Sýkla og bakteríulyf

Question 1

Hvað eru breiðvirk vs þröngvirk sýklalyf og dæmi um þau

Answer 1

Breiðvirk = virka á marga mism. sýkla t.d. Augmentin.

Þröngvirk = virka eingöngu á fáa sýkla t.d. penicillin.

Question 2

Rétt eða rang, sýklalyf eru talin óþörf í um 30% tilvika..

Answer 2

Rétt..

Question 3

Hver er mikilvægasti áhættuþátturinn fyrir C.diff iðrasýkingu?

Answer 3

Sýklalyf!

Question 4

Flokkun sýklalyfja (4)

Answer 4

1. Eftir verkunarhætti (áhrif á frumuvagg, efnaskipri osfrv)
2. Eftir virknisviði (breiðvirk eða þröng)
3. Eftir áhrifum á vöxt baktería (bakteríuhamlandi eða drepandi)
4. Hverskonnar bakteríur skv. grams litun (grams+ eða - )

Question 5

Hvar og hvernig virkar penicillín á bakteríur?

Answer 5

-Virka á frumuvegg baktería þegar þær eru að skitpa sér.

*lang flest lyf virka annað hvort á frumuvegginn eða ríbósóm

Question 6

Bakteríudrepandilyf vs bakteríuhamlandi

Answer 6

Drepandi = ef varnir líkamans eru skertar eða staðsetning sýkinga gerir meðferð erfiðari. t.d. hjartaþelsbólga, heilahimnubólga, mikið ónæmisbældir. D: Penicillin.

Hamlandi = má nota ef varnri líkamanns eru í lagi, víðtæk not í meðhöndlun á smitsjúkdómum. D: Doxycycline.

Question 7

Hver er munurinn á emprískri (reynslu) meðferð og definitive (aflagaðri) meðferð?

Answer 7

Emrísk = Meðferð sem byrjar áður en nákv. uppl. eru um sýkingarvald. Byggir á kínsíku mati. Breiðvirkt sýklalyf.

Definitive = Sýkillinn þekktur. Sýklalyfjaval aðlagað að virkasta lyfi með þrengsta virknisviðið.

Question 8

Hvernig virka B-lactam sýklalyf og hverjir eru 5 flokkar þeirra?

Answer 8

• Ráðast á vegg baktería, eru bakteríudrepandi.
  1. Penicillín
  2. Cephalosporin,
  3. Carbapene,
  4. Monobactam,
  5. Samsett b-lactam og b-lactam hemilar.

Question 9

4 gerðir penicillín lyfja

Answer 9

1. Þröngt virknisvið, (Penicillin G, kjörlyf gegn streptakoccum)
2. Penicillinasa polin penicillin (Cloxacillin, kjörlyf gegn staphylococcum)
3. Breiðvirk penicillin (ampicillin, amoxicillin, kjörlyf gegn enterococcum)
4. Mjög breiðvirk penicillin ( pieracillin, kjörin v. pseudomonas aeruoginosa)

Question 10

ESBL (3)

Answer 10

• Extended spectrum B-lactamases.
• Klippir mörg lyf úr flokki beta-lacatm,
• Ónæmi gegn öllum b-lactam NEMA karbapenemum.

Question 11

Hvað eru B-lactamasar?

Answer 11

-Ensím sem eru mynduð af bakteríum og kljúfa B-lactam hringinn og gera því B-lactam lyfið óvrikt.

Question 12

Carbapenem lyf - Meropenem (4)

Answer 12

• Þolin gegn áhrifum margra B-lactamasa.
• Góð gram jákv og gram neikv virkni.
• Virk gegn Pseudomonas aeruginosa,
• Notuð á spítalasýkingar, hita, hvítkornafæð, ESBL.

Question 13

4 lyf sem hamla prótein myndun baktería

Answer 13

1. Tetracyline (binding við 30S, hindra tRNA)
2. Amínóglýkósíð (binding við 30S, brenglar mRNA)
3. Macólíð (binding 50S, hindrar hreyfingu eftir mRNA)
4. Oxazolidinone (binding 50S, hindrar myndun á stöðugum 70S complex.

Question 14

Macrólíð sýklalyf - sýklalyf með áhrif á próteinmydnun (4)

Answer 14

• Binding við 50S hindrar hreyfingu ríbósóma eftir mRNA.
• Hemja vöxt baktería en drepa ekki.
• Ná hárri þéttni innan átfrumna en fara ekki yfir BBB.
• Mikil áhrif á CYP450 og því þarf ALLTAF að athuga milliverkanir við önnur lyf.

Question 15

Gentamicin (3)

Answer 15

• Hemur próteinmydnun með því að bindast ríbósómum.
• Gegn neikv stöfum (e.coli, klebisella, pseudonomas).

-Fylgjast vel með blóðgildum til að minnka líkur á eituráhrifum/aukaverkunum. Sjaldan fyrsta lyf vegna þeirra: Nýrnaskaði, heyrnatap, svimi.

Question 16

Ciprofloxacin (3)

Answer 16

• Áhrif á DNA baktería og fjölföldun þeirra.
• Gegn gram neikvæðum stöfum.
• Má ekki gefa með kalk-, magnesíum-, ján- eða fjölvítamíntöflum því lyfir bindist við jákv. jónir og frásog minnkar mikið.

(*Aukaverkanir: sinabólgur og sinaróf, ruglástand og svimi, leiðnitruflanir í hjarta)

Question 17

Trimethoprim/sulfamethoxazole (3)

Answer 17

• Hefur áhrif á myndun fólinsýru og á endanum stövast myndun á DNA bakteríu.
• Frásogast vel og fer yfir BBB og til fylgju.
• Þarf að fylgjast með blóðþynningu ef einstaklignur er á kóvar.

(*aukaverkanir: húðbrot (geta verið alvarleg) og bæling á beinmerg)