7. Depressie en Angst

Question 1

Wat doet een medisch psycholoog allemaal?

Answer 1

• Screening
• Diagnostiek
• Indicatiestelling
• Behandeling
• Voorlichting
• Rapportages
• MDO
• Onderwijs
• Supervisie stagaires
• Intervisie/referaten
• Beleid

Question 2

Welke psychische klachten kun je tegenkomen?

Answer 2

• Angst en depressie
• Acceptatieproblematiek
• SOLK
• Niet adequate coping
• Problemen rond werkhervatting
• Overige bijkomende stressoren

Question 3

Wat is doel van psychologische behandeling?

Answer 3

• Helpen een aanvaardbaar evenwicht te vinden tussen optimale therapietrouw en QoL
• Herstellen emotioneel evenwicht
• Op een functionele manier omgaan met hartziekte
• Ontwikkelen gezonde leefstijl/secundaire preventie

Question 4

Welke factoren neem je mee in je besluit psychologisch te gaan begeleiden of niet?

Answer 4

• Ernst/intensiteit
• Duur
• Lijdensdruk
• Beperkingen in dagelijks leven
• Hulpvraag
• Motivatie

Question 5

Hoe ziet een normaal verwerkingsproces eruit en hoe lang kan dat duren?

Answer 5

• Ongeloof/ontkenning/bagatelliseren
• Besef/emotionele reacties
• Acceptatie/aanpassing

Dit kan best een jaar duren!

Question 6

Wat zijn de 2 hoofdsymptomen van depressie waarvan je er minstens 1 moet hebben?

Answer 6

• Sombere stemming

- Verlies van interesse/plezier

Question 7

Wat zijn de overige symptomen van depressie en hoe lang/hoeveel moet je die hebben?

Answer 7

• 5 of meer, 2 weken
• Gewichtsproblemen
• Slaapproblemen
• Observeerbare psychomotorische gejaagdheid/geremdheid
• Vermoeidheid/energieverlies
• Gevoelens van waardeloosheid/schuld
• Cognitieve klachten
• Gevoelens van wanhoop, zelfmoordgedachten/plannen

Question 8

Is er overlap tussen HVZ en depressie?

Answer 8

Ja: Gewicht kan veranderen door stoppen met roken, slaapproblemen kunnen ook komen door wond pijn, conditieverlies na MI kan vermoeidheid veroorzaken, Narcose/O2 gebrek kan cognitieve klachten veroorzaken

Question 9

Hoe vaak komt depressie voor? Hoe vaak komt depressie voor bij HVZ en MI? Hoe veel groter is je kans op HVZ en MI als je depressief bent?

Answer 9

• 11.1-14.6 Lifetime (V>M)
• 2-47%, gemiddeld 19.8%
• bij 50% is er een voorgeschiedenis
• 1.5-2 x zo grote kans op HVZ/MI als je depressie bent

Question 10

Hoe kan depressie nadelig werken bij mensen met HVZ?

Answer 10

• Neurohormonale mechanismes (Cortisol/HPA-as)
• Veranderingen in het immuunsysteem (cytokines)
• Hypercoagubiliteit
• Mogelijke breinschade
• Therapietrouw
• Ongezonde leefstijl
• Betablokkers kunnen voor depressieve symptomen zorgen en ouderen hebben al een soort cognitieve achteruitgang.

Question 11

Wat is een paniekaanval?

Answer 11

Een plotselinge golf van intense angst/intens onbehagen die binnen enkele minuten een piek bereikt.

Question 12

Wat zijn de symptomen van een paniekaanval?
Komen er ook overeen met symptomen voor HVZ?
Hoeveel symptomen moet je hebben voor een paniekstoornis?

Answer 12

• Gevoelens van ademnood
• Gevoel naar adem te snakken
• Duizeligheid/flauw voelen
• Koude rillingen/opvliegers
• Derealisatie/depersonalisatie
• Vrees om controle te verliezen
• Vrees om dood te gaan

Symptomen die ook bij HVZ voorkomen:

• Hartkloppingen
• Transpiratie
• Trillen
• Pijn of een onaangenaam gevoel op de borst
• Misselijkheid
• Paresthesieen

Minstens 4 symptomen

Question 13

Leg de paniekcirkel uit.

Answer 13

Stressvolle situaties leiden tot lichamelijke symptomen, die worden waargenomen en catastroferend geïnterpreteerd, wat voor angst zorgt, wat weer voor lichamelijke symptomen zorgt.

Question 14

Hoe vaak komen angststoornissen voor? Hoe veel groter is de kans op HVZ/mortaliteit bij angst? Wat is de prevalentie van angst bij HVZ en welke soorten stoornis?

Answer 14

• M 7.8% en V 12.5%
• 26%, 48%
• Bij HVZ 16%, 8% is GAS, paniek is 7%

Question 15

Hoe is angst een onafhankelijke risicofactor voor HVZ?

Answer 15

Gedragsmechanismen

• Roken, alcohol
• Therapietrouw

Door stress

• Hypertensie
• Heart Rate Variability
• Immuunsysteem

Question 16

Wat zijn de doelen van de interventies bij angst?

Answer 16

• Paniekstoornis = leren verdragen lichamelijk sensaties
• GAS = piekergedrag leren verminderen
• PTSS = blokkade in emotionele verwerking traumatische gebeurtenis opheffen

Question 17

Hoe zien de meeste protocollen voor behandeling eruit?

Answer 17

• Psychoeducatie
• Klacht/activiteiten registratie
• Structuur aanbrengen
• Balans ontspanning/spanning
• Chill oefeningen
• Activatie
• Exposure (interoceptief/in vivo/imaginair)
• Cognitieve elementen
• Terugvalpreventie

Question 18

Bij verschillende groepen hartpatiënten komen zowel angst als depressie vaak voor. De prevalentiecijfers die in verschillende prevalentieonderzoeken worden genoemd, lopen nogal uiteen. Hoe zou dit komen?

Answer 18

• Depressie wordt vaak niet herkend bij mensen met hart- en vaatziekten, en in het geval van CHF komt dat door overlap in symptomen en dokters denken vaak dat het gewoon een normale reactie is op de ziekte (en niet iets wat op zichzelf staat).
• Het kan ook komen dat door de onderzoeken verschillende criteria voor depressie en angst worden gebruikt. Zo kun je in sommige studies heel veel mensen met depressie hebben die in andere studies niet zouden geïncludeerd worden.
• Populatieverschillen kunnen hier ook aan bijdragen: kijk je naar hartpatiënten met angst/depressie of kijk je naar mensen met angst/depressie die hartproblemen hebben?
• Groepen hartpatiënten bestaan ook uit echte mensen die allemaal verschillend zijn. Men kan ook totaal niet depressief zijn en wel een serieuze hartaandoening hebben.
• Gaat het over somberheid, of echt depressieve stoornis, hoe is het gemeten (vragenlijst, testscores, etc).

Question 19

Welke psychologische behandelingen worden in de literatuur genoemd voor de behandeling van depressie en angst bij hart- en vaatziekten en wat zijn de effecten hiervan?

Answer 19

• Antidepressiva: SSRI’s
• CBT: Educatie over andere manieren van kijken naar problemen kan zorgen voor meer self-efficacy, therapietrouw en + kijk
• Exercise training
• Benzodiazepines: bij acute en gewone anxiety zou het voordelige CV effecten hebben