9.1 Narządy Zmysłów Flashcards
(26 cards)
Jakie są kryteria podziału receptorów?
eksteroreceptory i interoreceptory
Scharakteryzuj ekstreroreceptory.
odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego - fotoreceptory w oku pochłaniają światło o określonej długości fal
Scharakteryzuj interoreceptory.
odbierają bodźce z wnętrza organizmu - baroreceptory w ścianach naczyń krwionośnych reagują na zmianę ciśnienia krwi w naczyniach
Wymień rodzaje receptorów ze względu na rodzaj odbieranego bodźca.
mechanoreceptory, chemoreceptory, termoreceptory, nocyreceptory, fotoreceptory, elekroreceptory
Opisz budowę narządów zmysłów.
są zbudowane z kom. receptorowych, którym zazwyczaj towarzyszą inne komórki ułatwiające odbiór bodźca
Wymień podstawowe rodzaje zmysłów.
dotyk, wzrok, słuch, równowaga, węch i smak
Wyjaśnij czym jest zmysł dominujący i podaj jego przykłady.
to taki, który odgrywa główną rolę spośród wszystkich zmysłów np. U ptaków - latanie - dominujący wzrok, a u ssaków - na lądzie - słuch. WYJĄTEK to ssaki naczelne (my) - dominujący wzrok
Jaki i u kogo występuje dodatkowy zmysł ?
U ryb chrzęstnoszkieletowych - zmysł elektryczny
Scharakteryzuj narządy zmysłu dotyku.
Są to mechanoreceptory rozmieszczone w powłoce ciała, które odbierają bodźce bezpośrednie - dotyk, ucisk, rozciąganie, wibracje. Mechanoreceptorami mogą być komórki zmysłowe ale także wolne zakończenia włókien nerwowych. Dodatkowy narząd zmysłu to linia boczna u ryb - składa się z receptorów umiejscowionych tuż pod powierzchnią skóry. Są one ułożone w jednej linii w kanalikach biegnących wzdłuż całego ciała i rozciągających się po obu stronach głowy. Dzięki niej odczuwają ruchy wody wywołane przez inne zwierzęta lub odbijające się od przeszkód.
Wymień gdzie i u kogo występują receptory dotyku.
Na czułkach, głaszczkach i wąsach pierścienic. Na czułkach stawonogów i ślimaków. W skórze u kręgowców.
Podaj narządy wzroku oraz opisz ich budowę.
Oczy - składają się z fotoreceptorów, które odbijają bodźce świetlne, a potem przetwarzają je na impulsy nerwowe. U wielu zwierząt w procesie tym występuje barwnik RODOPSYNA, który rozkłada się pod wpływem światła co powoduje powstanie impulsu nerwowego.
Omów kolejne stadia ewolucji oka prostego u zwierząt.
- Skupisko komórek światłoczułych - zlokalizowane na zewnętrznej powłoce ciała. Odróżnienie światła od ciemności. 2. Oczy kubkowe - powstają jako wgłębienie powłoki ciała, na jego dnie znajdują się fotoreceptory, dodatkowo umożliwiają określenie kierunku padania światła. 3. Oczy pęcherzykowe - powierzchnia fotoreceptorów jest dużo większa nic w przypadku oczu kubkowych, co poprawia ostrość widzianego obrazu. Oko pęcherzykowe umożliwia też odróżnienie kształtów i kolorów. 4. Oko pęcherzykowe z soczewką - zdolne do akomodacji czyli ostre widzenie jest możliwe niezależnie od odległości od oglądanego obiektu.
Podziel gdzie u kogo mieszczą się mechanoreceptory.
U bezkręgowców - w statocystach, u kręgowców - w uchu wewnętrznym
Wyjaśnij na czym polega działanie narządu słuchu
Polega na odbieraniu i analizowaniu drgań powietrza lub wody
Kto może rejestrować dźwięki ?
Do rejestrowania dźwięków zdolne są owady mające narządy tympanalne oraz większość kręgowców, u których funkcję słuchową pełni narząd spiralny mieszczący się w uchu wewnętrznym.
Jak ryby odbierają dźwięki?
U ryb ważna rolę w odbieraniu dźwięków pełni pęcherz pławny - wzmacnia bodźce dźwiękowe.
Dlaczego kręgowce lądowe tak dobrze odbierają dźwięki?
Ponieważ są wyposażone w dodatkowe elementy zwiększające czułość słuchu. Płazy, gady i ptaki mają błonę bębenkową, a także jedną kosteczkę słuchową (strzemiączko, kolumienkę). U ssaków pojawiają się dodatkowe kosteczki słuchowe - młoteczek i kowadełko oraz ucho zewnętrzne.
Po co są narządy równowagi?
Informują one o położeniu organizmu w przestrzeni.
Scharakteryzuj narządy równowagi bezkręgowców i kręgowców
U bezkręgowców funkcje te pełnią statocysty - pęcherzyki zbudowane z orzęsionego nabłonka, w którym występują mineralne kryształy - statolity. U kręgowców na podobnej zasadzie działa błędnik błoniasty - tworzą go zwykle trzy kanały półkoliste, a także przedsionek składający się z komórek rzęsatych oraz mineralnych kryształów - otolitów. Zmiana położenia ciała wywołuje ruch płynu wypełniającego kanały oraz przesunięcie otolitów i nacisk na inne partie rzęsek. To powoduje powstanie impulsu nerwowego, który przesyła informacje do mózgowia.
Scharakteryzuj powstawanie oczu w rozwoju zarodkowymi głowonogów i kręgowców.
W rozwoju zarodkowym bezkręgowców narządy te rozwijają się w wyniku wypuklania się powierzchni ciała, natomiast w rozwoju zarodkowym kręgowców tworzą się z pęcherzyków ocznych, które są uwypukleniami międzymózgowia. W budowie obu rodzajów oczu są elementy wspólne: źrenica, soczewka, ciało szkliste i siatkówka.
Porównaj budowę oczu pęcherzykowatych u bezkręgowców i kręgowców.
U głowonogów włókna nerwowe znajdują się pod warstwą fotoreceptorów i zbiegają się wprost w nerw wzrokowy, natomiast u kręgowców włókna nerwowe znajdują się nad warstwą fotoreceptorów, dlatego najpierw skręcają w stronę mózgu, a dopiero potem zbiegają się w nerw wzrokowy.
Podziel zmysły węchu i smaku w zależności ich występowania u zwierząt.
U zwierząt wodnych występują tylko narządy węchu, a u większości zwierząt lądowych -zarówno węchu jak i smaku.
Gdzie występują chemoreceptory u bezkręgowców?
Zazwyczaj na całym ciele, przy czym najliczniej w okolicy otworu gębowego i na czułkach
Gdzie występują chemoreceptory u kręgowców wodnych?
Zazwyczaj na grzbietowej stronie głowy. Mogą mieć postać dołków wyściełanych komórkami węchowymi.
