Jarðhiti - 4 kafli

Question 1

Hverju tengist jarðhiti ?

Answer 1

Kólnandi kviku

Question 2

Skilgreining : jarðhiti

Answer 2

Jarðvarmi sem berst til yfirborðs með rennandi vatni eða vatnsgufu

Question 3

Hvernig er varmamyndun ?

Answer 3

Varminn berst með möttulstrókum frá kjarna og með kviku í skorpunni

Question 4

Eftir hverju fer varmaflæði ?

Answer 4

Eldvirkni

Þykkt skorpu

Question 5

Skilgreining : jarðhitastuðull

Answer 5

Hitastig í jörðu með vaxandi dýpi

Question 6

Hver er eining jarðhitastuðuls ?

Answer 6

°C / km

Question 7

Dæmi um háan jarðhitastuðul

Answer 7

Ísland

Question 8

Hvar er jarðhitastuðull hæstur ?

Answer 8

Þar sem rekbeltið hefur verið lengst virkt

Question 9

Af hverju er jarðhitastuðull hærri þar sem rekbeltið hefur verið lengst virkt ?

Answer 9

Þar eru fleiri kvikuhólf sem hita vatnið

Question 10

Skilgreining : lekt

Answer 10

Eiginleiki berglaga til að leiða vatn

Question 11

Hvað skiptir miklu máli fyrir jarðhita ?

Answer 11

Lekt

Question 12

Hvað hefur áhrif á lekt ?

Answer 12

Holrými

Sprungur

Question 13

Hvernig lekt hafa ung hraun ?

Answer 13

Bestu lektina

Question 14

Hvernig lekt hafa eldri haun og af hverju ?

Answer 14

Verri lekt

Færri holrými vegna holufyllinga

Question 15

Hvar er góð lekt á Íslandi ?

Answer 15

Á Reykjanesi (Svartsengi)

Question 16

Hvað gerist ef það er engin lekt ?

Answer 16

Enginn jarðhiti

Question 17

Hverjir eru bestu vatnsleiðararnir ?

Answer 17

Gropin berglög

Sprungin berglög

Question 18

Hvar eru sprungin berglög ?

Answer 18

Á sprungusvæðum

Question 19

Lághitasvæði

Answer 19

Hiti = minna eða jafnt og 150° á 1 km dýpi
Utan virka gosbeltisins nema á suðausturlandi
250
Regnvatn sem fellur á hálendi
Uppsprettur = laugar, goshverir og vatnshverir
Lítið af uppleystum efnum
Lítið af úfellingum
Lítil ummyndun
Vatn er basískt

Dæmi : Reykir í Mosfellsdal, Flúðir, Borgarfjörður og Laugardalur

Question 20

Hvernig myndast lághitasvæðin ?

Answer 20

• eru á stöðum þar sem grunnvatn frá hálendi streymir upp um virk sprungukerfi á láglendi
• eru mynduð úr kulnandi háhitasvæðum sem hafa rekið út af virka gosbeltinu

Question 21

Vatnshverir

Answer 21

Uppspretta lághitasvæða
Mjög heitt vatn

Dæmi : Deildartunguhver

Question 22

Laugar

Answer 22

Uppspretta lághitasvæða
Um allt land nema á Austfjörðum
Volgt vatn

Dæmi : Snorralaug

Question 23

Goshverir

Answer 23

Uppspretta lághitasvæða og háhitasvæða

Dæmi : Geysir og Strokkur

Question 24

Háhitasvæði

Answer 24

Hiti = meira eða jafnt og 200°C á 1 km dýpi
Á rekbeltinu
20
Regnvatn sem fellur nálægt
Uppsprettur = goshverir, leirhverir og gufuhverir
Mikið af uppleystum efnum
Mikið af útfellingum
Mikil ummyndun
Yfirborðsvatn og gufa súr

Dæmi : Grímsvötn, Krýsuvík, Svartsengi, Nesjavellir, Hellisheiði og Krafla

Question 25

Varmagjafar háhitasvæða

Answer 25

Kólnandi kvikuhólf
Heit innskot (berggangur, sillur)

Question 26

Skilgreining : heitur jarðsjór

Answer 26

Sjór í berggrunni

Question 27

Heitur jarðsjór

Answer 27

Sjór í berggrunni
Ofan í jörðu á landi
Grunnvatn flýtur ofan á sjónum
Jarðsjórinn hitnar vegna innskota og nálægðar við möttil
Gropið berg hleypir sjónum inn
Notaður til að hita um ferskvatn

Dæmi : á Reykjanesskaga (Svartsengi)

Question 28

Hvað gerist við aukið dýpi í vatni ?

Answer 28

Þrýstingur í vatninu eykst og suðumark hækkar

Question 29

Hver er reglan um uppleyst efni í jarðhitavatni ?

Answer 29

Magn uppleystra efna eykst með hækkandi hita

Question 30

Skilgreining : ölkeldur

Answer 30

Uppsprettur kolsýrðs vatns á lág- og háhitasvæðum

Question 31

Ölkeldur

Answer 31

Uppsprettur kolsýrðs vatns á lág- og háhitasvæðum
Innihalda mikla kolsýru (náttúruleg)
Getur verið heitt og kalt

Dæmi : á Snæfellsnesi

Question 32

Hvar finnast flestar ölkeldur ?

Answer 32

Á Snæfellsnesi

Question 33

Hvaðan er helmingur orkunotkunar á Íslandi fenginn ?

Answer 33

Úr jarðhita

Question 34

Í hvað eru láhitasvæðin nýtt ?

Answer 34

Húshitun
Ylrækt
Laxeldi

Question 35

Í hvað eru háhitasvæðin nýtt ?

Answer 35

Húshitun

Question 36

Hvað er gert við grunnvatn á Nesjavöllum ?

Answer 36

Kalt grunnvatn hitað með jarðgufu og leitt til Reykjavíkur

Notað til húshitunar og framleiðslu á raforku

Question 37

Reykjanes (Svartsengi)

Answer 37

Góð lekt
Heitur jarðsjór
(Háhitasvæði)