7. Gastro-intestinaal stelsel

Question 1

Uit welke structuren bestaat de kieuwdarm of voordarm?

Answer 1

1) 5 mesoderme kieuwbogen met
- kraakbeen (uit neurale lijstcellen) → bot of blijft kraakbeen
- paraxiaal mesoderm → gestreepte spieren (craniale zenuwen)
- aa./vv. branchiales (uit lateraal mesoderm) → bloedvaten hoofd en hals
2) 5 endoderme kieuwzakjes (neurale lijstcellen) → neurocristopathies
- thymus en bijschildklieren: afdaling hoog in hals naar thorax
3) 4 ectoderme kieuwspleten die verdwijnen, behalve 1e kieuwspleet → uitwendige gehoorgang

Question 2

Wat is het mesenterium dorsale?

Answer 2

Een nauwe verbinding tussen de dorsale lichaamswand en het maagdarmstelsel met bloedvaten, neurale lijstcellen en PGC.

1) Initieel abdominale slokdarm → cloaca, maar secundair retroperitoneaal
2) Pancreas: ontstaat in mesenterium dorsale en ventrale (annulaire pancreas)
3) Milt: ontstaat in mesogastrium dorsale (mesoderm, hematopoïetisch orgaan)

Question 3

Hoe roteert de maag?

Answer 3

• 90° rond craniocaudale as: curvatura major naar links en minor naar rechts, n. vagus links-recht naar ventraal-dorsaal
• Lichte rotatie rond dorsoventrale as: curvatura major naar caudaal en minor naar craniaal
  → C-vormig, rechts gelegen, secundair retroperitoneaal duodenum
  → lever rechts en maag links dus omentum minus in frontaal vlak

Question 4

Wat is de middendarm?

Answer 4

Het stuk van de darm tussen de ampulla van Vater en het proximale 2/3e deel van het colon transversum. Het wordt bevloeid door de a. mesenterica superior. Aan de apex van de darmlus, thv. het distale ileum, zit het divertikel van Merckel, de restant van de dooierzak en de ductus vitelllinus. Dit kan ontsteken, een bloeding veroorzaken of een volvulus veroorzaken.

Question 5

Hoe roteren de darmen?

Answer 5

• Tijdens fysiologische herniatie (tot W11): 90° tegenwijzerzin gezien van ventraal
• Tijdens retractie in abdomen: 180° tegenwijzerzin

Question 6

Wat zijn klinische toepassingen met betrekking tot de middendarm?

Answer 6

1) Abnormale rotaties:
- situs inversus: 90° wijzerzin, 180° wijzerzin → geen manifestaties
- non-rotatie: enkel 90° tegenwijzerzin → volvulus
- omgekeerde rotatie: 90° tegenwijzerzin, 180° wijzerzin → obstructie colon
2) Darmen buiten abdominale holte:
- navelbreuk: hernia darmen in navelstreng (bedekt door peritoneum, fascia en huid)
- omphalocoele: na herniatie, geen retractie (bedekt door amnionvlies) → malformatie
- gastroschizis: darmen bloot naast navelstreng (defect buiklagen) → vasculaire disruptie

Question 7

Wat gebeurt er ventraal met de einddarm?

Answer 7

• Allantois: urachus of lig. umbilicale medianum tussen blaas en navel.
• Ligg. umbilicales mediales (aa. umbilicales) en laterales (aa. epigastricae inferiores).
• Endoderm urogenitale sinus: blaas.
• Vernauwing ontstaat: pelvische urethra.
• Nieuwe expansie ontstaat: definitieve urogenitale sinus (uitwendige urethra man en vestibulum vrouw).

Question 8

Wat gebeurt er dorsaal met de einddarm?

Answer 8

• Bovenste 2/3e deel uit endoderm: a. mesenterica inferior en autonome bezenuwing.
• Onderste 1/3e deel uit ectoderm: a. iliaca interna en somatische bezenuwing
  → Imperforatie anus of anale atresie

Question 9

Wat is het mesenterium ventrale?

Answer 9

1) Uit het septum transversum, van craniaal naar caudaal:
- craniaal: deel van diafragma
- tussenin: ontwikkeling lever (bindweefsel lever en Kupffercellen)
- caudaal: visceraal peritoneum
2) Uit het septum transversum, van ventraal naar dorsaal:
- ventraal: lig. falciforme met v. umbilicalis (lig. teres hepatis)
- tussenin: endodermale cellen (epitheel en hepatocyten), mesodermale cellen (bindweefsel en Kupffercellen), veneuze sinusoïden
- dorsaal: omentum minus met lig. hepatoduodenale (a. hepatica, v. portae, d. choledochus) en lig. hepatogastricum

Question 10

Wat is de functie van de allantois?

Answer 10

1) Zorgt voor gasuitwisseling via de aa. en vv. umbilicales
- in eieren: vorming vasculair stelsel
- in zoogdieren: placentaire circulatie
2) Uitscheiding en stockage van afvalstoffen
- in eieren: stockageruimte voor afvalstoffen (vb. allantoine)
- in zoogdieren: placenta is stockageruimte

Question 11

Wat betekent “ontogeny recapitulates phylogeny”?

Answer 11

= De ontwikkeling recapituleert de evolutie.
et bestaan van kieuwbogen in de embryo suggereert dat elke embryo de verschillende evolutionaire stadia doorloopt. Dit is echter niet correct: de mens zal nooit functionerende kieuwen hebben. De gelijkenissen zijn wel een argument voor de gemeenschappelijke evolutionaire oorsprong.