Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Jarðfræði - MR > Jarðsaga Íslands - 11 kafli > Flashcards

Jarðsaga Íslands - 11 kafli Flashcards

1
Q

Af hverju er Ísland byggt ?

A

Hraunlögum
Móbergi
Seti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað er elsta bergs á Íslandi gamalt og hvar er það ?

A

16 milljón ára

Á Vestfjörðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvernig var myndun Atlantshafshryggsins ?

A

Í fyrstu klofnaði hryggurinn um Grænland og varð þá eyja
Fyrir 65 milljónum ára hætti gliðnun vestan Grænlands
Gliðnun hélt áfram milli Grænlands og Evrópu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvernig er jarðmyndunum skipt hérlendis ?

A

Blágrýtismyndun (tertíer)
Grágrýtismyndun (kvarter)
Móbergsmyndun (kvarter)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Tertíer

A

16-2.5 milljón ár

Stöðug eldgos á sléttu og auðu landi
Aðallega sprungugos (gjall- og klepragígar og dyngjur)
Gos í megineldstöðvum þar sem einnig gaus súru og ísúru efni (eldkeilur)
Meira um basalteldstöðvar en megineldstöðvar
Meira um helluhraun en basalthraun

Lítið um millilög vegna lítillar veðrunar (land gróið)
Millilög aðallega úr gjósku og surtarbrandi
Blaðför og frjókorn úr millilögum gefa til kynna lofstlag

Bergið lítið holufyllt

Lindár algengastar

Lítil setmyndun af því var lítil veðrun og því lítið rof

Nánast ekkert móberg myndaðist
Aðeins í stöðuvatni því jöklar höfðu ekki gengið yfir landið

Loftslag hlýtt og rakt
5°-10°C hlýrra en í dag

Finnast víða á Austfjörðum og Vestfjörðum

Jarðlögin kallast blágrýtismyndun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvernig gos voru á tertíertímabilinu ?

A

Stöðug eldgos á sléttu og auðu landi
Stöðug eldgos á sléttu og auðu landi
Aðallega sprungugos (gjall- og klepragígar og dyngjur)
Gos í megineldstöðvum þar sem einnig gaus súru og ísúru efni (eldkeilur)
Meira um basalteldstöðvar en megineldstöðvar
Meira um helluhraun en basalthraun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvernig voru millilög tertíertímabilsins ?

A

Lítið um þau vegna lítillar veðrunar (land gróið)
Aðallega úr gjósku og surtarbrandi
Blaðför og frjókorn úr millilögum gefa til kynna lofstlag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvernig vatnsföll voru algengust á tertíertímabilinu ?

A

Lindár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Var mikil eða lítil setmyndun á tertíertímabilinu ?

A

Lítil

Lítil veðrun og lítið rof

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvernig var loftslag á tertíertímabilinu ?

A

Hlýtt og rakt

5°-10°C hlýrra en í dag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvar finnast jarðlög frá tertíertímabilinu ?

A

Austfjörðum

Vestfjörðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvað gefur til kynna loftslag á tertíer ?

A

Blaðför og frjókorn úr millilögum (surtarbrandslögunum)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvernig var flóra tertíertímabilsins ?

A

Landið líklega vaxið barr- og laufskógi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hverjir eru helstu fundarstaðir plöntusteingervinga (sýna loftlagsbreytingar) ?

A 
Selárdalur í Arnarfirði
Brjánslækur
Steingrímsfjörður
Mókollsdalur
Hreðavatn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Átti kólnun eða hlýnun sér stað frá tertíer að kvarter ?

A

Kólnun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvernig var fána tertíertímabilsins ?

A 
Lítið af dýrum á Íslandi
Mý
Blaðlýs
Sjávarspendýr
Skeljar
Líklega dádýr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Tjörneslögin

A

500 m þykk
Liggur á hraunlagi sem er 8-9 milljón ára
Eingöngu mynduð á tertíer
Furuvíkurlögin og Breiðavíkurlögin eru ofan á þeim

Skiptist í þrennt eftir einkennissteingervingum hvers lags =
Gáruskeljalögin
Tígulskeljalögin
Krókskeljalögin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvað eru einkennissteingervingar ?

A

Steingervingar lífvera sem

  • lifa stutt jarðfræðilega séð
  • hafa mikla útbreiðslu
  • einkenna ákveðið skeið í jarðsögunni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Gáruskeljalög

A

Tjörneslögin

Lifir þar sem hiti sjávar er 5°-6° hærri en við Ísland er nú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Tígulskeljalög

A

Tjörneslögin

Lögun bendir til að hitastig sjávar hafi verið 5°C hærra en í dag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Krókskeljalögin

A

Tjörneslögin

Gefur til kynna svipað hitastig og við strendur Íslands í dag

22
Q

Kvarter

A

2.5 milljón ár - 10 þúsund ár
Ísöld á Íslandi
Stöðug eldvirkni þar sem skiptust á hlýskeið og jökulskeið

23
Q

Hlýskeið

A 
Kvarter
Runnu haren úr sprungum og dyngjum
Myndaðist set (s.s. sandsteinn, leirsteinn, skeljalög og surtarbrandur)
Loftslag svipað og nú
Lindár og dragár algengar
24
Q

Hvernig vatnsföll voru algeng á hlýskeiðum ?

A

Lindár

Dragár

25
Q

Hvernig var loftslag á hlýskeiðum ?

A

Svipað og nú

26
Q

Hvernig set myndaðist á hlýskeiðum ?

A

Sandsteinn
Leirsteinn
Skeljalög
Surtarbrandur

27
Q

Hvernig var eldvirkni á hlýskeiðum ?

A

Runnu hraun úr sprungum og dyngjum

28
Q

Jökulskeið

A 
Kvarter
Mynduðust móbergsstapar og hryggir við gos undir jökli
Myndaðist set
Loftslag 5°-10° kaldara en nú
Aðallega jökulár
Mikil veðrun vegna jökla
29
Q

Hvernig var eldvirkni á jökulskeiðum ?

A

Mynduðust móbergsstapar og hryggir við gos undir jökli

30
Q

Hvernig vatnsföll voru algeng á jökulskeiðum ?

A

Aðallega jökulár

31
Q

Hvernig var veðrun á jökulskeiðum ?

A

Mikil vegna jökla

32
Q

Hvernig set myndaðist á jökulskeiðum ?

A

Jökulset

33
Q

Hvað hafa fundist margar jökulmenjar hérlendis ?

A

30 (jökulskeið - aðskildir jöklar)

34
Q

Esjan

A

2.5-1.8 már
Gott dæmi um upphleðslu jarðlaga frá ísöld
(dæmigerður berglagastafli frá ísöld)

Hlýskeiðum = hlóðst upp samfelldur stafli hraunlaga
Jökulskeiðum = móberg og jökulberg
35
Q

Reykjavík

A

Elliðavogslögin =
Líklega mynduð á síðasta hlýskeiði (70-120 þús ár)
Hlýskeiðið jafnan nefnt Elliðavogsskeiðið
Sjávarset

Fossvogslögin =
Mynduð í lok síðasta jökulskeiðs (10-70 þús ár)
Jökulskeiðið jafnan nefnt Fossvogsskeiðið
Sjávarset

36
Q

Hvernig voru jöklarnir á ísöld

A

Nær allt landið var hulið jökli

Nema hæstu svæðin fyrir austan og vestan

37
Q

Síðjökultími

A 
18-10 þús ár
Lok ísaldar
Hefst fyrir 18 þúsund árum
Tók að hlýna
Jöklar hopa
2 kuldaskeið þannig að jöklar komu aftur 
- Álftanesskeiðið
- Búðaskeiðið
38
Q

Álftanesskeiðið

A

Síðjökultími
Hófst fyrir 12 þúsund árum
Myndanir = Álftanesgarður

39
Q

Búðaskeiðið

A

Síðjökultími
Hófst fyrir 11 þúsund árum
Myndanir = Búðaröðin

40
Q 
Hver voru skeiðin á síðjökultíma ?
Aldur 
Skeið
Veðurfar
Myndanir
Fjörumörk (m)
A 
Bölling 
Aldur = 12.500
Veðurfar = hlýtt
Myndanir = Fjörumörk í Akrafjalli
Fjörumörk (m) = 105 - 125

Álftanesskeiðið (eldra dryas)
Aldur = 12.000
Veðurfar = kalt
Myndanir = Álftanesgarður

Saurbæjarskeiðið (Alleröd)
Aldur = 11.500
Veðurfar = hlýtt
Myndanir = Fossvogslög

Búðaskeiðið (yngra dryas)
Aldur = 11.000
Veðurfar = kalt
Myndanir = Búðaröðin

Nútími
Aldur = 10.00

41
Q

Hvernig voru sjávarstöðubreytingar í lok ísaldar ?

A

Tók að hlýna
Jöklar byrjuðu að hörfa
Leysing var svo hröð að sjávarborð hækkaði mun hraðar en land náði að rísa
Fjörumörk færðust inn í land

42
Q

Úr frá hverju eru ummerki forna fjörumarka inni í landi eru sjáanleg ?

A 
Fornum brimstöllum
Malarhjöllum 
Óshólmum
Marbökkum
Setlögum m/skeljum
43
Q

Brimstallur

A

Myndað af brimi í föstu bergi
Aldan sverfur sig inn í bergið og grefur undan því
Brattir sjávarhamrar myndast

Hægt er að sjá ummerki um forna fjörumarka inni í landi af fornum brimstöllum

44
Q

Nútími

A

10.000 ár - í dag
Ísöld lauk fyrir 10.000 árum þegar jöklar tóku að hörfa frá Búðaröðinni
Gróður tók fljótt við af sér

Skiptist í 5 skeið=
Birkiskeiðið fyrra
Mýrarskeiðið fyrra
Birkiskeiðið síðara
Mýrarskeiðið síðara
Landnám og sögulegur tími
45
Q

Hvenær lauk ísöld ?

A

Fyrir 10.000 árum þegar jöklar tóku að hörfa frá Búðaröðinni

46
Q

Birkiskeiðið fyrra

A 
Skeið nútíma
10.000-6500 ár
Þurrt og hlýtt
2°C hærri meðalhiti en í dag
Jöklar nær horfnir
47
Q

Mýrarskeiðið fyrra

A 
Skeið nútíma
6500-5000 ár
Vætusamt
Skógar hörfa
Mýrar koma
48
Q

Birkiskeiðið síðara

A 
Skeið nútíma
5000-2500 ár
Hlýnar á ný
Jöklar hverfa
Gróður þekur um 3/4 hluta landsins
49
Q

Mýrarskeiðið síðara

A 
Skeið nútíma
2500-landnám
Loftslag kólnar
Jöklar myndast á ný
Mýrar stækkuðu
Gróður minnkar
50
Q

Landnám og sögulegur tími

A

Skeið nútíma
Gróðri hrakaði vegna beitar og ágangs manna og vegna litlu ísöld
Minnkun gróðurs leiddi til uppblásturs

Jarðfræði - MR (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions