Biochemia def. Flashcards

Question

konformacja

Answer 1

przestrzenny układ atomów w cząsteczce chemicznej, który może się zmieniać. W wirusach i w organizmach konformacja przyjmowana przez białka i DNA ma decydujący wpływ na ich aktywność biologiczną.

Answer 2

grupa organicznych związków chemicznych, barwników roślinnych należących do karotenoidów (są tlenowymi pochodnymi karotenów). Pełnią funkcje pomocniczych barwników fotosyntezy, a także przeciwutleniaczy (chronią komórki, a zwłaszcza chloroplasty przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu). Dzięki licznym sprzężonym wiązaniom podwójnym nadają żółtą, pomarańczową lub czerwoną barwę kwiatom, owocom, a także żółtku jaj (luteina). Ogólnie: ksantofil – żółty barwnik

Answer 3

jeden z końcowych produktów metabolizmu związków azotowych w organizmach żywych. Stosunkowo nietoksyczny i słabo rozpuszczalny w wodzie (wytrąca się w postaci białych kryształów). Ściślej – produkt końcowy metabolizmu białek i puryn, a także główny produkt przemiany materii azotowej u zwierząt urikotelicznych (owadów, ślimaków lądowych i wielu gadów).

Answer 4

typ kwasu nukleinowego, który składa się z nukleotydowych monomerów (rybonukleotydów) połączonych wiązaniem fosfodiestrowym. Zawiera cukier – rybozę, zasady azotowe: adeninę (A), cytozynę (C), guaninę (G) i uracyl (U) oraz grupy fosforanowe. Zwykle jest jednoniciowy. Bierze udział w syntezie białek (mRNA, tRNA i rRNA), regulacji genów. Niektóre cząsteczki mają własności katalityczne (rybozymy). Kwasy rybonukleinowe są składnikami: rybosomów, jądra komórkowego, cytoplazmy i organelli półautonomicznych. Uwaga: u niektórych wirusów (np. HIV) funkcjonuje jako genom.

Answer 5

każda niebiałkowa cząsteczka lub jon, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania enzymu. Kofaktory mogą być związane na stałe z miejscem aktywnym enzymu lub mogą luźno łączyć się z substratem w czasie reakcji katalizy.

Answer 6

kompleks białek zawierający specjalną parę cząsteczek chlorofilu a i pierwotny akceptor elektronów. Usytuowany centralnie w fotoukładzie/fotosystemie kompleks ten wpływa na przebieg reakcji w fotosyntezie. Wzbudzona dzięki energii świetlnej para cząsteczek chlorofili dostarcza elektron do pierwotnego akceptora elektronów, który przekazuje elektron do łańcucha transportu elektronów.

Answer 7

kompleks białek związanych z cząsteczkami barwników (chlorofilu a, chlorofilu bi karetonoidów), które wyłapują energię świetlną i przekazują ją do barwników centrum reakcji fotosystemu. Czasem nazywane są układami antenowymi/antenami energetycznymi.

Answer 8

każdy hormon steroidowy produkowany i wydzielany przez nadnercza.

Answer 9

dwuniciowa, helikalnie zwinięta cząsteczka kwasu nukleinowego, składa się z nukleotydowych monomerów zawierających cukier deoksyrybozę i zasadę azotową: adeninę A, cytozynę C, guaninę G, tyminę T. Cząsteczki DNA są zdolne do replikacji i determinują dziedziczną strukturę białek komórki/organizmu.

Answer 10

polimer (polinukleotyd) składający się z wielu nukleotydowych monomerów; służy jako matryca do produkcji białek oraz, pośrednio poprzez działanie tych białek, koduje wszystkie funkcje komórki.Występują dwa typy kwasu nukleinowego: DNA i RNA.

Answer 11

kwas karboksylowy o długim łańcuchu węglowym. Kwasy tłuszczowe różnią się długością oraz liczbą i umiejscowieniem wiązań nienasyconych; trzy kwasy tłuszczowe połączone z jedną cząsteczką glicerolu tworzą cząsteczkę tłuszczu, nazywanego również triacyloglicerolem lub triglicerydem.

Answer 12

sekwencja cząsteczek przenoszących elektrony (najczęściej białek błonowych). Elektrony przekazywane są w reakcjach redoks, a uwalniana energia wykorzystywana do produkcji ATP. Łańcuchy transportu elektronów funkcjonują w błonach tylakoidów chloroplastów i w błonie wewnętrznej mitochondriów.

Answer 13

grupa związków organicznych, do której należą tłuszcze, fosfolipidy i steroidy, które rozpuszczają się słabo, jeśli w ogóle, w wodzie. Główne biologiczne funkcje lipidów to: współtworzenie błon biologicznych, magazynowanie energii i udział w przesyłaniu sygnałów (hormony steroidowe).

Answer 14

fosfolipid, w którym grupa fosforanowa zestryfikowana jest choliną. Występuje w każdej komórce ciała zwierząt (w tym człowieka), głównie jako składnik błon komórkowych. Jest bardzo ważnym składnikiem tkanki nerwowej (współtworzy i chroni osłonkę mielinową). Jej obecność stwierdzono także w żółtku jaj, w rzepaku, słoneczniku i ziarnach soi.

Answer 15

maksymalna liczba cząsteczek substratu, które cząsteczka enzymu przekształca w produkt w danej jednostce czasu (w optymalnych warunkach). Liczba obrotów jest bardzo zróżnicowana dla różnych enzymów, np. dla lizozymu wynosi 0,5/s, a dla anhydrazy węglanowej 600 tys./s (wg Biochemii. Tymoczko, Berg nawet 1 mln/s).

Answer 16

enzym, który niszczy ściany komórkowe bakterii. U ssaków znajduje się w pocie, łzach i ślinie.

Answer 17

ogromna cząsteczka, która powstaje przez łączenie się małych cząsteczek, zwykle w wyniku reakcji kondensacji monomerów. Makrocząsteczkami najczęściej są polimery: polisacharydy, białka i kwasy nukleinowe.

Answer 18

związki chemiczne powstające w organizmach żywych w wyniku przemiany materii. W niektórych przemianach (w szlakach i procesach metabolicznych) wyróżnić można metabolity przejściowe (produkty przejściowe) i metabolity końcowe (produkty końcowe).

Answer 19

ogół reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach. Stanowi podstawę wszelkich zjawisk biologicznych. Niezbędnym warunkiem metabolizmu jest wymiana materii i energii z otoczeniem.

Answer 20

specyficzny fragment cząsteczki enzymu, który przyłącza substrat w wyniku dużej liczby słabych oddziaływań. Zagłębienie w którym zachodzi katalizowana reakcja.

Answer 21

organiczny, rozpuszczalny, końcowy produkt przemian materii azotowej (głównie białek). U kręgowców ureotelicznych powstaje w wątrobie w cyklu mocznikowym, w którym następuje wiązanie amoniaku z dwutlenkiem węgla.

Answer 22

organiczny związek chemiczny (nukleotyd) zbudowany z amidu kwasu nikotynowego (wit. PP czyli niacyny), rybozy i grupy fosforanowej. Po połączeniu z mononukleotydem adeninowym (AMP) tworzy dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NAD+) oraz jego fosforan (NADP+). Synonimy:NMN

Answer 23

metabolity, które nie są bezpośrednio niezbędne do wzrostu i rozwoju organizmu. Powstawanie metabolitów wtórnych jest charakterystyczne dla bakterii, grzybów i roślin wyższych. Większość z nich to związki organiczne pełniące funkcje takie jak sygnalizacja międzykomórkowa, obrona przed patogenami, obrona przed roślinożercami, wabienie owadów.

Answer 24

enzymy z klasy transferaz przenoszące na zasady DNA (adeninę i cytozynę) grupy metylowe. Rozpoznawana sekwencja zwykle ma charakter symetryczny (palindromowy). Proces ogólnie nazywa się metylacją DNA. Może jej ulegać jedna lub obie nici DNA. W naturze metylotransferazy DNA są częścią systemów restrykcji-modyfikacji, które służą prokariontom do obrony przed włączaniem obcego DNA (fagów) do ich genomu. U eukariontów metylotransferazy DNA związane są m.in. z mechanizmami regulacji ekspresji genów, uczestniczą w inaktywacji “drugiego” chromosomu X, chronią przed kancerogenezą.

Answer 25

białko złożone, zawierające hem (zatem także żelazo), magazynujące tlen w komórkach mięśni.

Answer 26

podjednostka służąca jako element budulcowy polimeru.

Answer 27

ajprostsze węglowodany. Mają charakterystyczny wzór cząsteczkowy, który jest wielokrotnością Cn(H2O)n.

Answer 28

kwas tłuszczowy, w którym wszystkie atomy węgla w łańcuchu wodorowęglowym są połączone przez pojedyncze wiązania, co maksymalizuje liczbę atomów wodoru przyłączonych do szkieletu węglowego.

Answer 29

enzym, który tnie RNA lub DNA, usuwając jeden bądź kilka nukleotydów lub hydrolizując całe cząsteczki DNA lub RNA na poszczególne nukleotydy.

Answer 30

organiczny związek chemiczny zbudowany z zasady azotowej połączonej wiązaniem glikozydowym z pentozą (rybozą, deoksyrybozą).

Answer 31

kwasy tłuszczowe mające jedno lub więcej podwójnych wiązań pomiędzy atomami węgla w łańcuchu węglowodorowym. Tego typu wiązania redukują liczbę atomów wodoru przyłączonych do szkieletu węglowego.

Answer 32

organiczny związek składający się z pięciowęglowego cukru połączonego wiązaniem kowalencyjnym (glikozydowym) z zasadą azotową i jedną lub więcej grupą fosforanową. Nukleotydy są jednostkami budulcowymi kwasów nukleinowych, pełnią też ważną rolę w metabolizmie (np. ATP, GTP) i przekazywaniu sygnałów w komórce (cAMP). Pięciowęglowy cukier to ryboza (wówczas mówimy o rybonukleotydach) albo deoksyroboza (deoksyrobonukleotydy). Krótko: nukleotydy są estrami nukleozydów i kwasu fosforowego (5′-fosforany nukleozydów).

Answer 33

rodzaj oddychania beztlenowego polegający na utlenianiu glukozy z jednoczesną redukcją związków nieorganicznych – azotanów. Ściślej mówiąc w procesie tym bakterie denitryfikacyjne utleniają glukozę do dwutlenku węgla i wody redukując jednocześnie azotany(V) do azotanów(III), a te ostatnie do azotu cząsteczkowego (N2) lub tlenku azotu (N2O). Proces jest niezależny od obecności lub braku tlenu i przeprowadzają go bakterie będące względnymi beztlenowcami. Przykłady: gatunki z rodzaju Pseudomonas (P. aeruginosa i P. fluorescens, które są względnymi patogenami człowieka), gatunki z rodzaju Agrobacterium. Równanie ogólne jednego z rodzajów oddychania azotanowego: glukoza + azotan potasu(V) -> dwutlenek węgla + woda + azotan potasu(III) + EnergiaC6H12O6 + 12KNO3 -> 6CO2 ++ 6HO2 + 12KNO2 + Energia

Answer 34

ielostopniowy biochemiczny proces utleniania związków organicznych związany z wytwarzaniem energii użytecznej metabolicznie (głównie w postaci ATP). Oddychanie przebiega w każdej żywej komórce w sposób stały. Zachodzi nawet wtedy, gdy inne procesy metaboliczne zostaną zahamowane. Chociaż istnieją różnice w przebiegu procesu oddychania u poszczególnych grup organizmów, to zestaw enzymów katalizujących poszczególne reakcje składające się na oddychanie jest zbliżony u wszystkich organizmów. Oddychanie komórkowe jest jedną z kluczowych cech życia. Wyróżnia się oddychanie beztlenowe i oddychanie tlenowe. Czasem – oddychanie wewnątrzkomórkowe.

Answer 35

półpłynna substancja występująca w głowie kaszalotów, w zbiorniku nad prawym przewodem nosowym. Składa się głównie z wosku – estru alkoholu cetylowego i palmitynianu. Konsystencję półpłynną zachowuje tylko wewnątrz żywego zwierzęcia (w temperaturze jego ciała), natomiast po zetknięciu z powietrzem zastyga. Synonimy: spermacet

Answer 36

rodzaj oddychania komórkowego zachodzącego bez udziału tlenu. Sposób uzyskiwania energii użytecznej biologicznie, w którym utleniane są związki organiczne (np. glukoza), a akceptorami elektronów i jonów wodorowych są kwasy organiczne (np. pirogronian) lub związki nieorganiczne takie, jak np. azotany. Rodzajem oddychania beztlenowego są fermentacje.

Answer 37

rzemiany kataboliczne, które zużywają tlen i związki organiczne do syntezy ATP. Jest to najbardziej wydajny proces oddychania, przeprowadzany przez większość komórek eukariotycznych i komórki wielu prokariontów.

Answer 38

grupa enzymów z klasy hydrolaz katalizująca proteolizę, czyli hydrolizę wiązań peptydowych. Peptydazy są podzielone na dwie grupy: endopeptydazy, które rozcinają wiązania wewnątrz łańcucha peptydowego, egzopeptydazy, które odcinają pojedyncze aminokwasy od końców łańcucha peptydowego.

Answer 39

wyspecjalizowana cząsteczka w błonie tylakoidów chloroplastów lub w błonie niektórych prokariontów. Jest akceptorem elektronów wybitych z cząsteczek chlorofilu współtworzących kompleks centrum reakcji.

Answer 40

łańcuchowy polimer składający się z wielu nukleotydowych monomerów połączonych w łańcuch wiązaniami fosfodiestrowymi. Polinukleotydami są zarówno cząsteczki DNA, jak i RNA.

Answer 41

polimer zbudowany z wielu monosacharydów połączonych wiązaniami glikozydowymi. Przykłady: skrobia, glikogen, celuloza.

Answer 42

jeden z dwóch rodzajów zasad azotowych występujących w nukleotydach. Charakteryzuje się sześcioczłonowym pierścieniem połączonym z pięcioczłonowym pierścieniem. Purynami są adenina (A) i guanina (G). Uwaga: A i G występują we wszystkich kwasach nukleinowych.

Answer 43

biologiczny lawinowy proces samoistnego utleniania lipidów. Sprzyja mu podwyższona temperatura i światło słoneczne. Z punktu widzenia zdrowotnego proces niekorzystny.

Answer 44

jeden z dwóch rodzajów zasad azotowych występujących w nukleotydach. Charakteryzuje się występowaniem pojedynczego sześcioczłonowego pierścienia. Pirymidynami są cytozyna (C), tymina (T) i uracyl (U).

Answer 45

natywna forma DNA, oznacza dwa antyrównoległe łańcuchy polinukleotydowe spiralnie zwinięte wokół wspólnej osi.

Answer 46

liniowy, nierozgałęziony polimer utworzony z wielu (zasadniczo powyżej 10) aminokwasów połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi. W organizmach żywych łańcuch peptydowy powstaje w procesie translacji.

Answer 47

białko transportujące jony, które generuje napięcie w poprzek błony.

Answer 48

przyłączanie się cząsteczki chemicznej do białka w określonym miejscu, zmieniające powinowactwo chemiczne tego białka do innych cząsteczek. Dobrym przykładem efektu allosterycznego odgrywającego istotną rolę w regulacji aktywności enzymatycznej jest inhibicja allosteryczna. Przyłączenie się inhibitora allosterycznego do miejsca innego niż miejsce aktywne, obniża aktywność katalityczną enzymu w wyniku zmiany jego konformacji (zmniejsza się powinowactwo do substratu). Innym przykładem jest zmiana powinowactwa białek transportowych do ich ładunku.

Answer 49

ośliny, u których cykl Calvina-Bensona jest poprzedzony jest przez reakcje wiązania ditlenku węgla w czterowęglowe związki organiczne.

Answer 50

enzym karboksylaza/oksygenaza rybulozo-1,5-bisfosforanu (RuBP). Powszechny u roślin. In vivo aktywny w obecności światła, ale związany jest z kluczową reakcją tak zwanej fazy ciemnej fotosyntezy. W zależności od warunków rubisco działa jak: a. karboksylaza RuBP – katalizuje reakcję przyłączenia cząsteczki dwutlenku węgla do rybulozo-1,5-bisfosforanu (RuBP), b. oksygenaza RuBP – katalizuje rozbicie cząsteczki RuBP z udziałem tlenu cząsteczkowego na fosfoglicerynian i fosfoglikolan. Por. fotooddychanie.

Answer 51

organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy cukier prosty (pentoza) należący do aldoz. Stanowi element budulcowy rybonukleozydów, rybonukleotydów (np. AMP, ADP, ATP, GTP, CTP, UTP), dinukleotydów (np. NAD, NADP, FAD), kwasu rybonukleinowego (RNA), niektórych koenzymów (koenzym A) i witamin (witamina B2 i B12). Powstaje w szlaku pentozofosforanowym. Krótko: cukrowy składnik nukleotydów RNA

Answer 52

reakcje pierwszej z dwóch głównych faz fotosyntezy (poprzedzające cykl Calvina-Bensona). Reakcje te odbywają się na błonie tylakoidów chloroplastów lub na błonach niektórych prokariontów i przekształcają energię słoneczną w energię chemiczną ATP i NADPH, uwalniając tlen.

Answer 53

rośliny przeprowadzające reakcje cyklu Calvina-Bensona jako początkowego etapu włączania CO2 do materii organicznej. U takich roślin pierwszymi stałymi produktami fotosyntezy są cząsteczki trójwęglowe (kwas 3-fosfoglicerynowy, aldehyd 3-fosfoglicerynowy).

Answer 54

rośliny, które prowadzą szczególnie oszczędną gospodarkę wodną, m.in. gruboszowate oraz ananas. Przeprowadzają szczególny rodzaj fotosyntezy tlenowej. Por. fotosynteza CAM (CAM od ang. crassulacean acid metabolism)

Answer 55

(rRNA) – RNA, który wraz z białkami tworzy rybosomy. W komórkach eukariotycznych powstaje głównie na terenie jąderka. Uczestniczy w translacji. rRNA jest rybozymem. Stanowi największą frakcję RNA w komórkach.

Answer 56

związek organiczny będący wielohydroksylowym aldehydem (aldozą), ketonem (ketozą) lub ich pochodną. Sacharydy występują jako cukry proste (monosacharydy), oligosacharydy (2-10) lub polisacharydy (polimery o n>10). Sacharydy stanową ok. 80% suchej masy roślin i tylko ok. 2-3% suchej masy zwierząt.

Answer 57

energia potencjalna zmagazynowana w formie gradientu elektrochemicznego, generowana poprzez pompowanie jonów wodorowych w poprzek błony biologicznej w trakcie chemiosmozy.

Answer 58

proces tworzenia przez rozpuszczalnik otoczki solwatacyjnej wokół jonów i cząsteczek substancji polarnych obecnych w roztworze. Proces solwatacji zachodzi na skutek wzajemnego przyciągania elektrostatycznego cząsteczek silnie polarnego rozpuszczalnika oraz obecnych w roztworze jonów lub polarnych cząsteczek substancji rozpuszczonej. Solwatacja, w której rozpuszczalnikiem jest woda to hydratacja.

Answer 59

takie stężenie substratu, przy którym szybkość reakcji enzymatycznej jest równa połowie szybkości maksymalnej tej reakcji. Stała ta jest wyrażana w molach na dm³ i określa powinowactwo enzymu do substratu (im mniejsza jest wartość stałej tym powinowactwo jest większe).

Answer 60

określony kształt złożonego białka zdefiniowany przez charakterystyczne trójwymiarowe ułożenie jego podjednostek składowych – polipeptydów mających strukturę trzeciorzędową. Jedynie część białek tworzy strukturę czwartorzędową. Zniszczenie struktury czwartorzędowej pozbawia białka aktywności biologicznej. Przykładami białek składających się z kilku podjednostek są: hemoglobina, polimeraza DNA, kanały jonowe, wirus mozaiki tytoniowej i dehydrogenaza alkoholowa.

Answer 61

polisacharyd roślinny, składający się wyłącznie z merów glukozy połączonych wiązaniami α-glikozydowymi. Jest mieszaniną amylozy i amylopektyny. Pełni rolę magazynu energii. Można ją wykryć za pomocą jodyny lub płynu Lugola, który zawiera jod. Pod wpływem jodu skrobia przyjmuje niebieskofioletowe zabarwienie. Skrobia jest głównym węglowodanem w diecie człowieka.

Answer 62

podstawowy mechanizm homeostazy, gdzie zmiana czynników fizjologicznych wywołuje odpowiedź, która przeciwdziała tym zmianom. Fundamentalny mechanizm samoregulacyjny wykorzystywany, m.in. w regulacji wydzielania hormonów oraz w regulacji enzymów szlaków metabolicznych. Ten rodzaj sprzężenia zwrotnego powoduje osiągnięcie stanu dynamicznej równowagi. Trywialnie: układ, w którym element A działa pobudzająco na element B, który hamuje zwrotnie element A.

Answer 63

typ lipidu, który charakteryzuje się szkieletem węglowym składającym się z czterech pierścieni z przyłączonymi różnymi grupami chemicznymi.

Answer 64

przestrzenne ułożenie fragmentów łańcuchów polipeptydowych: helisa α i harmonijka β (pofałdowana płaszczyzna). Wynika przede wszystkim z tworzenia wewnątrzcząsteczkowych wiązań wodorowych między atomami tlenu grup peptydowych i atomami wodoru innych grup peptydowych. Do zobrazowania struktury drugorzędowej cząsteczek w modelu wstęgowym używa się charakterystycznych helis (dla helisy alfa) oraz strzałek (dla harmonijki beta) Uwaga: jeden łańcuch polipeptydowy białka może mieć fragmenty tworzące helisę alfa i inne tworzące harmonijkę beta. Krótko: w białku lokalne powtórzone zwinięcia lub zgięcia szkieletu polipeptydowego wynikające z tworzenia wiązań wodorowych pomiędzy elementami tego szkieletu (bez udziału łańcuchów bocznych).

Answer 65

nieregularne, przestrzenne ukształtowanie cząsteczki białka wynikające z interakcji łańcuchów bocznych biorących udział w interakcjach hydrofobowych, wiązaniach jonowych, wiązaniach wodorowych i mostkach disiarczkowych.

Answer 66

złożony kompleks białek błonowych tworzących “młyn molekularny”, przez który dyfundują protony. Kompleks funkcjonuje w mechanizmie chemiosmozy, który wykorzystuje energię zmagazynowaną w formie gradientu jonów wodorowych w poprzek błony do produkcji ATP. Syntaza ATP występuje w wewnętrznych błonach mitochondrialnych i chloroplastowych eukariontów, a także w błonach komórkowych prokariontów.

Answer 67

– szlak metaboliczny, w którym wydzielana jest energia z rozpadu złożonych związków do związków o prostszej budowie. Energia metaboliczna z reakcji szlaków katabolicznych zasila praktycznie wszystkie przejawy życia. Przykłady: glikoliza (także fermentacje), beta-oksydacja, cykl Krebsa.

Answer 68

struktura pierwszorzędowa

Answer 69

substrat – dwa znaczenia: związek startowy w reakcjach chemicznych związek, na który działa enzym

Answer 70

– szlak metaboliczny, w którym energia jest zużywana/pochłaniana do syntezy cząsteczek złożonych z prostszych związków. Przykłady: glukoneogeneza, synteza kwasów tłuszczowych.

Answer 71

całkowita ilość energii, którą zwierzę lub inny organizm zużywa w jednostce czasu.

Answer 72

disacharyd złożony z dwóch cząsteczek glukozy połączonych wiązaniem O-glikozydowym (α(1→1)α). Jest głównym cukrem transportowym hemolimfy owadów. W niewielkich ilościach występuje także w grzybach, np. drożdżach.

Answer 73

zwyczajowa nazwa grupy lipidów prostych, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych, głównie triacylogliceroli (triglicerydów). Reszty kwasowe występujące w cząsteczkach tłuszczów zawierają zwykle od 12 do 18 atomów węgla. Większość tłuszczów nie ma zapachu i jest nierozpuszczalna w wodzie, natomiast dobrze rozpuszcza się w rozpuszczalnikach niepolarnych. Tłuszcze mają ciężar właściwy mniejszy od wody, a ich odczyn jest obojętny.

Answer 74

– cząsteczki tłuszczów właściwych powstające przez estryfikację jednej cząsteczki glicerolu trzema cząsteczkami

Answer 75

każde trwałe połączenie dwóch atomów. Wiązania chemiczne powstają w wyniku uwspólnienia dwóch lub większej liczby elektronów pochodzących z jednego lub obu łączących się atomów albo przeskoku jednego lub większej liczby elektronów z jednego atomu na drugi i tym samym utworzenia pary jonowej. Podział wiązań chemicznych ze względu na ich naturę: wiązanie kowalencyjne niespolaryzowane wiązanie kowalencyjne spolaryzowane wiązanie jonowe wiązanie wodorowe

Answer 76

wiązanie kowalencyjne powstające w wyniku odwodornienia grup tiolowych –SH dwóch cystein znajdujących się w tym samym łańcuchu białkowym. W ten sposób dwa atomy siarki tworzą mostek dwusiarczkowy (-S-S-) – najsilniejsze wiązanie między łańcuchami bocznymi aminokwasów. Wiązania dwusiarczkowe nadają względną trwałość strukturze trzeciorzędowej białek. Pojęcia: wiązania dwusiarczkowe i mostki dwusiarczkowe traktuj jak synonimy.

Answer 77

wiązanie kowalencyjne między grupą karboksylową jednego aminokwasu a grupą aminową drugiego. Powstaje w wyniku reakcji kondensacji (połączonej z dehydratacją).

Answer 78

grupa organicznych związków chemicznych o zróżnicowanej budowie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dla człowieka i innych organizmów są związkami egzogennymi, w związku z czym muszą być dostarczane z pokarmem (często w postaci prowitamin). Ze względu na rozpuszczalność witaminy dzielone są na: rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E i K) i rozpuszczalne w wodzie (witaminy B i C). Brak określonej witaminy w organizmie to awitaminoza, niedobór – hipowitaminoza, zaś nadmiar – hiperwitaminoza. Uwaga: nawet rośliny telomowe wymagają witamin! Chodzi tu o wit. B12. Istotniejsze jest jednak, że witaminy są substancjami oligodynamicznymi. Krótko: witamina to egzogenna organiczna cząsteczka niezbędna w diecie w małych ilościach. Działa jako koenzym lub jego część.

Answer 79

rodzaj słabego wiązania chemicznego, tworzącego się, kiedy atom wodoru, związany kowalencyjnie z dowolnym atomem elektroujemnym, jest jednocześnie przyciągany przez inny elektroujemny atom, np. tlenu lub azotu. We wzorach wiązanie wodorowe zazwyczaj jest oznaczane linią przerywaną, np. X−H⋯Y−Z. Krótko: rodzaj oddziaływania elektrostatycznego między atomem wodoru i atomem elektroujemnym zawierającym wolne pary elektronowe (o dużej elektroujemności), np. atomem tlenu lub azotu.

Answer 80

kowalencyjne wiązanie tworzące się między dwoma monosacharydami w reakcji dehydratacji.

Answer 81

powstaje podczas przechodzenia promieniowania elektromagnetycznego przez barwniki absorbujące promieniowanie o określonych długościach fali, np. chlorofil a, chlorofil b czy β-karoten. Można je zarejestrować przy użyciu metod spektroskopii.

Answer 82

woda tworzona w komórkach organizmu poprzez zachodzące w nich procesy metaboliczne, przede wszystkim oddychanie komórkowe (tlenowe!). Jest końcowym produktem utleniania substancji energetycznych pobieranych z pożywieniem (powstaje w łańcuchu oddechowym). W wyniku utleniania 100 gramów tłuszczów wytwarzane jest około 110 gramów wody metabolicznej. Węglowodany oraz białka powodują utworzenie odpowiednio 55,1 i 41,3 gramów wody ze 100 gramów tych substancji. Przykłady kręgowców wykazujących wyjątkową odporność na brak dostępu do wody pitnej: pustynne ssaki (np. wielbłądy), niedźwiedzie (szczególnie polarny), a także niektóre migrujące ptaki, odbywające długie nieprzerywane loty. Uwaga: w organizmie człowieka procesy metaboliczne dostarczają tylko około 10% potrzebnego zapotrzebowania na wodę. Ta ilość zużywana jest do wydalenia mocznika.

Answer 83

strącanie białek z roztworów wodnych poprzez dodanie stężonego roztworu soli, np. NaCl. Jest skutkiem zaburzenia otoczki cząsteczek wody i agregacji cząsteczek białek. Proces ten jest przykładem przejścia zolu w żel (koagulacji). Nie narusza struktury białka (nie powoduje denaturacji) i jest odwracalny.

Answer 84

wszystkie związki chemiczne zawierające węgiel, oprócz nielicznych najprostszych związków takich, jak np. tlenek węgla, dwutlenek węgla, cyjanowodór oraz kwas węglowy i jego sole (węglany, wodorowęglany). Poza węglem związki organiczne mogą zawierać prawie wszystkie pozostałe pierwiastki chemiczne. W organizmach najczęściej są to… wodór, tlen, azot oraz siarka i fosfor.

Biochemia def. Flashcards

(108 cards)