Vitaminen

Question 1

Hoeveel vitaminen zijn er en in welke 2 groepen worden ze verdeeld?

Answer 1

13

In water oplosbare- en in vet oplosbare vitaminen

Question 2

Noem de in water oplosbare vetten:

Answer 2

TRaaNPoPBoFCont
B1, Thiamine 
B2, Riboflavinen
B3, Niacine
B5, Pantotheenzuur
B6, Pyridoxine
B8, Biotine
B11, Foliumzuur
B12, Cobalamine

C, Ascorbinezuur

Question 3

Noem de in vet oplosbare vetten:

Answer 3

ADEK

Question 4

In welke producten komen de in vet oplosbare vitamines in voor?

Answer 4

De in vetoplosbare vitamines komen in dierlijke en plantaardige vetrijke producten
voor zoals boter, olie, (vette) vis, leverpastei, eieren en noten. Dat is ook logisch
omdat de vitamines alleen in vet oplossen.

Question 5

Wat wordt er met een teveel aan in vet oplosbare vitamines door het lichaam gedaan?

Answer 5

Een teveel aan deze vitamines wordt
opgeslagen in het vetweefsel en in de lever. Het lichaam heeft een voorraad van deze
vetoplosbare vitamines. Voor vitamine A en E is een voorraad voor 1 of 2 jaar
beschikbaar, voor vitamine D en K ongeveer 2 tot 4 maanden. Als er teveel
vetoplosbare vitamines worden opgenomen, dan kunnen ze toxisch worden. Een
teveel kan immers niet met de urine worden uitgescheiden (urine is immers water en
de vitamines lossen alleen in vet op).

Question 6

Hoe komt het dat in water oplosbare vitamines verloren kunnen gaan?

Answer 6

Ze kunnen
verloren gaan doordat ze makkelijk oplossen in water. Zo gaat vitamine C verloren als
groente in teveel water wordt gekookt. Sommige vitaminen zijn erg gevoelig voor licht,
bijvoorbeeld vitamine B1 en gaan zo verloren. Anderen vitamines zijn gevoelig voor
verhitting.

Question 7

Wat wordt er met een teveel aan in water oplosbare vitamines door het lichaam gedaan?

Answer 7

De ‘in water oplosbare vitamines’ kunnen in bepaalde weefsels in het lichaam worden
opgeslagen, maar over het algemeen wordt het teveel aan deze vitamines gewoon
uitgeplast. Een teveel aan ‘in water oplosbare vitamines’ komt dan ook (nauwelijks)
voor, tenzij iemand overmatig veel vitamines in pilvorm slikt.

Question 8

Waarom zijn vitamines essentiële voedingsstoffen

Answer 8

Vitamines vervullen een aantal belangrijke functies in het lichaam. De belangrijkste functies is dat ze vooral bouwstoffen en beschermende stoffen zijn.

Question 9

Vitamine A:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 9

Vitamine A:

Naam: Retinol

Kernfunctie(s): Goed functioneren ogen, vorming van epitheelcellen, goed functioneren van immuunsysteem

Voedingsmiddelen rijk aan: Margarine/halvarine/boter, eidooier, vette vis, volle melkproducten, lever

Gevolgen tekort: Nachtblindheid, huidafwijkingen

Gevolgen overdaad: (alleen bij supplementen en/of teveel lever eten) -> vergiftigingsverschijnselen

Question 10

Waaruit kan het lichaam zelf vitamine A maken?

Answer 10

Beta caroteen (wortels, tomaten, andijvie, koolsoorten)

Question 11

Vitamine D:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 11

Vitamine D:

Naam: Cholecalciferol (D3)

Kernfunctie(s): Botvorming (zorgt voor goede opname van calcium en fosfor in darmen en goed wordt vastgelegd in botten en tanden),

Voedingsmiddelen rijk aan: Margarine, zonlicht, vette vis, volle melkproducten, eieren

Gevolgen tekort: Rachitis (Engelse ziekte)-> misvorming van benen/bekken (O-benen)

Gevolgen overdaad: (Alleen bij supplementen)-> kalkafzetting in tal van plaatsen in het lichaam

Question 12

Waarom wordt er voor vrouwen boven de 50 jaar extra vitamine D geadviseerd (mannen boven 70 jaar) en hoeveel?

Answer 12

De huid van oudere mensen maakt steeds minder vitamine D aan. Daarom wordt er een vit D supplement van 10 microgram per dag geadviseerd.

Question 13

Vitamine E:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 13

Vitamine E:

Naam:Alfa tocoferol

Kernfunctie(s): Belangrijke rol als anti-oxidant, enzymfunctie

Voedingsmiddelen rijk aan: Olie, margarine

Gevolgen tekort: Wordt zelden vastgesteld. Bij ernstige malabsorptie-> afwijkingen in het zenuwstelsel en een vorm van bloedarmoede

Gevolgen overdaad: nog nooit schadelijk effect aangetoond bij grote hoeveelheden vit E

Question 14

Vitamine K:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 14

Vitamine K:

Naam:

Kernfunctie(s): Bloedstolling

Voedingsmiddelen rijk aan: Groene groente, aardappelen, koolsoorten, cellen van bacteriën,

Gevolgen tekort: Vertraagde bloedstolling, volwassenen die langdurig antibiotica gebruiken kunnen een tekort aan vit K krijgen. (antibiotica kunnen darmbacteriën vernietigen die vit K aanmaken)

Gevolgen overdaad: komt in de praktijk niet voor

Question 15

Vitamine B1:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 15

Vitamine B1:

Naam: Thiamine

Kernfunctie(s): Metabolisme (khd),

Voedingsmiddelen rijk aan: Volkorenbrood (in de zemelen van de granen dus niet in witbrood),

Gevolgen tekort: psychische stoornissen, beriberi (spierverlamming), alcoholisten vertonen vaak tekort omdat lever B1 gebruikt voor afbraak van alcohol

Gevolgen overdaad: Geen. Een teveel wordt uitgeplast

Question 16

Vitamine B2:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 16

Vitamine B2:

Naam: Riboflavine

Kernfunctie(s): Metabolisme (khd,vetten, eiwitten), draagt bij aan een gezonde huid

Voedingsmiddelen rijk aan: Melk- en melkproducten

Gevolgen tekort: ontstekingen slijmvliezen (mond, tong, neus), mensen die geen melk- of melkproducten gebruiken kunnen een B2 tekort oplopen.

Gevolgen overdaad: Geen. Een teveel wordt uitgeplast

Question 17

Vitamine B3:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 17

Vitamine B3:

Naam: Niacine (nicotinezuur, nicotinamide (zit in supplementen) )

Kernfunctie(s): Metabolisme, enzymfunctie

Voedingsmiddelen rijk aan: Vlees, vis, groente, brood, lichaam kan het zelf uit tryptofaan maken

Gevolgen tekort: in westen kans erg klein. Pellagra (de 4 D’s; Dermatitis, Diarree, Dementie, Dood), in landen waar maïs hoofdvoedsel is kans op tekort groter, omdat maïs een gebonden vorm van Vit B3 bevat welke slecht beschikbaar is

Gevolgen overdaad: bij overdosering mbv supplementen kan er bloedvatverwijding optreden (‘flushing’ of opvliegers)

Question 18

Vitamine B5:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 18

Vitamine B5:

Naam: Pantotheenzuur

Kernfunctie(s): Metabolisme (vet), beïnvloed opbouw en afbraak van eiwitten

Voedingsmiddelen rijk aan: Vlees, ei, melk, groenten, volkorenbrood

Gevolgen tekort: Uiterst zeldzaam. Pijnlijke voeten,

Gevolgen overdaad: Bij zeer hoge dosering diaree

Question 19

Vitamine B6:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 19

Vitamine B6:

Naam: Pyridoxine

Kernfunctie(s): Metabolisme (eiwit), regelt de werking van bepaalde hormonen in het lichaam en is het nodig voor de groei, de bloedaanmaak en een goede werking van het afweer-(immuun)systeem en van het
zenuwstelsel.

Voedingsmiddelen rijk aan: Vlees, vis, ei, groente, brood

Gevolgen tekort: Bloedarmoede

Gevolgen overdaad: Bij oversupplementering kunnen aandoeningen aan de zenuwen in armen en benen ontstaan

Question 20

Vitamine B8:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 20

Vitamine B8:

Naam: Biotine (‘Vitamine H’)

Kernfunctie(s): Metabolisme (vet), gezond houden van huid en haar

Voedingsmiddelen rijk aan: Eieren, lever, noten

Gevolgen tekort: Zeer zeldzaam. Huidafwijkingen, bloedarmoede, depressie

Gevolgen overdaad: Plast overschot uit

Question 21

Vitamine B11:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 21

Vitamine B11:

Naam: Foliumzuur

Kernfunctie(s): Aanmaak rode bloedcellen, metabolisme eiwit (o.a. DNA aanmaak), groei en instandhouding lichaamscellen, ongeboren kind (ontwikkeling hersenen en ruggenmerg)

Voedingsmiddelen rijk aan: Groente, fruit, graanproducten, lever

Gevolgen tekort: Geboorte-afwijkingen, darmstoornissen, vermoeidheid, bloedarmoede

Gevolgen overdaad: Geen

Question 22

Vitamine B12:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 22

Vitamine B12:

Naam: Cobalamine

Kernfunctie(s): Aanmaak rode bloedcellen, goede werking zenuwstelsel

Voedingsmiddelen rijk aan: Vlees, kaas, ei, melk (uitsluitend dierlijke producten)

Gevolgen tekort: Bloedarmoede, neurologische gevolgen (tintelingen in vingers, geheugenverlies, coördinatiestoornissen,

Intrinsic Factor:
Een tekort aan vitamine B12 ontstaat ook als
iemand geen Intrinsic Factor maakt, een eiwit dat door de maag wordt gemaakt en
onmisbaar is voor de opname van vitamine B12 in de dunne darm. Dit kan
bijvoorbeeld het geval zijn na operatieve verwijdering van een deel van de maag
(maagverkleining). In zo’n geval kunnen alleen vitamine B12-injecties het tekort
opheffen.

Bij ouderen:
komt nog wel eens een tekort aan vitamine B12 voor.
De oorzaak hiervan kan een gebrek aan Intrinsic Factor zijn of een maagaandoening: atrofische gastritis. Atrofische gastritis begint meestal met een verminderde maagzuurproductie waardoor bacteriën in de maag terechtkomen en spijsverteringsproblemen veroorzaken.
Hierdoor worden de B-vitamines onvoldoende in het lichaam opgenomen.

Veganisten:
Vitamine B12 zit vrijwel uitsluitend in dierlijke producten. Veganisten doen er daarom
goed aan deze vitamine aan te vullen door middel van een supplement. Gistextract,
zoals Marmite, is een niet-dierlijke bron van B12 en kan ook als aanvulling worden
genomen. Maar let wel: een hoeveelheid van 100 gr gistextract levert echter nog niet
de helft van de dagelijkse behoefte van een volwassene. Bovendien gebruikt men in
de praktijk slechts enkele grammen gistextract per dag. Algen en zeewieren bevatten
een op vitamine B12 lijkende stof, maar deze stof heeft geen vitaminewerking.

Gevolgen overdaad: Niet bekend. Het lichaam zorgt ervoor dat er niet te veel vitamine B12
uit het maagdarmkanaal in het lichaam wordt opgenomen.

Question 23

Vitamine C:

Naam:

Kernfunctie(s):

Voedingsmiddelen rijk aan:

Gevolgen tekort:

Gevolgen overdaad:

Answer 23

Vitamine C:

Naam: Ascorbinezuur

Kernfunctie(s): Vorming bindweefsel, in stand houden van weerstand, verbeteren opname ijzer

Voedingsmiddelen rijk aan: Groente, fruit, aardappelen

Gevolgen tekort: Verminderde weerstand, vertraagde wondgenezing en uiteindelijk scheurbuik

Gevolgen overdaad: In principe wordt een teveel uitgeplast, Bij dosering > 2 gram/dag -> darmklachten

Rokers:
Hebben meer vitamine C nodig per dag omdat er meer van in het lichaam wordt afgebroken.

Question 24

Van welke richtlijnen moet er worden uitgegaan bij het opstellen van een dieet voor mensen die willen afvallen?

Answer 24

Richtlijnen Goede Voeding

Question 25

Waarin zijn die richtlijnen voor de consument uitgewerkt?

Answer 25

De schijf van 5

Question 26

Waarom is het belangrijk om bij een vermageringsdieet niet minder dan 4 sneden brood te eten? (denk vitamine en mineralen)

Answer 26

Belangrijk in een vermageringsdieet is dat
er voldoende brood en graanproducten wordt gegeten: als iemand minder dan 4
sneden brood eet, is de inname van vitamine B1 lager dan wordt aanbevolen. Ook de
inname van ijzer (Fe) en jodium (I) kan dan in gevaar komen.