Kritische analyse van de hedendaagse maatschappelijke betrokkenheid in de kunst Flashcards
BAVO
Een onderzoeksbureau die de politieke dimensies van kunst, architectuur en planning onderzoekt. Ze nemen het hedendaagse engagement van kunstenaars, architecten en andere creatievelingen op de korrel. BAVO bestaat uit architecten en onderzoekers Gideo Boie en Matthias Pauwels.
Waarom zijn culturele actoren voorzichtig met het geven van radicale kritiek
Radicale kritiek op het kapitalisme of de democratie is onwerkbaar of contraproductief voor de culturele actoren. De culturele actoren hebben een pragmatische, post-kritische houding tegenover de bestaande orde.
Pragmatisme en haalbaarheid
Praktische overwegingen oefenen censuur uit op ideeen en opvattingen. De kritiek wordt ingeperkt door wat culturele actoren praktische haalbaar achten. Is een vorm van zelfcensuur. Fundamentele kritische analyse gebeurt niet omdat het het onmogelijk zou maken om projecten te realiseren. Het achterliggende idee is: het daadwerkelijk verwezenlijken van projecten is het bewijs van geengageerde culturele actie. Het idee is beter een bescheiden en realiseerbaar project te maken dan fundamentele kritiek maar geen realisaties. Men wordt geleid door het idee van haalbaarheid.
Ideologische valstrik
Pragmatische culturele actoren geloven dat ze zich hebben bevrijd van ‘ideologische verstoringen’ maar zijn misschien net in een ideologische valstrik getrapt: namelijk het geloof dat met een paar bescheiden ingrepen of hervormingen binnen de bestaande markt- en machtsverhoudingen alle problemen kunnen worden opgelost. Hun zogenaamde ondogmatische houding leidt dus net tot het omarmen van de bestaande neoliberale ideologie
Wat zijn de alternatieven?
Het onmogelijke eisen leidt tot weinig resultaten. Het alternatief is niet zozeer extravagante, ontuitvoerbare eisen stellen maar: voorstellen van een bescheiden, concrete hervorming is vaak veel subversiever dan de oproep tot een algehele revolutie van het bestaande. En niet: zoals de pragmatische culturele actoren, projecten in de wacht slapen die tijdelijke ongemakken indammen.
wat is de identiteitswissel die culturele actoren ondergaan?
Vroeger waren de culturele actoren de stoorzenders en critici van de bestaande orde. Ze gaven het idee van de eeuwige criticus af; niet geinteresseerd in het aanbieden van oplossingen of niet bereid om suggesties concreet uit te werken. De pragmatische culturele actoren profileren zich steeds meer in de zachte, emotionele huishouding van processen in de samenleving. Bijvoorbeeld het project ‘ontroerend goed’ van Ida van der Lee, wat een zachte kant tegenover een economische en zakelijke kant plaatste.
Zo ontstaat er een nieuwe arbeidsverdeling tussen culturele actoren en overheden/ bedrijven. Rechts: Economisch-financiele sectoren elimineren jobs, leggen marktnormen op aan nagenoeg alle menselijke activiteiten.
Links: socio-culturele sector: indammen en onder controle houden van de negatieve sociale effecten van deze beslissingen. Deze slagen er niet in voldoende publieke verontwaardiging en verzet te creeeren maar spelen machtige maatschappelijke actoren in de kaart.
hoe de nieuwe stijl van de macht de identiteitswissel bevordert
Twee eigenschappen van hedendaagse machthebbers:
- Skeptische houding ten opzichte van eigen project en belangen die men vertegenwoordigt. Geeft toe dat systeem/bedrijf gebrekkig is. Kritiek wordt verwelkomt. Doelwit van kritiek door activisten voert zelf kritische argumenten aan, en activisten komen met lege handen te staan.
- Het louter uiten van kritiek wordt gezien als gebrek aan reele macht. De onderliggende boodschap is: ‘‘Kom werken bij Shell zodat je echt een verschil kan maken en je je idealisme van binnenuit kan aanwinden, en gebruik kan maken van de macht en expertise van het bedrijf.
* Dit draait de traditionele rollen om: het is nu de activist die gebrek aan daadkracht wordt verweten.
* Echte activisten gaan de veel moeilijkere uitdaging aan met de veronderstelde vijand samen te werken aan effectieve alternatieven
* Activisten worden verleid hun rol te herdefinieren en zich ten dienste te stellen van de bestaande orde
- Dus; zelfkritiek door de huidige machthebbers maakt de positie van de culturele actor als criticus preventief onmogelijk.
Zelfkritiek creeert de illusie van openheid, dialoog en samenwerking van de kant van de machthebbers. Het gevolg: de culturele actor bevraagt niet langer de bestaande orde, maar gaat op zoek naar de concrete en realistische voorstellen om negatieve neveneffecten van de orde te beheren.
