Mineralen Flashcards
Kan het lichaam zelf mineralen aanmaken?
Nee
Waarin worden mineralen ingedeeld (2)?
Wat is het grootste verschil tussen beiden?
Macro-elementen en spoorelementen.
Hoeveelheid aanwezig in het lichaam. Van spoorelementen zijn zeer kleine hoeveelheden in het lichaam aanwezig.
Op welke 2 manieren komen mineralen en spoorelementen voor in ons lichaam?
Ionen:Mineralen in de vorm van ionen komen voor in de lichaamsvloeistoffen
(o.a. bloed), zoals natrium (Na+), kalium ( K+), calcium ( Ca2+) en magnesium (Mg+)
Verbindingen: Mineralen in de vorm van verbindingen komen voor in de weefsel. Bijvoorbeeld
calcium in de botten, fluoride in het gebit en ijzer in hemoglobine.
Noem 8 mineralen (macro-elementen).
Tot de mineralen of macro-elementen worden gerekend: – Calcium – Stikstof – Fosfor – Magnesium – Chloor – Natrium – Kalium – Zwavel
“Californië Stinkt Naar Fosfor. Mijn Zeik naar Klote Chloor”
Noem 10 sporenelementen (micro-elementen).
Tot de sporenelementen of micro-elementen worden gerekend: – IJzer – Koper – Zink – Kobalt – Fluor – Jodium – Chroom – Mangaan – Selenium – Molybdeen
“IJzer Kopen Joodse Mannen Selectief. Moly Chroom Zink Fluor Kobalt
Wat is het ‘zuur-base evenwicht’?
M.b.v. verschillende mineralen wordt de PH waarde van het bloed neutraal (7.4) gehouden (in evenwicht).
Mineraal
Naam: Calcium
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Calcium (in de volksmond KALK)
Kernfunctie(s): Versteviging botten, onderhoud gebit, Calcium in het bloed (2% van alle calcium in het lichaam) is betrokken bij bloedstolling en bij de samentrekking en prikkelgevoeligheid van spieren (ook hartspier)
Voedingsmiddelen rijk aan: Melk (producten), bonen, noten, zuidvruchten (gedroogde pruimen, rozijnen, dadels, vijgen)
Het is niet gemakkelijk om, wanneer er geen melk en
melkproducten worden gebruikt, te voldoen aan de aanbevolen hoeveelheden.
Gevolgen tekort: Botontkalking , kramp veroorzaken, doordat de spieren overgevoelig worden voor zenuwprikkels.
Gevolgen overdaad:
Vitamine D speelt een cruciale rol bij de calciumopname.
Verder spelen de aanwezigheid van lactose (melksuiker, zie les 3) en aanwezigheid
van eiwit en fosfor (=mineraal) een belangrijke rol. Melk is daarom een gunstige bron
van calcium doordat het èn lactose, èn eiwit èn de ideale calcium-fosforverhouding
bevat.
Daarentegen kunnen grote hoeveelheden vet in de voeding ervoor zorgen dat calcium
minder goed wordt opgenomen. Vet kan een verbinding aangaan met calcium, waarbij
er onoplosbare kalkzepen ontstaan die met de ontlasting worden uitgescheiden.
Mineraal
Naam: Natrium
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Natrium
Kernfunctie(s): Water- en zouthuishouding (osmotische druk tussen celvocht en intracellulair vocht), handhaven zuur-base evenwicht, doorgeven van zenuwprikkels en het samentrekken van spieren, samen met Kalium regelt Natrium de bloeddruk
Voedingsmiddelen rijk aan: zout, kaas, brood, garnalen, haring, soep
Gevolgen tekort: (bij extreem warm weer) kan zouttekort ontstaan -> hoeveelheid vocht wordt te laag -> duizeligheid door te lage bloeddruk-> in ernstige gevallen shock of zelfs dood
Gevolgen overdaad: Goed functionerende nieren scheiden het teveel aan zout uit. Ook door middel van
transpiratie (zweten) wordt natrium uitgescheiden.
Doordat natrium vocht vasthoudt, kan een
hoge bloeddruk optreden. Een hoge inname van natrium is op den duur slecht voor de
nieren en kan leiden tot botontkalking. Een teveel aan natrium belast namelijk de
calciumstofwisseling.
Mineraal
Naam: Kalium
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Kalium
Kernfunctie(s): Vooral in de spiercellen heeft kalium een belangrijke functie. Kalium is nodig voor de
samentrekking van spiervezels en voor een goede geleiding van zenuwprikkels. Ook
heeft kalium een belangrijke functie bij het regelen van de bloeddruk, samen met
natrium (uit keukenzout). Kalium werkt samen met natrium om de vochtbalans van het
lichaam te regelen.
Voedingsmiddelen rijk aan: melk, kaas, tomatenpuree, bananen, sinaasappels, aardappelen, abrikozen en de meeste groenten
Gevolgen tekort: Het kan wel optreden bij mensen die veel laxeermiddelen of plasmiddelen gebruiken.
Deze middelen zorgen dat er veel water
wordt uitgescheiden, maar ook als bijeffect extra kalium. De gevolgen van een kaliumtekort zijn algehele vermoeidheid , dorst en algehele verwarring. Daarnaast
kunnen hartritmestoornissen ontstaan.
Gevolgen overdaad: Wordt door de nieren via urine afgevoerd
Mineraal
Naam: Fosfor
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Fosfor
Kernfunctie(s): Stevigheid skelet, onmisbaar voor vorming van fosfolipiden zoals lecithine (zorgt voor transport van vet door het lichaam, nodig voor handhaving zuur/base-evenwicht
Voedingsmiddelen rijk aan: Melkproducten, havermout, knäckebröd, magere vleeswaren, kipfilet, vis, schaal- en schelpdieren
De calcium/fosfor verhouding in melk is zo goed als ideaal. Koolzuurhoudende frisdranken bevatten daarentegen veel fosforzuur wat op zich weer slecht is voor de botten.
Gevolgen tekort: Komt niet vaak voor. Overmatig gebruik van medicijnen (bijv. maagzuurremmers) kunnen een tekort veroorzaken. Dit soort middelen
kunnen een verbinding aangaan met fosfor waardoor fosfor niet opgenomen kan
worden in het bloed. Een tekort aan fosfor uit zich in gebrek aan eetlust, spierpijn of
spierzwakte, nervositeit, lusteloosheid en vermoeidheid.
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Magnesium
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal
Naam: Magnesium
Kernfunctie(s): Stevigheid skelet, goede hartspierwerking, in gang zetten van talloze chemische reacties van de stofwisseling, handhaven van het osmotisch evenwicht en het handhaven van de zuurgraad, de overdracht van zenuwprikkels en het samentrekken van spieren. In de motorische spiercellen heeft magnesium een invloed op de prikkelbaarheid
Voedingsmiddelen rijk aan: brood en graanproducten, groente, melk en melkproducten, vlees en
in drinkwater
Gevolgen tekort: Komt niet snel voor. symptomen van een tekort zijn algehele lusteloosheid of
vermoeidheid
Gevolgen overdaad: (supplementen), darmklachten
Mineraal (sporenelement)
Naam: Chroom
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal (sporenelement)
Naam: Chroom (Chromium)
Kernfunctie(s): Rol in metabolisme (khd), doordat het de
werking van insuline in het lichaam beïnvloedt. Het regelt de opname van insuline door de celmembranen (werkt daarbij samen met nicotinezuur)
Voedingsmiddelen rijk aan: groenten, fruit en volkoren graanproducten
Gevolgen tekort: Komt voor zover bekend niet voor in NL
Gevolgen overdaad: Geen
Mineraal (sporenelement)
Naam: Fluor
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal (sporenelement)
Naam: Fluor
Kernfunctie(s): Versterking tandglazuur en tandbeen,
Voedingsmiddelen rijk aan: Thee, zeevis, groente, fruit, fluortandpasta, zit niet meer in kraanwater in NL (wel soms in het buitenland in de vorm van natriumfluoride)
Algemeen: is in voeding altijd gebonden aan andere stof (calciumfluoride, natriumfluoride)
Gevolgen tekort: Tandglazuur en tandbeen verzwakken
Gevolgen overdaad: bruine vlekken en strepen op de tanden (zebratanden), bij overmatig gebruik van fluoridentabletten kans op aantasting van de nieren,
botten, zenuwen en spieren
Mineraal (sporenelement)
Naam: IJzer
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal (sporenelement)
Naam: IJzer (Haem-ijzer (25% opname) en non-haemijzer 1-10% opname) )
Kernfunctie(s): De belangrijkste functie van ijzer is
dat het een actief bestanddeel is van de rode bloedcellen. De ijzerhoudende bloedkleurstof hemoglobine (afkorting: Hb) stelt de rode bloedcellen in staat zuurstof naar de verschillende weefsels in het lichaam te transporteren.
IJzer is ook een bestanddeel van de kleurstof myoglobine in het spierweefsels, dat in staat is tot een
sterke binding van zuurstof.
Voedingsmiddelen rijk aan: Veel ijzer (en bruikbaar ijzer) komt voor in:
– vlees, gekookte lever,
– vis, mosselen en oesters
– groente als broccoli, bloemkool, pompoen, tomaten
– fruit; citrusvruchten
Non-haemijzer wordt beter opgenomen in combinatie met vitamine C.
Gevolgen tekort: bloedarmoede (anemie of anaemia). Bloedarmoede komt vaak voor bij vrouwen tijdens de zwangerschap (de groeiende foetus heeft veel ijzer
nodig) en meisjes waar de menstruatie op gang komt. Symptomen van een ijzertekort zijn bleekheid, afbrekende nagels, futloos, vermoeidheid, duizeligheid, zwakte met ook een teruglopende spierfunctie
Gevolgen overdaad: (vaak erfelijke oorzaak), overmaat aan ijzer wordt in diverse organen afgezet, met weefselbeschadiging en een gestoorde orgaanfunctie als gevolg
Mineraal (sporenelement)
Naam: Jodium
Kernfunctie(s):
Voedingsmiddelen rijk aan:
Gevolgen tekort:
Gevolgen overdaad:
Mineraal (sporenelement)
Naam: Jodium
Kernfunctie(s): Jodium is een essentieel onderdeel van het schildklierhormoon thyroxine. Dit hormoon
is onmisbaar voor een normale lichaamsgroei en stofwisseling. Ongeveer 75% van de
jodium in het lichaam bevindt zich in de schildklier.
Voedingsmiddelen rijk aan: Brood, drinkwater, zeeproducten
Gevolgen tekort: Krop (struma) optreden. Vergroting van de schildklier in het gebied van de hals (opgezette schildklier). Door gebrek aan jodium probeert de schildklier meer jodium vast te houden en wordt daardoor groter.
Als het tekort blijft bestaan-> kouwelijkheid, chronische obstipatie, overgewicht en traagheid.
Gevolgen overdaad: Te snel werkende schildklier-> hartkloppingen, gewichtsverlies, vermoeidheid
