6.Neoplazia Flashcards

1.Karakteristikat e neoplazive beninje dhe malinje (77 cards)

1
Q

Neoplazia,definicioni

A

“Rritje e re”.Nje mase jonormale indi rritja e te cilit e tejkalon dhe eshte e pakordinuar me ate te indeve normale dhe qendron ne te njejten menyre te tepruar pas nderprerjes se stimujve te cilet shkaktojne ndryshimin.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Autonomia e neoplazise

A

Gezojne nje shkalle te caktuar te autonomise dhe pak a shume shtohen ne menyre te qendrueshme me permasa pavaresisht mjedisit te tyre lokal dhe gjendjes se ushqyerjes se bartesit.Gjithsesi autonomia e tyre nuk eshte ne asnje menyre e plote.Disa neoplazi kerkojne mbeshtetje endokrine dhe varesi te tilla mund te shfrytezohen si disavantazh te neoplazise.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Nga cka varen neoplazite

A

Varen nga bartesi per ushqyerjen dhe furnizimin e tyre me gjak.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Nga cka bazohet ndarja malinje dhe beninje

A

Bazohet ne nje gjykim mbi sjelljen e mundshme klinike te nje neoplazie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kur nje tumor quhet beninj

A

Kur karakteristikat e tij mikroskopike dhe makroskopike konsiderohen relativisht te pademshme duke lene te kuptohet qe ai do te mbetet i lokalizuar dhe ai eshte i kontrollueshem me heqje kirurgjikale lokale.Tumoret beninje mund te jene pergjegjese edhe per semundje serioze.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kur nje tumor quhet malinj

A

Quhen kolektivisht kancer qe rrjedh nga fjala latine per gaforren qe do te thote se ato iu ngjiten cdo pjese qe pushtojne ne menyre kembengulese.Termi malinj-perdoret per te perkufizuar nje neoplazi le te kuptohet qe lezioni mund te invadoje e te shkaterroje strukturat fqinje dhe te perhapet drejt vendeve ne largesi per te shkaktuar vdekje.(jo gjithmone.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

2 perberesit baze te tumoreve

A

parenkima-e perbere nga qeliza neoplazike te transformuara
stroma-mbeshtetese te rrjedhur nga bartesi e perbere nga ind lidhor,ene gjaku dhe qeliza inflamatore te bartesit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Roli i parenkimes

A

Parenkima e një neoplazie përcakton gjerësisht sjelljen e saj biologjike, dhe është ky përbërës prej të cilit tumori merr emrin e tij.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Roli i stromes

A

Stroma është shumë e rëndësishme për rritjen e neoplazisë, duke qenë ajo bart furnizimin me gjak dhe shërben mbështetje për rritjen e qelizave parenkimale.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Emertimi i tumoreve beninje

A

Në përgjithësi, tumoret beninje përkufizohen duke i vendosur prapashtesën -oma tipit qelizor të origjinës së tumorit. Një tumor beninj që lind në indin fibroz është një fibromë; një tumor beninj që lind në indin kërcor është një kondromë.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Emertimi i tumoreve malinje

A

Emërtesa e tumoreve malinje është më e ndërlikuar.
Ato klasifikohen më tej mbi bazën e modelit të tyre mikroskopik dhe makroskopik dhe ndonjëherë edhe të tyre të origjinës.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Adenomat

A

Për shembull, termi adenoma përdoret për neoplazitë epiteliale beninje që prodhojnë modele gjëndërore të përbërë nga qeliza që ngjajnë nga gjëndrat,por që nuk shfaqin domosdoshmërisht funksion glandular. Një neoplazi beninje epiteliale që lind nga qelizat epiteliale të tubulit renal dhe që rritet në modele të ngjashme me gjëndrat quhet një adenomë, ashtu siç do të quhej një masë qelizash epiteliale beninje që nuk prodhon asnjë model gjëndror, por që ka origjinën e saj në korteksin adrenal.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Papilomat

A

Papilomat janë neoplazi epiteliale beninje, që rriten mbi çdo sipërfaqe, që prodhojnë modele mikroskopike dhe makroskopike të ngjashme me gishta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Polip

A

Një polip është një masë e cila projektohet mbi një sipërfaqe mukozale, si p.sh. ajo e zorrës, për të formuar një strukturë makroskopikisht të dukshme. Megjithëse ky term përdoret zakonisht për tumoret beninje, disa tumore malinje mund të shfaqen gjithashtu në këtë mënyrë.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cistadenomat

A

Cistadenomat janë masa cistike të zbrazëta; ato shihen më së shumti në vezore.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Tumoret malinje emertimi

A

Emërtesa e tumoreve malinje ndjek në mënyrë të përgjithshme atë të tumoreve beninje, me disa përjashtime të caktuara.
Neoplazitë malinje që lindin në indin mezenkimal ose të derivuara prej tij quhen sarkoma. Një kancer me origjinë nga indi fibroz është një fibrosarkomë, dhe një neoplazi malinje e indit kërcor quhet një kondrosarkomë.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Sarkomat si perkufizohen

A

Sarkomat përkufizohen nepërmjet emërtimit të tyre (duke përfshirë tipin e indit prej të cilit ato rrjedhin).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cka jane karcinomat

A

Neoplazitë malinje me origjinë nga qelizat epiteliale quhen karcinoma.
Duhet të kujtohet se epitelet e trupit rrjedhin nga të tri shtresat e qelizave germinale; një neoplazi malinje që lind në epitelin tubular renal (mezoderma) është një karcinomë, ashtu siç janë kanceri që lindin në lëkurë (ektoderma) dhe në epitelin e zorrës (endoderma). Është e dukshme që mezoderma mund të lindë karcinoma (epiteliale) dhe sarkoma (mezenkimale).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

-adenokarcinoma
-karcinoma me qeliza skuamoze
-karcinome e diferencuar varfer ose e padiferencuar

A

Karcinomat mund të kualifikohen më tej. Karcinomat që rriten në një model gjëndëror quhen adenokarcinoma, dhe ato që prodhojnë keratin janë të njohura si karcinoma me qeliza skuamoze.
Ndonjëherë origjina e tumorit është e vështirë për t’u përcaktuar. Nëse tumorit i mungon diferencimi specifik dhe nuk shfaq asnjë lloj diferencimi, ai quhet një karcinomë e diferencuar varfër ose e padiferencuar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Origjina e neoplazive

A

Në të vërtetë, neoplazitë janë me origjinë monofokale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cka jane tumoret e perziera

A

Në disa rrethana, qelizat tumorale mund t’i nënshtrohen diferencimit divergjent, duke krijuar të ashtuquajturat tumore të përziera. Shembulli më i mirë është tumori i përzier i gjëndrës së pështymës. Këto tumore kanë përbërës të dukshëm epitelialë të shpërndarë nëpër një stromë fibromiksoide, duke shfaqur ndonjëherë ishuj të kërcit ose të kockës.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Pershkruaj adenomen pleomorfe

A

Të gjitha këto elemente të ndryshme mendohet se rrjedhin nga qelizat epiteliale, qelizat mioepiteliale, ose nga të dyja në gjëndrat e pështymës dhe përkufizimi i preferuar për këto neoplazi është adenoma pleomorfike.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Fibroadenoma e gjirit te femres

A

Fibroadenoma e gjirit të femrës është një tjetër tumor i përzier. Ky tumor beninj përmban një përzierje të elementeve duktale të shumuar (adenoma) të mbjella në një ind fibroz të shkrifët (fibroma). Megjithëse studimet sugjerojnë që përbërësi fibrozik është një neoplazi, termi fibroadenoma mbetet në përdorim të zakonshëm.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Tumoret e përziera me shumë tipare nuk duhet të ngatërrohen me një teratomë..

A

e cila përmban qeliza të dallueshme të pjekura ose të papjekura ose inde përfaqësuese të më shumë se një shtrese të qelizave germinale dhe ndonjëherë të të tria.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Nga e marrin origjinen teratomat
Teratomat e marrin origjinen nga qelizat burimore totipotenciale,sic jane ato qe jane te pranishme normalisht ne ovare dhe testikuj,dhe ndonjehere te pranishme ne menyre jonormale te mbetjet embrionike te sekuestruara te linjes se mesme.
26
Aftesia e qelizave burimore totipotenciale per tu shumuar
Qeliza te tilla kane aftesine per tu diferencuar ne secilin prej tipave qelizor te gjetur ne trupin e te rriturit dhe ne kete menyre,ne menyre jo te habitshme,mund te jete origjina e neoplazive te cilat i imitojne,sipas nje modeli te rremujshem pjeseza kocke,epitel,muskul,ind dhjamor,nerva dhe inde te tjera.
27
Termat limfoma,mezotelioma,melanoma dhe semioma perdoren per neoplazite..
Termat limfoma,mezotelioma,melanoma dhe semioma perdoren per neoplazite malinje.Keto perdorime te papershtatshme jane ngulitur vendosmerisht ne terminologjine mjekesore.
28
Hamartoma:Term i gabuar
Hamartoma eshte nje keqformim qe paraqitet si nje mase e indit çrregullues indigjen per nje vend te caktuar.Mund te shihet nje mase e qelizave hepatike te pjekura por te corganizuara,ene gjaku dhe ndoshta duktuse biliare brenda melcise ose mund te gjendet nje nodul hamartomatoz ne mushkeri qe permban ishuj te kercit,bronkeve dhe eneve te gjakut.
29
Karistoma:Term i gabuar
Nje tjeter term i gabuar eshte karistoma.Kjo anomali e bashkelindur pershkruhet me mire si nje mbetje heterotropike e qelizave.Psh.nje nodul i vogel i indit pankreatik te mirezhvilluar dhe normalisht te organizuar mund te gjendet ne submukozen e stomakut,duodenit ose zorres se holle.Kjo mbetje heterotropike mund te jete plote me ishuj te Langerhansit dhe gjendra egzokrine. Termi karistoma duke treguar nje neoplazi i jep mbetjes heterotropike nje rendesi shume me te madhe se kuptimi i saj i vogel.
30
Parashikimi se nje tumor a eshte beninj a malinj
N e shumicen e rasteve nje parashikim i tille mund te behet me saktesi te shprehur bazuar mbi kriteret klinike dhe anatomike te themeluar per nje kohe te gjate por disa neoplazi e sfidojne karakterizimin e thjeshte.Tipare te caktuara mund te tregojne paaftesi dhe te tjere mund te krijojne malinjitet.
31
Egzistojne kater tipare thelbesore nepermjet te cilave mund te dallohen tumoret beninje dhe malinje.
Keto jane:Diferencimi dhe anaplazia,ritmi i rritjes,invadimi lokal dhe metastaza.
32
Diferencimi dhe anaplazia i referohen
Diferencimi dhe anaplazia i referohen vetem qelizave parenkimale qe perbejne elementet e transformuara te neoplazive.
33
Diferencimi i qelizave parenkimale i referohet
Diferencimi i qelizave parenkimale i referohet mases ne te cilen ato i ngjajne paraardhesve te tyre normale morfologjikisht dhe funksionalisht.
34
Roli i stromes ne percaktimin e malinjitetit te nje tumori
Stroma qe bart furnizimin me gjak eshte shume e rendesishme per rritjen e tumoreve por nuk ndihmon ne ndarjen e tyre beninje apo malinje.Sasia e indit lidhor stromal gjithsesi percakton konsistencen e neoplazise.Kancere te caktuar nxitin nje strome fibroze te dendur dhe te bollshme(desmoplazia)duke i bere te ashtuquajturat tumoret skirroze te forta.
35
Neoplazite beninje jane te perbera nga qeliza
Neoplazite beninje jane te perbera nga qeliza mire te diferencuara te cilat u ngjajne shume homologeve te tyre normale.
36
Perberja e nje lipome dhe e nje kondrome
Nje lipome perbehet nga qeliza dhjamore te maturuara te mbushura me vakuola lipidike citoplazmatike,ndersa nje kondrome perbehet nga qeliza kercore te pjekura te cilat sintetizojne matriksin e tyre te zakonte kercor qe eshte nje e dhene e diferencimit morfologjik dhe funksional.
37
Mitozat ne tumoret beninje te mirediferencuara
Te tumoret beninje te mirediferencuara mitozat jene shume te pakta ne numer dhe jane me konfigurim normal.
38
Karakteristika e qelizave te neoplazise malinje
Neoplazite malinje karakterizohen nga nje shumellojshmeri e diferencimit te qelizave parenkimale,nga qeliza ne menyre te habitshme te mirediferencuara deri ne plotesisht te padiferencuara.
39
Adenokarcinomat e mirediferencuara te tiroides cfare folikulash kane,pamja
adenokarcinomat e mirediferencuara te tiroides mund te permbajne folikula me pamje normale.Tumore te tilla ndonjehere mund te jene te veshtire per tu dalluar nga shumimet beninje.Midis dy skajeve shtrihen tumoret qe emertohen me afersi si mesatarisht te mirediferencuara. Sa me i mire te jete diferencimi i qelizes aq me plotesisht i ruan ajo aftesite funksionale te gjetura ne homologun e saj normal.
40
Neoplazite beninje e madje kanceret e mirediferencuar te gjendrave endokrine shpesh prodhojne
hormonet karakteristike te origjines se tyre.
41
Cka prodhojne karcinomat me qeliza skuamoze te mirediferencuara dhe cka prodhojne karcinomat hepatoqelizore te mirediferencuara?
Karcinomat me qeliza skuamoze te mirediferencuara prodhojne keratine ashtu si edhe karcinomat hepatoqelizore te mirediferencuara prodhojne bile
42
Kush mund te prodhoje hormone ektopike
Kanceret me origjine joendokrine mund te prodhojne te ashtuquajturat hormonet ektopike.
43
Cfare hormoni prodhojne disa karcinoma te mushkerive?
Disa karcinoma të mushkërive prodhojnë kortikotropinë (adrenokortikotropin hormon - ACTH), një hormon i ngjashëm me ate paratiroid,insuline,glukagon etj.
44
Sa me e shpejte te jete rritja e nje tumori dhe sa me anaplazik te jete ai,
aq me pak eshte e mundshme qe ai te kete aktivitet funksional te specializuar.
45
Cka eshte shenja dalluese e malinjitetit?
Neoplazite malinje qe perbehen nga qeliza te padiferencuara thuhet se jane anaplazike.Mungesa e diferencimit ose anaplazia konsiderohet si shenja dalluese e malinjitetit.
46
Cka nenkupton termi anaplazi?
Termi anaplazi nenkupton te formohesh prapthi,nenkupton dediferencimin ose humbjen e diferencimit struktural dhe funksional te qelizave normale.
47
Karakteristikat e qelizave anaplazike perfshire berthamen dhe raportin berthame-citoplazme
Qelizat anaplazike shfaqin pleomorfizëm të shprehur (që do të thotë, variacion të shprehur në përmasë dhe formë).Një ndër karakteristikat më të rëndësishme janë bërthamat hiperkromatike (të ngjyrosura rëndë) dhe të mëdha. Raporti bërthamë/citoplazmë mund të arrijë 1:1 në vend të atij normal 1:4 ose 1:6. Qeliza gjigante kanë një bërthamë të vetme të te madhe në mes ose shumë bërthama të vogla
48
Forma e berthames dhe e kromatines ne qeliza anaplazike
Qelizat anaplazike shpesh shfaqin një rregullsi të dukshme në strukturat bërthamore dhe kromatina shpesh është e trashë dhe e shpërndarë në mënyrë të pabarabartë. Bërthamat mund të jenë të mëdha dhe të çrregullta në formë. Kromatina shpesh është e trashë dhe e ngjyrosur rëndë. Shpesh mund të shihet edhe një ose më shumë bërthama prominente.
49
Aktiviteti mitotik i qelizave anaplazike
Anaplazia zakonisht lidhet me aktivitet mitotik të lartë, shpesh jonormal. Mitozat jonormale janë të zakonshme dhe mund të përfshijnë figura mitotike tripolare, quadripolare ose të shumëfishta. Megjithëse aktiviteti mitotik shpesh tregon rritjen malinje, ai vetvetiu nuk është një tipar i sigurt i malignitetit. Shpesh mitozat shfaqen në inde jonormale me qeliza të reja.
50
Cka pershkruan displazia
Displazia pershkruan proliferimin e çrregullt por jo neoplazik,hasen kryesisht ne epitele.Ajo eshte humbje ne uniformitetin e qelizave individuale dhe ne orientimin e tyre arkitektural.
51
Ku ndodhin mitozat gjate displazise dhe si eshte arkitektura e indeve
Në rastet e stresorëve displazikë, numri i mitozave është i kufizuar në shtresat bazale ku ato ndodhin normalisht, por mund të shfaqen në të gjitha shtresat, përfshirë sipërfaqen. Gjatë displazisë arkitektura e indeve është gjithashtu e çrregulluar dhe humb orientimin arkitektonik të konsiderueshëm.
52
Si zhvillohet tumori progresiv nga displazia
Për shembull, tumori progresiv zhvillohet nga një displazi e rëndë dhe përhapet nga epiteliumi i sheshtë në sipërfaqe, mund të humbasë dhe të zëvendësohet me karcinoma in situ.
53
Qfare ndodh me qelizat ne displazine e rende epiteliore?
Në displazinë e rëndë epiteliore qelizat janë të shprehura dhe përfshijnë trashësinë e epiteliumit që shoqërohet me fenomene të qarta in situ, një stad pararendës i karcinomit in situ.
54
A mund te rikthehet ne gjendjen normale displazia epiteliore dhe kur?
Megjithëse displazitë epiteliore shpesh ndodhin në kushte të transformimit malinj, studimet afatgjata të duhanpirësve tregojnë se displazia epiteliore mund të rikthehet në gjendjen normale pas ndërprerjes së ekspozimit ndaj kancerogjenëve të tillë si duhani.
55
A mund te shfaqin tumoret beninje tipare displazike?
Displazia është një tipar që shpesh lidhet me tumoret malinje. Përveç kësaj, disa tumore beninje gjithashtu mund të shfaqin disa nivele të displazisë dhe polariteti jonormal në përhapjen qelizore, por këto ndryshime zakonisht janë më të pakta dhe më pak të shprehura në krahasim me tumoret malinje.
56
Termi displazi a tregon kancer?
Termi displazi pa cilesime nuk tregon kancer dhe displazite nuk perparojne domosdoshmerisht drejt kancerit.
57
Rritmi i rritjes se tumoreve
Shumica e tumoreve rriten ngadale kurse shumica e kancereve rriten shume shpejte duke u shperndare perfundimisht lokalisht dhe ne vende te largeta(duke metastazuar) dhe duke shkaktuar vdekje.Sidoqofte egizstojne shume perjashtime nga ky pergjithesim dhe disa tumore beninje rriten me me shpejtesi se sa disa kancere.
58
Rritmi i rritjes se leiomiomave
Psh ritmi i rritjes se leiomiomave(tumore beninje te muskulit te lemuar) te uterusit ndikohet nga nivelet qarkulluese të estrogjenit. Ata mund të rriten me shpejtësi në përmasa gjatë shtatzënisë e më pas të ndalojnë së rrituri, duke u bërë shumë fibroklacike pas menopauzës.
59
Ndikime të tjera, si furnizimi i mjaftueshëm me gjak apo presioni, mund të ndikojnë gjithashtu në ritmin e rritjes së tumoreve beninje. Adenomat e gjëndrës hipofizare të kyçura brenda sela turcika janë një shembull:
janë tëkurrur në mënyrë të papritur. Me sa duket, ato i nënshtrohen një vale të nekrozës, ndërsa zmadhimi përparues shtyp furnizimin me të mjaftueshëm me gjak. Pavarësisht këtyre përjashtimeve dhe ndryshimit në ritmin e rritjes nga një neoplazi në një tjetër, është përgjithësisht e vërtetë që shumica e tumoreve beninje shtohen në përmasa me një gradë hapësirës kohore të muajve ose viteve
60
Ritmi i rritjes së tumoreve malinje ka përgjithësisht lidhje me
Ritmi i rritjes së tumoreve malinje ka përgjithësisht lidhje me nivelin e tyre të diferencimit. Me fjalë të tjera, tumoret që rriten më shpejt priren të jenë më pak të diferencuara. Megjithatë, ka një variacion të gjerë në ritmin e rritjes. Disa rriten me ngadalë gjatë viteve, e më pas hyjnë në një fazë të rritjes së shpejtë, duke lënë të kuptohet për një ose më shumë ngjarje të qelizave të transformuara. Në të tjera, qelizat malinje agregadojnë në një mënyrë të qëndrueshme në rritje pa ritma pasivash kur rritja arrin një mënyrë ose një ndalesë.
61
Sjellja e veçante koriokarcinomave
Në mënyrë akoma më të veçantë, disa kancere (veçanërisht koriokarcinomat) janë zhdukur në mënyrë spontane, ndersa janë bërë plotësisht nekrotike, duke lënë vetëm mbijet metastatik dytësor. Pavarësisht këtyre ngjarjeve të rralla, shumica e kancereve zmadhon në mënyrë progresive gjatë kohës, disa me ngadalë, të tjerët me shpejtësi, për nocionin se ata “lindin si të rënë nga qielli” nuk është i vërtetë.
62
Sa kohe kerkojne kanceret per tu bere klinikisht te dukshme
Shumë linja të të dhënave klinike dhe eksperimentale dokumentojnë se shumica, nëse jo të gjithë kanceri, kërkojnë vite dhe ndonjëherë dekada për t’u zhvilluar në lezione klinikisht të dukshme.
63
Tumoret malinje që rriten me shpejtësi, shpesh përmbajnë zona qendrore të
nekrozës ishemike sepse furnizimi me gjak i kufizuar në rritje dhe bartësi, dështon në mbajtjen e ritmit dhe të nevojave për oksigjen të masës qelizore që zgjerohet.
64
Qelizat burimore dhe pasardhëse të kancerit.
Një tumor klinikisht i dallueshëm përmban një popullatë heterogjene qelizash, të cilat e morën origjinën nga rritja klonale e një qelize të vetme. Është hipotezuar se kjo popullatë përmban qeliza burimore të kancerit,të cilat në analogji me qelizat burimore të indit, kanë aftësinë për të inicuar dhe mbajtur tumorin.
65
Ku jane identifikuar qelizat burimore te kancerit?
Kohët e fundit, qelizat burimore të kancerit, ndonjëherë të quajtura qeliza tumor-iniciuese, janë identifikuar në kancerin e gjirit, në glioblastomën multiforme (një tumor i trurit) dhe në leuceminë mieloide akute.
66
Pse jane te rendesishme qelizat burimore ne trajtimin e kancerit
Qelizat burimore të kancerit përbëjnë më pak se 2% të qelizave në tumoret e gjirit dhe 0,1% deri në 1,0% të qelizave në leuceminë mieloide akute. Këto gjetje kanë domethënie të rëndësishme për trajtimin e kancerit. Terapitë që mund vrasin me efektshmëri pasardhësit e qelizave burimore të kancerit do të linin në vend qelizat e afta për të rigjeneruar tumorin. Nuk është ende e qartë nëse qelizat burimore të kancerit ekzistojnë në të gjitha tumoret.
67
Invadimi lokal i neoplazise beninje
Një neoplazi beninje mbetet e lokalizuar në vendin e saj të origjinës. Ajo nuk e ka aftësinë për të infiltruar, pushtuar, ose për të metastazuar drejt vendeve të largëta, ashtu siç bëjnë neoplazitë malinje.
68
Neoplazite beninje te kapsuluara
Për shembull, ndërsa fibromat dhe adenomat zgjerohen me ngadalë, shumica zhvillojnë një kapsulë fibroze mbështjellëse e cila i ndan ato nga indi i bartësit. Kjo kapsulë është probabilisht e rjedhur nga stroma e indit të bartësit, ndërsa qelizat parenkimale atrofizohen nën presionin e tumorit që zmadhohet. Stroma e tumorit në vetvete mund të ndihmojë gjithashtu në krijimin e kapsulës.
69
Megjithatë, duhet të theksohet se jo të gjitha neoplazitë beninje janë të kapsuluara.Psh.
Për shembull, leiomioma e uterusit është e demarkuar në mënyrë të veçuar nga muskuli i lëmuar rrethues përmes një zone të miometrit normal të shtypur dhe të dobësuar, por nuk ka një kapsulë të mirëzhvilluar. Megjithatë, ekziston një plan ndarës i mirëpërcaktuar përreth këtyre lezioneve. Disa tumore beninje nuk janë as të kapsuluara as të përkufizuara në mënyrë të veçuar; kjo është veçanërisht e vërtetë për disa neoplazi beninje vaskulare të dermës.
70
Cka nenkupton se nje tumor eshte malinj?
Këto përjashtime janë vënë në dukje vetëm për t’i theksuar, se megjithëse kapsulimi është rregull në tumoret beninje, mungesa e një kapsule nuk nënkupton se një tumor është malinj.
71
Si rritet kanceri dhe a zhvillon kapsula
Kanceri rriten nëpërmjet infiltrimit, pushtimit, shkatërrimit dhe penetrimit progresiv të indeve rrethues.Ata nuk zhvillojnë kapsula të mirëpërcaktuara.
72
A mund te rritet edhe ngadale tumori malinj dhe si rritet?
Megjithatë, ka rrethana të rralla në të cilat një tumor malinj që rritet ngadalë duket në menyre mashtruese i rrethuar nga stroma e indit rrethues te bartesit por egzaminimi mikroskopik zakonisht zbulon kembe te vogla si gaforre qe penetrojne kufirin dhe infiltrojne strukturat fqinje.Modeli infiltrativ i rritjes e ben te nevojshme heqjen e nje kufiri te gjere te indit normal rrethues ne kohen kur tentohet ekscizimi kirurgjikal i nje tumori malinj.
73
Tipari me i besueshem qe dallon tumoret malinje me ato beninje
Patologet kirurgjikale ekzaminojne me kujdes kufijte e tumoreve te rezektuara per tu siguruar se ato jane pa qeliza kanceroze(kufij te paster).Pas zhvillimit te metastazave aftesia per pushim lokal eshte tipari me i besueshem qe dallon tumoret malinje nga ata beninje.
74
Termi metastazim dhe definicioni
Termi metastazim tregon zhvillimin e mbjelljeve dytesore(metastazave) jo ne vazhdimesi me tumorin paresor por ne inde te largeta.Eshte aftesia per te pushtuar dhe akoma me shume per te metastazuar qe perkufizon nje neoplazi ne menyre me te qarte si malinje ne krahasim me atributet e tjera te nje tumori.Megjithate jo te gjitha kanceret kane aftesi te barabarta per te metastazuar.
75
A metastazojne karcinomat me qeliza bazale te lekures dhe shumica e tumoreve te SNQ
Ne njeren ane jane karcinomat me qeliza bazale te lekures dhe shumica a tumoreve paresore te sistemit nervor qendror te cilat jane shume pushtuese ne vendet e tyre paresore te origjines por qe rralle metastazojne
76
Sarkomat osteogjenike zakonisht ku metastazojne?
Ne anen tjeter jane sarkomat osteogjenike(te kockes) te cilat zakonisht kane metastazuar drejt mushkerive ne kohen e zbulimit fillestar.
77
Rregulli i perhapjes se nje neoplazie
Ne pergjithesi sa me shume anaplazik dhe sa me e madhe eshte neoplazia paresore aq me shume e mundur eshte perhapja metastatike megjithate ka shume perjashtime nga ky rregull.Njihen raste te kancereve shume te vegjel te metastazojne dhe nga ana tjeter,mund te mos perhapen disa lezione te medha me pamje kercnuese.