw’r adweithydd?

Answer 10

ager

Question 11

Paratoi Ethanol mewn Diwylliant - beth yw’r amodau?

Answer 11

300 gradd C
70atm
catalydd asid ffosfforig

Question 12

beth ydy eplesiad yn trawsnewid?

Answer 12

trawsnewid siwgrau yn ethanol

Question 13

beth yw’r hafaliad am eplesiad?

Answer 13

C6H12O6 –> 2C2H5OH +2CO2
glwcos –> 2x ethanol + 2x carbon deuocsid

Question 14

sut gwahanir y cymysgedd mewn eplesiad?

Answer 14

distyllu ffracsiynol

Question 15

beth cynhyrchir bioethanol o?

Answer 15

siwgrau mewn planhigion trwy eplesiad

Question 16

beth cynhyrchir biodiesel o?

Answer 16

olewau a’r brasterau sy’n bresennol mewn hadau rhai planhigion

Question 17

beth yw 3 mantais biodanwyddau?

Answer 17

-adnewyddadwy
-carbon niwtral
-diogelwch economaidd a gwleidyddol

Question 18

beth yw 3 o anfanteision biodanwyddau?

Answer 18

-defnyddio tir
-defnyddio adnoddau
-niwtraliaeth carbon (dadl nid yw’r holl broses yn carbon niwtral)

Question 19

pa fath o adwaith yw dadhydradiad alcoholau?

Answer 19

adwaith dileu

Question 20

beth ydy dadhydradu alcohol yn ffurfio?

Answer 20

alcen

Question 21

sut ffurfir alcen trwy dadhydradu alcohol?

Answer 21

-pasio anwedd ethanol dros alwminiwm ocsid (catalydd) a’i wresogi
NEU
-gwresogi’r alcohol gyda asid sylffwrig crynoedig ar dua 170 gradd C

Question 22

pa grwp sy’n ffurfio wrth ocsidio alcohol?

Answer 22

grwp carbonyl

Question 23

faint o weithiau ydy alcohol cynradd yn gallu cael eu ocsidio?

Answer 23

2

Question 24

faint o weithiau ydy alcohol eilaidd yn gallu cael eu ocsidio?

Answer 24

1

Question 25

ocsidiad cyntaf alcohol cynradd - beth yw'r cynnyrch?

Answer 25

aldehyd

Question 26

ocsidiad cyntaf alcohol cynradd - beth yw'r adweithyddion?

Answer 26

Cr2O7'2-/H+

Question 27

ocsidiad cyntaf alcohol cynradd - beth yw'r amodau?

Answer 27

gwresogi a distyllu'r aldehyd wrth iddo ffurfio

Question 28

ocsidiad cyntaf alcohol cynradd - pam yw'n bosib distyllu'r aldehyd?

Answer 28

aldehyd heb bondiau hydrogen felly berwbwynt is sy'n galluogi iddo cael ei distyllu

Question 29

ail ocsidiad alcohol cynradd - beth yw'r cynnyrch?

Answer 29

asid carbocsylig

Question 30

ail ocsidiad alcohol cynradd - beth yw'r adweithyddion?

Answer 30

Cr2O7'2-/H+

Question 31

ail ocsidiad alcohol cynradd - beth yw'r amodau?

Answer 31

gwresogi o dan adlifiad

Question 32

ocsidiad alcohol eilaidd - beth yw'r cynnyrch?

Answer 32

ceton

Question 33

ail ocsidiad alcohol cynradd - beth yw'r adweithyddion?

Answer 33

Cr2O7'2-/H+

Question 34

ail ocsidiad alcohol cynradd - beth yw'r amodau?

Answer 34

gwresogi o dan adlifiad

Question 35

beth yw'r adweithydd yn y prawf alcoholau cynradd ac eilaidd?

Answer 35

ychwanegu potasiwm deucromad (VI) mewn asid (K2Cr2O7)

Question 36

beth yw'r newid lliw yn y prawf alcoholau cynradd ac eilaidd?

Answer 36

oren --> gwyrdd -dim ond cynradd yn newid

Question 37

ydy asid carbocsylig yn cryf/gwan?

Answer 37

gwan

Question 38

asid + bas --> ___

Answer 38

asid + bas --> halwyn + dwr

Question 39

asid + carbonad --> ___

Answer 39

asid + carbonad --> halwyn + carbon deuocsid + dwr

Question 40

beth yw priodweddau esterau?

Answer 40

-anhydawdd mewn dwr ond hydawdd mewn hydoddion organig -arogl melys, nodweddiadol

Question 41

beth yw enw'r adwaith rhwng alcoholau ac asid carbocsylig i ffurfio ester?

Answer 41

esteriad

Question 42

ffurfio esterau - beth yw'r adweithyddion?

Answer 42

asid carbocsylig

Question 43

ffurfio esterau - beth yw'r amodau?

Answer 43

asid sylffwrig crynodedig/gwresogi o dan adlifiad